Газбен уланған жағдайда көрсетілетін көмек

Улану - ағ зағ а улы заттың кіруінің себебінен болатын ағ за қ ызметінің бұ зылуы немесе ауруғ а шалдығ уы.

Улы заттарды ішіп қ ойып, уланып ө лу жағ дайлары балалардың арасында кө п кездеседі. Балаларың ызды мұ ндай қ асіреттен алдын-ала сақ тандыру ү шін мынандай қ ауіпсіздік шараларын жасаң ыздар:

Керосин, бензин жә не басқ а да у атаулының барлығ ын жә не улы сұ йық заттарды ешуақ ытта кока- коладан, алкоголсіз ішімдіктерден босағ ан шишаларғ а қ ұ йып сақ таушы болмаң ыз. Себебі оны балалар сусын шығ ар деп ішіп қ оюы мү мкін.

Ауа-райының салқ ындауымен пештерді дұ рыс пайдаланбау салдарынан жазатайым оқ иғ алар саны артып жә не адам қ азасы орын алады.
Кө пшілік жағ дайда тұ рғ ындар жылыту қ ұ ралдарын қ олдану кезінде қ арапайым қ ауіпсіздік ережелерін сақ тай бермейді. Бұ ндай оқ иғ алар негізінде от жағ у маусымы басталғ ан шақ та жиі орын алады.
Ауада отынның толық жанбауы кезінде иісті газ пайда болады. Пештегі тү тін шығ у жолын алдын ала жабу кезінде улану жиі болады. Жанбағ ан кө мір кө мірқ ышқ ылымен ә рекеттеседі жә не улы газ пайда болады.

Улы газбен уланудың ө зге де себептері: пешпен жылыту жү йесінегі ережелердің ө рескел бұ зылуы (пештің жаппасын уақ тылы емес жабу, отын салу жеріне жеткіліксіз ауа келу, тү тін тартымы шамалы), пеш жә не тү тін шығ у орнының ақ аулы жұ мыс жасауы (пештің қ ұ рылысында жарық шалардың пайда болуы, тү тін шығ у орнының жабық қ алуы).
Улы газдың аса қ ауіптілігі - тү сі мен исінің жоқ тығ ы. Уланудың белгілерін (симптомдарын) анық тау қ иын. Бір ғ имараттағ ы барлық адамдарда бірдей симптомдардың пайда болуы, улы газбен улану уақ ытын белгілеуге мү мкіндік береді.
Кө міртек тотығ ының аз шоғ ырлануы кезінде уланудың алғ ашқ ы белгілері байқ алады, яғ ни: кө зден жас ағ у, бас ауруы жә не бас айналу, ә лсіздік жә не жү рек айну, қ ұ рғ ақ жө тел, сананың шатасуы, кө ру жә не есту елестерінің болуы. Улану симптомдарын сезінген кезде, дереу сыртқ а шығ у қ ажет.
Улы газбен улану, ұ зақ уақ ыт жұ мыс жасап тұ рғ ан автомобильде (шығ ару газдың жиналуынан) жә не ө рт ошағ ында ұ зақ уақ ыт болғ ан кезінде орын алуы мү мкін.
Ауыр жағ дайларда жү ректің тоқ тауы да ық тимал. Зардап шеккен адамды дереу ауруханағ а жеткізу қ ажет.
Дә рігер келгенше науқ асты таза ауағ а шығ ару керек, бұ л ауруханағ а жеткізгенге дейінгі кө рсетілетін негізгі кө мек. Кейін стационарда оттегімен ингаляция жасалады, аппаратпен жасанды тыныс алу ө ткізіледі; ағ заның зардап шеккен жү йелердің тіршілік ә рекетін қ алпына келтіретін қ ұ ралдар қ олданылады.
Облыс тұ рғ ындарын адам қ азасына жол бермеу ү шін газбен, сұ йық жә не қ атты отынмен жұ мыс жасайтын пештер мен жабдық ты пайдалану кезінде қ ауіпсіздік ережерін қ атаң сақ тауғ а шақ ырамыз.

