ылым мен технология туралы.

Нағ ыз ғ ылым дегеніміз – ғ алам мен ондағ ы қ ұ былыстардың астарына ү ң іліп, шынайы мә нін ұ ғ ыну жә не оның арқ асындағ ы Ұ лы Қ ұ діреттің мұ ратын сезіну. Табиғ атты ө зіне бағ ындырарлық тай мү мкіндікте жаратылғ ан адам баласы ғ аламды танып-білуге, білгендерін кө кейінде тү юге тиісті. Кө ң ілге тү йіп, кө кейге тоқ ығ андары арқ ылы табиғ атты қ ұ рық атып бас білдірген тайыншадай дегеніне кө ндіріп, ық пал жасаудың жолдарын қ арастырады. Бұ л табиғ аттың адамғ а аманат етілуі, ал адамның Жаратушының ә мірлеріне мойынсұ нып, қ ұ л екенін сезінуі дегенге саяды. Қ азіргі жағ дайғ а ой жү гіртсек, физика, химия, астрономия, медицина, т.б. ғ ылым салалары уақ ыт озғ ан сайын адам баласының игілігі ү шін тү рлі жетістіктерін алғ а тартуда. Осығ ан қ арап ғ ылым мен технология адам баласының игілігі ү шін екендігін пайымдаймыз. Бұ дан ү рейленіп қ орқ удың да жө ні жоқ. Басқ а келер қ атерді ғ ылым-білімнен немесе ғ ылым-біліммен қ аруланғ ан дү ниеден іздеу бос ә урешілік, нағ ыз қ атер надандық та, санасыздық та жә не жауапкершіліктен жалтарғ ан табансыздық та. Кейде ғ ылым-білімге сү йеніп, он ойланып, тоғ ыз толғ анғ ан іс-ә рекеттеріміздің ө зі оң ды нә тиже бермей жататындығ ы белгілі. Бұ ғ ан тү сіністікпен қ арағ ан жө н. Ал бірақ білімсіздіктің, жоспарсыздық тың ә рдайым тұ йық қ а тірейтіндігін ұ мытпау қ ажет. Сондық тан да ғ ылым мен технологияның жетістіктеріне қ ол сілтеп теріс айналудың орнына оны адамзат игілігі ү шін қ олданудың жолдарын іздеген жө н. Бұ л бү гінгі таң да адамзаттың ең ү лкен мә селесі болып отыр. Ә йтпесе, ғ ылымды тек ядролық бомба жасау мен табиғ атты тағ ылық пен ойрандау деп тү сінетін сана-сезімнен қ ұ тылуымыз неғ айбыл. Ендеше, алдымызда бір ғ ана таң дау тұ р: ғ ылым мен технологияны, оның жетістіктерін теріс мақ сатта қ олданып, адамзатты орны толмас қ асіретке ұ рындырғ андардың тар шең гелінен босату қ ажет. Осылайша, ғ ылым мен технологияның қ уатын пайдаланып, екі дү ние бақ ытын қ атар кө здейтін жасампаз жаң а кө зқ арас қ алыптастыру керек. Ә йтпесе, қ ол қ усырып қ арап отырып, ө ндіріс машиналары мен зауыт-фабрикаларғ а лағ ынет айтудың ешбір мә ні жоқ. Ө ндіріс машиналары да, зауыт-фабрикалар да қ ажет. Бізге рухани қ ұ ндылық тар мен ғ ылым-білімді қ ос қ анат қ ылып, жү рек пен ақ ылды бір 86 арнада тоғ ыстырғ ан ізгілік жаршыларының ү рей мен ү мітсіздіктен бойын арылтқ аны керек. Ә йтпесе, жү гі ауыр жауапты іске бел буып кіріскенге дейін адамзат ғ ылымды теріс мақ сатта қ олданудан туындайтын қ асіреттен қ ұ тылмасы анық. (Фетхуллаһ Гү лен. https://kz.fgulen.com сайтынан алынды)

Майкл Фарадей (1791 – 1867)

