Дәрі асқынуларының клиникасы

1. Организмнің жалпы реакциялары:

- Анафилакциялық шок

- Анафилакция реакциялары

- Квинке ісігі

- Геморрагиялық синдром

- Дә рілік қ ызба

2. Тері жә не шырышты қ абық тың зақ ымдануы:

- Токсикалық эпидермальдық некролиз (Лайеле синдромы)

- Эрозиялы эктодермоз (Стивенс – Джонсон синдромы)

- Артюс феномені

- Экзантемалар жә не энантемалар

3. Респираторлық жолдың зақ ымдануы:

- аллергиялық ринит

- дә рілік бронх демікпесі жә не астматоидты бронхит

- ө кпе мен плевраның зақ ымдануы

- аллергиялық пневмония

- аллергиялық плеврит

- ө кпе ісігі

- суперинфекция

4. Жү рек – тамыр жү йесінің зақ ымдануы:

- Жү рек жү йкелерінің ө ткізушілігінің бұ зылуы

- Жү рек бұ лшық етінің улануы

- Жү рек-қ ан тамырларына токсикалық ә сер

- Токсикоаллергиялық миокардит

- Аллергиялық пердикардит

- Дә рілік гипертония

- Дә рілік гипотония жә не ортостатикалық коллапс

5. Гепато – билиарлы жү йенің зақ ымдануы:

- Токсико – аллергиялық гепатит

6. Асқ орыту жолының зақ ымдануы:

- Ө ң еш, асқ азан, ішектің ульцерогенді реакциялары

- Асқ азан –ішек қ ансырауы

- Мезентериальдық веналардың ишемиясы, тромбозы

- Псевдомембранозды колит

- Ішек дисбактериозы

7. Жү йке жү йесінің зақ ымдануы

- Жү йкелік – психикалық зақ ымдану

- Экстрапирамидтік пароксизмдер

- Вегетативтік реакциялар

- Мишық тың бұ зылыстары

- Диффузды жә не ошақ ты энцефалопатиялар

8. Қ анның дә рімен зақ ымдануы:

- Эритроциттер клеткаларының зақ ымдануы

- Лейкоциттер топтары клеткаларының зақ ымдануы

- Тромбоцитарлық клеткалардың зақ ымдануы

- Сү йек миының аплазиясы жә не панцитопениясы

- Коагулопатиялар

9. Кө ру мү шелерінің зақ ымдануы:

- Аллергиялық блефароконьюнктивит

- Қ абақ тың аллергиялық ісігі жә не дерматиті

- Кө ру жү йкесінің невриті жә не атрофиясы

- Эпителиальды кератит

- Жедел глаукома

- Дә рілік кератит

- Амавроз

10. Есту мү шелерінің зақ ымданулары:

- Токсико – аллергиялық неврит жә не есту жү йкесінің атрофиясы

11. Зә р – жыныстық жү йенің зақ ымданулары:

- Иммундық гломерулонефрит

- Интерстициальдық нефропатия

- Симметриялы кортикальды нефроз

- Созылмалы дә рілік нефроз

- Созылмалы дә рілік гломерулонефрит

- Бітелген периуретрит.

- Бү йрек жә не зә р шығ ару жолдарының

- кандидозы

12. Дә ріден болғ ан тума кемтарлық жә не аномалиялар

13. Дә ріге байланысты ісіктер

Дә рілік аллергияның реакциясы ү ш топқ а бө лінеді: 1) жедел –дә рі алғ аннан кейін 1 сағ аттың ішінде пайда болады. 2) жеделдеу – клиникасы бір тә уліктің ішінде дамиды.3) созылмалы – клиникасы дә рі ішкеннен кейін бір аптадан, немесе біренше тә уліктен кейін пайда болады. Дә рі аллергиясының жедел тү ріне анафилакциялық шок, бронх демікпесі, Квинке ісігі, жедел есекжем жатады. Жеделдеу тү ріне – агранулоцитоз, дә рілік қ ызба, тромбоцитопения, экзантемалар кіреді. Созылмалы тү ріне – сарысу ауруы, панцитопения, аллергиялық гепатит, миокардиттер, васкулиттер, артриттер жатады.

