Мүмкін болған көшу. Мүмкін болған көшу кезіндегі атқарылған жұмыс. Идеал байланыстар

Системағ а қ ойылғ ан байланыстардың шарттарын қ анағ аттандырушы кез-келген шексіз орын ауыстырулар жиыны мү мкін болғ ан кө шулер делінеді жә не олар кө ріністе ө рнектеледі.

Мә селен, OAB кривошип-шатунды механизмдегі B ползунының мү мкін бўлган кө шуі оның горизонтал бойлап шексіз кіші шамағ а орын ауыстыруы (5.3-сурет). OA кривошиптің A нү ктесінің мү мкін бўлган кө шуі OA ғ а тік болғ ан шексіз кіші шамағ а орын ауыстыруы.

5.3-сурет

OA кривошиптің мү мкін болғ ан кө шуі, оның O нү ктесінің тө ң ірегіндешексіз кіші бұ рышқ а бұ рылуынан тұ рады. AB шатунның мү мкін болғ ан кө шуі P лезді к орталық тө ң ірегінде шексіз кіші бұ рышқ а бұ рылуы.

Стационар байланыстағ ы системаның негізгі кө шуі осы мү мкін болғ ан кө шулердің бірімен сә йкес келеді. Еге жү йеге стационар болмағ ан байланыс қ ойылғ ан болса, онда система нү ктесінің негізгі кө шуі мү мкін болғ ан

5.4-сурет

кө шулердің бірімен де дә лме-дә л тү спеуі мү мкін. Мә селен, ө сь тө ң ірегіндеайланып тұ рғ ан дисктің радиусы бойлап қ озғ алатын K нү ктенің негізгі кө шуін тексерейік (5.4-сурет). K нү ктенің негізгі кө шуі тө мендегідей болады:

Мұ ндағ ы K нү ктенің салыстырмалы қ озғ алысындағ ы негізгі кө шуін оның мү мкін болғ ан кө шуі арқ ылы ө рнектеуге болады. Бұ л жағ дайда негізгі кө шу мү мкін болғ ан кө шумен дә лме-дә л тү седі.

Системаның бірер-бір нү ктесіне қ ойылғ ан кү штің осы нү ктенің мү мкін болғ ан кө шу кезіндегі атқ арғ ан жұ мысы кү ш векторы мен мү мкін болғ ан кө шу векторының скаляр кө бейтіндісіне тең, яғ ни

Егер жү йеге бір емес бірнеше кү штер ә сер етсе, онда олардың атқ арғ ан мү мкін болғ ан жұ мыстары тө мендегідей формула арқ ылы анық талады:

, (5.11)

немесе

. (5.12)

Системағ а қ ойылғ ан байланыстардың реакция кү штерінің жү йенің мү мкін болғ ан орын ауыстыруының кезіндегі атқ арғ ан жұ мыстарының қ осындысы нө лге тең болса, онда мұ ндай байланыстар идеал байланыстар деп аталады. Система нү ктелеріне қ ойылғ ан байланыстардың реакция кү штерін деп белгілесек, онда идеал байланыстың шартын былай жазуғ а болады:

(5.13)