Теледидар.

Теледидар - телехабар бағ дарламаларындағ ы бейне мен дыбыстық сү йемелдеудің радиосигналдарын кү шейту мен тү рлендіруге арналғ ан теле, радиоқ абылдағ ыш теледидар, тү рлі-тү сті, ақ ала, кескінді, стационарлы жә не тасымалды болып ажыратылады. Теледидардың негізгі ерекшелігі - бейне мен сү йемелдеуші дыбыс радиосигналдарын біруақ ытта кү шейту жә не тү рлендіру. Теледидар- ақ параттық, қ оғ амдық -саяси, кө ркем жә не музыкалық хабарлар, жедел ақ парат, бұ қ аралық ақ парат қ ұ ралы болып табылады. 20 ғ асырдың соң ында теледидардың ертеден қ олданылып келген кинескопты тү рінің орнына, сұ йық кристалды, плазмалы тү рлері пайда болды. Сұ йық кристалды теледидарлар кескін айқ ындылығ ының, сапасының жоғ арылығ ы бойынша қ олданыстағ ы теледидардың ең озық тү рі болып саналады.

(Парасат журналы, 10-бет, №1, 2013 жыл, 87 сө з)

Қ азақ тілі пә ні бойынша 9-сыныпқ а арналғ ан жылдық бақ ылау

Мақ саты: Оқ ушылардың сауаттылығ ын, грамматикадан жыл бойы алғ ан білімдерін тексеру.

Ү міт

Осы оқ у жылы мен ү шін бір белес асар жылым. Ө йткені мен училищені бітіріп, бір басқ ыш аттаймын. Ілгері қ арай оқ уғ а мү мкіндік бола ма, жоқ па? Ол жағ ы ә зір жұ мбақ. Ал, мына училищені жақ сы бітірсем, ілгері ұ мтылуғ а жол ашық тә різденеді. Бірақ, ілгері тарта берердей мү мкіндік алдымда аз елестейді. Ө йткені, ауылда ә кенің бар тапқ ан, таянғ анын беріп, тілеп отырғ ан ақ тілеуі бар. Осы жылғ а мағ ан рұ қ сат бергенде, " Шырағ ым, жолың ды бө гемейін. Бірақ, біздің тілегімізді де ұ мытпа" деген. Ол ә шейін айтыла салғ ан сө з емес, атаның, ананың ақ пейілінен, мейірбан жү регінен айтылғ ан сө з. Оны елемей кетер ойдан да аулақ пын.

(К.Ө мірбаева.Диктанттар жинағ ы.2008ж. 92 сө з)

Лексика-грамматикалық тапсырмалар:

ІІІ дең гей.

1. Мына сө здерден жұ рнақ тар арқ ылы сын есім жасап, сө з тіркестерін қ ұ растырың ыздар.

І нұ сқ а. Адам, ө нер, қ абілет. ІІ нұ сқ а. Білім, бала, қ анат.

2. Берілген сө здерге фонетикалық талдау жасаң ыздар

І нұ сқ а- ә зір. ІІ нұ сқ а-тілеуі.

3. Мә тінде кездесетін шылау сө здерді тауып жазып, оның тү рін анық таң ыздар.

ІІ дең гей.

1. Берілген сө йлемге морфологиялық талдау жасаң ыздар.

І нұ сқ а- Ө йткені мен училищені бітіріп, бір басқ ыш аттаймын.

ІІ нұ сқ а- Оны елемей кетер ойдан да аулақ пын

2. Берілген сө йлемге синтаксистік талдау жасаң ыздар.

І – нұ сқ а.. Ө йткені мен училищені бітіріп, бір басқ ыш аттаймын.

ІІ - нұ сқ а. Ал, мына училищені жақ сы бітірсем, ілгері ұ мтылуғ а жол ашық тә різденеді.

І дең гей.

«Болашақ мамандығ ым» тақ ырыбына шағ ын ә ң гіме қ ұ растырың ыздар.

Қ азақ тілі пә ні бойынша 9-сыныпқ а арналғ ан ІҮ тоқ сандық бақ ылау жұ мысы

Мақ саты: оқ ушылардың лексикадан, грамматикадан алғ ан білімдерін тексеру.

Лексикалық тапсырмалар:

1. Аударма сө здіктің тү рлерін атап, маң ызы жайында ә ң гімеле.

2. Қ азақ стан мен шет ел білім беру жү йесінің айырмашылығ ы неде?

3. Оқ у-білім тақ ырыбына 5 мақ ал-мә тел жазып, мағ ынасын тү сіндірің дер.

4. «Ү ш тұ ғ ырлы тіл» тақ ырыбына диалог қ ұ растыр.

5. «Ұ стаздық еткен жалық пас,

Ү йретуден балағ а» ү зіндісі кімнің ө лең жолы екенін атап, шағ ын шығ арма жаз.

Грамматикалық тапсырмалар:

1. Жұ мбақ тарды кө шіріп жазып, зат есімнің астын сызың ыздар.

1) Асапанда бір ана бар,

Маң ы толғ ан балалар. (Ай мен жұ лдыз)

2) Ұ шып жү рген гү л кө рдім,

Қ онғ анда ұ стап ү лгердім. (Кө белек)

3) Басып озып қ ұ сты,

Қ анатын қ ақ пай ұ шты. (Ұ шақ)

2. Тө менде берілген зат есімдерді септе.

Қ ала, мереке, қ алам, мектеп

3.Тө мендегі туынды зат есімдердің қ андай жолмен жасалып тұ рғ анын, мағ ыналарын тү сіндірің іздер. Оларды қ атыстырып сө йлем қ ұ раң ыздар.

Ү лгі: Арман жаз бойы егін суарып, астық бастырды.

Егін, кө рме, айтыс, мақ таныш, сезім, тұ сау, салмақ тылық, кө рші.

4.Етістіктердің негізгі тү бірін жазып кө рсетің іздер.

Ү лгі: негізгі тү бір: туынды етістік: жұ рнақ:

Аял аялда -да

Аз азай -ай

Аялда, азай, жасар, соқ қ ыла, ашыл, шуылда, тыныштал, отырғ ыз, жатпа, кеткен, білдір, кө ргіз, жү гірт.

5. Зат есімдерге морфологиялық талдау жасаң ыздар.

Салт атқ а шана жектіріп,

Сапарғ а шық саң сана ауғ ан жақ қ а бет бұ рып,

Сар дала жатса ақ қ арғ а жонын бө ктіріп,

Сабаса келіп ү скірік-тікен бетке ұ рып.

(М.Мақ атаев)

Ү лгі: атқ а –з.е.

ат –тү б.сө з, з.е.

-қ а –барыс септігінің жалғ ауы

Қ азақ тілі пә ні бойынша 9-сыныпқ а арналғ ан ІҮ тоқ сандық тақ ырыптық тест

Мақ саты: оқ ушылардың ая бойынша алғ ан білімдерін анық тап, олшылық тарын бақ ылау, қ орытындылау

1. Қ азіргі кезең де мектеп дең гейінде білім беру неше сатыдан тұ рады?

А) 3

Б) 6

В) 5

Д) 7

Е) 8

2. Дипломнан кейінгі білімге жататындар:

А) академия, жетілдіру курстары

Б) училище, институт

В) магистратура, докторантура

Д) кү ндізгі немесе кешкі мектептер

Е) дұ рыс жауап жоқ

3. Тү сіндірме сө здік немен таныстырады?