Дә рілік аллергия науқ астарда басқ а аллергендерге (тұ рмыстық, бактериальдық) сенсибилизациясы болса, жиі дамиды. Дә рі аллергиясында клеткалық иммунитет, ә сіресе Т – супрессорлардың дең гейі тө мен. Шеткі қ анда дисиммуноглобулинемия байқ алады: Ig E кө бейіп, басқ аларының (А, М, G) дең гейі азаяды. Қ ан айналымындағ ы иммунокомплекстердің, ә сіресе орташа молекулаларының дең гейі ө те кө бейеді.

Аллергиялық реакциялар нағ ыз иммунологиялық жә не псевдоаллергиялық болып бө лінеді. Псевдоаллергиялық тү ріне аспирин реакциясы (иммунологиялық фазасы жоқ) жатады. Гистаминнің ферменттерге (циклогеназа жә не басқ алар) келтіретін ә серінен арахидон қ ышқ ылы кө бейеді. Циклогеназаның блокадасы лейкотриендердің қ ұ рылуын белсендіреді. Дә рі аллергиясының патогенезінде, ә сіресе иммундық емес тү рінде, тромбоциттерді белсендіретін фактор аса маң ызды рө л атқ арады.

Дә рі иммунологиялық реакциясында антиденелермен немесе сенсибилизациясы бар лимфоциттермен қ арым-қ атынасқ а тү седі. Содан биологиялық белсенді заттар (гистамин жә не басқ алары) бө лініп шығ ады. Дә рінің нағ ыз аллергиялық реакциясына анафилакциялық шок, бронх демікпесінің ұ стамасы, аллергиялық риниттің қ озуы, миокардтың, бауырдың, бү йректің зақ ымдануы жатады.

Дә рінің псевдоаллергиялық тү рінде иммунологиялық реакция жоқ. Аллергиялық реакцияның медиаторлары антиденелер мен сенсибилизациясы бар лимфоциттердің қ атысынсыз шығ ады. Псевдоаллергиялық реакцияны рентген – контрасты заттар, нестероидты дә рілер, пиразалон топтары, кейбір наркотиктер береді.

Аллергиялық жә не псевдоаллергиялық реакциялардың клиникалық кө ріністері кө п симптомды. Айналымда бос антиденелері бар жедел реакциясына дә рі аллергиясының мына тү рлері кіреді: анафилакциялық шок, жедел есекжем, Квинке ісігі, бронх демікпесінің ұ стамасы, жедел гемолиздік анемия.

Жедел жә не баяу аллергиялық реакцияларының кейбір тү рлері (бір тә уліктен кейін жә не одан аз уақ ытта) бірге жү реді. Бұ лар агранулоцитоз, тромбоцитопемия, қ ызба, макулопапулезді эритема. Жанасулық аллергиялық дерматит, кейбір грибті аурулар аллергиялық реакцияның баяу клеткалық тү рімен дамиды.

Дә рі организмге тү скеннен кейін бірнеше кү н, кейде апталар ө ткен соң дамитын аурулар: сарысу ауруы, аллергиялық васкулиттер, аллергиялық гепатиттер, невриттер, миокардиттер, аллергиялық артриттер, лимфа тү йіндерінің қ абынуы, панцитопения.

Шок ү ш топқ а бө лінеді. Бірінші топ – ауыру шогы: экзогендік (жарақ ат, операция) жә не эндогендік шок (инфаркт, бү йрек ауруы, іштің хирургиялық аурулары). Екінші топ – психогендік шок. Ү шінші – гуморальдық шок: гемотрансфузия, гемолиздік, гормональдық, улану, анафилакция.

Анафилаксия – жедел аллергияның тү рі, кө бінесе аллерген парентеральды кіргенде дамиды. Бұ л феноменді бірінші рет Рише жә не Портье (1902) ашып, Нобель сыйлығ ын алғ ан.

Анафилакциялық шоктың клиникасы. Науқ астар ә лсіреп, қ ұ рғ ақ жө теліп демігеді, денесі қ ызып, суық тер шығ ып, ө лемін деп қ орқ ады.Ауру тыныштық таппай, бө лмеде тү регеп жү реді. Терісі қ ызарғ ан, ентігіп, тынысы бітеді, іші ауырады. Тамыр соғ уы жиі, қ ан қ ысымы ө те тө мен. Ауру басталғ анда қ ан қ ысымы жоғ ары болуы да мү мкін. Анафилакциялық шок кенет басталады, ол дә рілердің тү ріне байланысты емес. Шок дә рі бергеннен соң бір минө ттен бір сағ ат арасында дамиды. Анафилакциялық шоктың бірнеше варианттары белгілі.

