Радиохабардың қоғамдық мәнін анықтаңыз

Сымсыз ақ парат жеткізуді мең гергелі бір ғ асырдан асатын уақ ыт ө тті, ал ғ ылыми-техникалық прогресс қ арыштап дамып кетті. Соғ ан тікелей жол ашқ ан “ақ жолтайлардың ” бірі де бірегейі — радио жә не оғ ан қ атысты технологиялар. Радио — ақ паратты жеткізу мен тасымалдаудың қ ұ ралы ғ ана емес, оны басқ ару мен жү йелеудің де тетігіне айналды. Радио шекараны білмейтін, тосқ ауылсыз арнағ а, жаһ андық сипатқ а ие болды. Шағ ын ғ ана, энергияны аз қ ажетсінетін қ ұ рылғ ылар тұ рмысымыздан кең орын алып, адамғ а кө мекшілікке жарады. Бү гінгі ақ параттық тасқ ынның да бастау бұ лағ ы — радиотехнологиялар. Ол миллиондардың санасына ық пал етіп, пікір тудырып, эмоционалды-экспрессивті ық пал ете алады.

Осы арада тарихи ретроспективалық аз-кем шолу жасауды жө н кө ріп отырмын. Радио қ азақ даласына айтып жеткізілуі қ иын ө згерістер ала келді. Ө ткен ғ асырдың 30-жылдары оқ ыту жү йесі қ алыптаспағ ан, оқ улық тар мен ұ стаздар жетіспейтін кезең де “ұ зынқ ұ лақ ” атауына ие болғ ан радио халық тың жаппай сауаттануына, мә дениетінің ө сіп-жетілуіне кү шті ық пал етті. Табиғ атынан зерек те зейінді далалық ү шін жаң а мә дениет қ ұ нарлы топырақ қ а отырғ ызылғ ан ағ аштай тез кө ктеп, жеміс берді. Ол ел басына кү н туғ ан қ иямет соғ ыс жылдары елдік рухты сақ тап, жауғ а қ арсы жұ мылдыруда, жең іске жетуде аса жасампаз рө л атқ арды. Соғ ыс жарасынан емделіп, қ айта ө ркендеуде де бірден-бір қ уатты бұ қ аралық қ ұ рал радио болып табылды. Халық тық ө нерді насихаттауда, оны жеткізуші таланттарды жарық қ а шығ аруда радио айрық ша орын иемденді, сө йтіп бірегей ұ лттық ә н мен музыканың “Алтын қ оры” дү ниеге келді, ө ткен ғ асырлар ү нін болашақ қ а жеткізудің мү мкіндігі туды. Радио қ азақ журналистикасының, ө нері мен мә дениетінің бір топ кө рнекті қ айраткерлерін, ел танығ ан қ аламгерлерді, сө зі дуалы зиялы қ ауымды қ алыптастырды. Радиода жинақ талғ ан мол тә жірибе, қ алыптасқ ан дә стү р, журналистік ізденіс пен шеберлік кейіннен Қ азақ теледидарының да жедел дамып, ө ркендеуіне жол ашты.

Рас, кең естік кезең де радио идеологиялық қ ұ рал ретінде басқ арылып, қ атаң бақ ылауда болды, белгілі бір ұ станымдар мен талаптар шең берінен шығ а алмады. Дегенмен, радио табиғ атынан демократияшыл, ашық қ ұ былыс еді. Ең кейген қ ария алысқ а кө з тастап, радиодағ ы ә демі ә уенге елітіп, жастық шағ ын сағ ына кө з алдына келтіріп отыратын. Балқ ұ рақ бү лдіршін радиокейіпкерлерді қ иялмен шолып, армандайтын, жоспарлар қ ұ ратын... Кез-келген адам ә уе толқ ынынан ө зіне қ ажетті ақ паратты ести алады.

Ал, бү гінгі егемендік, тә уелсіздік жағ дайында радионың мү мкіндігі шексіз артты, бұ л ортада да бә секелестік кү шейді, таң дау мү мкіндігі пайда болды, ә ртү рлі бағ ыт-бағ дардағ ы, стиль мен мә нердегі радиостанциялар кө бейді. Радиоарна ө з қ аржысын ө зі тауып, дамитын жағ дайғ а жетті, шығ армашылық шексіз мү мкіндіктер ашылды. Радиожурналист эфирде еркін сө йлейтін, ойын бү кпесіз жеткізетін жә не оғ ан ө зі жауапкершілік жү ктейтін жағ дай туындады. Қ азақ стандағ ы барлық бұ қ аралық ақ парат қ ұ ралдарының еркін дамуына жағ дай жасайтын заң ды-қ ұ қ ық тық актілер ұ дайы жетілдірілу ү стінде. БАҚ саласын дамытудағ ы егемен елдің жетістігі сарапшылар, соның ішінде ә лемдегі озық сарапшылар тарапынан жоғ ары ә діл бағ асын алды.

Бү гінгі радио адамның биологиялық, физиологиялық қ асиеттерімен қ оса оның жан дү ниесін, яғ ни психологиясын да ескеретін бұ қ аралық ақ парат қ ұ ралдарының бірі де бірегейі.