А) сө з тіркестерімен

Б) дұ рыс жазылуымен

В) негіз сө здермен

Д) сө з байлығ ымен

Е) дұ рыс айтылуымен

4. «Кү здің бірінші кү ні» ертегі-повесінің авторы кім?

А) Б.Ә білов

Б) Ы.Алтынсарин

В) А.Қ ұ нанбаев

Д) Е.Елубаев

Е) Б.Соқ пақ баев

5. Шә кірттер білімін тексеру тә сілдерінің бірі не?

А) сынақ

Б) тә ртіп

В) емтихан

Д) оқ у орнына қ абылдау

Е) сауалнама

6. Жалқ ы есімді белгілең із.

А) Тау

В) Кітап

В) «Абай жолы» романы

Д) Қ ала

Е) Қ ағ аз

7. Мына сызба бойынша жасалғ ан сө зді табың дар: зат есім+жұ рнақ =сын есім

А) айтыс

Б) сабырлы

В) ақ ылдырақ

Д) мақ таншақ

Е) кітапхана

8. Наданмен дос болғ анша,

............................ Мақ ал-мә телдің жалғ асын табың дар.

А) Кітаппен дос бол.

Б) Жауың мен қ ас бол.

В) Адаммен дос бол.

Д) Ақ ылдымен дос бол.

Е) Кө пті кө ргенмен дос бол.

9. «Ө нер-білім бар жұ рттар» ө лең інің авторы кім?

А) Ы.Алтынсарин

Б) А.Қ ұ нанбаев

В) М.Ә лімбаев

Д) Қ.Мырзалиев

Е) Б.Соқ пақ баев

10. Мақ сатты келер шақ тың жұ рнағ ын кө рсетің дер.

А) –сын, -сін

Б) –са, -се

В) –мақ, -мек, -пақ, -пек, -бақ, -бек

Д) –ыл, -іл, -л

Е) –ын, -ін, -н

11. А.Байтұ рсыновтың айтуы бойынша білімді болуғ а не керек?

А) ақ ша

Б) ақ ыл

В) оқ у

Д) мектеп

Е) денсаулық

12. Болашақ та мен мектебімнің атын шығ армақ пын. Сө йлемдегі етістік қ ай шақ та тұ р?

А) мақ сатты келер шақ

Б) ө ткен шақ

В) ауыспалы осы шақ

Д) жедел ө ткен шақ

Е) дұ рыс жауап жоқ

13. Ө з білмегенің ді кісіден сұ ра,.... Мақ алдың жалғ асын табың дар.

А) кісі болмаса сұ рама

Б) кісі болмаса, кішіден сұ ра

В) ү лкен болмаса, кішіден сұ ра

Д) кітаптан оқ ып ал

Е) кіші болмаса, ү лкеннен сұ ра

14. Білім беру дең гейлерінің бірін кө рсетің дер.

А) отбасы тә рбиесі

Б) негізгі орта білім беру

В) мектептегі ү йірмелер

Д) кү ндізгі, сырттай бө лім

Е) іс-шаралар

15. Оқ у, ү йренумен санағ а қ онатын ақ иқ ат жайлы тү сінікті не деп атаймыз?

А) ақ ыл

Б) сана

В) білім

Д) ұ ғ ымдар жиынтығ ы

Е) ой

16. Мен бос уақ ытымда мектептегі спорт ү йірмесіне қ атыс+^+□. Сө йлемдегі шартты белгілерге келетін дұ рыс қ осымшаны белгілең дер.

А) –пақ +пын

Б) –пақ +пыз

В) –пақ +сың

Д) –пақ +сыз

Е) –пақ +тар

17. Дерексіз зат есімі бар сө йлемді белгілең дер.

А) Емтиханнан бес алдым.

Б) Қ ызық ты кітап екен.

В) Емтиханда қ орқ ыныш болғ ан жоқ.

Д) Менің сабырлы болуым керек.

Е) Мен кітап сатып алдым.

18. Адам кө ркі киім емес –....

А) білім

Б) ақ ша

В) шаш

Д) сө з

Е) машина

19. Зат есімнен сын есім тудыратын жұ рнақ тарды кө рсетің із.

А) –шақ, -шек

Б) –лы, -лі, -ты, -ті

В) –дай, -дей

Д) –рақ, -рек, -ырақ - ірек

Е) –дар, -дер, -тар, -тер

20. Мақ сатты келер шақ дегеніміз не?

А) Іс-қ имылдың болу мақ сатын білдіретін етістіктің шағ ы

Б) Негізгі сө здермен тіркесіп, олардың кең істікке, уақ ытқ а қ атысын толық тырып, нақ тылап тұ ратын сө здер

В) Заттың сынын білдіретін шақ

Д) Заттың санын білдіретін шақ

Е) Заттың кө лемін білдіретін шақ

Тест кілті

Сынып

Қ азақ тілі пә ні бойынша 10-сыныпқ а арналғ ан алғ ашқ ы бақ ылау

Мақ саты: Мемлекеттік стандарттың орындалуын қ адағ алау; оқ ушылардың сауатты жазу дағ дылары мен грамматика бойынша қ алыптасқ ан білім, білік дағ дыларының дең гейін анық тау.

«Адай» кү йі.

Қ азақ тың ә рбір кү йінің ө зіндік тарихы бар. Дина Нұ рпейісова мен Оқ ап Қ абиғ ожиннің айтуларынша, бұ л кү йдің тарихы мынадай оқ иғ амен байланысты. Қ ұ рманғ азы ел аралап жү ріп, Адай руының бір ү йіне тү седі. Кү йшінің кө зіне кереге басында ілулі тұ рғ ан домбырағ а тү седі. Ол домбыраны алып, бұ рауын ө згертіп қ ояды. Біраз уақ ыттан соң он алты-он жеті жас шамасындағ ы қ ыз бала келіп, отырғ андарғ а қ арамай, тө рдегі домбырасына жармасады. Бұ рауының ө згертіп қ алғ анын бірден сезген қ ыз: «Бү лдірген екенсің ғ ой», дегендей, Қ ұ рманғ азығ а қ арады да, домбырасын ұ сына қ ояды. Қ ұ рманғ азы бір-екі тартқ аннан кейін, ү йдегілер бұ л ө ң ірде Ақ маң дайдан ө ткен кү йші жоқ еді, бұ л кім болды екен дегендей, таң дана қ арайды.

Сұ растыра келе домбырашының қ ызылқ ұ рт Қ ұ рманғ азы екенін біліп, сый-қ ұ рмет жасайды. Сол Ақ маң дай қ ызбен кү н тартысу ү стінде осы «Адай» кү йі шығ ыпты. (Жалпы білім беретін мектептердің мұ ғ алімдеріне арналғ ан оқ у-ә дістемелік қ ұ рал, Ж.С. Қ алиева, 114 сө з)

ІІІ дең гей.

1) Берілген сө йлемдердегі асты сызылғ ан сө здер қ ұ рамына қ арай талдаң ыздар

І нұ сқ а: Адай руының бір ү йіне тү седі.

ІІ нұ сқ а: Қ ұ рманғ азығ а қ арады да, домбырасын ұ сына қ ояды.

2) Септік жалғ аулары бар сө здерді теріп, септігін анық таң ыздар.

3) І нұ сқ а, ІІ нұ сқ а

4) Берілген сө йлемдерге морфологиялық талдау жасаң ыздар.

І нұ сқ а: Тү седі ІІ нұ сқ а: Сый-қ ұ рмет

ІІ дең гей.

1) Берілген сө йлемдерге синтаксистік талдау жасаң ыздар.

