Жалпы ережелер

1. Ересектер мен балалардың нысаналы топтарын скринингтік тексеріп-қ арауды жү ргізу мынадай кезең дерді қ амтиды:

1) дайындық – нысаналы топтарды қ алыптастыру, ақ параттық сү йемелдеу, скринингке шақ ыру.

Дайындық кезең де медициналық пункттің, фельдшерлік-акушериялық пункттің, дә рігерлік амбулаторияның, ауылдық, аудандық, қ алалық емхананың (бұ дан ә рі - МСАК ұ йымдары) профилактика жә не ә леуметтік-психологиялық кө мек бө лімшесінің (кабинетінің) дә рігерге дейінгі кабинетінің профилактикалық іс-шараларғ а жауапты орта медицина қ ызметкері, мектепке дейінгі мекеменің, білім беру ұ йымдарының орта медицина қ ызметкері жү зеге асырады жә не мыналарды қ амтиды:
ағ ымдағ ы жылдың 15 қ арашасына дейін алда тұ рғ ан скринингтік тексеріп-қ арауғ а жататын нысаналы топтың жыл сайынғ ы тізімін қ алыптастыру жә не қ ұ ру;

ересектердің нысаналы топтарын, нысаналы топтағ ы балалардың ата-аналарын скринингтік тексеріп-қ арауды ө тудің қ ажеттілігі жә не шарттары туралы хабардар ету;

халық тың нысаналы топтарын скринингтік тексеріп-қ арауғ а шақ ыру;
ұ йымдастырылғ ан мектепке дейінгі балаларды, мектеп оқ ушыларын, орта-арнайы жә не жоғ ары оқ у орындарының 18 жасқ а дейінгі оқ ушылары мен студенттерін скринингтік тексеріп-қ араулар жү ргізу ү шін МСАК аумақ тық ұ йымдары мамандарының мектепке дейінгі балалар мекемелері мен білім беру ұ йымдарының аумағ ына шығ уын ұ йымдастыру;
халық тың нысаналы топтарының скринингтік тексеріп-қ арауды уақ тылы ө туін қ амтамасыз ету;

2) скрининг жү ргізу – баланың (бұ дан ә рі – 025-07/е нысаны), амбулаториялық пациенттің (бұ дан ә рі - 025-08/е нысан) «Денсаулық сақ тау ұ йымдарының бастапқ ы медициналық қ ұ жаттама нысандарын бекіту туралы» Қ азақ стан Республикасы Денсаулық сақ тау министрінің 2010 жылғ ы 23 қ арашадағ ы № 907 бұ йрығ ымен бекітілген (Нормативтік қ ұ қ ық тық
актілерді мемлекеттік тіркеу тіркелімінде № 6697 болып тіркелген)профилактикалық медициналық тексеріп-қ араудың (скрининг) статистикалық картасын толтыру (бұ дан ә рі – Қ Р ДСМ № 907).

Балалардың нысаналы топтарын скринингтік тексеріп-қ арау жү ргізуді мектепке дейінгі, білім беру ұ йымдарының орта медицина қ ызметкері, педиатр дә рігер, отбасы дә рігері, МСАК ұ йымының жалпы практика дә рігері; маман дә рігерлер, педагог-психолог жү зеге асырады.
Ересектердің нысаналы топтарын скринингтік тексеріп-қ арау жү ргізуді учаскелік дә рігер (жалпы практика дә рігері) (бұ дан ә рі - МСАК дә рігері), МСАК ұ йымдарының профилактика жә не ә леуметтік-психологиялық кө мек бө лімшесінің (кабинетінің) дә рігерге дейінгі кабинетінің дә рігері мен орта медицина қ ызметкері жә не МСАК дә рігерінің /МСАК ұ йымдарының профилактика жә не ә леуметтік-психологиялық кө мек бө лімшесі дә рігерінің жолдамасы бойынша бейінді мамандар жү зеге асырады;

3) қ орытынды – анық талғ ан патологиясы бар адамдарды толық тексеріп-қ арау жә не диспансерлік есепке алу, есепке алу-есеп беру статистикалық қ ұ жаттарын ресімдеуді аяқ тау. Бұ л кезең де МСАК/МСАК ұ йымдарының профилактика жә не ә леуметтік-психологиялық кө мек бө лімшесінің дә рігері Қ Р ДСМ № 907 бұ йрығ ымен бекітілген 025-07/е, 025-08/е нысандарын жә не Ұ лттық скринингтік бағ дарламағ а қ атысушысының паспортын енгізеді, профилактикалық медициналық скринингтің статистикалық нысанына халық тың нысаналы топтарын скринингтік тексеріп-қ араудың нә тижелерін қ ауіп (мінез-қ ұ лық тық, биологиялық) факторларын, қ орытынды диагнозды кө рсете отырып, енгізеді, толық емделуге, бақ ылауғ а ұ сынымдар береді. Қ орытынды диагнозды алғ аннан кейін нысан скринингтік тексеріп-қ араудың деректерін статистикалық ө ң деу ү шін медициналық статистика кабинетіне (маманына) беріледі. Ұ лттық скринингтік бағ дарламағ а қ атысушысының паспорты қ олына беріледі жә не скрининг ө ткендігін куә ландыратын қ ұ жат болып табылады.

