Студопедия

Главная страница Случайная страница

Разделы сайта

АвтомобилиАстрономияБиологияГеографияДом и садДругие языкиДругоеИнформатикаИсторияКультураЛитератураЛогикаМатематикаМедицинаМеталлургияМеханикаОбразованиеОхрана трудаПедагогикаПолитикаПравоПсихологияРелигияРиторикаСоциологияСпортСтроительствоТехнологияТуризмФизикаФилософияФинансыХимияЧерчениеЭкологияЭкономикаЭлектроника






БОТ- 116 - 2 страница






бө р ү волк //вОлч и й; к ы с бө р ү волчица; бө р ү о г лу волчонок; бө ­ ру аг л аа р ус т раиват ь облаву на волков; бө р ү к ежи вОлч ь я шкура;

◊ х о й к ежи к ет к ен бө ру волк в овеч ье й ш кур е; ср. к о к а ар а к, к о к а й.

бө р ү л ээ р / б ө рү л е */ охО т ит ь с я н а волкОв.

б ө ск е ч е хол дл я охотнич ьег о ружь я (закрывающий приклад и затвор).

119 -

БУД

бө с к е к г руд ь (у птицы).

бө скелээ р / б ө с к е ле*/ над е ва ть чехол дл я охотнич ьег о ружьЯ.

б р а к таар /бр а к та */ браковат ь.

б р а к тааш к ын бракОвка.

б р а к тады р /бр а к тат */ понуд.-страд. от бр а к та * (см. бр а к­ та ар ) быт ь бракованным.

б р а к та л г ан бракованный.

б р а к та л ы р /бр а к та л*/ возвр.--страд. от б рак та * (см. бр а к таа р ) бракова ть ся, б ыть бракованным.

б р игади рл еди р /бр игади рл ет */ понуд. от бр игади рл е * (см. бр иг ад и рл ээ р ) назначат ь бри г адиром.

б р игади рл ээ р / б р игади рл е */ ра­ботат ь бри г адиром, руковод и т ь бри г адой.

б р игадчы бр иг адный; ажылдың б р игадчы метод у бр иг адный ме­тод рабОты.

б р оня л аа р / б р оняла */ брон и ро­ват ь (закреплять за кем-чем-л.).

б руц е ллёз таа р /бруц е ллёз та */ забол е ва ть бруц е ллёзом.

б у га I бык-про и зводит е л ь; ◊ су г б у газы уст. б ег емОт.

б у га II 1 ) канал; ср. к ана л; 2 ) канава; су гга рылг а бу газы оро­сит е л ь на я канава.

б у гаа л ы к бычок (рыба).

б у гажы к уменьш. от бу га I бычОк.

б у га й см. бу га I.

б у га л аа р / б у га л а */ 1 ) р ыть ка­нал; 2 ) проводит ь канаву.

б у га л аныр I /бу г ал ан */ слу­чатьс я — о бык е.

б у га л аны р II / б у га лан*/ т ечь по канав е, по рытвин е (о воде после дождя).

б у даа р с м. бу д ул д ур а р.

б у дагдаа р /бу да г да */ 1 ) рас т о­чат ь, расходоват ь н е экономно, сорит ь д е н ьг ам и, транжирит ь; ср. тө тчег л ээ р; 2 ) рас т рачива т ь, рас­хища ть, разбазариват ь; ср. самчыгдаа р.

будагда л растрата; ср. самчыгда л.

б у да л ды р а р см. бу д ул д ур а р.

б у да лч а к см. бу д улч а к.

б у да лыр /бу да л*/ см. бу д ул а р.

б у да лы ыш кын см. бу д улуу ш кун.

б у даң 1 ) н е добросов е стный, н е­ аккуратный; 2 ) б е спор я дочный, сумбурный, хаотичный; 3 ) запу­щ е нный (напр. о помещении).

б у даң наа р см. бу дагдаа р.

б у даң -шаң см. бу даң.

б у даң - шаң наа р см. б у дагдаа р.

б у д у да р / б у д у т */ понуд. от бу­ д у* (см. бу д уур ).

б у д у жа р /бу д у ш */ совм.-взаимн. от бу д у* (см. бу д уур ).

б у д ук 1 ) кр а ска // красочный; 2 ) ч е рнила // ч е рн и л ь ный; бу д ук ши л и ч е рнил ь ница.

б у д ук [буъдук] сук, ве т ка.

Б УД— 120 —

б у д ук -база р 1 ) промока те л ь на я бума г а; 2 ) пр е сс-пап ь е.

б у д укт аа р /бу д ук та* / собира ть суч ья.

б у д ук та лыр /бу д ук та л*/ 1 ) пач­ка ть с я ч е рнилам и (краскам и ); 2 ) крас ить с я, пропитыват ь с я как и м - -либо химич е ским кр а сит е л е м.

б у д ук та л ы р [буъдукталыр] / б у­ д ук та л*/ в ет ви ть с я.

б у д ук т у г 1 ) окраш е нный, за­кр аше нный; 2 ) запачканный ч е р­н и лами (краскам и ); 3 ) нал ит ый ч е рнилам и, с ч е рнилам и; бу д ук­ту г ш и л бутылка с ч е рн и лам и; 4 ) х и мич е ский, цв е тнОй; б у д ук­ т у г к арандаш химич е ский каран­д аш.