І нұ сқ а: Қ ұ рманғ азы ел аралап жү ріп, Адай руының бір ү йіне тү седі.

ІІ нұ сқ а: Ол домбыраны алып, бұ рауын ө згертіп қ ояды.

2) Сө з тіркестерден сабақ тас қ ұ рмалас сө йлем жазың ыздар.

Бұ л ө ң ірде, ел аралап жү ріп, кереге басында.

І дең гей.

«Ә йгілі кү йшілер» тақ ырыбына эссе жазың дар

Қ азақ тілі пә ні бойынша 10-сыныпқ а арналғ ан І тоқ сандық диктант

Мақ саты: оқ ушылардың стандарттың талап-міндеттері бойнша білім-білік дең гейін қ анша мө лшерде игергенін анық тау.

Отбасы – тә рбие бастауы.

Баланың жақ сысы – қ ызық, жаманы - кү йік. Осы бір қ анатты сө зде қ аншама мағ ына жатыр десең ізші! Себебі, бұ л шынайы ө мірден алынғ ан. Ә рбір ата-ана баласының ө мірге деген кө зқ арасы дұ рыс қ алыптасқ ан тә рбиелі, заман талабына сай азамат болып ө скенін қ алайды. Ата-ана бала тә рбиесіне ү лкен жауапкершілікпен қ арайтыны сө зсіз. Ата-анадан ө сіп ұ рпақ таралғ ан, жақ сы, жаман бала болса солардан, - деп Жү сіп Баласағ ұ н айтқ андай, ата-ана ө з баласының тә рбиесі ү шін, ел, халық алдында жауапкер. Бала аяғ ын тә й – тә йлап басқ аннан бастап- ақ, ата – анасымен, отбасындағ ы басқ а жандармен қ арым – қ атынаста болып, тә рбие арқ ылы ересектердің бойындағ ы жақ сы- жаман қ асиеттерді ү йренеді. Сондық тан отбасында кү нделікті болып жатқ ан оқ иғ алар: ата-ананың бір-бірімен қ арым-қ атынасы, баламен сө йлесу, ү й шаруасының атқ арылуы, ересектердің ең бекке кө зқ арасы, уақ ытты ө ткізуі, қ онақ қ абылдауды- бә рі балаларғ а тікелей ә сер етеді.

(Интернет желісінен)

(109сө з)

Қ азақ тілі пә ні бойынша 10-сыныпқ а арналғ ан ІІ тоқ сандық мазмұ ндама

Мақ саты: Ая бойынша білімдерін тексеріп, сө йлеу тілі мен жазбаша тілін, есте сақ тау, тү сіну қ абілеттерін дамыту.

Ә лкей Марғ ұ лан

Ә лкей Хаканұ лы Марғ ұ лан – белгілі қ азақ ғ алымы. Марғ ұ лан Ленинградта оқ ып жү рген кезінде Қ азақ Ғ ылым Академиясының Қ азақ стан мен Алтайдың ө ндіргіш кү штерін, халқ ын зерттеуге арналғ ан экспедицияғ а қ атысты. Адайлар мен Наймандардың ә дет – ғ ұ рпын, тұ рмыс – салты мен ө нерін зерттеді.

1945 жылы «Хандар тарихының тарихи – ә леуметтік мә ні» деген тақ ырыпта кандидаттық диссертация қ орғ ады.Бұ л кө не қ ыпшақ зерттеудегі қ ұ нды ең бек.Марғ ұ лан 1943 жылдан Оң тү стік Қ азақ стандағ ы кө не қ алалар Отырар, Сауран, Сығ анақ орындарында қ азба жұ мыстарын жү ргізіп, соның негізінде «Ежелгі Қ азақ стан қ алалары мен қ ұ рылыс ө нерінің тарихынан» деген ең бек жазды.

Марғ ұ лан тарих, археология, ә дебиет, ө нер тарихынан 300-ден астам ғ ылыми – зерттеу жұ мысының, 100 – ден астам энциклопедиядық мақ алалардың авторы.

Ә лкей Марғ ұ лан Шоқ ан Уә лиханов жазып алғ ан «Манас» жырының бө лігін қ азақ тілінде жариялады. Сонымен қ атар 1971 жылы «Шоқ ан мен Манас» атты монографиялық ең бегін жазды.

Қ азақ тілі пә ні бойынша 10-сыныпқ а арналғ ан ІІ тоқ сандық бақ ылау

Мақ саты: Тоқ сан бойы лексика-грамматикалық тақ ырыптарды қ аншалық ты игергенін анық тау, сауаттылығ ын тексеру.

Лексикалық тапсырмалар.

1.Берілген сө здерді септең іздер:

Ғ алым, зерттеу

2. Кө п нү кте орнына қ ажетті тә уелдік жалғ ауын қ ойың ыздар

Сіздердің анық тамалар..., істің жағ дай..., менің шешім...,

ЭЕМ мү мкіндіктер..., ақ параттар жиын...

3. Берілген зат есімдерден қ атыстық сын есім жасаң ыздар.

Белгі, ақ ыл, ә лем, мемлекет

4. Мына сө здердің синонимін жазың ыздар:

ең бек -...., бітіру -...., айналысу -... (жұ мыс, аяқ тау, шұ ғ ылдану)

5.Тө мендегі сызба бойынша салалас қ ұ рмалас сө йлемдер жазың дар.

1.________, сондық тан________.

2.____ біресе_______, біресе_______.

6.Берілген сө з тіркестерімен сабақ тас қ ұ рмалас сө йлемдер қ ұ растырың ыздар

Ең бек жолы, институт бітіру

Грамматикалық тапсырмалар.

1. Қ азақ стан қ андай елдермен шектеседі? (солтү стікте – Ресеймен, шығ ыста – Қ ытай халық Республикасымен, оң тү стікте-Қ ырғ ызстан, Ө збекстан, Тү ркіменстанмен шектеседі)

2. Қ Р-ның тә уелсіздігі туралы заң қ ашан қ абылданды? (1991 жыл, 16 желтоқ сан)

3.Қ азақ халқ ының атақ ты ғ алымдарын атаң ыздар.

4.Қ аныш Сә тбаевтың қ анша ғ ылыми ең бегі бар? (640-тан астам)

5.Кө п нү ктенің орнына тиісті баяндауыштарды қ ойып, сө йлемдерді толық тырың ыздар.

1. Қ аныш Имантайұ лы ірі мемлекет жә не қ оғ ам қ айраткері …. 2. Оның ерекше қ асиеті – студенттік шағ ынан … ө мірінің соң ғ ы кү ндеріне дейін – қ арапайымдылық, кішіпейілділік, адамдарғ а сергек …, қ олынан келмеген кө мегін ….

Керекті сө здер: аямау еді, қ арау, бастап, болды.

6.«Қ азақ халқ ының ғ алымдары» деген тақ ырыпқ а диалог қ ұ раң ыздар.

Қ азақ тілі пә ні бойынша 10-сыныпқ а арналғ ан аралық бақ ылау

Мақ саты: 1, 2-тоқ сан бойынша ө тілген лексика-грамматикалық тақ ырыптарды оқ ушылардың қ андай дең гейде игергенін тексеру.

Қ аныш Сә тбаев.

Академик Қ аныш Имантайұ лының ө мірі, қ ызметі, ғ ылыми ең бектері туралы біраз кітаптар бар. Бес томдық таң дамалы ең бектері 1967-1970 жылдары жарық кө рді. «Ө негелі ө мір» сериясында Мә скеуде «Сә тбаев» ғ ұ мырнамасы орысша, кейін қ азақ ша шық ты. Ғ ылыми ең бектерінің кө пшілігі минералдық ресурстарды зерттеуге арналғ ан.

