Internet желісі.

Файлдарды архивтеу жолдары. Компьютерлік вирустар.

Қ азіргі пайдаланбайтын файлдарды немесе дискетке симайтын файлдарды архивтеуге болады. Ол ү шін архиватор файлын қ олдану керек.

Архиваторлар - дискідегі орынды ү немдеу ү шін файлдың кө лемін кішірейтіп сақ тауғ а мү мкіндік беретін программалар тобы. Файлды белгілеу немесе файлдар тобын ашу ү шін тышқ анның оң жақ бастырмасын басып, бір пункты таң дау:

1. " Имя по умолчанию" -ғ а қ осу. Бұ дан кейін " Создание архива имя по умолчанию" терезесі шығ ады. Бұ дан кейін " Имя по умолчанию. rar" атты архив пайда болады.

2. Архивке қ осу. " Имя и параметры архива" атты терезе пайда болады. " Архив" алаң ында архивтың атын жә не архивтың жайылуын кө рсету " OK" басу. Нә тижесінде біз қ ойғ ан атты архив немесе оның жайылы қ ұ рылады.

3. Add to Zip - " Win Zip" терезесі пайда болады. Онан кейін " I Agree" кнопкасын басу керек. Сосын " Add" атты терезе пайда болады. " Add to archive" алаң ында қ ұ рылып жатқ ан архивтың орналасуын жә не оның атын кө рсету.

Мысалы:

F: \Мк-91\Зымыра Риза\ архив аты.

Жайылуды кө рсетугеде болады. Сосын " Add" кнопкасын басу керек. (Добавить- қ осу).

Нә тижесінде " архив аты. Zip" атты архив пайда болады.

Архивтегі файлдар " Win Zip (Unregistered) - архив аты.zip" атты терезе пайда болады.

ARJ программасы архивтен файлдарды ө зі шығ арып ала алады.

ARJ программаның файлдарды шығ ару кезіндегі шақ ыру форматы:

ARJ Е < режимдер> < архив-аты> [< каталог> \[< файл-аттары> ]…

Команда параметрлері алдың ғ ы кө рсетілген сияқ ты, мұ нда тек команда Е ә рпінен тұ рады, мысалы:

ARJ E STUDENT - student. arj архивінен барлық файлдарды шығ арып бұ рынғ ы қ алпына келтіру.

Файлды архивтен шығ ару ү шін, ең алдымен архивты ашып, тышқ анның оң жақ бастырмасын басу қ ажет. Содан кейін келесі пунктерді қ араймыз.

1. " Файлды шығ ару" -" Шығ ару жолдары" терезесі пайда болады, шығ аруғ а қ ажет файлдардың орналасқ ан орнын кө рсетіп " OK" бастырмасын басқ ан кезде архивтың атынан шығ ару терезесі пайда болады. " Извлечение из arhive zip" терезесі.

2. " Извлечь из имя по умолчанию" терезесінен кейін, осы кнопканы басқ анда тағ ы басқ а терезе кө рсетіледі. " Извлечение из имя архива" терезесі пайда болады.

3. " Extract to… " WinZip" терезесі пайда болады. Содан соң " I agree" басқ анда " Extract" терезесі шығ ады. Осы жерде архивтен шығ арылатын файлдардың орнын кө рсетемізде " Extract" бастырмасын басамыз. Осы кезде " WinZip (Unregistered) - архивтың аты zip" терезе пайда болады. Бұ л терезеде архивтен шығ арылатын файлдар кө рінеді.

4. " Extract to folder имя по умолчанию" терезесінен кейін " WinZip" (Unregistered) - архив аты zip - терезесі пайда болады. Нә тижесінде файлдарды архивтен шығ ару жолында, барлық жазылғ ан документтерінің қ ай уақ ытта жазылғ анын кө руге болады. Ол рет- ретімен жазылып, кө рсетіліп тұ рады.