Гемодинамикалық вариант. Бұ л тү рінде жү рек ауырып қ ан қ ысымы тө мендеп, микроциркуляция бұ зылып (тері ағ арып немесе қ ызарады), жү рек соғ у ырғ ағ ы бұ зылады (аритмия). Негізгі кө рінісі жү рек – тамыр жұ мысының жетіспеушілігі жү ректің ишемиялық ауруын дамытады.

Церебральдық вариант. Жоғ арғ ы жү йке жү йесінің ө згерістерімен жү реді. Мидың ісіну симптомдары, қ ұ рысу, аритмиялы дем алу, ө лім қ орқ ынышы орын алады. Менингеальдық симптомдар дамып, есінен танып, тыныс алуы жә не жү рек соғ уы тоқ тайды.

Асфикциялық вариант. Ауруларда кө мей, ө кпе ісініп бронхозпазм пайда болады.

Абдоминальдық вариант. Жү рек айнып қ ұ сады, іші ауырып, хирургиялық ауруларғ а ұ қ сайды (перитонтит). Іші жү рмей, ү лкен дә ретпен қ ан кетеді. Ә йелдерде қ ынаптан қ ан шығ ып, қ осалқ ы аналық бездері ауырады.

Анафилакциялық шокта ә ртү рлі вариантарының кө ріністері аралас білінуі мү мкін.

Шок ағ ымына қ арай ұ шқ ынды (жедел), рецидивті жә не абортивтік болады. Ұ шқ ынды ағ ымында бірнеше минө тте немесе бір сағ аттың ішінде аса маң ызды мү шелердің зақ ымдануынан кісі ө леді. Абортивтік тү рінде науқ ас кенет жазылып кетеді. Рецидивтік вариантта клиникасы жақ сарғ аннан кейін бірнеше сағ ат ө ткен соң, ауыр рецидив дамиды.

Анафилакциялық шок ауыр – жең іліне қ арай ү ш дә режелі ө теді. Жең іл дә режесі екі минө ттен екі сағ атқ а созылады. Тері қ ызарып, тамағ ы жыбырлап, ринорея, бас айналу, бас ауруы, гипертензия, тахикардия, ә лсіздік байқ алады.

Орта ауырлық ты шоктың симптомдары: токсикодермия, Квинке ісігі, конъюнктивит, стоматит, тахикардия, жү рек ауыруы, аритмия, қ ан қ ысымының тө мендеуі, ә лсіздік, бас айналу, кө з кө руінің нашарлауы, қ озу, ө лем деп қ орқ у, тү сі ағ арып, суық тер шығ ып, естудің нашарлауы, қ ұ лақ тары шулау, бронх, бү йрек жә не асқ орыту жолдарының қ ызметтері бұ зылуы. Ауыр шок коллапс беріп (тү рі ағ арып, цианоз, жіптә різді пульс, қ ан қ ысымы тө мендеп, коматозды жағ дай) есінен танып, кө з қ арашығ ы ү лкейіп, тыныс алуы жә не жү рек соғ уы тоқ тайды.

Анафилакциялық шокта кісі ө лімі 15-40 %. Егер ем дер кезінде дұ рыс жү ргізілмесе, кісі ө лімі одан да кө п.

Шоктың патогенезі – қ анның ішкі органдарғ а кетіп, ішкі мү шелердің ісінуі, қ ан деполарының қ анғ а толуы, серозды жә не шырышты қ абық тарғ а қ ан қ ұ йылуы, жедел эмфизема дамуына байланысты. Бұ л ө згерістер тегіс салалы бұ лшық еттердің спазмасымен жә не тамырлардың ө ткізгіштігінің кө беюімен, шырышты қ абаттың ісінуімен, экссудациямен, тамыр ішіндегі эритроциттердің аггрегациясымен сипатталады. Аутопсияда ішкі мү шелер қ анғ а толғ ан, бас миының қ ыртыс асты бө лімдері мен сопақ ша ми нейрондары ө згерген. Плеврағ а, перикардқ а, эндокард, бү йрек ү сті бездеріне, асқ азан мен ішектің шырышты қ абығ ына қ ан қ ұ йылғ ан. Ө кпеде эмпизема, бү йректе гломерулонефрит, бауырда некроздар (гепатит) табылады.

