Дүниежүзі тарихы

«Дү ниежү зі тарихы» пә нін оқ ытудың мақ саты: оқ ушыларды ежелгі дә уірден бү гінгі кү нге дейінгі адамзат тарихындағ ы маң ызды тарихи оқ иғ алармен таныстыра отырып, жү йелі білім негіздерін қ алыптастыру.

Оқ у пә нін оқ ытудың міндеттері, базалық мазмұ ны, оқ ушылардың дайындық дең гейіне қ ойылатын талаптар Қ азақ стан Республикасы Білім жә не ғ ылым министрінің 2013 жылғ ы 3 сә уірдегі №115 бұ йрығ ымен бекітілген пә ннің оқ у бағ дарламасында анық талғ ан.

«Дү ниежү зі тарихы» пә ні бойынша оқ у жү ктемесінің кө лемі:

6-сыныпта аптасына – 1 сағ ат, оқ у жылында 34 сағ ат;

7-сыныпта аптасына – 1 сағ ат, оқ у жылында 34 сағ ат;

8-сыныпта аптасына – 1 сағ ат, оқ у жылында 34 сағ ат;

9-сыныпта аптасына – 1 сағ ат, оқ у жылында 34 сағ атты қ ұ райды.

Деректер мен материалдарды таң дау кезінде, оқ иғ аларды, тарихи ү рдістерді сипаттауда, ғ ылыми ұ ғ ымдарды қ олдануда жас ерекшеліктері мен оқ ушылардың дайындық дең гейі ескеріледі. 6-9 – сыныптарда тарих білімінің мазмұ нын қ ұ райтын адамзат қ оғ амының даму тарихы бойынша білімді толық игеруге мү мкіндік береді. «Дү ниежү зі тарихы» пә ні пә наралық байланыстар (математикалық сауаттылық, жаратылыстану ғ ылыми сауаттылығ ы) оқ ушыларғ а ақ паратты зерттеу мен талдауғ а, сабақ материалдарын игеру ү шін мұ ғ алімнің сол жә не басқ а да міндеттерді ө здігінен шешімін іздеуіне мү мкіндік береді. Алғ ан білімін оқ ушылар ө з бетінше жә не шығ армашылық пен практикада қ олдана алады (эссе жазу, шығ армашылық жұ мыс, рефераттар, жобалар жә не т.б.).

6-сынып. «Ежелгі дү ние тарихы»

Мектепте тарихтың жү йелі курсы тарихи білім беру қ ұ рылымы мен мазмұ нына сә йкес 6-сыныптағ ы «Ежелгі дү ние тарихы» курсынан басталады. Ежелгі мемлекеттердің тарихымен танысу барысында оқ ушылар табиғ аттың адам ө міріне ық палы, оттың маң ызы, мемлекеттердің пайда болу алғ ышарттары, алғ ашқ ы діни тү сініктер туралы білім алу арқ ылы ұ қ сас тарихи оқ иғ аларды салыстыру, сипаттама бере білу, тарихи картаны оқ и білу дағ дылары қ алыптасады.

7-сыныптағ ы «Орта ғ асырлар тарихы» бойынша орта ғ асырлық кезең дердің ерекшеліктері, ерте ортағ асырлық мемлекеттердің пайда болуы, феодалдық қ ұ рылыстың белгілері, орталық танғ ан мемлекеттер, Еуропада білім мен ғ ылымның дамуы туралы оқ ытқ анда тарихи білім аясын кең ейту қ арастырылады. Бұ л сыныпта ортағ асырлық тарихи ұ ғ ымдар мен оқ иғ аларды талдауғ а ерекше назар аударылады.

8-сыныптағ ы «Дү ниежү зі тарихы» бойынша оқ ушылар аграрлық ө ркениеттен индустриалдық ө ркениетке ө ту кезең дерімен, ө неркә сіп пен ауыл шаруашылығ ында капиталистік қ атынастардың дамуымен, буржуазиялық революциялар тарихымен танысады. Бұ л оқ ушылардың жаң а замандағ ы тарихи оқ иғ алар мен ү дерістердің мә нін анық тауына, халық тың ө ткені мен бү гінін салыстырып, ой елегінен ө ткізе алуына жә не тарихи мұ раларды пайдалана алуына кө мектеседі.

9-сыныпта «Қ азіргі дү ниежү зі тарихын» оқ ыту барысында Еуропа жә не Америка, Азия жә не Африка елдерінің 1914-1918 жылдардағ ы бірінші дү ниежү зілік соғ ыстан бастап бү гінгі кү нге дейінгі саяси, ә леуметтік-экономикалық жә не рухани-мә дени даму жолдары туралы нақ ты білім беріледі. Бұ л сыныпта осы кезең тарихындағ ы маң ызды оқ иғ алардағ ы жеке жетекшілердің, кө рнекті тұ лғ алардың жә не халық бұ қ арасының мақ саты мен орнын айқ ындау оқ ушылардың ө здігінен ақ парат іздеу дағ дыларын жетілдіреді.

Мектепте тарихты оқ ыту ә дістемелік тә сілдердің кө п тү рлілігі негізінде іске асырылады. Педагогтің басты міндеті - оқ ушылардың ө здігінен жұ мыс жасауын ұ йымдастыру. Оқ ушылардың ө зіндік жұ мысы ұ жымдық жұ мыс тү рінде, брэйнсторлинг, рө лдік ойындар, дебат, жоба қ орғ ау, портфолио, коллоквиум, сө здік пинг-понгтар, жазба жұ мыстар (эссе, шығ армалар, реферат жә не т.б.) ұ йымдастырылады. Тапсырмалар жиынтығ ы оқ ушылардың қ ажетті білім дең гейін, білік пен дағ дыларды игеруге мү мкіншілік береді. Мысалы, хронологиялық тапсырмалар – оқ ушылардың оқ иғ алар сабақ тастығ ы мен уақ ыт шең берін анық тау, уақ ыттың ә ртү рлі категорияларын ажырату қ абілеттерін, «тарихи география» тапсырма- карталарды қ олдана білу, тарихи кең істік туралы тү сініктерінің қ алыптасуын тексереді, «Тарихи тұ лғ алар» тапсырмалары Отан тарихындағ ы тұ лғ алар туралы білімін анық тайды. Пә нді оқ ытуда оқ ушының тарихи танымын, шығ армашылық ойлауын дамытуғ а оң ық пал ететін оқ ыту ә діс-тә сілдері таң дап алынуы қ ажет.

Ү лгілік оқ у жоспарының вариативтік компоненті есебінен «Алғ ашқ ы діни тү сініктер», «Жазудың пайда болуы», «Ә лемнің ежелгі дү ниедегі жеті кереметі», «Саяхатшылар естелігінен» жә не т.б. тақ ырыптағ ы таң дау бойынша курстарын оқ ыту ұ сынылады.