Компьютерлік вирустар дегеніміз-ө зінен ө зі кө бейіп, компьютерлік жү йедегі жә не желідегі ә ртү рлі объектілерге залалын тигізуге бейім программалар. Ол ө зінен ө зі басқ а программалар соң ына немесе алдына қ осымша жазылады да, оларды " бү лдіруге" кіріседі, осындай-ақ компьютерде келең сіз тағ ы да басқ а ә рекеттерді істеуі мү мкін.Ішінен осындай вирус табылғ ан программа" ауру жұ қ қ ан" немесе " бү лінген" деп аталады.Вирус іске қ осылғ ан жұ мыс істеуге тиіс басқ а программаларғ а да кері ә сер етіп, оларғ а да жә не де жалпы басқ а да зиянды іс-ә рекеттер жасай бастайды.

Вирустарды тө менде кө рсетілген белгілеріне қ арай бірнеше топтарғ а жіктеуге болады:

-вирустардың орналасып алғ ан орындарына қ арай;

-вирустардың орналасқ ан алғ ан орындарын бү лдіру тә сілдеріне қ арай;

-керіқ ұ рылымдық мү мкіндіктеріне(ә рекеттеріне) қ арай;

-вирус алгоритмдерінің ерекшеліктеріне қ арай.

Вирустар орналасқ ан орындарына қ арай желілік, файлдық жә не жү ктелетін болып жіктеледі. Желілік вирустар компьютерлік желі арқ ылы тарайды, файлдық вирустар орындалатын файлдарғ а, ал жү ктелетін вирустар - дискінің жү ктелу секторына(Boot-сектор) немесе винчестердің жү йелік жү ктелуін қ ұ райтын секторына(Master Boot Record) орналасады.

Вирустар бү лдіру тә сілдеріне қ арай резидентті жә не резидентті емес болып екіге бө лінеді. Резидентті вирустар компьютер жедел жадында орын алыр тұ рады да, компьютер істеп шығ арылғ анғ а немесе қ айта іске қ осылғ анғ а дейін " ө з жұ мысын" атқ арады.Резидентті емес вирустар компьютердің жадында орналаспайды жә не олардың жұ мыс істеу уақ ыты шектеулі болып келеді.

Вирустардың атқ аратын іс-ә рекеттеріне байланысты оларды мынандай топтарғ а бө луге болады:

Зиянсыз вирустар компьютер жұ мысына ешқ андай залалын тигізбейді (оның тарату нә тижесінде дискінің бос жады кемиді);

Қ ауіпсіз вирустар ә сері дискідегі, бос орынның азаюымен жә не графикалық, дыбыстық, басқ а да эффектілердің кемуімен шектеледі;

Қ ауіпті вирустар компьютерді жұ мысынан жаң ылыстыратын кө ң іл аударарлық зиянды ә рекеттер туғ ызады;

Ө те кауіпті вирустар ә серінен кө птеген программалар, мә ліметтер, жедел жадтың жү йелік аймақ тарына жазылғ ан компьютер жұ мысына қ ажетті ақ параттар жойылып кетеді.

Вирус алгоритмдерінің ерекшеліктеріне қ арай оларды мынандай да топтарғ а бө луге болады:

компаньон-вирустар (companion) -файлдарды ө згертпейтін вирустар, бірақ олар осы атқ арылатын EXE-файлғ а ұ қ сас заты(тіркеуі).COM болып келетін орындалатын файлдар жасап шығ арады;

" қ ұ рттар" (worm) -компьютерлі желі арқ ылы таралатын жә не компаньон-вирустар сияқ ты файлдарды, дискідегі секторларды ө згертпейтін вирустар.Бұ лар желі арқ ылы компьютердің жадына орнығ ып алады да, басқ а коипьютерлердің желілік адрестері бойынша ө з кө шірмелерін таратады;