2. Скринингтік тексеріп-қ араудың нә тижелері амбулаториялық пациенттің медициналық картасына, баланың даму тарихына енгізіледі. Ұ йымдастырылғ ан балалардың скринингтік тексеріп-қ араудың нә тижелері денсаулық паспортына қ осымша енгізіледі.

3. Скринингтік тексеріп-қ араудың нә тижелері бар адамдардың тегі кө рсетілген тізім:

1) одан арғ ы динамикалық бақ ылау ү шін МСАК дә рігеріне;

2) ақ параттық -білім беру жұ мысын жү ргізу жә не ауру қ аупі факторлары бар адамдарды жә не науқ астарды профилактика, салауатты ө мір салтын қ алыптастыру ә дістеріне оқ ыту ү шін салауатты ө мір салты кабинетіне, бейінді денсаулық мектебіне жіберіледі.

4. Психобелсенді заттарды тұ тыну қ аупінің дең гейлерін айқ ындау ү шін жалпы бірдей орта білім беретін мектептердің, орта арнайы жә не жоғ ары оқ у орындарының 17 жас пен одан асқ ан оқ ушыларының арасында скринингтік тексеріп-карау жү ргізу кезең ділігінің алгоритмі:

1) скринингтік тексеріп-қ араудың бірінші кезең ін арнайы оқ ытылғ ан медициналық -санитариялық алғ ашқ ы кө мектің (бұ дан ә рі-МСАК) маманы жү ргізеді жә не жалпы бірдей орта білім беретін мектептердің, орта арнайы жә не жоғ ары оқ у орындарының 17 жас пен одан асқ ан оқ ушыларының арасында психобелсенді заттарды тұ тыну қ аупінің айқ ын дә режесін айқ ындауғ а арналғ ан халық аралық ASSIST сауалнамасын қ олдана отырып, скрининг-сауалнама жү ргізуді қ амтиды;

2) сауалнама жү ргізілгеннен кейін сауалнамаларды арнайы оқ ытылғ ан МСАКмаманы талдайды жә не ө ң дейді. Талдау мен ө ң деу нә тижелері бойынша психобелсенді заттарды тұ тынудың қ ауіп топтары (жоғ ары, орташа, тө мен қ ауіп) айқ ындалады;

3) скринингтің екінші кезең і: психобелсенді заттарды тұ тынудың орташа немесе жоғ ары қ аупі бар оқ ушылар, заң ды ө кілдерінің келісімімен аумақ тың наркологиялық ұ йымыдарына МСАК мамандары жібереді, онда психобелсенді заттардың болуына тест-жолақ тарды пайдалана отырып экспресс-тестілеу жү ргізіледі;

4) ү шінші кезең: экспресс-тестілеудің оң нә тижелері бар оқ ушылар заң ды ө кілдерінің келісімімен клиникалық тексеріп-қ арау жә не қ ажет болғ ан кезде қ осымша химиялық -токсикологиялық жә не психологиялық зерттеулер жү ргізу ү шін нарколог-дә рігердің консультациясына жіберіледі;

5) тексеріп-қ араудың нә тижелері жә не писхобелсенді заттарғ а тә уелділік белгілерін айқ ындау бойынша (18 жасқ а толмағ ан) оқ ушылар заң ды ө кілдерінің келісімімен диспансерлік есепке жә не нарколог дә рігердің бақ ылауына қ ойылады;

6) оқ ушылардың заң ды ө кілдері диспансерлік есепке қ оюғ а келіспеген жағ дайда оқ ушылар профилактикалық бақ ылауда болады.

5. МСАК ұ йымының МСАК/бө лімшелерінің профилактика жә не ә леуметтік-психологиялық кө мек бө лімшесінің (кабинетінің) орта медицина қ ызметкері жү ргізілген скринингтік тексеріп-қ араудың нә тижелері бойынша:
скринингтік тексеріп-қ арауғ а шақ ырылғ ан, скринингтік тексеріп-қ араулардан ө ткен, толық тексерілуге жіберілген нысаналы топтағ ы пациенттердің тізімін салыстырады;

дә рігердің ұ сынымы бойынша пациентті толық тексерілу ү шін шақ ырады.
6. Скринингтік тексеріп-қ араудың барысында анық талғ ан, алғ аш қ ойылғ ан диагнозымен барлық пациенттер диспансерлеу жә не динамикалық бақ ылау ү шін МСАК дә рігеріне жіберіледі.

7. Скринингтік тексеріп-қ арау - зертханалық жә не диагностикалық зерттеулер бойынша мә ліметтердің бірың ғ ай базасының нақ ты, сапалы қ амтамасыз етілуі ү шін онкопатологияларды ерте анық тау скринингтері аясында орталық тандырылғ ан зертханалар мен диагностикалық орталық тар/бө лімшелерде жү ргізілсін.