Бап. Рента шарты

1. Рента шарты бойынша бiр тарап (рента алушы) екiншi тараптың (рента тө леушiге) меншiгiне мү лiк бередi, ал рента тө леушi алғ ан мү лiкке айырбас ретiнде рента алушығ а белгiлi бiр ақ ша сомасы тү рiнде немесе оны ұ стау ү шiн ө зге де нысанда қ аражат беру тү рiнде мезгiл-мезгiл рента тө леп отыруғ а мiндеттенедi.
2. Рента шарты бойынша рента алушығ а рентаны мерзiмсiз (тұ рақ ты рента) немесе ө мiр бойы тө леу (ғ ұ мырлық рента) мiндетiн бекiтуге жол берiледi. Ғ ұ мырлық рента азаматты ө мiр бойы асырап отыру жағ дайларында белгiленуi мү мкiн.

518-бап. Рента шартының нысаны

Рента шартын нотариат куә ландыруғ а тиiс.
Ескерту. 518-бапқ а ө згеріс енгізілді - Қ Р 2011.03.25 N 421-IV (алғ ашқ ы ресми жарияланғ анынан кейін кү нтізбелік он кү н ө ткен соң қ олданысқ а енгізіледі) Заң ымен.

519-бап. Рента тө леу ү шiн мү лiктi иелiктен айыру

1. Рента тө леу ү шiн иелiктен айырылатын мү лiктi рента алушы рента тө леушiнiң меншiгiне ақ ы тө летiп немесе тегiн беруi мү мкiн.
2. Рента шартында мү лiктi ақ ы тө летiп беру кө зделген жағ дайларда тараптардың беру жә не тө леу жө нiндегi қ атынастарына сатып алу-сату шарты туралы ережелер (осы Кодекстiң 25-тарауы), ал мұ ндай мү лiк тегiн берiлетiн жағ дайларда, егер осы тараудың ережелерiнде ө згеше белгiленбесе жә не шарттың мә нiне қ айшы келмесе, сыйғ а тарту шарты туралы ережелер қ олданылады (осы Кодекстiң 27-тарауы).

520-бап. Қ озғ алмайтын мү лiкке рента жү ктеу

1. Рента жер учаскесiне, сондай-ақ оны тө лейтiн етiп берiлген кә сiпорынғ а, ү йге, ғ имаратқ а немесе басқ а да қ озғ алмайтын мү лiкке қ ұ қ ық жү ктейдi. Рента тө леушi осындай мү лiктi иелiктен айырғ ан жағ дайда оның рента шарты бойынша мiндеттемелерi мү лiктi сатып алушығ а ауысады.
2. Рента жү ктелiп берiлген, осы баптың 1-тармағ ында аталғ ан мү лiктi басқ а тұ лғ аның меншiгiне берген тұ лғ а, егер осы Кодексте, басқ а да заң актiлерiнде немесе шартта осы мiндеттеме бойынша бiрдей жауапкершiлiк кө зделмесе, рента алушының рента шартының бұ зылуына байланысты туғ ан талаптары бойынша субсидиарлық жауапты болады (осы Кодекстiң 357-бабы).

521-бап. Рентаның тө ленуiн қ амтамасыз ету

1. Жер учаскесi немесе басқ а да қ озғ алмайтын мү лiк қ ұ қ ығ ы рента тө лейтiн етiп берiлген кезде рента алушы рента тө леушiнiң мiндеттемесiн қ амтамасыз ету ү шiн осы мү лiктi кепiлге беру қ ұ қ ығ ын алады.
2. Рента тө леушiнiң мiндеттемелерiн (осы Кодекстiң 292-бабы) орындауды қ амтамасыз ету не осы мiндеттемелердiң орындалмағ аны немесе тиiсiнше орындалмағ аны ү шiн жауапкершiлiк тә уекелi рента алушының пайдасына сақ тандыру мiндетiн белгiлейтiн талап ақ ша сомасын немесе ө зге де қ озғ алатын мү лiктi рента тө лейтiн етiп берудi кө здейтiн шарттың елеулi талабы болып табылады.
3. Рента тө леушi осы баптың 2-тармағ ында кө зделген мiндеттердi орындамағ ан кезде, сондай-ақ рента алушы жауап бермейтiн мә н-жайлар бойынша қ амтамасыз етуден айырылғ ан немесе қ амтамасыз ету талаптарын нашарлатқ ан жағ дайда рента алушы рента шартын бұ зуғ а жә не рента шартының бұ зылуынан келтірілген залалдың ө телуiн талап етуге қ ұ қ ылы.

