Имараттың жылыту жүйелері

Жылдың суық мезгілінде, сыртқ ы ауа температурасының ө згеруіне байланысты ғ имаратты тұ рақ ты жылытып тұ руғ а арналғ ан инженерлік жү йе болып табылады.

Ә р бір жылыту жү йесі ғ имаратттың барлық жылыту аумағ ына қ ажетті жылуды алу, тасымалдау жә не беру элементтерінің жиынтығ ынан қ ұ ралады.

Жылыту жү йелері – ғ имараттар мен қ ұ рылымдардың бө лмелері ауасына жә не ондағ ы қ оршау беттеріне қ ажетті температура беріп, оны бір қ алыпты ұ стап тұ руғ а арналғ ан инженерлік жү йелердің бірі.

Бү гінгі таң да жылыту жү йелерінің келесі тү рлері қ олданылады: сулы, булы, ауалы, электрлі жә не пешті.

Жылыту жү йелерінің қ ұ ралдарына келесі талаптар қ ойылады.

- жылу техникалық – жылыту қ ұ ралы жылытатын ғ имараттың ауасына ең кө п жылу энергиясын тарату тиіс, яғ ни жылу алмасу коэффициент мә ні жоғ ары болуы тиіс;

- санитарлық -гигиеналық – жылыту қ ұ ралының сыртқ ы температурасы ө зінің арнап орнатылғ ан ғ имаратының бағ ытына сә йкес болуы тиіс. Қ ұ ралдың сыртқ ы сипаты мен пішіні шаң нан тазалауғ а қ олайлы болуы керек. Тұ рғ ын ү й ғ имараттарының жылу тасымалдау температурасы 95⁰С, ал ө ндіріс орындарында 130⁰С аспау керек.;

- экономикалық - кү рделі қ аржы мен металл шығ ынының аз болуы керек жә не дайындау металдары дефицит болмауы керек;

- сә улеттік - қ ұ рылыстық – бө лме интерьеріне сә йкес, жинақ ы жә не қ ұ рылыс конструкцияларына ү йлесімді болуы шарт;

- ө ндірістік - монтаждық - тү йіндер мен бө лшектердің саны мейлінше аз болуы керек, оларды дайындауды механикаландыру керек; монтаждау кезінде ең бек шығ ынының аз болуы;

- пайдалану кезіндегі – техникалық жетілген жү йенің барлық пайдалану уақ ытында мү лтіксіз, тиімді жұ мыс істеуі.

Жылыту жү йелерінің жіктелуі.

Жылыту жү йелері негізгі екі топқ а бө лінеді:

1) жергілікті жылыту жү йелерінде жылу кө зі, жылу қ ұ бырлары жә не жылыту аспаптары бір қ ондырғ ығ а біріктіріледі. Жергілікті жылыту жү йесі ретінде пешті қ арастыруғ а болады. Пештің жылу кө зі қ ызметін ошақ атқ аратын болса, жану ө німдерін ә кетуге арналғ ан тү тін жолы жылу қ ұ бырларын алмастырады, ал жылу бө лмеге пеш қ абырғ алары арқ ылы беріледі. Пешпен бір немесе жапсарлас салынғ ан екі-ү ш бө лмені, кей жағ дайда бірінің ү стіне бірі орналасқ ан бірнеше бө лмелерді жылытуғ а болады.

2) орталық тан жылыту жү йесінің қ амту аумағ ы жергіліктіге қ арағ анда ә лдеқ айда кең. Орталық тандырылғ ан жү йелерде бір жылу орталығ ының бір ғ ана емес, бірнеше ғ имарат топтамаларын жылытуғ а мү мкіндігі бар.

Жылыту аспаптарын жалғ ау қ ұ бырларының орналасуына қ арай тік жә не кө лденең жү йе болып бө лінеді.