" паразиттік" тоқ па кіретін вирустардың ә сері тиген дискілік секторлар мен файлдардың мазмұ ндары ө згеріп кетеді;

" студенттік" -вирустарғ а болар болмас ә сер ететін, резидентті емес, қ ателер саны ө те кө п вирустар тобы кіреді;

" стелс" -вирустарды (stealth) дамығ ан программалар тобына жатады, зақ ымдалғ ан файлдар ө ң делуге тиіс сә ттерде олардың орнына мә ліметтердің ауру жұ қ пағ ан бө ліктерің орналастырып, оларды да зақ ымдай бастайды;

" полиморфик" -вирустар (ө здігіне ө рбитін) ө те қ иын табылатын вирустар тобына жатады. Кө п жағ дайларда бір полиморфик-вирустың екі тү рлі бейнесі бір-біріне сә йкес келмейді;

" макро-вирустарғ а" - мә ліметтерді ө ң деу жү йелеріне ендірілген макро тілдердің мү мкіндіктерін пайдаланатын вирустар тобы жатады. Вирустар компьютермен жұ мыс істеу кезінде кө птеген қ олайсыз жағ дайлардың туындауына ә сер етеді. Олар:

· Бірқ атар программалардың жұ мыс істеу жылдамдығ ы кемиді.

· Файлдардың дискіде алатын орны ұ лғ айып кетеді.

· Бұ рын болмағ ан файлдар ө з-ө зінен пайда болады.

· Кә дімгі жұ мыс істеу режимінен салыстырғ анда жедел жадтағ ы жұ мыс істеу аймағ ының кө лемі азаяды.

· Кенеттен ә ртү рлі бейнелік жә не дыбыстық эффектілер пайда болады

Компьютерлік вирустар " таза" компьютерге вирус жұ қ қ ан иілгіш дискеттер арқ ылы таралады.Компьютер жергілікті желіге қ осылғ ан болса, онда вирустың таралуына кең жол ашылады.

Вирустардан сақ тану ү шін келесі шараларды қ олдануғ а болады:

- дискіні физикалық зақ ымдаудан сақ тау, дұ рыс жұ мыс істейтін программаларды қ олданбауғ а жә не жұ мыс істеп отырғ ан адам қ ателікті жібірмеуін тырысу;

- профилактикалық шараларды пайдалану, яғ ни вирусты жұ қ тыру мү мкіндігін азайту тә сілдерін қ арастыру;

- вирустан сақ тайтын программаларды қ олдану.

Вирустан сақ тану ү шін арнайы программалар қ ажет жә не оларды тұ рақ ты тү рде қ олдану керек. Мұ ндай программалардыбірнеше тү рлерге бө луге болады: детекторлар, докторлар (фаг-програмалар), ревизорлар (файлдарғ а жә не дискінің жү йелік аумақ тарында ө згерістерді бақ ылайтын программалар), доктор-ревизор-лар, фильтр-программалар (вирустан сақ тайтын резиденттік программалар) жә не вакциииналар (иммунизаторлар).

> Детектор-прграммалар тек бұ рыннан белгілі вирус тү рлерінен ғ ана қ орғ ай алады, жаң а вирусқ а дә рменсіз боп келеді.

> Доктор-программалар немесе " фагтар" вирус жұ қ қ ан программалар мен дискілерді " вирус" ә серін алып тастау.

> Ревизор-программалар кейінгімен салыстыра отыр сайкессіздікті анық таса, оны дереу программа иесіне хабарлайды.

> Доктор-ревизорлар - файлдағ ы ө згерістерді анық тап қ ана қ оймай, оларды автоматты тү рде " емдеп" бастапқ ы қ алпына тү зейді.

> Фильтр программалар - компьютерлік жедел жадына тұ рақ ты орналасып, вирустардың зиянды ә рекеттеріне акелетін операцияны ұ стап алып, бұ л туралы жұ мыс істеп отырғ ан адамғ а дер кезінде хабарлап отырады.