Электр торы немесе найзағ айдың соғ уы,

Тұ рмыстық электр приборларын олақ пайдалану немесе аң даусыз ұ стағ анда адам ток зақ ымдауы мү мкін.Электр тогының соғ уынан алғ ан зақ ымдану жең іл болғ ан жағ дайда сым тиген жер қ ызарыс ауырады (кү йелі), зақ ымданғ ан адамның ө ң і қ уарып, бойын ү рей билейді. Ауыр зақ ымданғ ан жағ дайда кү йік ұ лғ айып, тоқ ұ рғ ан жердегі дененің ткані қ арайғ аны байқ алады, адам талық сып, сің ірі тартылады, тыныс алуы мен жү рек соғ уы тоқ тал қ алуы мү мкін. Зақ ымданудың ауырлығ ы, негізінен, токтың кү шіне жә не оның ұ ру ұ зақ тығ ына байланысты. Токтың кедергісі тез етуі (бұ ғ ан себеп: қ олдың су болуы, аяқ киімнің дымқ ыл, жердің сыз болуы) электр тогы зақ ымын кү шейте тү седі, мұ ндай жағ дайда тіпті кернеуі 36 В «қ ауіпсіз» ауыспалы токтың соғ уынан-ақ ө ліп кетуге болады.
Алғ ашқ ы кө мек кө рееткенде ең алдымен электр тогының ә серін тоқ тату керек. Бұ л қ ажет, ө йткені электр сымы тартқ анда зақ ымдалушы адамның кө бінесе босанып шығ уғ а дә рмені жетпейді. Кө мек кө рсетуші адам ө з басының қ ауіпсіз болу ережесін де сақ тауы керек. Ток келіп тұ рғ ан кө зді тоқ гату ү шін ажыратқ ыш-қ осқ ыш тетікті, тығ ындарды, рубильникті ажыратыл, кө мек кө рсетуші адам қ олын (резина қ олғ ап киіп немесе қ ұ рғ ақ жү н матамен ұ стайды) жә не аяғ ын (резина етік киеді) ток ұ рмайтындай еткеинен кейін ғ ана зақ ымданушы адамды токтан тартып ажыратуы не болмаса зақ ымданушы адамды басқ а да тә сілдермен ток кө зінен ажыратуы керек (мысалы, кез келген қ ұ рғ ақ ағ аш затпен ток сымын басқ а бір жақ қ а бұ ру). Жү регітоқ тал, тынысы бітіп кетпеген болса, оғ ан толық тыныштық керек (денені сұ латып жатқ ызады), жылы сусын ішкізіп, мү сә тір спиртін иіскетеді; терісі кү йгенде — борлы вазелин жағ ыл немесе сутегінің асқ ын тотығ ымен сү ртіп, стерильді бинтпен таң ыл тастайды. Егер тынысы тоқ тап, жү регі соқ пай қ алғ ан жағ дайда (клиникалық ө лім) кө рсетілетін алғ ашқ ы кө мек — дә рігер келгенге дейін реанимация шараларын жасау (жү рекке массаж жасау, «ауызбен ауызғ а дем ү рлеу» арқ ылы қ олдан тыныс алдыру; Алғ ашқ ы кө мек деген мақ аланы қ араң ьіз). Сонымен бірге шұ ғ ыл дә рігерлік кө мек кө рсету жә не ауруханағ а жеткізу ү шін жедел жә рдем дә рігерін шақ ыру қ ажет.

Егер электр тогынан зақ ым алғ аннан кейін 30—40 минут ө ткен соң да ұ йқ ы басып, басы айнала берсе, жү регі қ ағ ып, тер басса, тынысты тарылып, денесі тітіркенсе, онда алғ ан зақ ымы жең іл сияқ ты болып кө рінгеніне қ арамастан, дә рігерлік бақ ылауғ а алып, кө мек кө рсету міндет. Электр тогынан зақ ымданудың бір тү рі жай отынан — кү н кү ркіреген кездегі атмосфералық электр разрядынан зақ ымдану болып табылады.

Электр тогы ұ рғ ан) адамды тоқ «шық сын» деп жерге кему керек деген ел арасындағ ы соқ ыр сенім — зиянды адасушылық, ө йткені жерге кө мілген ағ за тез салқ ындайды, кеудеге салмақ тү сіп сығ ылады, тынысы тарылады, жү регі қ ысылады, пайдалы алғ ашқ ы кө мек кө рсетілуге тиісті уақ ыт ө тіп кетеді. Жай оты тү скен (немесе электр тоғ ы ұ рғ ан) адамды ток «шық сын» деп жерге кө му керек деген ел арасындағ ы соқ ыр сенім — зиянды адасушылық, ө йткені жерге кө мілген ағ за тез салқ ындайды, кеудеге салмақ тү сіп сығ ылады, тынысы тарылады, жү регі қ ысылады, пайдалы алғ ашқ ы кө мек кө рсетілуге тиісті уақ ыт ө тіп кетеді.

Электр торы немесе найзағ айдың соғ уы, Тұ рмыстық электр приборларын олақ пайдалану немесе аң даусыз ұ стағ анда адам ток зақ ымдауы мү мкін.

