Елшибекова К.М. МАҚСАТЫ: Медициналық мақсатта қолданылатын тауарлардың тауартануының қалыптасуын

Алматы, 2015ж.

ТАҚ ЫРЫП: ТАУАРЛЫҚ ТАЛДАУДЫ ЖҮ РГІЗУ Ү ШІН Қ ОЛДАНЫЛАТЫН НОРМАТИВТІ-ТЕХНИКАЛЫҚ Қ Ұ ЖАТТАР (НТҚ)

МАҚ САТЫ: Медициналық мақ сатта қ олданылатын тауарлардың тауартануының қ алыптасуын, тауарлардың тұ тынушылық қ асиеттерін жә не негізгі сапалық кө рсеткіштерін қ арастыру.

Дә ріс жоспары:

1. Медициналық жә не фармацевтикалық тауарлардың тауартануы.

2. Тауарлардың тұ тынушылық қ асиеттері жә не олардың жіктелуі.

3. Тауардың сапасы жә не сапалық кө рсеткіштері.

Дә ріс тезисі:

Медициналық жә не фармацевтикалық тауарлардың тауартануы – кешенді ғ ылыми комплекс, ол:

· медициналық жә не фармацевтикалық тауарлардың тұ тынушылық қ ұ нын;

· олардың жіктелуі мен кодталуын;

· стандартизациясын;

· тауарлардың сапасын қ алыптастыратын жә не сақ тайтын факторларды;

· сапасын бақ ылау жә не бағ алау ә дістерін;

· бә секелестік мү мкіндігін;

· тауарлар ассортиментін қ алыптастыру заң дылығ ын жә не оның қ ұ рылымын;

· тасымалдау, сақ тау, тұ тыну жә не эксплуатациясы кезінде тауарлардың сапасын сақ тау жағ дайларын, - зерттейді.

Тауар – қ андай да бір қ оғ амдық қ ажеттілікті қ анағ аттандыру мақ сатымен сатуғ а арналғ ан ең бек ө німі. Тауар тұ тынушылық қ асиеттерімен сипатталады, ол тауардың нақ ты қ ажеттіліктерді қ анағ аттандыруымен негізделеді. Бұ л тұ тынушылық қ асиеттері тек тұ тыну немесе эксплуатация процесінде байқ алады.

Тұ тыну термині қ олдану процесінде ө здері жұ мсалатын, шығ ындалатын тауарларғ а қ атысты. Эксплуатация термині қ олдану процесінде ө здерінің ресурстарын жұ мсайтын тауарларғ а қ атысты болады.

Медициналық жә не фармацевтикалық тауралардың тұ тынушылық қ асиеттерін жіктеудің оларды талдауда жә не бағ алауда ү лкен маң ызы бар. Бұ л ә сіресе бә секелестік мү мкіндігі жоғ арысын таң дау ү шін тауарлардың тұ тынушылық қ асиетінде тез бағ ытталуды талап ететін қ азіргі медициналық жә не фармацевтикалық нарық жағ дайында ү лкен мә нге ие.

Тауар адам қ ажеттілігін қ анағ аттандыру ү шін, ол пайдалы болуы керек. Экономикалық теория тұ рғ ысынан пайдалылық – тауарды немесе қ ызмет тү рін пайдаланудан алатын жалпы қ анағ аттану. Пайдалылық ең бек ө німін тұ тыншылық қ ұ нына ие тауарғ а айналдырады.

Тауардың қ ұ ны жә не тұ тынушылық қ ұ ны болады.

Тауардың қ ұ ны оны ө ндіруге кеткен қ оғ амдық қ ажетті ең бекпен анық талады. Ақ шалық мә нде ол бағ а болып табылады.

Тауардың тұ тынушылық қ ұ ны – оны қ олдану барысында байқ алатын экономикалық категория.

Тауартану тауардың материалды-заттық тұ тыну қ ұ нын зерттейді.

Тауартану объектісіне, тауармен бірге, тауартануда сапа категориясымен сипатталатын жекелеген тұ тынушылық қ ұ ны да жатады.

Тауардың сапасы – тауардың жарамдылығ ын негіздейтін тұ тынушылық қ асиеттерінің жиынтығ ы, яғ ни белгілі бір эксплуатация жағ дайында тауардың қ олданылуына сә йкес белгілі бір қ ажеттілікті қ анағ аттандыру қ абілеті. Тауар сапасының техникалық аспектісі тауартанудағ ы зерттеу объектісі болып табылады.

Тауар сапасының кө рсеткіші – тұ тыну жә не ө ндірудің нақ ты жағ дайларына қ атысты тауардың сапасын анық тайтын қ асиеттерінің сандық сипаттамасы.

Тауар сапасы оны жасау жә не ө ндіру процесі кезінде қ алыптасады. Тауар ө ндірісі кезіндегі ә ртү рлі қ ызметтерге қ атысты ережелер, жалпы принциптер жә не сипаттамалар нормативті қ ұ жатпен белгіленеді. Қ ұ жаттарғ а стандарттар (технологиялық регламент жә не сапа стандарты) жә не басқ а да қ ұ жаттар кіреді - классификаторлар, мемлекеттік реестрлер, ережелер, ұ сыныстар жә не т.б.

Тауар сапасының дең гейі техникалық регламентте кө рсетіледі, ол міндетті жә не тауарды қ олдану жә не ө ндірудің сапасын, қ ауіпсіздігін жә не тиімділігін қ амтамасыз етеді.

Тауар сапасының дең гейі тауар сапасының мемлекеттік стандартымен регламенттеледі, онда тауарлардың тұ тынушылық қ асиетінің дең гейі жә не тізімі, сонымен бірге осы кө рсеткіштерді бақ ылау ә дістері бар.

Дә рілік заттар туралы заң да сапа деп дә рілік заттардың мемлекеттік сапа стандартына сай келуін айтады. Дә рілік зат ү шін сапаның мемлекеттік стандарты - фармакопеялық бап.

Тауартануда сапа кө рсеткіштерін келесі белгілері бойынша жіктеу қ абылданғ ан:

6) сипатталатын қ асиеттерінің саны бойынша: жекелеген жә не кешенді;

7) берілу тә сілі бойынша: натуралды бірліктерде жә не баллмен;

8) анық тау ә дісі бойынша: органолептикалық, инструменталды, ә леуметтік, сараптық;

9) қ олдану саласы бойынша: ө нім бірлігі, біртекті ө німдер бірлігінің жиынтығ ы, ә ртү рлі ө німдердің бірлігінің жиынтығ ы;

10) анық тау стадиясы бойынша: жобалау стадиясында, ө ндіру стадиясында, тұ тыну стадиясында.

Ө нім сапасының кө рсеткіштерінің номенклатурасын таң дау мемлекеттік стандартпен регламенттеледі.

Ә ДЕБИЕТ

3. О.А.Васнецова. Медицинское и фармацевтическое товароведение.- Москва: «ГЭОТАР-Медиа», 2005.

4. Умаров С.З., Наркевич И.А., Костенко Н.П., Пучинина Т.Н. Медицинское и фармацевтическое товароведение. – Москва: ГЭОТАР-MED, 2004.

БАҚ ЫЛАУ СҰ РАҚ ТАРЫ (кері байланыс)

6. Тауартану нені зерттейді?

7. Тауар деген не?

8. Тауардың тұ тынушылық қ асиеттеріне не жатады?

9. Тауар сапасының кө рсеткішіне не жатады?

10. Тауартануда тауар сапасының кө рсеткіштері қ алай жіктеледі?