522-бап. Рента тө леудiң мерзiмiн кешiктiргенi
ү шiн жауапкершiлiк

Рента тө леу мерзiмiн кешiктiргенi ү шiн рента тө леушi рента алушығ а, егер шартта тұ рақ сыздық айыбының ө згеше мө лшерi белгiленбесе, осы Кодекстiң 353-бабында кө зделген мө лшерде тұ рақ сыздық айыбын тө лейдi.

Параграф 2. Тұ рақ ты рента

523-бап. Тұ рақ ты рентаны алушы

1. Тек қ ана азаматтар мен коммерциялық емес ұ йымдар, егер бұ л олардың қ ызмет мақ саттарына сә йкес келсе, тұ рақ ты рентаны алушылар бола алады.
2. Тұ рақ ты рента шарты бойынша рента алушының қ ұ қ ық тары, егер заң актiлерiнде немесе шартта ө згеше кө зделмесе, қ ойылатын талапқ а жол беру жә не мұ рагерлiк не қ ұ қ ық мирасқ орлығ ы тә ртiбiмен заң ды тұ лғ аларды қ айта ұ йымдастыру арқ ылы осы баптың 1-тармағ ында аталғ ан тұ лғ аларғ а берiлуi мү мкiн.

524-бап. Тұ рақ ты рентаның нысаны мен мө лшерi

1. Тұ рақ ты рента шартта белгiленген мө лшерде ақ шалай тө ленедi.
2. Шартта рентаны тө леу рентаның ақ шалай сомасының қ ұ нына сә йкес келетiн заттар беру, жұ мыстар атқ ару немесе қ ызметтер кө рсету жолымен қ арастырылуы мү мкiн.
3. Егер шартта ө згеше кө зделмесе, тө ленетiн рентаның мө лшерi заң актiлерiнде белгiленген бiр айлық есептiк кө рсеткiштiң ө згеруiне бара-бар ө згертiледi.

525-бап. Тұ рақ ты рентаны тө леу мерзiмдерi

Егер шартта ө згеше кө зделмесе, тұ рақ ты рента ә рбiр кү нтiзбелiк тоқ сан аяқ талғ аннан кейiн тө ленедi.

526-бап. Тө леушiнiң тұ рақ ты рентаны сатып алу қ ұ қ ығ ы

1. Тұ рақ ты рента тө леушi рентаны сатып алу жолымен оны одан ә рi тө леуден бас тартуғ а қ ұ қ ылы.
2. Бұ лайша бас тарту рента тө леушi рента тө леу тоқ татылғ анғ а дейiн ү ш айдан кешiктiрмей немесе шартта кө зделген неғ ұ рлым ұ зақ мерзiмде жазбаша тү рде мә лiмдеген жағ дайда жарамды болады. Бұ л орайда рента тө леу жө нiндегi мiндеттеме, егер шартта сатып-алудың ө згеше тә ртiбi кө зделмесе, рента алушы барлық сатып алу сомасын алғ анғ а дейiн тоқ татылмайды.
3. Тұ рақ ты рента тө леушiнiң оны сатып алу қ ұ қ ығ ынан бас тарту туралы шарт талабы жарамсыз болады.
Шартта тұ рақ ты рентаны сатып алу қ ұ қ ығ ы рента алушының тiрi кезiнде не шарт жасалғ ан кезден бастап отыз жылдан аспайтын ө зге де мерзiм iшiнде жү зеге асырылмайтындығ ы кө зделуi мү мкiн.

527-бап. Тұ рақ ты рентаны рента алушының талабы
бойынша сатып алу

Рента алушы:
1) егер шартта ө згеше белгiленбесе, рента тө леушi оның тө ленуiн бiр жылдан астам уақ ытқ а кешiктiрген;
2) рента тө леушi рентаның тө ленуiн қ амтамасыз ету жө нiндегi ө з мiндеттемелерiн бұ зғ ан (осы Кодекстiң 521-бабы);
3) рента тө леушi тө лемге қ абiлетсiз деп танылғ ан не оның шартта белгiленген мө лшер мен мерзiмде рента тө лей алмайтынын айқ ын куә ландыратын ө зге де мә н-жайлар пайда болғ ан;
4) рента тө лемi ретiнде берiлген қ озғ алмайтын мү лiк жалпы меншiкке тү скен немесе бiрнеше тұ лғ алар арасында бө лiнген жағ дайларда;
5) шартта кө зделген басқ а да жағ дайларда тө леушiнiң рентаны сатып алуын талап етуге қ ұ қ ылы.