Сә тбаев еліміздің қ ай ұ лтының ө кілі болса да, бә ріне адал қ арайтын. Тү рлі қ иыншылық тарғ а ешқ ашан мұ ң аюды білмейтін. Ү немі жылы жү зді, жан дү ниесі кең, дарынды. Ірі ғ алым соғ ыстың ауыртпалығ ына дұ шар болып, Қ азақ станғ а келген кө птеген мамандар мен ғ алымдарғ а рухани жә не материалдық кө мек кө рсеткен.

Қ.И.Сә тбаев қ ұ рметіне Жоң ғ ар Алатауы жотасындағ ы мұ здық пен шың аталғ ан. «Сә тбаевит» минералы, «Академик Сә тбаев» гладиолус гү лі, кіші планеталардың бірі, Жезқ азғ ан облысында қ ала аталғ ан. (96 сө з)

(Диктанттар жинағ ы 10-11 сынып. Қ останай 2004 8-бет.)

Лексика-грамматикалық тапсырмалар:

ІІІ дең гей

1. Сызбағ а сә йкес сө з тіркесін теріп жазың ыздар.

І нұ сқ а. Зат есім+етістік ІІ нұ сқ а. Сын есім+зат есім

2.Берілген сө здердің синонимін, омонимін жазың ыздар.

І нұ сқ а: Белгілі, ең бек, жү з, аты. ІІ нұ сқ а: Кө мек, бас, кітап, жаз.

3. Мына сө здерден жұ рнақ тар арқ ылы сын есім жасап, олармен сө йлем қ ұ раң ыздар.

І нұ сқ а.Ұ лт, ө неге ІІ нұ сқ а. білім, атақ

ІІ дең гей

1. Белгіленген сө зге морфологиялық талдау жасаң ыздар.

I нұ сқ а – Тү рлі қ иыншылық тарғ а ешқ ашан мұ ң аюды білмейтін.

II нұ сқ а -Сә тбаев еліміздің қ ай ұ лтының ө кілі болса да, бә ріне адал қ арайтын.

2.Берілген қ ұ рмалас сө йлемге синтаксистік талдау жасаң ыздар:

I нұ сқ а- Сә тбаев еліміздің қ ай ұ лтының ө кілі болса да, бә ріне адал қ арайтын. II нұ сқ а- Ірі ғ алым соғ ыстың ауыртпалығ ына дұ шар болып, Қ азақ станғ а келген кө птеген мамандар мен ғ алымдарғ а рухани жә не материалдық кө мек кө рсеткен.

І дең гей

1. «Қ азақ станның белгілі ғ алымдары»деген тақ ырыбына эссе жазың ыздар.

Қ азақ тілі пә ні бойынша 10-сыныпқ а арналғ ан ІІІ тоқ сандық бақ ылау

Мақ саты: Оқ ушылардың бағ дарлама бойынша алғ ан білімдерін нақ ыштап қ орытындылау жә не сауатты жазуғ а баулу.

Лексикалық тапсырмалар:

1. Берілген адамдардың есімдері немен ә йгілі болғ анын кө рсетің іздер.

Билл Гейтс, Ахмет Байтұ рсынов, Абай Қ ұ нанбайұ лы

2. Берілген сұ рақ тарғ а жауап берің іздер.

А)Интертеттің туғ ан жылын қ ай жыл деп саналады? (1990 жылы 1 тамызда КУРЧАТОВ технология институтында)

Ә) Интернетке қ андай адамдар кіре алады?

Б) Сенің кім болғ ың келеді?

3. Мамандық қ а байланысты білетін мақ ал-мә телдер, қ анатты сө здерді жазың ыздар.

4. Қ ұ рмалас сө йлем дегеніміз -....

5. «Технология жаң алық тары» тақ ырыбына диалог қ ұ раң ыздар.

6. «Ер дә улеті – ең бекте» деген тақ ырыпқ а шағ ын шығ арма жазың ыздар.

Грамматикалық тапсырмалар:

1. Сызбаны толтырың ыздар.

2. Берілген сө здердің орысша баламасын екінші бағ анадан тауып, бағ дар сызық пен кө рсетің іздер.

Мамандық интернет

Болғ ым келеді век техники

Техника ғ асыры хочу быть

Сапалы, жылдам специальные программы

Арнаулы бағ дарламалар качественно, быстро

Ғ аламтор профессия

3. Берілген сө йлемдерден бірың ғ ай мү шелері бар сө йлемдерді кө шіріп, сол сө здерге сұ рақ қ ойың ыздар.

Ол 1921-1932 жылдары Алматыдағ ы Н.Г.Хлудов студиясында, 1934- 1937 жылдары Мә скеудегі кө ркемө нер студиясында оқ ығ ан.

Мен ө зім мал дә рігері болғ ым келеді.

Менің ә кем – ұ шқ ыш, шешем дү кенде сатушы.

4. Морфологиялық талдау жасаң ыздар.

Кө здің (ауруы), жү йкеге (қ атысты), компьютермен (ойнау).

5. Кейінгі ық пал - ережесін жазып, мысал келтірің іздер.

6. Сө йлемге синтаксистік талдау жасаң ыздар.

Менің инженер болғ ым келеді, зауыт, фабриканы, шахтаны жақ сы кө ремін

Қ азақ тілі пә ні бойынша 10-сыныпқ а арналғ ан ІV тоқ сандық

тақ ырыптық тест

Мақ саты: Оқ ушылардың ая бойынша алғ ан білімдерін анық тап, олшылық тарын бақ ылау, қ орытындылау.

1. Жазушы ең бегі қ андай болатынын белгілең із.

А) қ иын, жауапты

В) жең іл, қ иын

С) кө ң ілді, жауапсыз

D) ардақ ты, жең іл

Е) кө ң ілді, мазасыз

2. Қ азақ станның тұ ң ғ ыш ғ арышкерін анық таң ыз.

А) Т.Бегелдінов

В) Л.Беда

С) Т.Ә убә кіров

D) Т.Мұ сабаев

Е) И.Панфилов

3. Т.Ә убә кіров токарь боп істеген зауытты кө рсетің із.

А) Павлодардағ ы трактор зауыты

В) Ө скемендегі мырыш зауыты

С) Қ арағ андыдағ ы кірпіш зауыты

D) Теміртаудағ ы металлургия зауыты

Е) Ақ су темірқ орыту зауыты

4. Қ азақ ғ арышкерінің ғ арышқ а ұ шқ ан жылын белгілең із.

А) 1990

В) 1992

С) 1994

D) 1991

Е) 1993

5. Мұ ғ алім, дә рігер, экономист-бухгалтер маманы болу ү шін қ ай оқ у орынды бітіру керек екенін кө рсетің із.

А) колледжді

В) университетті

С) гимназияны

D) лицейді

Е) академияны

6. Қ азақ станның халық суретшісін табың ыз.

А) Мұ зафар Ә лімбаев

В) Ә білхан Қ астеев

С) Тоқ тар Ә убә кіров

D) Нұ рғ иса Тілендиев

Е) Мұ хтар Ә уезов

7. М.Г. Хлудов сурет студиясы орналасқ ан қ аланы анық таң ыз.

А) Астана

В) Теміртау

С) Ө скемен

D) Атырау

Е) Алматы

8. Сө зі Н.Ә лімқ ұ ловтікі, ә ні Ә.Бейсеуовтің ә нін кө рсетің із.

