Ядролық қарудың жарылыс ошағы

Ядролық қ ару деп жарылыс кезінде ядролық реакцияның жү руінің нә тижесінде болатын ішкі ядролық қ уатты пайдалануғ а негізделіп жасалғ ан қ аруды айтады. Ол барлық белгілі зақ ымдау қ ұ ралының ішіндегі ең қ уаттысы. Ядролық жарылысының қ уаты тротилдық эквивалентпен ө лшенеді. Тротилдық эквивалент тоннамен (т), килотоннамен (Кт) жә не мегатоннамен (Мт) ө лшенеді.

Ядролық жарылыс ауада, жер (су) бетінде жә не жер (су) астында болуы мү мкін. Оның талқ андау факторына: соқ қ ы толқ ын, жарық ты сә уле бө лу, ө ткір радиация, тө ң іректі радиоактивті ластау жә не электрлік магниттік импульс жатады.

Соқ қ ы толқ ын ауаның бірден қ ысылысынан пайда болады жә не дыбыс жылдамдығ ынан жоғ арғ ы жылдамдық пен тарайды. Соқ қ ы толқ ынының пайда болу кө зі жарылыстың ортасында ө те жоғ ары қ ысымның пайда болуы. Соқ қ ы толқ ын ө зінің жойқ ын кү шіне байланысты жолындағ ылардың бә рін қ ирата талқ андап ө теді. Соқ қ ы толқ ынның кү ші эпицентрінен қ ашық тағ ан сайын бә сең дей береді. Адамдар соқ қ ы толқ ыннан тек арнайы панаханаларғ а, шұ ң қ ырларғ а т.с.с. таса жерлерге жасырынып, сақ танады.

Жарық ты сә уле бө лу ядролық қ арудың жарылысының ә серінен пайда болады. Оның қ ұ рамында ультракү лгін, инфрақ ызыл жә не кө рінетін сә улелер болады. Жарық ты сә уле бө лу жарылыстың кү шіне байланысты бірнеше секундқ а ғ ана созылады. Бұ л сә улелердің ішіндегі қ ауіптісі инфрақ ызыл сә улесі.

Жарық ты сә уле бө лу ү лкен ө рттердің пайда болуына ә сер етеді, адамдар кү йеді, кө зді жандырып жібереді.

Ө ткір радиация - гамма-сә уленің жә не нейтрондардың ағ ымы. Ядролық жарылыстың нә тижесінде, оның айналасына жоғ ары кө теріліп бұ лт қ ұ рағ ан радиоактивті заттар жерге тү сіп, айналаны, суды, ауаны радиоактивті заттармен ластайды.

Радиоактивті заттар адамдарғ а екі жолмен ә сер етеді: гамма-сә уленің бета-бө лшектерімен бө лініп адамның ашық жеріне, терісіне қ онады, екіншіден, олар адамның ішіне кетеді. Осыдан адамдар сә уле ауруына шалдығ ады. Егер теріге тү ссе радиоактивті кү йік алуы мү мкін. Ішке тү скен радиоактивті заттар қ ан арқ ылы адам бойына толық тарайды. Радиоактивті заттардан арнайы панаханалар ғ ана сақ тайды.

Электрлік магниттік импульс жарылыстан кейін электрлік жә не магниттік алаң ның пайда болуына ә сер етеді. Бұ ндай алаң ның кө лемі бірнеше мың дағ ан шаршы километр аумақ болуы мү мкін, ол жарылыстың қ уатына тікелей байланысты. Электрлік магниттік импульс ү лкен антеналы ө те сезімтал электрондық элементтерді кү йдіріп жібереді, приборларды, конденсаторларды, ваакумды қ ондырғ ыларды жә не т.с.с. электрондық істен шығ арады. Яғ ни бұ л фактордың ә серінен байланыс аппараттары, электрондық есеп машиналары жарамсыз болып қ алады.

Радиацияғ а қ арсы қ орғ аныс.Медициналық кө мек кө рсету: Алдымен халық ты радиациялық қ ауіп жө нінде қ ұ лақ тандыру керек; ұ жымдық жә не жеке қ орғ аныс қ ұ ралдарын пайдалану туралы хабардар ету керек; радиоактивтік заттармен ластанғ ан аймақ тың тұ рғ ындарын ө здерін қ алай ұ стау керектігін мү мкіншілігінше тү сіндіру қ ажет; радиацияның дең гейін анық таудың маң ызы зор; дозиметрлік бақ ылауды тұ рақ ты жү ргізу керек; су мен тамақ ты радиоактивтік ластануғ а зерттеу жасау қ ажет.