528-бап. Тұ рақ ты рентаның сатып алу бағ асы

1. Тұ рақ ты рентаны сатып алу осы Кодекстiң 526 жә не 527-баптарында кө зделген жағ дайларда шартта белгiленген бағ а бойынша жү ргiзiледi.
2. Шартта рента тө лемi ретiнде тө леу ү шiн берiлген мү лiктiң сатып алу бағ асы туралы ереже болмағ ан кезде сатып алу рента тө лемдерiнiң жылдық сомасына сә йкес бағ а бойынша жү зеге асырылады.
3. Шартта рента тө лемiн тө леуге тегiн берiлген мү лiктiң сатып алу бағ асы туралы ереже болмағ ан кезде сатып алу бағ асына рента тө лемдерiнiң жылдық сомасымен қ атар берiлген мү лiктiң бағ асы да қ осылады.

529-бап. Тұ рақ ты рента тө лемi ретiнде берiлген мү лiктiң
кездейсоқ жойылу немесе кездейсоқ бү лiну қ аупi

1. Тұ рақ ты рента тө лемi ретiнде тегiн берiлген мү лiктiң кездейсоқ жойылу немесе кездейсоқ бү лiну қ аупін рента тө леушi мойнына алады.
2. Тұ рақ ты рента тө лемi ретiнде тө леу ү шiн берiлген мү лiк кездейсоқ жойылғ ан немесе кездейсоқ бү лiнген кезде тө леушi тиiсiнше рента тө леу жө нiндегi мiндеттемесiн тоқ татуды немесе оны тө леу талаптарын ө згертудi талап етуге қ ұ қ ылы.

Параграф 3. Ғ ұ мырлық рента

530-бап. Ғ ұ мырлық рента алушылар

1. Рента тө лемi ретiнде мү лiк берген азаматтың ө мiрi кезең iне не ол кө рсеткен басқ а азаматтың ө мiрi кезең iне ғ ұ мырлық рента белгiленуi мү мкiн.
2. Егер шартта ө згеше белгiленбесе, рента алу қ ұ қ ығ ындағ ы ү лестерi тең деп саналғ ан бiрнеше азаматтың пайдасына ғ ұ мырлық рента белгiлеуге жол берiледi.
Рента алушының бiреуi қ айтыс болғ ан жағ дайда, егер шартта ө згеше кө зделмесе, оның рента алу қ ұ қ ығ ындағ ы ү лесi тiрi қ алғ ан рента алушыларғ а ауысады, ал соң ғ ы рента алушы қ айтыс болғ ан жағ дайда рента тө леу мiндеттемесi тоқ татылады.
3. Шарт жасасу қ арсаң ында қ айтыс болғ ан азаматтың пайдасына ғ ұ мырлық рента белгiлейтiн шарт жарамсыз болады.

531-бап. Ғ ұ мырлық рентаның мө лшері

1. Ғ ұ мырлық рента шартта рента алушығ а оның ө мiр сү руi кезiнде мезгiл-мезгiл тө ленiп тұ ратын ақ ша сомасы ретінде белгiленедi. Тараптар ө мiр бойы асырауда ұ стау туралы шарт жасасқ ан жағ дайларда шартта мұ ндай асыраудың ақ шалай бағ асы белгiленуге тиiс.
2. Егер ғ ұ мырлық рента шартында ө згеше кө зделмесе, тө ленетiн рентаның мө лшері бір айғ а шақ қ анда заң актілерінде белгіленген ең тө менгі жалақ ыдан кем болмауғ а тиiс.

532-бап. Ғ ұ мырлық рентаны тө леу мерзiмдерi

Егер шартта ө згеше кө зделмесе, ғ ұ мырлық рента ә рбiр кү нтiзбелiк ай аяқ талғ анда тө ленедi.

533-бап. Ғ ұ мырлық рента шартын рента алушының
талап етуi бойынша бұ зу

1. Тө леушi шарт талаптарын елеулi тү рде бұ зғ ан жағ дайда рента алушы рента тө леушiден осы Кодекстiң 528-бабында кө зделген талаптармен рентаны сатып алуды не шартты бұ зуды талап етуге қ ұ қ ылы.
2. Егер пә тер, тұ рғ ын ү й немесе ө зге де мү лiк ғ ұ мырлық рента тө лемi ретiнде тегiн иелiктен айырылса, рента тө леушi шарт талаптарын елеулi тү рде бұ зғ ан кезде рента алушы осы мү лiктi оның қ ұ нын рентаның сатып алу бағ асына есептей отырып қ айтаруды талап етуге қ ұ қ ылы.

534-бап. Рента тө лемі ретiнде берiлген мү лiктiң
кездейсоқ жойылу қ аупi

Ғ ұ мырлық рента тө лемi ретiнде берiлген мү лiктiң кездейсоқ жойылуы немесе кездейсоқ бү лiнуi рента тө леушiнi шартта кө зделген талаптар бойынша оны тө леу мiндеттемесiнен босатпайды.