А) «Ә лия» ә ні

В) «Армандастар» ә ні

С) «Қ ұ стар қ айтып барады» ә ні

D) «Балдаурен» ә ні

Е) «Кө ршінің қ ызы» ә ні

9. Тек тілегін, талабын, арманын ғ ана білдіретін етістіктің тү рін анық таң ыз.

А) Ашық рай.

В) Шартты рай.

С) Кө семше.

D) Бұ йрық рай.

Е) Қ алау рай.

10. Сан есім мен зат есімнен бірігіп жасалғ ан ұ лттық ойынның атауын белгілең із.

А) Тоғ ызқ ұ малақ

В) Жетісу

С) Кө кпар

D) Қ азақ ша кү рес

Е) Кө кшетау

11. Қ осарлы айқ ындауышты табың ыз.

А) Бә се, солай болады деп айтып едім ғ ой.

В) Мү мкін, сен ертең келерсің.

С) Шынында, осы мә селе не болды?

D) Ә рине, міндетті тү рде келемін.

Е) Рас, инженер-техниктің жұ мысы ауыр.

12. Ресми іс қ ағ аздары стилі дегенді табың ыз.

А) жеке адамның, ұ жымның, фирамның, мекеменің атқ аратын қ ызметіне байланысты пайда болғ ан жазбаша, ауызша қ арым-қ атынас қ ұ ралы.

В) кө ркем шығ армада қ олданылатын сө здер.

С) жергілікті диалектілер

D) термин сө здер

Е) ә деби сө здер.

13. «Кепілхат, сенімхат» стильдің қ ай тү ріне жататынын кө рсетің із.

А) публицистикалық стиль

В) ғ ылыми стиль

С) кө ркем ә дебиет стилі

D) ауызекі сө йлеу стилі

Е) ресми іс қ ағ аздар стилі

14. «Келгем, келгім кеп, келгесін» сө здері қ ай стильде жазылғ анын анық таң ыз.

А) ә деби стиль

В) кө ркем ә дебиет стилі

С) ғ ылыми стиль

D) ауызекі сө йлеу стилі

Е) ресми іс қ ағ аздары стилі

15. Бірге жазылатын сө здерді табың ыз.

А) кү ні бойы, ә демі қ ыз, ақ қ айың

В) жылы су, жарқ ын болашақ, ала қ айың

С) талды аймақ, сабақ кестесі, ү й жиһ азы

D) сынып бұ рышы, кә сіп орын, қ исық таяқ

Е) ақ қ айың, ақ сарбас, тоқ ым қ ағ ар

16. Қ осарланғ ан сан есімдерді анық таң ыз.

А) Министрлік тапсырмасы бойынша биыл 2 миллиард тең ге қ аржы игерілді.

B) Ірілі-ұ сақ ты он-он бес тоқ ты отарда жайылып жү р.

C) Бұ л – соң ғ ы бес жылдағ ы алғ ашқ ы тұ саукесер.

D) Жиналғ ан қ арбыз ә рқ айсымызғ а ү ш-ү штен бө лінді.

E) Мұ ражайда 150-ден астам экспонат қ оры бар.

17. Қ ос сө з бола алатын сө здерді табың ыз.

А) қ арақ ат, сексен, бә йшешек, биыл

В) ата, ана, қ адыр, қ асиет, ине, жiп

С) Ұ лпан, ешқ ашан, таң ертең, бү гiн

D) Қ ыстыгү нi, тү регел, ә пер, бiлезiк

Е) Кө кпар, қ олө нер, сайыс, жарқ анат

18. Қ айталама қ ос сө зді табың ыз.

A) Жып-жылы, ә ке-шеше.
B) Ө з-ө зінен, жү збе-жү з.
C) Ү гіт-насихат, жап-жаң а.
D) Бақ ытты-бақ ытсыз, некен-саяқ.
E) Мә дени-ағ арту, ат-мат.

19. Ә лі тә уелсіздік алмағ ан есім сө здерді белгілең із.

А) Кө мекші есімдер

В) Дара зат есімдер

С) Жалқ ы есімдер

D) Негізгі зат есімдер

Е) Деректі зат есімдер

20. Тек тілегін, талабын, арманын ғ ана білдіретін етістіктің тү рін анық таң ыз.

А) Ашық рай.

В) Шартты рай.

С) Кө семше.

D) Бұ йрық рай.

Е) Қ алау рай.

21. Туынды зат есімі бар мақ ал-мә телді табың ыз.

А) Екі кеменің басын ұ стағ ан суғ а кетеді.

В) Жеті рет ө лшеп, бір рет кес.

С) Татулық – табылмас бақ ыт.

D) Ынтымақ тү бі береке.

E) Аң дамай сө йлеген, ауырмай ө леді.

22. Нақ ыл сө зді жалғ асын анық таң дар: Ұ стаздан... озар.

А) ана

В) кітап

С) білім

Д) мектеп

Е) шә кірт

23. Туынды зат есімі бар сө йлемді табың ыз.

А) Мен интернетті кө п қ олдандым.

В) Осы аптада тағ ы да ақ параттар жинадым.

С) Оқ улық сыз келген оқ ушылар да болды.

D) Қ ұ жаттарды дұ рыс толтыру керек.

E) Мектепте достарыммен кездестім.

24.. «Біл, ө нер, сурет» сө здерімен туынды тү бір жасауғ а болатын жұ рнақ тарды табың ыз.

А) –ша, -ым, -гіш

В) -ім, -лі, -ші

С) –ып, -іп, -шы

Д) –лы, -лі, -ғ ыш

Е) -ғ ыш, -гіш, -ш

25. Қ ос сө з бола алатын сө здерді табың ыз.

А) ұ стаз шә кірт, бала шағ а

В) ө нер білім, лала гү л

С) ата ана, ә ке шеше

Д) ата мекен, киіз ү й

Е) ойын кү лкі, жақ сы кө ң іл

Қ азақ тілі пә ні бойынша 10-сыныпқ а арналғ ан ІV тоқ сандық бақ ылау

Мақ саты: Оқ ушылардың есте сақ тау, ойлау қ абілеттерін дамыту, тың дай білу жә не сауатты жазуларын қ адағ алау.

Грамматикалық тапсырмалар:

1. Сұ рақ қ а жауап берің іздер.

«Оқ у қ ұ ралы» (1912), «Тіл қ ұ ралы» (1914), ересектердің сауатын ашуғ а арнап «Ә ліпби» (1924), «Жаң а ә ліпби» (1926) атты оқ улық тар мен ғ ылыми ең бектері кіммен жазылғ ан? (А.Байтұ рсынов)

2. Стильдің тү рлерін жазың ыздар, стильге байланысты мысалдар келтірің іздер.

3. Мақ алды толық тырың ыздар.

Оқ у –... мен қ ұ дық қ азғ андай.

... тү бі – тоқ у.

4. Ш.Уә лиханов, Ж.Кү днрин, М.Дулатов, Ж.Аймауытов, М.Тынышбаев туралы білетіндерің ді жазың ыздар.

5. «Мамандық» тақ ырыбына диалог қ ұ раң ыздар.

6. «Алаш ғ ылымдары» тақ ырыбы бойынша эссе жазың ыздар.

Лексикалық тапсырмалар:

1. Берілген сө здердің жазылу тү рін анық таң ыздар.

Ә ке/ шеше, ағ а /іні, туғ ан/ туыс.

