Шы сурет. Идиотиптік байланыстар

Антиидиотиптер синтезi шексiз индукцияланбайтыны дә лелденген. Тү зiлген идиотиптер функционалды жә не мө лшерлi тү рiнде шектеледi. Егер антигенге қ арсы антидене тү зiлсе, онда оғ ан қ арсы 1-реттiк антиидиотип атты антиидиотип тү зiледi. Ө з кезегiнде 1-реттiк антиидиотип лимфоцит клонымен антиген ретiнде танылып, оғ ан қ арсы 2-реттiк антиидиотип тү зiледi. 2-реттiк антиидиотип антигенге комплементарлы антидененiң активтi орталығ ына сә йкес келедi (7-ші сур.) Осы жол арқ ылы антиидиотиптер антигенге қ арсы иммунды жауапты кү шейтедi. Сонымен қ атар, клон iшiндегi жасушалардың селекциясы жү редi, яғ ни антигентанушы рецепторларының жоғ ары арнайылығ ы бар жасушалар басымдылық кө рсетiп, арнайылығ ы жоғ ары антиденелер тү зiлуiн шақ ырады.

Антиидиотиптi антидене (2-ші реттік антидене) тек бір ғ ана идиотиптік антиденелердің шығ уын баяулатады, бірақ басқ а идиотиптік маркерлері антиденелердің тү зілуіне ә сер етпейді.

Ө зінің басқ аша химиялық қ ұ рылымына қ арамастан, антиидиотиптік антиденелердің белсенді орталығ ының кең істіктік қ ұ рылымы, 1-реттік антиденелер тү зілуін шақ ырушы антигеннің кең істіктік қ ұ рылымына жақ ын болады. Сондық тан, кө птеген иммунологиялық ү рдістер кезінде (мысалы, иммунологиялық тө зімділік даму жә не сақ талу кезінде) организмде антиген болмағ анда, оның қ ызметін антиидиотиптік антиденелер атқ ара алады.

Антиидиотиптік иммуноглобулиндер антиген ретінде антиидиотиптік антиденелерді тү зеді (3-реттік антиденелер). Тә жірибе тү рінде, организмде бірден бірнеше реттік антиденелер бола алады (3-лiк жә не 4-лiк). Бұ л антиденелер тек бір-бірімен араласпайды, сонымен қ атар, сай келуші лимфоцит клонының антигентанушы рецепторымен байланыса алады (идиотипке жә не антиидиотипке комплементарлы рецепторы В-лимфоциттерде ғ ана емес, сонымен қ атар, Т- супрессорларда бола алады). Сө йтіп, иммунды жауаптың кү рделі кең денгейлі тізбегін реттейтін жү йесі жасалады.

Қ арапайым тү рде В2 жә не В3-клондарының 1, 2-реттiк антиидиотиптерiмен ө зара тежелуi В1-клонының қ алыпты қ ызмет атқ аруын кө руге болады. Егер организмде антиген молекуласы аз мө лшерде болса, 2-реттiк антиидиотип синтезделiнбеуi мү мкiн.