б у д ук т у г [буъдук т у г ] сукова­ т ый; в е твистый; б у д ук т у г ыяш сукова т о е дер е во.

б у д ул а р / б у д ул*/ 1 ) п е р е пу т ы­в ать с я (напр. о бумагах); 2 ) з а­ пу т ыват ь с я, сбиват ь с я (напр. при чтении. в показаниях); 3 ) перен. пор т и ть ся (нравственно).

б у д ул гаазын пу т аниц а, н е раз­б е рих а.

б у д ул гаазынныг 1 ) з а путанный, н е понЯтный; 2 ) плу т ова т ый, хит­рый.

б у д ул га к тыг пу та ный, запу т ан­ный, трудно разр еш имый; ср. б у д улч а к.

б у д ул д ур а р / б у д ул д ур*/ понуд. от б у д ул* (см. б у д ул а р ) 1 ) путат ь, запу т ыва ть, вводи ть в заблуж­ден ие; 2 ) сбива ть с пути, пор­ т ит ь (нравственно).

б у д улуу ш ку н 1 ) путаница; 2 ) н е доразумен ие.

б у д улч а к прям. и перен. запу­танный; б у д улч а к а й ты р ыг запу­танный вопрОс; ср. б у д ул га к­ тыг.

б у д у тт у на р / б у д у тт у н */ понуд.--возвр. от б у д у * (см. бу д уур ) 1 ) крас ить с я, маз ать с я (губной по­мадой); 2 ) г римирова ть с я.

б у д у тт ур а р / б у д у тт ур * / см. бу- д у да р.

б у д уур /бу д у*/ краси ть, окра­ш и ват ь.

б у жа р 1. скверный; позОрный, г нусный; б у жа р ү ү л гедиг сквер­ный пос т упок; 2. разг. о чень хо­ро ш о, о т лично, зам е ча те л ь но; ср. чү де к.

б у жа р анчыг см. бу жа р 1 ).

б у жа р таар / б у жа р та* / 1 ) за г а­ж и ват ь с я, оскв е рнЯт ь с я, пОр-тит ь с я; 2 ) позОр и т ь с я.

б у жа р тааш к ын 1 ) оскв е рн е н ие; 2 ) позОр; 3 ) г р е х.

б у жа р тады р /бу жа р тат */ понуд. от б у жа р та * (см. б у жа р таа р ) 1 ) за г аж и ва ть, оскв е рнЯ ть; пОр тить; 2 ) позОр ить.

б у ж ур ганды р а р / б у ж ург анд ыр * / понуд. от б у ж ур га н* (см. б у ж ур ганы р ) раздр а жа ть, н е рвиров ать, беспоко ить, надо е дат ь; зли ть.

б у ж ур ганчыг надоедл и вый, вы­зывающий раздражени е.

б ужур ган ыр /бужур га н*/ р а з­дража ть с я, н е рвн ичать, беспо­кои ть с я; зли ть с я.

б у ж ур г а ныыча л раздр а жител ь­ ный, нервный.

б у ж ур ганыыш к ын р а здр а ж е н ие; см. бу ж ур ганы р.

б уз а р / б у с */ 1 ) ломат ь, р а зру­ ш ат ь, разбиват ь; разбир а т ь (строение); даш б уз а р разбива ть кам е н ь; б у за шава р ломат ь, раз­б и ва ть; 2 ) колО ть; чиги р буз а р колО ть сах а р; дош б уз а р па р оход л е докОл; 3 ) перен. нару ш ат ь, пор­ т и ть; оюн б уз а р нару ш и ть (и с­портить ) и г ру; ◊ ма л дың эъдин буз а р разд е лыват ь ту ш у.

б уз а рла а р /буз а рл а* / I ) разби­ра ть; 2 ) ры ть, разбрасывая.

б узук 1 ) слОманный, полОман-ный; разру ше нный; разбитый; бузук эзе р р а збито е с е дло; 2 ) лоп­нув ши й, т реснув ши й; б узук ш и л лОпнув шее (т реснув шее ) с те к-лО.

б узук т у г т реснув ши й.

б у з ул бас н е ру ш имый, н е рас т ор­жимый; б узулб ас найы р а л н е ру­ ш има я дружба; ср. ча р ы лб ас.

- 121 -БУЛ

б узун д у 1) прям. и перен. обломок; 2) развал и н а, руина.

б узур с т р иг ущ и й ли ша й; ср. б ожаа.

б узур аа р /бузур а */ ши пе ть, т р е ща ть (напр. о масле. о сырых дро­вах и т. п.).

б узур ады р /бузур ат */ понуд. от б у з у ра* (см. бузур аа р ).

б узур а р /бузур * / см. бузур таа р.

б узурл аа р /бузурл а* / боле ть стри г ущ и м л иш а е м, покрыва ть с я л иш аям и; ср. б ожаа л аар.

б узурл ан ч а к напом и нающ и й л и­ ш а й (о болезни). л ишае образный.

