I. Текстәр көдллһн.

Гч класст хальмг келнә шү ү врин даалһ врмуд

9 класс

1 - вариант

I. Текстә р кө дллһ н.

1) Зуң һ ру дү ү һ ә н школд орулх болсндан байрлад, багш залуд ханад гекҗ мендлә д, ардан ү ү дә н арһ ул хааһ ад һ арв. 2) Бата багшин ө гсн дегтрә н йовн йовҗ хә лә һ ә д, зургудынь ө рчдә н шахад, яахан медл уга гер кү ртлә н тогляд ирв. 3) Бата ө рү н хар модн донҗ г авад заминас хойр гелң гин хө в цә, цавин (трапеза) махнас авч ирә д, тенү нднь кү ртә д, хойр суулһ ү ү рч авад хурла шатта худгас ус авч ирнә. 4) Геринь арчад, цугинь ү д кү ртл ахулчкад, школдан одад бә ә в. 5) «Эврә н унсн кү ү кд уульдг уга» гиһ ә д, сурһ ульд орхинь гиһ ә д кү цл болҗ йовсн Батад, эн манҗ кү ү нә кедг кө длмш, кө длмш болҗ медгдхш. 6) Яһ в чигн Ноонин хө ө нә ард хатснас холван деер гиҗ санчкад шунад йовна. 7) Усн, арһ снд одсн цагтан дегтрә н ө врлҗ йовад, ээмә н амрасн һ азртан умшад, асхнднь ора кү ртл умшад, ө рү нднь эрт босад ө рү н элкндә н умшад йовна. 8) Эндр ө гсн даалһ вринь маң һ дур школд одтлан дасад авчкад бә ә в. 9) Шатта худгас ус зө ө лһ н дегд шамдгдад бә ә хлә ¸ Бата бийдә н амр болх гиһ ә д нег иим эсв эсвлв: Батан ус авч ирә д кечкдг зурһ ан суулһ ордг тө мр бү стә кадушк бә ә дг билә.

1.1. Текст оньган ө гч умштн.

1.2. Текст нер ө гә д, чинр- утхинь заатн.

II. Деформированн текст чиклә д, «Цаһ ан сарин йө рә л» тогтатн.

Дө рвн зү сн малтн

Дала-нала болҗ,

Кү ү кд – шуухдтаһ ан амрч җ ирһ җ,

Уух-идхтн олн болҗ,

Хаврин тү рү н Цаһ ан Саран

Сә ә нә р һ арһ җ,

Җ ил болһ н иигҗ

Җ ирһ җ, байрлҗ

Цаһ аһ ан һ арһ җ бә ә х болтха!

Ө всн-тоосн элвг болҗ,

Кесн кергтн ө мә рә н йовҗ.

III. Орчуллһ на кө длмш.

Сегодня Республика отмечает 90-летие со дня рождения Героя Социалистического труда, лауреата Государственных премий СССР и РСФСР, народного поэта Калмыкии Давида Кугультинова.

В 2 часа дня в Элисте, в парке перед «Красным домом», состоится торжественная церемония закладки камня на месте будущего памятника поэту. Затем в Национальной библиотеке РК имени А. Амур-Санана пройдет официальное открытие юбилейных мероприятий, посвященных Давиду Кугультинову и празднование республиканского Дня поэзии. Главным мероприятием станут литературные чтения, а на телеканале «Культура» сегодня покажут документальный фильм «Давид Кугультинов. Наследие...».

IV. Билгин кө длмш.

4.1. Ө ггдсн тө рә р келвр тогтаһ ад, ухан-тоолврарн хувалцтн: «Хальмг келнә ө дгә цагин бә ә дл».

Некврмү д:

1. Деед ү нлгчнь – эврә ухан-тоолвран чикә р, тодрхаһ ар, ү лгү рлҗ келлһ н.

2. Дигтә -даратаһ ар, грамматическ чикә р келҗ чадлһ н.

3. Ашлвр һ арһ җ чадлһ н.

4.2. Һ азадын орнас ирсн гиичлә Тө рскнә ннь тускар кү ү ндвр тогтатн.

V. Ү гин болн келнә туск 15 ү лгү р болн цецн ү г чееҗ ә р келә д, 1-2 ү лгү рин чинринь цә ә лһ җ ө гтн.

март 2014

Гч класст хальмг келнә шү ү врин даалһ врмуд

9 класс

2 - вариант

I. Текстә р кө дллһ н.

1) Бата ө рү н ордг кө вү длә дасчкад, хә рҗ ирә д герә н ахулчкад, асхлад шаң һ аһ ар ордг кө вү д оч чиң ндг болв. 2) Шаң һ аһ ар ордг цуг ә дл-ә дл кү лттә, тө грг (кубанк) махласта, хотан школасн ууһ ад, доран хонцхана. 3) Батад тер кө вү диг яһ ад тиигҗ шаң һ аһ ар сурһ җ ахнь медгдхш. 4) Ода эдн сә ә нә р сурдгтнь иигҗ асрдг болх. 5) Эс гиҗ эдн эн школын багшт ө глһ ө гә д, нуувчар ордг болх. 6) Эднлә ә дл иигә д дасхнь гиһ ә д оркхларн, тер кө вү дин ө ө рә с һ арх дурнь кү рхш.

7) - Иим сә н асрмҗ д бә ә һ ә бә ә җ яһ ад эдн альвлдад, багшин ү г соң сл уга бә ә дг болхв? 8) Номан дасл уга багшас яһ ад шоодулдв? - гиһ ә д, чееҗ ә р зовна. 9) Намаг кезә эднлә хамднь орулхм болхв, - гиһ ә д, урок болсн цагт Бата терзә р ө ң гә һ ә д, тү лкү рин нү кә р шаһ аһ ад җ илвтә д бә ә нә. 10) Бата оньдин седклә н тә вә д, гиң шә д бә ә дгинь багш медә д, тодлад бә ә в. 11) Нег асхн урок эклхә р хоң х цоксна хө ө н, Бата ү ү днә тү лкү рин нү кә р шаһ аҗ асн цаглань Нә ә мн багш дала тетрадь сү ү вдсн, линейк, һ урвлҗ бә рсн арднь кү рә д ирв. 12) Бата чочн тусад сү рдхлә рн, багш тал хә лә һ ә д, эзә н таньсн ноха шарвадҗ ах мет, хү ү хлзә д маасхлзҗ инә н ү ү динь тач ө гв. 13) Багш Батад санань зовад одв.

1.1. Текст оньган ө гч умштн.

1.2. Текст нер ө гә д, чинр- утхинь заатн.