> Вакцина-программалар (немесе иммунизаторлар) компьютердегі программалар жұ мысына ә сер етпей, оларды вирус " жұ қ қ ан" сияқ ты етіп модификациялайды да, вирус ә серінен сақ тайды, бірақ бұ л программаларды пайдалану тиімді емес.

AVP-Windows операциялық жү йесінің барлық мү мкіндіктерін қ олдана отырып, компьютерлік вирустармен кү ресуге арналғ ан программа.Жұ мыс барысында AVP программасы:

> Жедел жадты (DOS, XMS, EMS),

> Архивтелген (сығ ылғ ан) барлық файлдарды,

> Жү йелік секторларды, жү ктелуші секторды жә не дискіні бө лу кестелерін тексереді,

> Тығ ыздалғ ан, сығ ылғ ан файлдарды,

> Архивтегі файлдарды,

> Иілгіш, жергілікті, желілік жә не CD-ROM дискілерін,

> Белгісіз вирустарды анық тауғ а ө те қ ажетті эвристикалық Code Analyzer модульді тексереді.

> Вирус жоқ аймақ тарды, объектілердің ө згергенін немесе ө згермегенін т.б. тексереді.

AVP программасын іске қ осу ү шін бас менюдегі Программалар - Antiviral Toolkit Pro-AVP Автомотическое обновление командаларын орындаймыз. Егер бұ л командалар жоқ болса, AVP антивирус программасын дискетке орнату керек. Бул программа іске косылғ ан мезетте жедел жадты резидентты вирустардан жә не антивирус прграммасының ө зін вирусқ а тексередi.

Программаны іске қ осу кезінде " Зақ ымдалғ ан объект" деген сұ хбат терезесі пайда болғ ан жағ дайда AVP программасының дистрибутивті кө шірмесі бар болса, оның зақ ымданғ анын ө шіріп, қ айтадан орнату керек. Ал, дистрибутивті кө шірмесі жоқ болса, " Зақ ымдалғ ан объект" сұ хбат терезесіеде " Емдеу" бө лімін таң дау қ ажет. Программаны қ айтадан іске қ осқ ан соң, антивирус программасы ө зін ө зі емдейді

AVP программасы іске қ осылғ аннан кейін вирусты тексеру объектісін жә не тексеру параметрлерін тағ айындау мү мкіндігін беретін терезе ашылады.Бұ л терезе Файл, Вирустарды іздеу жә не "? " белгісі бар- ү ш меню командаларынан, Аймақ, Объектілер, Іс-ә рекет, Баптау, Статистика деген бес ішкі беттен тұ рады.

Вирусқ а тексеру ү шін " Аймақ " (Область) астарлы бетінде тексерілетін объектіні немесе бумаларды кө рсеткеннен кейін Іске қ осу батырмасын басамыз. Дискіні немесе бумаларды таң дау ү шін қ ажетті объектіде тышқ анды екі рет шертеміз немесе " бос орын" пернесін басамыз. Программадан шығ у ү шін, Файл -Шығ у командасын орындаймыз немесе орыс ә ріптерінің регистрі қ осылып тұ рғ ан кезде +< Ф> +< Ы> пернелер комбинациясын басу арқ ылы да программаның жұ мысын аяқ тауғ а болады.

Егер компьютерде ө те қ ұ нды ақ парат болса, олардың резервті кошірмесін басқ а дискеттерге немесе магнитті таспаларғ а жазып алғ ан дұ рыс, себебі ешқ андай антивирус программасы ақ параттардың резервт кө шірмесі сияқ ты сенімді бола аомайды.