Анафилакциялық шокты емдеу ә ртү рлі шаралардан тұ рады. Біріншіден қ анғ а енді дә рі тү спеуі керек. Қ анғ а тү скен биологиялық белсенді заттарды бейтараптайды. Гипофиз – бү йрек ү сті безінің жетіспеушілігін қ алпына келтіру керек. Ауруды коллапстан шығ арады. Асфиксия мен бронхоспазмды кетіреді. Тамырлардың ө ткізгіштігін азайтады. Тіршілікке маң ызды мү шелерде (жү рек, бү йрек, жү йке жү йесі) дамитын асқ ынулардың алдын алады. Психомоторлық орталық қ а ә сер етеді.

Анафилакциялық шоктың емі дә рілерді тез беруді тілейді. Дә рілерді кө к тамырғ а, бұ лшық етке немесе тері астына береді. Дә рілерді мына ретпен береді. Ә уелі – адренергиялық препараттар (адреналин, норадреналин). Жоғ ары емдік дозасында тағ айындалады. Одан кейін антигистаминдік дә рілерді (димедрол, супрастин, преднизолон) қ олданады. Одан кейін тыныс алу жә не жү рек жұ мысын жақ сартатын (коргликон, строфантин, кофеин, кордиамин, лобелин) дә рілерді тағ айындайды. Міндетті тү рде оксигенотерапия жү ргізеді. Асфикциялық вариантта эуфиллин береді. Егер шок пенициллиннен кейін дамыса, пенициллиназа ферментін егеді. Қ ұ рысуғ а қ арсы (реланиум) дә рілер пайдаланады. Егерде осы емдер жақ сы кө мектеспесе, 30-40 мин. ө ткен соң жоғ арыда аталғ ан емдер қ айталанады. Анафилакциялық шокпен ауырғ андар ауруханағ а орналасып, зерттеліп, емделеді. Науқ астарда клиникалық ө лім дамыса, реанимация бө ліміне ауыстырып, жасанды массаж (тікелей немесе тікелей емес) жасайды. Осы шараларды ауру жағ дайы жақ сарғ анша немесе ө лгенше жү ргізеді.

Дә рі аллергиясының басқ а тү рлерінің емі жеке адамның ерекшелігіне, процестің қ ай мү шені қ амтығ анына, организмнің реактивтілігіне байланысты жү реді. Ауру қ озғ анда науқ асты ауруханада немесе реанимация бө лімінде емдейді. Ауруларғ а аллергені жоқ диета тағ айындайды. Аурудың жағ дайына байланысты кортикостероидтер, дозасы (парентеральды) тә улігіне 1500 мг –ғ а дейін (преднизалон) береді.

Трансфузиялық емнің мақ саттары: дезинтоксинация жү ргізу (гемодез), энергияны кө теру (глюкоза), су жә не электролит балансын қ алыптау (реполиглюкин), ДВС-синдроммен кү рес, анемияны емдеу. Сұ йық тың мө лшері тә улігіне 1, 5 литрден аз болмау керек. Антибиотиктер екіншілік инфекциялар қ осылғ анда тағ айындалады. Антигистаминдік препараттарды парентеральды береді. Симптомдық емге жү рек глюкозидтері, зә р қ уатын дә рілер, асқ орыту ферменттері пайданылады.