б узурл а н ы р см. б узурл аа р.

б узурлу г 1) с т р а д а ющ и й л иша­е м; 2) л иш айный; б узурлу г шивиш к и л ишай н ая сып ь; ср. бо жаа л ыг.

б узур н у га р /бузурнук * / зады­х а ть с я (напр. от дыма. от жары. от быстрого бега).

б узурнук т ур а р /бузур н уктур * / понуд. от бузурнук* (см. бузур н у­ га р ) удуша т ь (напр. дымом).

б узур таа р /бузур та* / см. бузу РУУР.

б узур таа шк ын см. бузуруушку н.

б узур та кч ы см. бузурукчу.

б узурукчу мо ше нник, обман­щ и к.

б узуруур /бузур * / 1 ) о т п и ра ть­ ся, н е созн а ва ть с я; ср. хө рл ээ р; 2 ) пр и сваива ть обманным пу т ём.

б узуруу ш кун 1 ) отп и ра те л ь­ ство; 2 ) пр и своен ие обманным пу т ём.

б узу т см. бузуруу ш ку н.

б узу ттаа р / б узу тта */ см. бузу РУУ Р.

б узуур /бузу * / скрыват ь ся, пря­т ать с я гд е- л.; бө рү ү ң г ү рү н ге б у з у п х ү нзээн волк ц е лый д е н ь скрывалс я в логов е.

б уйл а палочка, прод е в ае м ая в нос в е рблЮд а (для прикрепле­ния верёвки).

б ук I фольк. злой дух, бес, д ья вол, н е чист ая с и ла.

б ук II: б ук дивес нич е го н е г о­ворит ь, молча ть.

б уккул аа р /буккул а */ издава ть н е чл е нораздел ь ны е звук и; л е п е­т а ть.

б ук с уур I см. б ук ш уур.

б ук с уур II /бук с у*/ буксова ть.

б ук та л ы р /бук та л*/ фольк. б ыть заколдованным злым духом.

б ук ш уур /бук ш у * / рел. уст. ст а­ нови ть с я злым духом, пр е вра­ща ть с я в злО г о дух а.

б укшуур аа р /бук ш уур а* / рел. уст. за с е л я т ь с я злЫм и дух а м и; см. бук I.

б ул а к 1 ) г Орн ая долина; 2 ) ис­ток; 3 ) ручей (в степи); родник.

б ул ан II ) лос ь (общее название) II лосиный; 2 ) самк а лОс я, лоси­ха; бул ан ог лу лосёнок; улу г ө гн у ң иштииде б иче ө г, б иче ө гнү ң иштинде бул а н чаагы за­гадка в бол ьш Ой юр те мал ая юрт а, а в малой юрт е лосина я че­люс ть (отгадка: идик, ук, бу т Обув ь, носОк, но га ); ср. тош.

б ул ан II буланый (о масти лося или лошади).

б ул аннаа р /бул а нн а* / охо ти т ь с я на лосей.

б ул а р аа р см. бала р аа р.

б ул ат см. бо л а т.

б ул гаа р юфт ь (кожа) // юф те­ вый, из юф т и; б ул гаа р иди к юфт е­ ва я Обув ь.

б ул ганды р а р I /бул ганд ыр*/ по­нуд. от бул га н * (см. бул га н ы р I 1 ).

б ул га н ды р а р II /бул га н ды р * / по­нуд. от бул га н* (см. бул га н ы р II ) вызыват ь т о ш но т у.

б ул га н ы р I /бул га н*/ 1 ) про т ал­киват ь с я; 2 ) р а здв иг а ть (напр. ветви); 3 ) вырыва ть с я (резкими движениями тела).

б ул ган ыр II /бул га н*/: хө ө н бул га н ы р т о ш н ить.

- 122 БУЛ

б улук нал е д ь, кромка л ь да.

б улук т а а р /булук та */ образовы­ва ть ся — о нал е д и.

б улук та лыр с м. б улук таа р.

б улук т у г покрЫтый налед ь ю, покрытый л ь дом.

б улу ң 1 ) в разн. знач. у г ол; ө р э элд иң б улу ң у у г ол комнаты; ш и ш булу ң мат. Острый угол; б улу ң х е мч е кч и з и у г ломер; 2 ) в разн. знач. у г олок; кызыл б улу ң красный у г олОк; ди р иг б улуң ж и вой у г олОк; бистиң чур тт уң янзы-бү р ү булу ң на р ында в раз­ных у г олках на ше й с т раны.

б улу ң н а лч а к см. булу ң н ан ч а к.

б улу ң н ан ч а к у г ловатый, с вы­ступами (напр. о скале).

б улу т Облако, туча; эди р буду т перистые облака; хур аг ан б улу т бара ш ки; к а р а б у л у тта р чёрны е тУч и; б улу т ч о к дээ р б е зоблачно е небо.






© 2023 :: MyLektsii.ru :: Мои Лекции
Все материалы представленные на сайте исключительно с целью ознакомления читателями и не преследуют коммерческих целей или нарушение авторских прав.
Копирование текстов разрешено только с указанием индексируемой ссылки на источник.