Тақырыбы: Қышқылдық-негіздік титрлеу әдісі

Жоспар:

1.Қ ышқ ылдық -негіздік титрлеудің теориялық негіздері.

2.Қ ышқ ылдық -негіздік индикаторлар.

3.Қ ышқ ылдық -негіздік титрлеудің қ исық тары.

4.Титрлеу қ исық тарын талдау.

Қ ышқ ылдық -негіздік титрлеу ә дістері қ ышқ ылдардың жә не негіздердің ө зара реакцияласын пайдалануғ а негізделген. Жалпы тү рде бұ л реакцияны келесі тү рде жазуғ а болады:

Н₃О⁺ + В → ВН⁺ + Н₂О; немесе Н₃О⁺ + ОН^- → 2Н₂О;

Қ олданылатын титрантқ а байланысты ацидиметриялық жә не алкалиметриялық титрлеу тү рлері болады. Ацидиметриялық титрлеу ә дісінде (acidum - қ ышқ ыл) титрант ретінде НСІ-ның жә не Н₂SО₄-ның 0, 1 жә не 0, 01 н ерітінділері қ олданылады. Алкалиметриялық титрлеуде (alkalis - сілті) – NаОН-нің жә не Ва(ОН)₂-нің 0, 1 жә не 0, 01 н ерітінділері қ олданылады.

Индикаторлар – реакция жү ріп жатқ ан ортаның қ асиетінің ө згеруіне байланысты ө зінің қ ұ рылысын жә не сондық тан ө зінің физикалық қ асиеттерін ө згертетін заттар. Кө п жағ дайда индикатордың тү сі ө згереді, кейде люминисценция люминесценция байқ алады. Қ ышқ ылдық -негіздік титрлеудің индикаторлары ортаның рН-нің мә ні ө згергенде қ ұ рылымдарын жә не қ асиеттерін ө згертеді. Оларды осың ан сә йкес қ ышқ ылдық -негіздік индикаторлар деп атайды. Протолиттік теория тұ рғ ысынан қ арастырғ анда олардың қ ышқ ылдық НJnd жә не негіздік Jnd типтес индикаторлары болады. Ерітінділерде индикаторлар иондалғ ан жә не иондалмағ ан кү йде болады. Олар ө з-ара тепе-тең дікте болады. Бұ л тепе-тең діктің ығ ысуы ортаның рН-нің мә ніне тә уелді жә не константамен сипатталады.

Титрлеуді жү ргізу барысында келесі сұ рақ тар туындайды:

1.Затты анық тау ү шін титриметриялық ә дісті қ олдануғ а болады ма?

2.Егер мү мкін болса, онда қ андай индикаторды қ олданғ ан дұ рыс?

Бұ л сұ рақ тарғ а жауап беру ү шін қ ышқ ылдық -негіздік титрлеудің қ исық тарын тұ рғ ызу жә не оны талдау керек. Бұ л қ исық тар титранттың кө лемінің жә не ортаның рН-нің мә нінің ө зара тә уелділігі болып табылады. Титрлеудің қ исық тарын тұ рғ ызу ү шін титрленетін ерітіндінің орасының рН-нің мә нін есептейді. рН-нің есептеу барысында титриметриялық қ оспаның қ ұ рамын, қ ышқ ылдардың жә не негіздердің константаларын жә не титрленген заттың бө лігін ескереді.

Титрлеудің қ исық тары титрлеудің барысында қ оспадағ ы болып жатқ ан ү рдістер туралы мағ лұ мат алуғ а мү мкіндік береді. Сондық тан қ ышқ ылдық -негіздік титрлеудің ә дісін жә не осығ ан сә йкес индикатордың белгілі бір тү рін қ олдану мү мкіндігін анық тайды. Титрлеудің келесі тү рлері болады: кү шті қ ышқ ылдарды кү шті негіздермен титрлеу қ исық тары; ә лсіз қ ышқ ылдарды жә не негіздерді титрлеу; полипротондық қ ышқ ылдарды жә не негіздерді, қ ышқ ылдардың жә не енгіздердің қ оспаларын титрлеу;

Бақ ылау сұ рақ тары:

1.Қ ышқ ылдың ерітіндісіндегі оның мө лшерін қ андай ә діспен жә не қ алай анық тауғ а болады?

2.Қ ышқ ылдық -негіздік тирлеуде индикаторлардың қ андай тү рлерін қ олданады?

3.Қ ышқ ылдық -негіздік титрлеудің қ исық тарын не ү шін тұ рғ ызады жә не талдайды?

4.Полипротондық қ ышқ ылдарды титрлеудің ерекшеліктері қ андай жә не олардың титрлеудің қ исық тарын талдау қ андай мағ лұ маттар береді?

8-ші дә ріс