Аутоқ анды Изольда аппаратында сә улелендіріп, науқ ас ә бден жазылғ анша (10 сеанс) емдейді. Дә рі аллергиясын емдеуде Т- активин, кетофен, задитен, кальцийге жә не серотонинге қ арсы дә рілер (перитол), Н₁-блокаторлары (диазолин), аминокапрон қ ышқ ылы, жә не Н₂ – блокаторлары (циметидин) тағ айындалады. Ауыр ауруларғ а кортикостероидтер қ осады. Ә рбір ауру тиімді дем алып, антигені жоқ тағ ам ішіп, сұ йық ты жеткілікті қ абылдап, дә ріні неғ ұ рлым аз алуғ а дағ дылануы керек. Науқ астар Лайелл немесе Стивенс-Джонсон синдромымен қ арқ ынды емдеу бө лімінде емделеді. Аурулардың ө лімі 70%. Ауруларғ а стерильді жағ дайда кө мек кө рсетеді. Тө сек орны, киімі стерильді таза. Ө лі тіндерді ашық ә діспен емдейді. Теріні ксероформмен сү ртіп, емдеуге сутек тотығ ы, калий перманганат, итмұ рын майы қ олданылады. Кө зін колларгол ерітіндісімен жуады. Итмұ рын немесе шырғ анақ майымен ауыз қ уысын домдайды. Фурациллин ерітіндісімен сыртқ ы жыныстық мү шелерді жуады. Тері жабылғ ышын инфрақ ызыл жарық пен сә улелендіреді.

Су – электролиттік жә не белок балансын тұ рақ ты сақ тап тұ ру керек. Бұ ғ ана астындағ ы венағ а катетор қ ояды. Кортикостероидтерді, антигистаминді дә рілерді, керек болса, антибиотиктер береді.

Экстрокорпоральды ә дістер жиі қ олданылады: гемосорбцияның 2-3 сеансын (арасы 2 кү ннен) ө ткізіп, ұ лпалардағ ы гаптендерден тазартады. Плазмаферезде жү ргізіледі. Экстрокорпоральды иммунофармакотерапияны диуцифонмен жү ргізу пайдалы. Науқ астың қ анына 2-3 сағ ат бойы диуцифон сің діреді. Бұ л кезде Т-лимфоциттері белсеніп, ИЛ-1 кө бейеді. Одан кейін лейкоциттерді жуып, ауруғ а қ айта қ ұ яды.

Спецификалық емдеу ә дісі кең қ олдану таппады. Ө йткені реактивтілігі жоғ ары болғ анмен, емдеудің нә тижесі жеткіліксіз. Антибиотиктерді гипосенсибилизация ү шін қ олдану кө бінесе асқ ыну береді. Бейспецификалық ем ү шін ұ стама кезінде алғ ан эритроциттермен лимфоциттердің лизаты жақ сы қ олдануын тапты. Эритролизатты аутоиммунды компоненті созылмалы ауруларды емдеуге, лимфоциттердің лизатын баяу жү ретін аллергияны емдеуге қ олданады.Аурудың патогенезінде жедел жү ретін компонент болса, аутосарысу кө мектеседі.

Дә рі аллергиясының профилактикасы. Ел арасында ө здері емделуді жә не дә рігерлер полипрагмазияны тоқ тату керек. Дә рілер ә ртү рлі қ осындылардан жақ сы тазартылып, азық -тү лікте антибиотиктер жә не ә ртү рлі бояу, химиялық заттар болмауы керек.

Ә р кісінің денсаулық қ ұ жаты болып, онда дә рі аллергиясы жө нінде ақ парат жазылады. Науқ астар ә ртү рлі дә рілердің антигендерінің ө зара жалпы детерминанттары барын білуі керек. Мысалы: амидопирин – реопирин, натрий барбитал-теофедрин, сульфидин-новокаин, тетрациклин-морфоциклин жә не басқ алар.

Тұ рақ ты сенсибилизациясы бар аллергияның созылмалы тү ріне бронх демікпесі, эритродермия, нефрит жә не артрит жатады. Оларғ а кө біне басқ а аллергоздар, жү йелі аурулар, аутоаллергия қ осылады. ДДҰ мә ліметтері бойынша - дә рі аллергиясынан кісі ө лімі 7%.

36. ЖӘ ндіктік аллергия

Инсект-насекомое (орысша), жә ндік (қ азақ ша), инсектік аллергия-жарғ ақ қ анатты жә ндіктердің шағ уымен пайда болады.

Адам сенсибилизациясы жә ндіктер шақ қ анда сілекейімен (уымен) денеге аллерген кіруімен немесе жә ндіктердің денесінің қ абыршақ тарының тыныс алу жолдарына тү суімен дамиды. Мысалы-ара бағ ушыларда бронх демікпесі кездеседі.

Жә ндіктер шақ қ анда, у аллергиялық жә не токсикалық ә сер етеді. Кө п аралар шақ қ анда ғ ана улану байқ алады. Аллергиясы бар адамды ара шағ уы ө те қ ауіпті. Америкада ара шақ қ анда аллергиялық реакциясы бар кісі бір сағ ат ішінде ө леді.