Электр тогының соғ уынан алғ ан зақ ымдану жең іл болғ ан жағ дайда сым тиген жер қ ызарыс ауырады (кү йелі), зақ ымданғ ан адамның ө ң і қ уарып, бойын ү рей билейді. Ауыр зақ ымданғ ан жағ дайда кү йік ұ лғ айып, тоқ ұ рғ ан жердегі дененің ткані қ арайғ аны байқ алады, адам талық сып, сің ірі тартылады, тыныс алуы мен жү рек соғ уы тоқ тал қ алуы мү мкін. Зақ ымданудың ауырлығ ы, негізінен, токтың кү шіне жә не оның ұ ру ұ зақ тығ ына байланысты. Токтың кедергісі тез етуі (бұ ғ ан себеп: қ олдың су болуы, аяқ киімнің дымқ ыл, жердің сыз болуы) электр тогы зақ ымын кү шейте тү седі, мұ ндай жағ дайда тіпті кернеуі 36 В «қ ауіпсіз» ауыспалы токтың соғ уынан-ақ ө ліп кетуге болады.
Алғ ашқ ы кө мек кө рееткенде ең алдымен электр тогының ә серін тоқ тату керек. Бұ л қ ажет, ө йткені электр сымы тартқ анда зақ ымдалушы адамның кө бінесе босанып шығ уғ а дә рмені жетпейді. Кө мек кө рсетуші адам ө з басының қ ауіпсіз болу ережесін де сақ тауы керек. Ток келіп тұ рғ ан кө зді тоқ гату ү шін ажыратқ ыш-қ осқ ыш тетікті, тығ ындарды, рубильникті ажыратыл, кө мек кө рсетуші адам қ олын (резина қ олғ ап киіп немесе қ ұ рғ ақ жү н матамен ұ стайды) жә не аяғ ын (резина етік киеді) ток ұ рмайтындай еткеинен кейін ғ ана зақ ымданушы адамды токтан тартып ажыратуы не болмаса зақ ымданушы адамды басқ а да тә сілдермен ток кө зінен ажыратуы керек (мысалы, кез келген қ ұ рғ ақ ағ аш затпен ток сымын басқ а бір жақ қ а бұ ру). Жү регітоқ тал, тынысы бітіп кетпеген болса, оғ ан толық тыныштық керек (денені сұ латып жатқ ызады), жылы сусын ішкізіп, мү сә тір спиртін иіскетеді; терісі кү йгенде — борлы вазелин жағ ыл немесе сутегінің асқ ын тотығ ымен сү ртіп, стерильді бинтпен таң ыл тастайды. Егер тынысы тоқ тап, жү регі соқ пай қ алғ ан жағ дайда (клиникалық ө лім) кө рсетілетін алғ ашқ ы кө мек — дә рігер келгенге дейін реанимация шараларын жасау (жү рекке массаж жасау, «ауызбен ауызғ а дем ү рлеу» арқ ылы қ олдан тыныс алдыру; Алғ ашқ ы кө мек деген мақ аланы қ араң ьіз). Сонымен бірге шұ ғ ыл дә рігерлік кө мек кө рсету жә не ауруханағ а жеткізу ү шін жедел жә рдем дә рігерін шақ ыру қ ажет.Егер электр тогынан зақ ым алғ аннан кейін 30—40 минут ө ткен соң да ұ йқ ы басып, басы айнала берсе, жү регі қ ағ ып, тер басса, тынысты тарылып, денесі тітіркенсе, онда алғ ан зақ ымы жең іл сияқ ты болып кө рінгеніне қ арамастан, дә рігерлік бақ ылауғ а алып, кө мек кө рсету міндет. Электр тогынан зақ ымданудың бір тү рі жай отынан — кү н кү ркіреген кездегі атмосфералық электр разрядынан зақ ымдану болып табылады.Электр тогы ұ рғ ан) адамды тоқ «шық сын» деп жерге кему керек деген ел арасындағ ы соқ ыр сенім — зиянды адасушылық, ө йткені жерге кө мілген ағ за тез салқ ындайды, кеудеге салмақ тү сіп сығ ылады, тынысы тарылады, жү регі қ ысылады, пайдалы алғ ашқ ы кө мек кө рсетілуге тиісті уақ ыт ө тіп кетеді. Жай оты тү скен (немесе электр тоғ ы ұ рғ ан) адамды ток «шық сын» деп жерге кө му керек деген ел арасындағ ы соқ ыр сенім — зиянды адасушылық, ө йткені жерге кө мілген ағ за тез салқ ындайды, кеудеге салмақ тү сіп сығ ылады, тынысы тарылады, жү регі қ ысылады, пайдалы алғ ашқ ы кө мек кө рсетілуге тиісті уақ ыт ө тіп кетеді.

Электр торы немесе найзағ айдың соғ уы, Тұ рмыстық электр приборларын олақ пайдалану немесе аң даусыз ұ стағ анда адам ток зақ ымдауы мү мкін.

