Кіріспе. Жоғары молекулалық қосылыстар химиясы осы ғылымның қарқынды түрде дамып келе жатқан

Жоғ ары молекулалық қ осылыстар химиясы осы ғ ылымның қ арқ ынды тү рде дамып келе жатқ ан бағ ыттарының бірі. Полимерлерге деген ерекше назар аудару, соларғ а арналғ ан кө птеген ең бектер, синтетикалық полимерлерді ө неркә сіптік ө ндірудің ауқ ымды кө лемдері олардың таң ғ ажайып физико-химиялық қ асиеттеріне негізделген. Сондық тан полимерлер туралы ғ ылым химияның, физиканың жә не механиканың заң дылық тарымен тығ ыз байланысты.

Жоғ ары молекулалық қ осылыстарды синтездеудің жаң а тә сілдерін дамытатын полимерлер алу химиясымен қ атар, олардың физикасы жә не механикасы дамуда, сонымен бірге жоғ ары молекулалық қ осылыстарды химиялық тү рлендіру немесе полимерлерді модификациялау саласы дамуда. Шикізаттардан полимерлік материалдар ө ндіруге қ ажетті бұ йымдар алу тә сілдері жетілу ү стінде.

Жобаланғ ан қ асиеттері бар синтетикалық полимерлі материалдар алу ү шін, ғ ылыми негізделген ө ң деу тә сілдері қ ажет, яғ ни полимерлердің беріктігін арттыратын, морттығ ын тө мендететін, созылғ ыштығ ын жоғ арылататын молекуланың қ олайлы қ ұ рылымын қ алыптастыру тә сілдері қ ажет. Полимерлердің қ ызмет ету мерзімін арттыру ү шін оларғ а жылу тө зімділігін, динамикалық беріктігін жә не т.б. негізгі қ асиеттерін арттыратын арнайы қ оспалар қ осады. Олардың бұ йымдар жасау кезінде, табиғ атын аса тиімді пайдаланатын бұ йымдардың қ олайлы конструкциясын таң дап алу мен жү зеге асырудың маң ызы ө те зор.

Қ азіргі кезде полимерлердің маң ызы зор, сондық тан оларды ө ндіру мен тиімді пайдалану – халық шаруашылығ ын дамытудағ ы негізгі бағ ыттардың бірі. Полимерлерді ө неркә сіптің немесе транспорттың, мә дениеттің немесе медицинаның, қ орғ аныс немесе ғ арыш техникасының қ андай саласында болса да кө руге болады. Соң ғ ы уақ ытта полимерлік материалдар ө ндірісі қ арқ ынды ө суде. Бұ л полиэтилен, полипропилен, пенопластар, поливинилхлорид, полистирол, полиэфирлер, полиамидтер жә не т.б. Сонымен қ атар оларды ө ндірудің жә не қ олданудың экологиялық тиімділігі артуда.

Полимерді ө ндіру жә не тұ тынумен бірге қ ызмет ету уақ ыты ө телген полимерлік бұ йымдарды пайдалану жә не жою мә селесі пайда болуда. Халық шаруашылығ ында маң ызы зор бұ л мә селе қ азірдің ө зінде шешуін табуды талап етеді. Оның қ ұ рамына ө неркә сіптің полимерлік жә не басқ а да салаларына екінші рет шикізат іздестірумен қ атар, табиғ атты полимерлер қ алдығ ының жиналуынан қ орғ ау да кіреді. Жоғ ары молекулалық заттардың халық шаруашылығ ында кең інен қ олданылуы олардың қ алдық тарының кө п мө лшерде болуын, есепсіз босқ а тасталуын, сө йтіп қ оршағ ан ортаны ластау қ аупін туғ ызады.

Тұ тынушылар полимерлердің қ асиеттерін ә рдайым біле бермейді, сондық тан олардың химиясы, физикасы жә не технологиясы саласында қ ызмет ететін мамандар, макромолекулаларды қ ұ рау мә селесімен қ атар, қ ызметін ө теген заттардың қ алдығ ын пайдағ а асыруды шешуге міндетті.