Жылы/жылы, сө йлей/сө йлей, досы/туысы.

Ап/анық, жап/жасыл, ә ке/ағ а.

2. Сө йлемді дұ рыс қ ұ раң ыздар.

(Кейіннен Ұ лтай Ділдә бекова адал ең бегінен зор абыройғ а ие болды.)

3. Берілген сө здерді қ ұ рамына қ арай талдаң ыздар.

Ө нертапқ ыштық, зерттеулер, кү ншығ ыс, есепшотына.

4. Морфологиялық талдау жасаң ыздар.

Кіші (баласы), ә кесіне (кө мектесу).

5. Мына сө здерден туынды зат есім жасаң ыздар.

Оқ у –

Мұ ра –

Сө з –

Ең бек –

6. Сө йлемге синтаксистік талдау жасаң ыздар.

Олардың кейбіреуі – тілші, суретші, балташы, енді біреулері – сә улетші, жү ргізуші, жазушылар.

Қ азақ тілі пә ні бойынша 10-сыныпқ а арналғ ан жылдық бақ ылау

Мақ саты: Мемлекеттік стандарттың орындалуын қ адағ алау; оқ ушылардың сауатты жазу дағ дылары мен грамматика бойынша қ алыптасқ ан білім, білік дағ дыларының дең гейін анық тау.

Мамандық

Мамандық таң дау – ә рбір мектеп бітіруші тү лектің мақ саты. «Армансыз адам қ анатсыз қ ұ спен тең» дейді халық. Барлық адам баласының арманы болады. Арманшыл адам болашақ та дегеніне жете алады. Мамандық пен ө нерді ө з қ абілетіне де қ арай таң дап алады. Ө мірде мамандық тың тү рі ө те кө п. Халық алдына шығ ып ә н салатын ә нші болу. Адам ө мірінің арашасы болатын ақ халатты дә рігер болу. Шә кірттерді білімге жетелейтін ұ стаз болу.

Адам жас кезінен бастап ө зінің жү регі қ алағ ан мамандығ ына қ арай бейімделе бастайды.Терең білім алуғ а талпынады. Ө з бетінше ізденеді. Кө п оқ иды. Тү рлі мамандық та ең бек етіп жү рген адамдардың ө мірімен танысады.

Жақ сы маман болу ү шін ең бек ету керек. Инженер, дә рігер, мұ ғ алім, журналист болу ү шін оқ у керек. Бақ ташы, сауыншы, егінші, шопан болу ү шін ауылда жұ мыс істеу керек. Ал жақ сы жұ мысшы, кенші, қ ұ рылысшы болу ү шін ө ндірісте істеу керек.

Бала шақ пен болашақ ә рқ ашан ү ндесіп жатады. Болашақ қ а апаратын тура жол бала шақ тан басталады. (Жалпы білім беретін мектептердің мұ ғ алімдеріне арналғ ан оқ у-ә дістемелік қ ұ рал, Ж.С. Қ алиева, 135 сө з)

Грамматикалық тапсырма:

ІІІ дең гей.

1. Берілген сө йлемдердегі асты сызылғ ан сө здер қ ұ рамына қ арай талдаң ыздар

І нұ сқ а: Бірінде, он шақ ты бала жидек теруге келдік.

ІІ нұ сқ а: Керексіз жерде-ақ сақ ылдап кү ліп, қ арғ а адым жерде айғ айлап сө йлестік.

2. Сө здерді септең іздер.

І нұ сқ а: Ө мір

ІІ нұ сқ а: журналист

3. Берілген сө йлемдерге морфологиялық талдау жасаң ыздар.

І нұ сқ а: Жұ мысшы

ІІ нұ сқ а: Мамандық

ІІ дең гей.

1. Берілген сө йлемдерге синтаксистік талдау жасаң ыздар.

І нұ сқ а: Қ амшыдан қ айқ алақ тағ ан Ә бзидің арық қ абырғ асы ыржың -ыржың етіп, екі қ олымен арқ асын уқ алай " ағ атайлағ ан" дауысы тым ащы шық ты.

ІІ нұ сқ а: Кіруін ұ рланып кірсек те, кө ң ілді кө кке кө теріп, қ ылп еткен сыбдырғ а жаң ғ ырығ ып тұ рғ ан нуғ а кіргесін, айғ айламасқ а дә тіміз шыдасын ба!

2. Сө з тіркестерден салалас қ ұ рмалас сө йлем жазың ыздар.

Болашақ маманым, жақ сы оқ у, университетке тү су.

І дең гей.

1. «Менің болашақ мамандығ ым» тақ ырыбына эссе жазың ыздар.

Сынып

Қ азақ тілі пә ні бойынша 11-сыныпқ а арналғ ан алғ ашқ ы бақ ылау ү зігі

Мақ саты: 10-сыныпта ө тілген тақ ырыптар бойынша оқ ушылардың білім-білік дағ дыларын тексеру.

Банк қ ызметі туралы не білеміз?

Банктік жү йе ө ндірістік қ ұ рылымғ а енеді. Ө ндіріс керек болса, банк те керек. Банк бос капиталды ө зіне жинап, оны мұ қ таж болып отырғ ан кә сіпорындар мен жеке адамдарғ а қ арызғ а береді.

Жалпы банктік жү йелер ә ртү рлі дең гейлі болады. Біріншісі – мемлекеттік, екіншісі – коммерциялық банктер. Коммерциялық банктер, негізінен, халық қ а қ ызмет етеді.

Банк – қ арыз беруші мен қ арыз алушының арасында делдалдық жасайтын, сө йтіп, ақ ша капиталымен сауда жү ргізетін мекеме. Банктер несие саясатын жү зеге асырады. Олар несие-есептік қ ызмет атқ арады.

Дү ниежү зіндегі ең бай мекемелер, ә рине, банктер. Мемлекеттің ө зі де қ арызды банктен алатын кездері де болады. Еліміздің байлығ ы, беделі қ азір осы экономистерге, банкирлерге тікелей байланысты. Банктік жү йе жақ сы жұ мыс істемесе, біз қ арызғ а батамыз.

Кө птеген банктер шетел валюталарымен жұ мыс істеуге лицензия алады.

(106 сө з)

(С.Дюсебаев. Қ азақ тілі. Сборник диктантов. Алматы: «Мектеп», 2011.)

Лексика-грамматикалық тапсырмалар:

ІІІ дең гей. 1. Берілген сө йлемдерге синтаксистік талдау жасаң ыздар.

І нұ сқ а. Ө ндіріс керек болса, банк те керек.

ІІ нұ сқ а. Банктік жү йе жақ сы жұ мыс істемесе, біз қ арызғ а батамыз.

2. Сө здерді қ ұ рамына қ арай талдаң ыздар.

І нұ сқ а ө ндірістік, кә сіпорын, ә ртү рлі

ІІ нұ сқ а дең гейлі, несие-есептік, валюталарымен

3. Берілген сө зді септең дер

І нұ сқ а – банк жү йесі ІІ нұ сқ а – қ арыз алушы

ІІ дең гей. 1. Асты сызылғ ан сө здерге морфологиялық талдау жасаң ыздар.

І нұ сқ а. Банк бос капиталды ө зіне жинап, оны мұ қ таж болып отырғ ан кә сіпорындар мен жеке адамдарғ а қ арызғ а береді.

ІІ нұ сқ а. Мемлекеттің ө зі де қ арызды банктен алатын кездері де болады.