Магистраль қ ұ бырларды тарту орнына қ арай жү йелер былай жіктеледі:

1) екі қ ұ бырлы жоғ арыдан жә не тө меннен тартылғ ан, яғ ни беру магистралі жылыту аспаптарынан жоғ ары, ал қ айтару магистралі жылыту аспабынан тө мен тартылғ ан жағ дайда (3.10, а, б сурет);

а) б)

3.10 сурет- Екі қ ұ бырлы жоғ арыдан а) жә не тө меннен б) таратылғ ан желілері

2) бір қ ұ бырлы жоғ арыдан жә не тө меннен тартылғ ан, яғ ни беру жә не қ айтару магистральдары жылыту аспаптарынан тө мен тартылғ ан жағ дайда (3.10, в, г сурет);

3.10 сурет- Бір қ ұ бырлы жоғ арыдан в) жә не тө меннен г) таратылғ ан желілер

Беру жә не қ айтару магистральдарындағ ы су ағ ынының бағ ытына қ арай жылыту жү йелері: 1) су қ озғ алысы ағ ыны қ арама-қ арсы; 2) су қ озғ алысы ағ ыны бағ ыттас болып бө лінеді.

Бө лмелерден жә не ғ имараттан жоғ алатын жылу мө лшерін анық тау ү шін мынадай мә ліметтер болуы керек: 1) ғ имараттың салынатын жері (қ аланың немесе елді мекеннің атауы); 2) ғ имараттың ә лем бағ ыттарына қ арай орналасуы жә не жел бағ ыттары; 3) барлық қ ұ рылыстық ө лшемдері тү сірілген қ абаттар жоспары мен қ ималары; 4) ә р бө лменің арналуы; 5) барлық сыртқ ы қ оршаулардың конструкциялары жә не олардың жылутехникалық есептері.

Жылыту жү йесін жобалау ү шін анық талатын бө лмелердің сыртқ ы қ оршаулары арқ ылы жоғ алатын жылу мө лшерлері негізгі жә не жылу жоғ алуғ а ә сер ететін қ осымша болып бө лінеді.

Бө лмеден жоғ алатын негізгі жылу мө лшері сыртқ ы қ оршаулар арқ ылы жоғ алатын жылу мө лшерлерінен тұ рады. Сыртқ ы қ оршаулар арқ ылы жоғ алатын негізгі жылу мө лшері мына ө рнекпен анық талады:

, Вт (3.14)

мұ ндағ ы: F – жылу жоғ алатын қ оршаудың ауданы, м²; k-осы қ оршау конструкциясы арқ ылы жылу тасымалдау коэффициенті, Вт/м^{2 0}С; t_і – ішкі ауаның есепті температурасы, ⁰С; t_с – сыртқ ы ауаның есепті температурасы, ⁰С; n - температуралардың есепті айырымына енгізілетін тү зету коэффициенті.

Қ оршау конструкциясының ауданы арнайы жә не анық тама ә дебиеттерінің «қ оршау конструкцияларының беттерін ө лшеу ережелеріне» сай жү ргізіледі.

Жылу тасымалдау коэффициенті қ оршау конструкциясының материалдарына байланысты есепті жолмен, немесе қ оршау конструкциясы типтік болса, анық тама ә дебиеттерден анық талады. Ішкі ауа температурасы бө лменің арналуына байланысты нормативтік қ ұ жаттардан алынады.

Сыртқ ы ауаның есепті температурасы ғ имарат салынатын ауданның климаттық сипатына қ арай Қ НжЕ (СНиП)-тен, ең суық бес кү ндік температура алынады. Ө рнекпен анық талатын жоғ алатын жылу мө лшері, оғ ан ә сер ететін мынадай факторларды ескермейді: 1) қ оршаулардың ә лем бағ ытына қ арай орналасуын; 2) қ оршаудың желге ұ шырауын; 3) жекелеген бө лмелердің биіктігін; 4) бө лмелерге сыртқ ы есіктерден, қ ақ палардан келетін сыртқ ы ауа мө лшерін; 5) сыртқ ы ауаның инфильтрация арқ ылы енуін.

Бө лмелерден жоғ алатын жылуды есептегенде бұ л факторларды негізгі жоғ алатын жылу мө лшеріне Қ НжЕ (СНиП) жә не арнайы анық тамалық ә дебиеттерде ұ сынылғ ан пайыздық есеппен алынатын қ осымша жылу жоғ алтуларды қ оса отырып ескереді.