Жә ндіктердің қ абыршағ ы тыныс алу жолына тү ссе-ринит, кісіде жә ндіктермен жанасулық болса-дерматит дамиды. Бір жә ндіктің шағ уынан кейін пайда болғ ан ауыр реакция-аллергиялық реакция. Жер жү зінде жарғ ақ -қ анаттылардың шағ уынан 0, 5% аллергиялық реакция болады. Алматы да бұ л кө рсеткіш-1, 5% (Мошкевич), АҚ Ш-та-5 млн (аллергиялық реакция) жә не кісі ө лімі жылан шағ уынан 3 есе кө п.

Аллергиялық реакцияны шақ ыратындар: қ арақ ұ рт, бү йі жә не басқ а жә ндіктер. Жә ндіктер топтары: шыбын, шіркей, қ андала, кө белектер личинкасы, жарғ ақ қ анаттылар (аралар, ө регендер, ә рене, соналар, қ ұ мырсқ алар).

Аралар-вегетариандар, тек қ орғ ану жағ дайында ғ ана кісіні шағ ады. Ә ренелер-жыртқ ыштар, басқ а жә ндіктерменде қ оректенеді, кісіге де шабады, инфекция жұ қ тыруы мү мкін.

Аралар шақ қ анда адам денесінде араның бізгегі жә не уы бар қ апшығ ы қ алып қ ояды да, денеге у сің іп, улану клиникасы дамиды. Араның, ө регендердің, есек араларының уы бір-біріне ұ қ сас. Қ ұ рамында гистамин, ацетилхолин, кинин, фосфолипаза А жә не В₁ гиалуронидаза бар. Ара бір шақ қ анда 0, 3 мг у кіргізеді.

Ара шақ қ анда токсикалық жә не аллергиялық реакциялар пайда болады. Неше ара шақ қ анына, қ анша у денеге кіргеніне байланысты улану реакциялары білінеді. Қ алыпты реакция 24 сағ аттан ұ зақ қ а созылмайтын эритема мен ісікпен сипатталады. Анық реакциясы 48 сағ аттан артық созылып, шақ қ ан жерден теріге ісік жайылады. Денеге жайылғ ан реакциясы мононеврит, энцефалит, менингит, қ ауіпті миастения береді.

Бір ара шақ са шақ қ ан жерде ғ ана реакция болады. Егерде 10 жә не одан кө п аралар шақ са, орта ауырлық ты жалпы реакция дамиды: қ алтырау, жү рек айну, қ ұ су, бас ауырады. Жалпы ауыр реакция дамыса: қ анда гемолиз, денеде геморрагиялар, сандырақ тау, қ ұ рысу, салданулар пайда болуы мү мкін

Егерде 300-ден кө п ара шақ са кісі қ олма-қ ол ө леді.

Аллергиялық реакция сенсибилизациясы бар кісіні 1-2 ара шақ са да дамиды. Ара бағ ушылардың 2%-ында сенсибилизация бар. Аллергияны удың белогы бар бө лігі шақ ырады. У-да антигендердің саны 2-21 дейін.

Ара шақ қ анда аллергиялық реакция иммуноглобулин Е-тә уелді, бірінші тү рімен жү реді. Ара шағ уына тұ рақ ты ара бағ ушыларда иммуноглобулин G табылды. Сенсибилизациясы бар адамдардың 5%-ы қ ұ мырсқ а шақ қ андар немесе басқ а жә ндіктермен жанасуда болғ андар. Ө ткені бұ лар бә рі бір топқ а жатады.