Фарадей, Майкл ағ ылшын физигi, 1791 жылы 22 қ ыркү йекте Лондон маң ында шебердiң отбасында дү ниеге келген. Г. Дэвидiң қ амқ орлығ ының арқ асында Корольдiк ассоциациясына ассистент қ ызметіне алынды. 1821 жылы ол магниттiң токтағ ы ө ткiзгiш бойымен айналатынын жә не токтағ ы ө ткiзгiштiң магнит бойымен айналатынын бақ ылап, электр қ озғ ағ ыштың алғ ашқ ы моделiн жасады. 1831 жылы барлық тұ рақ ты жә не айнымалы ток генераторларының жұ мысы негiзделген – электромагниттiк индукцияны ашты. 1824 жылы Фарадей Корольдiк қ оғ амының мү шесi болып сайланды, ал 1825 жылы Корольдiк ассоциация зертханасының (лабораториясының) директоры болды. 1833 жылдан Корольдiк институттың химиядан Фуллерлiк профессоры болып 1862 жылғ а дейiн iстедi. Фарадейдiң жарияланғ ан лекциялары кең таралды. Ү лкен тә жiрибелiк деректерге сү йенiп, Фарадей ол кезде белгiлi электр “тү рлерi", “жануардың ", “магниттiк", термоэлектрлiк, гальваникалық электрлiк жә не басқ алардың ө рнекттелетiнiн дә лелдедi. Электр тогының тұ здардың, қ ышқ ылдардың жә не басқ аларының қ оспаларынан ө туi оны электр тогының табиғ атын ашуғ а итермеледi. Зерттеу нә тижесiнде 1833 жылы электролиз (Фарадей) заң ын ашты. 1845 жылы Фарадей жарық тың поляризация жазық тығ ының магнит ө рiсiнде айналу қ ұ былысын (Фарадей эффектiсiн) байқ ады. Сол жылы диамагнетизмдi ашты, ал 1845 жылы – парамагнетизмдi ашты. Ол бiрнеше ұ ғ ымдарды енгiздi – қ озғ алғ ыштық (1827ж.), катод, анод, иондар, электролиз, электродтар (1834ж.); вольтметрдi ойлап тапты (1833ж.). 1830 жылдары ө рiс ұ ғ ымын ұ сынды, 1845 жылы алғ аш рет “электромагниттiк ө рiс" терминiн пайдаланды, ал 1852 жылы ө рiс концепциясының формуласын жазды. Фарадей электр жә не магнетизмнен негiзгi ең бектерiн Корольдiк қ оғ амғ а – Электрден тә жiрибелiк зерттеулер (Experimental Researches in Electricity) – атты баяндамалар сериясы ретiнде тапсырып отырды. Фарадей 1867 жылы 25 тамызда Хэмптон-Кортта қ айтыс болды.

Эйнштейн Альберт (1879-1955)

А.Эйнштейн 1879 ж. Ульмада туылғ ан (қ азiргi ФРГ). 14 жасында Швейцарияғ а кө шiп 1900 ж. Цюрих политехникумын бiтiредi. 1902-1908 ж.ж. Бернде патент бюросында эксперт болады, 1909-1913 ж.ж. Цюрих политехникумының профессоры, 1914-1933 ж.ж. Берлин университетiнiң профессоры жә не физика институтының директоры болғ ан. Фашистер ү кiметi 87 қ ұ рылғ аннан кейiн Германиядан кетуге мә жбү р болады. 1933 ж. АҚ Ш-қ а кө шедi, ө зiнiң ө мiрiнiң соң ына дейiн Принстон институтының перспективтi зерттеуiнде қ ызмет етедi. Эйнштейн кең iстiк, уақ ыт жә не материя туралы тү сiнiктi тү бегейлi тү рде ө згертiп салыстырмалылық тың арнайы жә не жалпы теориясын қ ұ рды. Ө зiнiң теориясына 2 постулатты енгiздi: Галилейдiң салыстырмалы механикалық принципiнiң жалпыламасы болатын салыстырмалылық тың арнайы принципi жә не вакуумдегi жарық жылдамдығ ының тұ рақ тылық принципi. Сол теориясының негiзiнде 1905 ж. масса мен энергияның байланыс заң ын ашты. Эйнштейн кванттық теорияны қ ұ руда да маң ызды рө л атқ арды. Егер 1900 ж. Макс Планк материалды осциллятордың энергиясын ғ ана кванттаса, ал Эйнштейн 1905 ж. жарық тық сә уле шығ аруды, жарық квантының немесе фотондардың ағ ыны деп қ арастырып, кванттық, дискреттiк қ ұ рылымын зерттедi. Жарық тың кванттық теориясының негiзiнде фотоэффект қ ұ былысын тү сiндiрдi