1. Мә тін бойынша 3 сұ рақ қ ұ растырың ыздар. І нұ сқ а – 1-ші абзац ІІ нұ сқ а – 2-ші абзац

І дең гей. Берілген тақ ырып бойынша диалог қ ұ растырың ыздар. І нұ сқ а «Менің болашақ мамандығ ым» ІІ нұ сқ а «Сү йікті іс»

Қ азақ тілі пә ні бойынша 11-сыныпқ а арналғ ан І тоқ сандық диктант

Мақ саты: Мә тінді орфографиялық, пунктуациялық нормаларғ а дұ рыс жаза алуын бағ алау.

Зырян

Зырян – Шығ ыс Қ азақ стан облысындағ ы қ ала. Ол 1941 жылы кенді Алтайдың орта бө лігіндегі табиғ аты кө ркем жерде қ ұ рылғ ан. Қ ала іргесінің қ алануы 1791 жылы жұ мысшы Г.Г.Зыряновтың осы ө ң ірден полиметалл кенін ашу тарихымен тығ ыз байланысты. Ұ лы Отан соғ ысы жылдары Зырян майдан ү шін ө те қ ажет болғ ан қ орғ асын, мысты кө птеп жіберді. Қ азіргі Зырян – республикамыздағ ы тү сті металлургия орталық тарының бірі. Зырян полиметалл кені, Зырян қ орғ асын комбинаты осында. Зырян ауданы Шығ ыс Қ азақ стан облысының солтү стігінде, 1977 жылы қ ұ рылғ ан.

Аудан жері кенді Алтай мен Оң тү стік Алтайдың аралығ ындағ ы тауаралық аң ғ арлар мен аласа тауларды қ амтиды. Оң тү стік, оң тү стік-батысында Бұ қ тырма бө генімен шектелген. Жер қ ойнауынан қ орғ асын, мыс, мырыш, алтын, кү міс, т.б. табылды. Климаты тым континентік, қ ысы ұ зақ, аязды, жазы жылы.

(105 сө з)

(Матаева Ж.А. Диктанттар жинағ ы(Оқ у орыс тілінде жү ргізілетін мектептердің 5-11 сыныптарына арналғ ан қ азақ тілінен жергілікті жер материалдары) - Ө скемен қ.: ШҚ О БАИ баспасы, 2008, 15 бет.)

Қ азақ тілі пә ні бойынша 11-сыныпқ а арналғ ан І тоқ сандық бақ ылау

Мақ саты: Ө ткен тақ ырыптар бойынша оқ ушылардың білім-білік дағ дыларын тексеру.

Лексикалық тапсырмалар:

1. Сапарғ а шығ у, жол туралы мақ ал-мә тел, тыйым сө здерді жазың ыздар.

2. Ұ шақ ішіндегі қ ауіпсіз ережелерін жазың ыздар.

3. Сарыарқ а жеріне қ андай облыстар кіреді?

4. «Менің туғ ан ө лкем» тақ ырыбына диалог қ ұ растырың ыздар.

5. Берілген тақ ырып бойынша монолог қ ұ растырың ыздар.

«Саяхатқ а шығ айық»

Грамматикалық тапсырмалар:

1. Берілген кү рделі сө здермен сө йлем қ ұ растырың ыздар.

Ә уежай, екі-екіден, ТМД, Сарыарқ а, теміржол бекеті.

2. Мына сө здерді етістердің тү рлеріне қ арай ажыратың ыздар.

Жуын, жинас, ашылды, қ алдыр, сө йлет.

3. Қ асақ ана, бү гін, жылдам сө здерімен сө йлемдер қ ұ растырып, сө йлем мү шелеріне талдау жасаң ыздар.

4. «Ө лке» сө зін тә уелдеп барып септең іздер.

5. Берілген етістіктерді жіктең іздер. Етіс тү рін анық таң ыздар.

Жиналу, киіндіру.

Қ азақ тілі пә ні бойынша 11-сыныпқ а арналғ ан ІІ тоқ сандық мазмұ ндама

Мақ саты: Мә тіннің мазмұ нын дұ рыс тү сініп, тү сінгенін ө з сө зімен жазып беру дағ дыларын тексеру, мазмұ ндаманы орфографиялық, пунктуациялық нормаларғ а жаза алуын бағ алау.

Қ ұ мырсқ а

Бір қ ұ мырсқ а ө з илеуінен бө лініп, ара, қ оң ызбен дос болыпты. Жем іздеп шық қ ан қ ұ мырсқ а жол ү стінен бір дә н тауып алыпты. Жалғ ыз ө зі ә рі-бері ә уреленіп, қ озғ алта алмапты. Енді кө мек сұ рау ү шін достарын іздейді. Гү лден гү лге ұ шып-қ онып жү рген арағ а жолығ ып: - Досым, мағ ан кө мектесіп жіберші, - деп ө тініпті. - Кө рмей тұ рсың ба, мен де жұ мыс істеп жатырмын ғ ой! – деп кө нбепті ара. Енді қ ұ мырсқ а қ оң ыздан кө мек сұ рапты: - Сен ү шін ө з жұ мысымды тастай алмаймын! – деп, қ оң ыз да кете барады. Екі досынан кө мек болмағ ан қ ұ мырсқ а ренжіп келе жатса, алдынан ө зінің ұ ялас достары кездесіпті. Олар мұ ның тү рін кө ріп: Не істеп жү рсің? – деп сұ рапты. Қ ұ мырсқ а ө з басынан кешкенін айтады. Достары кө мектеседі де, дә нді бірігіп кө теріп алып кетеді. Қ ұ мырсқ а қ айта ү йіріне қ осылады. «Жаң а достың қ адірі ескі достай бола алмас» деген сө з содан қ алыпты.

Қ азақ тілі пә ні бойынша 11-сыныпқ а арналғ ан ІІ тоқ сандық бақ ылау

Мақ саты: Ө ткен тақ ырыптар бойынша оқ ушылардың білім-білік дағ дыларын тексеру.

Лексикалық тапсырмалар:

1. Берілген сө йлем сың арларын пайдаланып, диалог қ ұ растырың ыздар. Демократиялық мемлекет, адамның ө мірі мен қ ұ қ ық тары, мемлекеттік билік, Президент, Ү кімет, Парламент, Атқ арушы билік болып саналады. Екі палата, Мә жіліс, Сенат, мемлекет атынан.

2. Байқ оң ыр ғ арыш айлағ ы қ айда орналасқ ан?

3. Қ азақ станнан шық қ ан тұ ң ғ ыш ғ арышкер кім?

4. Қ азақ стан ғ арыш саласы қ алай дамығ ан?

5. «Егер мен депутат болсам...» шағ ын ә ң гіме жазың ыздар.

Грамматикалық тапсырмалар:

1. Жалпы жә не жалқ ы есімдерге мысал жазың ыздар.

2. Берілген зат есімдерден ө зара тә уелдік формалы сө з тіркестерін жасаң ыздар. Енбек, нә тиже; ғ алымдар, зерттеу; оқ ушы, сұ рақ; дос, кө мек; ә ке, кітап.

3. Тө менде берілген зат есімдерді септең іздер. Ғ арыш кемесі, электронды дауыс.

4. Сө здерді ө з орнына қ ойып, сө йлем қ ұ раң ыздар. Заң, парламент, билік, шығ арушы, саналады, болып. Қ азақ стан, басқ арылатын, мемлекет, жү йемен, президенттік. Билік, республикамызда, біртұ тас, мемлекеттік. Сенат, емес, тө менгі, палата.

