Антиидиотиптер, антиидиотиптік торап

Н.Ерненің 1974ж. жасағ ан теориясы бойынша, гуморальдық факторлар ө зара жә не сә йкес иммунды қ абілетті жасушалар клондарымен қ арым-қ атынасқ а тү сетін идиотиптер болып саналады.

Теорияның негізі – антигендердің детерминанттарына қ арсы қ ұ рылғ ан антиденелердің белсенді орталығ ы алғ ашқ ы антигендердің детерминанттарына ұ қ сас идиотиптік иммуноглобулиндер синтезін шақ ырады. Осындай идиотиптік иммуноглобулиндерді, антиидиотиптік деп атайды. Бұ лардың белсенді орталығ ы олардың синтезін шақ ырғ ан иммуноглобулиндердікімен бірдей. Сондық тан антигенге қ арсы пайда болғ ан антиденелердің белсенді орталығ ы аутоантигендердікі сияқ ты.

Бұ л теория бойынша, организмде антигентанитын рецепторы бар лимфоциттермен бірге, антигентанитын рецепторларғ а қ арсы лимфоциттер клондары да бар. Идиотип – антиидиотип торабы иммунитет жү йесінің тұ рақ ты динамикалық жұ мыс істеуін қ амтамасыз етеді. Антигеннің организмге тү суі осы тұ рақ тылық ты антигенмен қ арым-қ атынасқ а тү скен клондардың жағ ына қ арай бұ зады. Иммундық жауап кү шейіп бірінші қ атарлы антиидиотиптер пайда болып, антиидиотиптердің екінші қ атарына демеу береді, сө йтіп, антигенге қ арсы антиденелер синтезі тү зелсе, сол антиденелерде антидиотиптер пайда болады. Бұ л – І-қ атарлы антиидиотиптер болып саналады. Осы антиидиотип антиген ретінде танылса, оғ ан қ арсы 2-қ атарлы антиидиотиптер синтезделеді. Ол антигенге иммундық жауапты кү шейтеді. Осымен селекция жү реді, ө йткені клондар ішіндегі клеткалардың антигентанитын белсенді рецепторлары барына ғ ана арнайы антиденелерді шығ арады.

Егерде антиденелердің саны аз болса, 2-қ атарлы антидиотиптердің синтезі жү рмейді. Бұ л жағ дайда бірінші қ атарлы антиидиотиптерге қ арсы рецепторлары бар І-супрессорлар белсеніп, антиденелер шығ аратын жасушалардың жұ мысын тоқ татады.

Антиидиотиптік антиденелер иммундық жауапта маң ызды рө л атқ арады. Олар антиген ретінде Т - хелперлерімен, Т - супрессорларымен, В - лимфоциттерімен қ арым-қ атынасқ а тү седі. Антиидиотиптер Т - супрессорларды белсендіріп, В-лимфоциттердің кө беюін тоқ татады. Т - хелперлер антиидиотиптерді антиген деп таныса иммундық жауап жү реді. Т - хелперлері мен В-лимфоциттердің бірлескен қ атысында, оларды бір-бірімен антиидиотиптік имуноглобулиндер байланыстырады. Т – хелперлерінің функциясы басты гистосә йкестік комплексінің басқ аруынсыз жү реді. Яғ ни, антиидиотиптік антиденелердің негізінде вакцина қ ұ руғ а болады медицинада оны жаң алық деп есептейді.

Антиидиотиптік торап – ұ зақ қ а созылатын иммунологиялық естелікті тү сіндіретін теория.