Параграф 4. Ө мiр бойы асырауда ұ стау

535-бап. Ө мiр бойы асырауда ұ стау шарты

1. Ө мiр бойы асырауда ұ стау шарты бойынша рента алушы азамат ө зiне тиесiлi қ озғ алмайтын мү лiктi сол азаматты жә не (немесе) ол кө рсеткен ү шiншi бiр адамды ө мiр бойы асырауда ұ стауды жү зеге асыруғ а мiндеттенген рента тө леушiнiң меншiгiне бередi.
2. Ө мiр бойы асырауда ұ стау шартына, егер осы параграфтың ережелерiнде ө згеше кө зделмесе, ғ ұ мырлық рента туралы ережелер қ олданылады.

536-бап. Асырауда ұ стауғ а беру жө нiндегi мiндет

1. Рента тө леушiнiң асырауда ұ стауғ а беру жө нiндегi мiндетiне тұ рғ ын ү йге, тамақ пен киiмге, кү тiм жасауғ а жә не қ ажеттi кө мекке деген қ ажеттерiн қ амтамасыз ету енгiзiлуi мү мкiн.
Шартта рента тө леушiнiң салт-жора қ ызметiн кө рсетуге ақ ы тө леуi де кө зделуi мү мкiн.
2. Шартта жалпы асырауда ұ стау кө лемiнiң қ ұ ны айқ ындалуғ а тиiс. Бұ л орайда жалпы асырауда ұ стау кө лемi айына заң актiлерiнде белгiленген ең тө менгi екi жалақ ы мө лшерiнен кем болмауы керек.
3. Азаматқ а берiлетiн немесе берiлуге тиiстi асырауда ұ стау кө лемi туралы тараптар арасында туғ ан дауды шешу кезiнде сот адалдық пен парасаттылық принциптерiн басшылық қ а алуғ а тиiс.

537-бап. Ө мiр бойы асырауда ұ стауды мерзiмдiк
тө леммен ауыстыру

Шартта асырауда ұ стауғ а заттай берудi ақ шалай мерзiмдiк тө леммен ауыстыру мү мкiндiгi кө зделуi мү мкiн.

538-бап. Ө мiр бойы асырауда ұ стауды қ амтамасыз ету ү шiн
берiлген мү лiктi иелiктен айыру жә не пайдалану

1. Рента тө леушi ө зiне ө мiр бойы асырауда ұ стауды қ амтамасыз ету ү шiн берiлген қ озғ алмайтын мү лiктi иелiктен айыруғ а, кепiлге беруге жә не ө зге де ә дiспен жү ктеуге рента алушының алдын ала келiсiмi болғ анда ғ ана қ ұ қ ылы.
2. Рента тө леушi ө мiр бойы асырауда ұ стауғ а берiлген кезең де аталғ ан мү лiктi пайдалану осы мү лiктiң қ ұ нын оның табиғ и тозуынан тыс тө мендетуге ә кеп соқ пау ү шiн қ ажеттi шаралар қ олдануғ а мiндеттi.

539-бап. Ө мiр бойы асырауда ұ стауды тоқ тату

1. Ө мiр бойы асырауда ұ стау мiндеттемесi рента алушы қ айтыс болғ анда тоқ татылады.
2. Рента тө леушi ө з мiндеттемелерiн елеулi тү рде бұ зғ ан кезде рента алушы ө мiр бойы асырауды қ амтамасыз етуге берiлген қ озғ алмайтын мү лiктi қ айтаруды не осы Кодекстiң 528-бабында белгiленген жағ дайда ө зiне сатып алу бағ асын тө леудi талап етуге қ ұ қ ылы. Бұ л орайда рента тө леушiнiң рента алушыны асырауда ұ стауғ а байланысты жасалғ ан шығ ындарды ө теудi талап етуге қ ұ қ ығ ы жоқ.

29-тарау. Мү ліктік жалдау (жалғ а алу)

Ескерту. 29-тараудың, 596, 1113-баптардың мә тіндеріндегі «Мү лік», «аренда», «мү лік жалдау», «мү лікті жалдауғ а», «мү лікті жалдау», «мү лік жалдаудың», «мү лікті жалғ а алу», «Мү лікті жалдаудың», «мү лікті жалғ а (арендағ а) беру», «арендағ а берушi немесе жалғ а» деген сө здер тиісінше «Мү ліктік», «жалғ а алу», «мү ліктік жалдау», «мү ліктік жалдауғ а», «мү ліктік жалдау», «мү ліктік жалдаудың», «мү ліктік жалдау», «Мү ліктік жалдаудың», «мү ліктік жалдау (жалғ а алу)», «жалғ а беруші немесе жалдауғ а» деген сө здермен ауыстырылды - Қ Р 04.07.2013 № 131-V Заң ымен (алғ ашқ ы ресми жарияланғ анынан кейін кү нтізбелік он кү н ө ткен соң қ олданысқ а енгізіледі).