5. Тө мендегі сө йлемдердің бастауышын қ аратпа сө зге айналдырып, қ айта қ ұ раң ыздар.

Балалар ғ арышкерлермен кездесуге мұ қ ият дайындалды. Оқ ушылар ү немі спортпен шұ ғ ылданады. Нұ рлан ертең мағ ан қ ызық кітап ә келеді. Жастар қ ұ штарлық пен білім алып жатыр.

Қ азақ тілі пә ні бойынша 11-сыныпқ а арналғ ан аралық бақ ылау ү зігі

Мақ саты: І жартыжылда ө ткен тақ ырыптар бойынша оқ ушылардың білім-білік дағ дыларын тексеру.

Қ останай

Қ останай – ежелден қ алыптасқ ан жер атауы. Ғ асырлар бойы қ алыптасқ ан ана тіліміздегі мә н-мағ ынасы сақ талғ ан тө л атау. Торғ айдың шығ ыс бө лігінде орналасқ ан Ұ лытаудың басында Асан атаның бә йбішесі Тана ә же жерленген. Оның басындағ ы ескерткішті халық Ақ мешіт деп атайды. Автор Қ останай қ аласының атауын да осы Тана ә женің қ ұ рметіне қ ойылғ ан жә не Танай деген есімге ие болғ ан егіз қ ыздың есімінен іздейді. Ал Асанның осы Тана ә жедей туғ ан батыр ұ лы Абат туралы аң ызғ а айналды. Жыланды, Қ ызбел таулары осы кү ні Қ останай облысына қ арасты Науырзым ауданының аумағ ында орналасқ ан.

Қ останай қ аласының бұ рың ғ ы орнын, Тобол жағ асын, қ ыпшақ рулары қ оныс қ ылғ ан. Олай болса, қ ала аты да қ ыпшақ тың егіз қ ызының атымен аталғ ан (98 сө з)

(Жалпы білім беретін мектептердің мұ ғ алімдеріне арналғ ан оқ у-ә дістемелік қ ұ рал. Ж.С.Қ алиева «Учебная книга»: Қ арағ анды, 2005)

Тапсырмалар

ІІІ дең гей. 1. Берілген етістіктерді ө здік, ө згелік, ортақ етіс формаларында жазың ыздар.

І нұ сқ а – оқ у, орындау, шығ ару ІІ нұ сқ а – тапсыру, ойлау, кө ру

2. Мә тін бойынша 3 сұ рақ жазың ыздар.

3. Тө мендегі етістіктерден келер шақ тү рін жасаң ыздар.

І нұ сқ а – есепте, талда, жү р ІІ нұ сқ а – айт, тапсыр, сө йлес

ІІ дең гей. 1. Белгіленген сө зге лексикалық талдау жасаң ыздар.

І нұ сқ а. Автор Қ останай қ аласының атауын да осы Тана ә женің қ ұ рметіне қ ойылғ ан жә не Танай деген есімге ие болғ ан егіз қ ыздың есімінен іздейді.

ІІ нұ сқ а Жыланды, Қ ызбел таулары осы кү ні Қ останай облысына қ арасты Науырзым ауданының аумағ ында орналасқ ан.

2. Сө йлемдерге синтаксистік талдау жасаң ыздар.

І нұ сқ а. Жыланды, Қ ызбел таулары осы кү ні Қ останай облысына қ арасты Науырзым ауданының аумағ ында орналасқ ан.

ІІ нұ сқ а. Қ останай қ аласының бұ рынғ ы орнын, Тобол жағ асын, қ ыпшақ рулары қ оныс қ ылғ ан

І дең гей. «Туғ ан жердің керемет қ алалары» тақ ырыбына эссе жазың ыздар.

Қ азақ тілі пә ні бойынша 11-сыныпқ а арналғ ан ІІІ тоқ сандық бақ ылау жұ мысы

Мақ саты: Ө ткен тақ ырыптар бойынша оқ ушылардың білім-білік дағ дыларын тексеру.

Лексикалық тапсырмалар:

1. Берілген сө йлемдерге сұ рақ тар қ ойың ыздар.

Ғ аламтор – бү кілә лемдік байланыс желісі. WEB-сайт – ғ аламтордағ ы ақ параттар жинағ ы. WEB-сайттан керек ақ парларды алуғ а болады. Ұ ялы телефон – радиожелі арқ ылы байланыс жасауғ а арналғ ан қ ұ рал. Ұ ялы телефон қ азіргі заманда адамның ажырамас кө мекшісіне айналды. Қ азіргі кезде оның бірнеше тү рін ажыратуғ а болады.

2. Киімге қ атысты мақ ал-мә телдер жазың ыздар.

3. «Ұ лттық киім» тақ ырыбына диалог қ ұ растырың ыздар.

4. Компьютер, қ алта телефоны туралы сұ рақ тар қ ұ растырың ыздар.

5. Компьютердің пайдасы, зияны туралы жазың ыздар.

Грамматикалық тапсырмалар:

1. Берілген сө здерден туынды сын есімдер жасаң ыздар.

Ақ ыл, кү з, ө нер, кеш, біл, тә ртіп, қ ыс, атақ, тарих, аш

2. Берілген сө йлемге синтаксистік талдау жасаң ыздар.

Мен ұ ялы телефонды сабақ уақ ытында сө ндіріп қ оямын, себебі кездейсоқ қ оң ырау тү суі мү мкін.

3. Қ атыстық, сапалық сын есім қ алай жасалады? Мысал келтірің іздер.

4. Берілген сө йлемдердің тү рін анық таң ыздар.

Шә кенді мен қ ұ шақ тап сү йіп жатырмын, ө йткені ол – менен жеті жас кіші жә не жақ сы кө ретін інім. Қ азан астындағ ы от кейде жалтылдайды, кейде қ ызып жанып, лапылдайды.

5. Сө йлемдерді салалас қ ұ рмалас етіп аяқ таң ыздар.

Марат ә нді жақ сы айтады,.... Бү гін демалыс, сондық тан....

Қ азақ тілі пә ні бойынша 11-сыныпқ а арналғ ан ІV тоқ сандық тақ ырыптық тест

Мақ саты: Ө тілген тақ ырып бойынша оқ ушылардың білімдерін тексеру.

1. Термин сө здердi табың ыздар.

А) сө з, буын
В) пай-пай, қ ап
С) ұ рпақ, мұ ғ алiм
Д) бү гiн, кеше
Е) ғ анибет, пә тер

2. Белгілі бір ғ ылым саласында ғ ана қ олданылатын сө здер –...
А) диалект сө здер

В) термин сө здер

С) кә сіби сө здер
Д) тарихи сө здер

Е) ғ ылыми сө здер

3. Қ ысқ арғ ан сө зді табың ыздар.
А) кг, ТМД

В) Қ ызылорда, Ақ тө бе

С) сө йтіп, ештең е

Д) ә ркім, ә лдекім

Е) ө нерпаз, суреткер

4. Газет-журналдар тілі қ ай стильге жататынын анық таң ыздар.

А) публицистикалық стиль В) ғ ылыми стиль С) ресми стиль Д) ә деби стиль Е) ауызекі сө йлеу стилі

5. «Жаң а сө з» деген мағ ынаны беретін терминді табың ыздар.
А) архаизм

В) историзм

С) идиома

Д) метонимия

Е) неологизм

6. Қ ысқ арғ ан сө здерді табың ыздар. А) тасбақ а, ө ндіріс В) ата-ана, есепші С) Қ Р, ТМД, журфак Д) кеше келді, кү ндіз