Тартылған қоспаның құрамын есептеу.

Жұ мыс мақ саты: тартылғ ан қ оспаның қ ұ рамын есептеу тә сілін жү ргізу.

Жалпы жағ дай: Бастапқ ы сапасы ә ртү рлі астық ты тарту алдында араластыру – маң ызды операция жә не бұ л бірнеше технологиялық тапсырмаларды шешуге кө мектеседі. Біріншіден, араластыру дайындау бө лімінен шық қ анда бидай сапасын тұ рақ тандыруды қ амтамасыздандырады, сондай-ақ ұ зақ уақ ыт ішінде ұ нтақ тау жү йесінің тә ртібін ө згертпей ұ стауң а мү мкіндік береді.

Екіншіден, дә нді тиімді қ олдану ұ н тарту комбинатының элеватордағ ы жоғ арғ ы жә не тө мен сапалы игерілетіні ескеріледі. Қ атты бидайдың дә нін ерекше маң ызды дұ рыс қ олдану.

Ү шіншіден, тиімді қ ұ ралу партия тартуында практикалық ә рқ ашан жоғ арғ ы нан пісіретін ұ нның жетістігін қ амтамасыздандыруғ а мү мкіндік береді.

Қ ұ рал-жабдық тар: Ә деттегі есептеу тә сілін қ олдану кезінде арнайы жабдық тар керек емес, ө йткені студенттер тартылғ ан қ оспаның компоненттер сапасының кө рсеткішін тапсырма ретінде алады.

Ә дістемелік нұ сқ аулар: Тартылғ ан қ оспаның компоненттері осы есептеуден алады, яғ ни нан пісіретін ұ н жетістігін жә не дә ннің жоғ арғ ы ұ н тарту қ асиеттерін қ амтамасыздандырады. Осыдан кейін жалпы шынылық тартатын қ оспада 50% - тен тө мен болмау керек.

Тартылғ ан қ оспа бірнеше компоненттерден тұ рады:

Ә деттегі есептеу тә сілі кезінде дә н сапасы кө рсеткіштерінің реті, ық палы ескеріледі, қ оспа компоненттер саны кү рделі.

Мына белгілер арқ ылы: Х – дә н сапасының кө рсеткішін есептеу ү шін қ абылданң ан орташа ө лшемді белгі; Х1, Х2, Х3 - ә рбір қ оспа компоненті ү шін осы сапа кө рсеткішінің нақ ты белгісі; m1, m2, m3 – берілген партиясының қ алыпау ү шін ә р компонентке керекті масса; M=m1+ m2+ m3 – тапсырылғ ан тарту партия массасы.

Онда | Х-Х1|= Х1 |Х-Х3|= Х3;

| Х- Х2|=Х2 Σ Х=2 Х1 + Х2 + Х3;

Осы негізде келесі септеу формулаларын аламыз:

а) екі компоненттерді қ олдану ү шін

m1=M Х/ Х 1-Х 2;

m 2=M(Х 2-Х 3)/Σ Х;

б) ү ш компоненті қ олдану ү шін

m1=M(Х2+Х3)/Σ Х

m2 =MХ/Σ Х

m3=M­(m1+m2)

Ә дістемелік есептеуде себепті ө згерту болмауы керек қ олдануғ а ө те кү рделі нұ сқ алар тарту араласпа қ ұ рамына. Ережелер бойынша 4–ші не 5–ші компоненттерде араласпа қ ұ рамында кішігірім саны 10 %-ке дейін қ осады, яғ ни соң ғ ы араласпа белгісіз ә сер береді.

Осы ә серді оң ай ескереді, қ осымша сенімде есептеу орташа ө лшемді шама болу ережесімен жү ргізу.

Мысалы: шынылығ ы 48%, 56, 89% жә не 10% болатын тө рт компоненттерден тұ ратын тарту партиясын қ алыптау қ ажет. Соң ғ ы белгінің шынылығ ы 60-65% қ ұ рауы керек. Тарту партиясының берілген массасы- 5500т. Тө мен шынылық ты дә н 4-ші компонент тарту араласпасынан 10%-ке дейін араластырады.

Бірінші ү ш компоненттер ү шін тапсырма орындау, жалпы алғ анда оның массасы 5000 т жә не араласпс шынылығ ы 65%, осылар мына мө лшерде алынуы керек.m1=2267 т m2=1349 т m3=1384 т

Жалпы шынылық тарту партиясында G 4-ші компонентті ық палын есептеу, мына мө лшерде 500 т алынды;

G=2267*48+1349*56+1384*89+500*10/5500=60, 0%

Берілген тапсырма шартты осы нұ сқ ада келтірілген, тарту партиясындағ ы 4 компоненттегі жалпы шынылығ ы 60% қ ұ райды.

Тартылғ ан араласпа қ ұ рамын есептеу ү шін ЭВМ қ олдану кезінде шық қ ан компоненттердің дә н сапасы кө рсеткіштерінің кө п мө лшерін ескеру мү мкіндігі пайда болады, бұ л компоненттердің мө лшерін кө бейтуге болады.