Электр тогының соғ уынан алғ ан зақ ымдану жең іл болғ ан жағ дайда сым тиген жер қ ызарыс ауырады (кү йелі), зақ ымданғ ан адамның ө ң і қ уарып, бойын ү рей билейді. Ауыр зақ ымданғ ан жағ дайда кү йік ұ лғ айып, тоқ ұ рғ ан жердегі дененің ткані қ арайғ аны байқ алады, адам талық сып, сің ірі тартылады, тыныс алуы мен жү рек соғ уы тоқ тал қ алуы мү мкін. Зақ ымданудың ауырлығ ы, негізінен, токтың кү шіне жә не оның ұ ру ұ зақ тығ ына байланысты. Токтың кедергісі тез етуі (бұ ғ ан себеп: қ олдың су болуы, аяқ киімнің дымқ ыл, жердің сыз болуы) электр тогы зақ ымын кү шейте тү седі, мұ ндай жағ дайда тіпті кернеуі 36 В «қ ауіпсіз» ауыспалы токтың соғ уынан-ақ ө ліп кетуге болады.
Алғ ашқ ы кө мек кө рееткенде ең алдымен электр тогының ә серін тоқ тату керек. Бұ л қ ажет, ө йткені электр сымы тартқ анда зақ ымдалушы адамның кө бінесе босанып шығ уғ а дә рмені жетпейді. Кө мек кө рсетуші адам ө з басының қ ауіпсіз болу ережесін де сақ тауы керек. Ток келіп тұ рғ ан кө зді тоқ гату ү шін ажыратқ ыш-қ осқ ыш тетікті, тығ ындарды, рубильникті ажыратыл, кө мек кө рсетуші адам қ олын (резина қ олғ ап киіп немесе қ ұ рғ ақ жү н матамен ұ стайды) жә не аяғ ын (резина етік киеді) ток ұ рмайтындай еткеинен кейін ғ ана зақ ымданушы адамды токтан тартып ажыратуы не болмаса зақ ымданушы адамды басқ а да тә сілдермен ток кө зінен ажыратуы керек (мысалы, кез келген қ ұ рғ ақ ағ аш затпен ток сымын басқ а бір жақ қ а бұ ру). Жү регітоқ тал, тынысы бітіп кетпеген болса, оғ ан толық тыныштық керек (денені сұ латып жатқ ызады), жылы сусын ішкізіп, мү сә тір спиртін иіскетеді; терісі кү йгенде — борлы вазелин жағ ыл немесе сутегінің асқ ын тотығ ымен сү ртіп, стерильді бинтпен таң ыл тастайды. Егер тынысы тоқ тап, жү регі соқ пай қ алғ ан жағ дайда (клиникалық ө лім) кө рсетілетін алғ ашқ ы кө мек — дә рігер келгенге дейін реанимация шараларын жасау (жү рекке массаж жасау, «ауызбен ауызғ а дем ү рлеу» арқ ылы қ олдан тыныс алдыру; Алғ ашқ ы кө мек деген мақ аланы қ араң ьіз). Сонымен бірге шұ ғ ыл дә рігерлік кө мек кө рсету жә не ауруханағ а жеткізу ү шін жедел жә рдем дә рігерін шақ ыру қ ажет.

Егер электр тогынан зақ ым алғ аннан кейін 30—40 минут ө ткен соң да ұ йқ ы басып, басы айнала берсе, жү регі қ ағ ып, тер басса, тынысты тарылып, денесі тітіркенсе, онда алғ ан зақ ымы жең іл сияқ ты болып кө рінгеніне қ арамастан, дә рігерлік бақ ылауғ а алып, кө мек кө рсету міндет. Электр тогынан зақ ымданудың бір тү рі жай отынан — кү н кү ркіреген кездегі атмосфералық электр разрядынан зақ ымдану болып табылады.

Электр тогы ұ рғ ан) адамды тоқ «шық сын» деп жерге кему керек деген ел арасындағ ы соқ ыр сенім — зиянды адасушылық, ө йткені жерге кө мілген ағ за тез салқ ындайды, кеудеге салмақ тү сіп сығ ылады, тынысы тарылады, жү регі қ ысылады, пайдалы алғ ашқ ы кө мек кө рсетілуге тиісті уақ ыт ө тіп кетеді. Жай оты тү скен (немесе электр тоғ ы ұ рғ ан) адамды ток «шық сын» деп жерге кө му керек деген ел арасындағ ы соқ ыр сенім — зиянды адасушылық, ө йткені жерге кө мілген ағ за тез салқ ындайды, кеудеге салмақ тү сіп сығ ылады, тынысы тарылады, жү регі қ ысылады, пайдалы алғ ашқ ы кө мек кө рсетілуге тиісті уақ ыт ө тіп кетеді.