Объектілер ішкі (астарлы) бетінде тексерілетін " Жады", " Секторлар", " Файлдар", " Сығ ылғ ан файлдар", " Архивтер" объектілерінің бірін кө рсету керек. Егер осы объектілердің ешқ айсысы да кө рсетілмесе, AVP программасы объектіні кө рсету қ ажеттігі туралы мә лімет береді

Вирустарды іздеу / емдеу ә рекетін бастамас бұ рын, зақ ымданғ ан жә не кү мә нді объектілерді бө лек румаларғ а кө шіріп жазатын режимді тағ айындауғ а болады. Ол ү шін Іс ә рекет астарлы бетіндкгі " Бө лек бумағ а кошіру" қ атарындағ ы жалаушаны кө теру керек.

Баптау астарлы бетінде: Ескерту (Предупреждение), Кодтың анализаторы (Аанализатор кода), Вирус жоқ файлдарды тексеру (Избыточное сканирование) тә різді қ осымша параметрлерді тағ айындай аламыз.

Internet-кез келген жер шарында орналасқ ан жә не басқ а компьютерлермен жылдам байланыстыратын Дү ниежү зілік Желі. Оны дү ниеде ең ү лкен ауқ ымды желі деп аталады.Internet басқ а компьютерлермен ү лкен байланыстарын кө рсетеді.Интернетпен адамдардың қ ай жерде орналасқ анына қ арамастан байланысуғ а болады.

Интернет арқ ылы тү рлі деректер жіберуді сонымен қ атар электрондық почта, жаналық тар топтары жә неWEB-қ ызметі. WEB -графикалық интерактивтік интернет бө лімі болып табылады. WEB-ті кө ру ү шін обозреватель программасын орналастыру керек. Обозреватель web-тің ішінде сақ талатын ә р тү рлі қ ұ жаттарды қ арауғ а мү мкіндік жасайды, сонымен бірге web- парақ тары деп аталады. Web парақ тары web торларында сақ талады. Web торабының 1-ші парағ ын ү й парағ ы деп жиі атайды.

Мастер подключения кө мегімен тез арада интернетке, интернет есеп алу жазуын жә не шамасын қ осуғ а болады.Интернетті қ олдану ү шін сіздің компьютерініздің желіге немесе телефон жолына қ осылуы қ ажет.Кейінгі жағ дайда модем қ ажет болады.Модемғ а қ осылу кезінде интернетке тіркелу қ атынасы интернет жеткізу қ ызметі немесе информациялық жұ мыс арқ ылы іске асады.

Интернеттің жеткізу қ ызметі - бұ л интернетке қ осылуын кө рсететін ұ йымдастық. Ақ параттық қ ызмет - интернетке қ осылу жә не кө птеген қ осымша кө мек береді. Егерде компютерлерің интернетке қ осылмағ ан жағ дайда, жұ мыс столында интернетке қ осылу таң башасы пайда болады.

Интернетке қ осылу ү шін осы таң башаны екі рет сырт еткізу керек.

Интернетке мастер поддключениясын іске қ осу.

Пуск бастырмасын басып Программа - Стандартные, - Интернет қ аражаты жә не МП Интернетке. Интернетке М.П. іске қ осылады.

Кө рсеткі іске қ осылғ аннан кейін экран бейнесі шығ ады.

WEB - беттерін кө ру бір неше жолдарымен іске асырылады. Кез келген web беттің оның мекен жайын web - обозревателін мекен жайын жолына енгізіп, ашуғ а болады. WEB - парақ тарын уақ ытында қ арап интернетке орын ауыстыру сызылғ ан текст немесе суреті бар сілтеме кө мегімен іске асады. Егер сілтемені сырт еткізсек, обозреватель басқ а web - парақ тарына кө шеді. Тышқ ан кө рсеткіші сілтемеге тү ссе, ол қ ол пішінін алады. Сілтемені сырт еткізген кезде басқ а web парақ тары пайда болады. Батырма кө мегімен сайман панелдерін web - парақ тарымен орын ауыстыруғ а болады жә не іздеуге немесе мазмұ нын жаң артуғ а болады.