Буынаяқ тылар аллергиясының клиникасы уланудан ерекше: тері ә ртү рлі қ ышиды, қ ызарғ ан бө рітпе (эритема) шығ ады, Квинке ісігі; жү рек-тамыр ө згерістері (анафилакциялық шок), тыныс алу жолынан (бронхоспазм, жұ тқ ыншақ, кө мей ісігі), асқ орыту жолынан (жү рек айнып, қ ұ су, іші ауыру, диарея) болады. Анафилакциялық шок, жұ тқ ыншақ ісігі, кө бінесе қ арт адамдарда кісі ө ліміне ә келеді. Бас пен мойынды шақ қ аны ө те қ ауіпті. Аллергиялық реакция 3 дә режеде жү реді. Бірінші дә режесі - жең іл тү рі: есекжем, Квинке ісігі, улану (қ алтырау, дене қ ызуы). Екінші дә режелі реакция: клиникасы (30%) орта ауырлық ты болып - бронхтардың, ішектің, жатырдың тегіс салалы бұ лшық етінің жә не шырышты қ абық тың ісінуі білінеді. Реакцияның ү шінші дә режелі кө рінісінде анафилакциялық шоктың кө бінесе гемодинамикалық варианты дамиды. (20%).

Жә ндіктік аллергияның диагностикасы дұ рыс жиналғ ан анамнезбен, тері сынамасымен (ара уына) қ ойылады. Анафилакциялық шок ара уына тері сынамасы оң, қ анында иммуноглобулин Е болғ анда дамиды. Ара шақ қ ан сайын тері сынамасын қ ою керек. Тері сынамасының радиоаллергосорбентті тестке қ арағ анда ақ параттылығ ы жақ сы.

Ара шақ қ ан соң теріден оның бізгегін алып тастап, шақ қ ан жерге суық, шақ қ ан жерден жоғ ары қ ан тоқ тататын бұ рау қ ояды. Антигистаминдік дә рілерді, кортикостероидтерді, жү рек дә рісін береді. Егерде ара уына сенсибилиациясы болса, арнайы гипосенсибилизациясын жү ргізеді. Уғ а ө те жоғ ары сезімталдық болса, аллергеннің 10^-9 ертіндісін қ олданады. Аллергенді 5 кү нде бір рет егеді.

Профилактикасы. Араның шағ уынан, ә сіресе антигенге сенсибилизациясы бар адам, қ орғ ану керек. Қ ала сыртына серуенге шық қ анда ашық бояулы киімдер кимей, қ ош иісті косметикалық заттарды қ олданбау керек. Ұ зын жең ді кө йлек киіп, басына орамал байлайды. Ара ұ ялайтын жерлерге бармай, ү йдің жанында ұ ясы болса, бұ зып, жойып жіберу жө н. Егерде ара шағ ып алса, бізгегін инемен немесе ө ткір пышақ тың ұ шымен алып тастайды. Қ олмен қ ысып, шығ аурғ а болмайды. Шақ қ ан жерге адреналин егіп, антигистаминдік дә ріні ішу керек. Бұ л дә рілерді ә р адам ө зімен бірге алып жү реді, ө ткені уақ ыт ө ткізбей тез қ олдану керек.

Иммунотерапияғ а барлығ ы араның 100 мкг уына тең антиген беріледі. Бұ л доза екі ара бір уақ ытта шақ қ андағ ы уына тең. Егер науқ ас осы дозаны кө терсе, анафилакциялық шок болмайды. Иммунизацияны бірнеше ай бойы жү ргізеді.

Ара шақ қ аннан кейін дамығ ан жедел аллергиялық реакцияны емдеу ү шін ә уелі адреналинді бұ лшық етке егеді, содан кейін антигистаминдік дә ріні қ абылдайды.

Сары қ ұ мырсқ аның біреуі ғ ана шақ са, шақ қ ан жерінде ғ ана реакция (есекжем, ангионевроздық ісік) болады.

Аллергиялық реакциялар жедел, баяу, кеш тү рлерімен жү реді. Егерде бірнеше қ ұ мырсқ а шақ са, бронх демікпесі қ озады, кейде анафилакциялық шок дамиды.

Қ ан соратын (маса, москит, қ андала, бү рге) жә ндіктер шақ қ анда, олардың сілекейімен токсикалық жә не аллергиялық реакциялар шақ ыратын заттар кіреді. Аллергиялық реакцияны шақ ыратын белок - F. Масаның шағ уы жедел жә не баяу аллергиялық реакциялар тудырады.

Тарақ андар-прусактар кө бінесе аллергиялық дерматоз, есекжем, ринит, бронх демікпесін шақ ырады. Таракан аллергендері-олардың сілекейі, нә жісі, ө лген таракандардың денесі. Ү й шыбындары иммуноглобулин Е мен жү ретін жедел аллергиялық реакция шақ ыра алады.