Турбосығымдағыштар

Суық ө ндірімі ү лкен жә не тоң азытқ ыш зат ретінде аммиакты қ олданылатын болғ андық тан турбосығ ымдағ ыштардың тамақ ө неркә сібінде ө те сирек пайдалынады. Тоң азытқ ыш машинасының бұ л тү рін поршенді тоң азытқ ыш машиналарымен салыстырғ анда мынадай артық шылық тары бар:

- клапандардың болмауында;

- динамикалық тепе-тең дікті ұ стап тұ руы;

- жоғ ары айналымдылығ ы;

- геометиялық ө лшемдерінің аздығ ы.

Турбосығ ымдағ ыштар негізінен қ атар орналасқ ан бірнеше жұ мысшы дө ң гелектерден тұ рады (56-сурет). Сондық тан тоң азытқ ыш машинасының бұ л тү рі кө п сатылы машина болып табылады [17-22, 24-32].

56-сурет. Жұ мысшы дө ң гелек

Жұ мыс істеу принцинтері бойынша турбосығ ымдағ ыштар: ортадан тепкіш жә не осьтік болып екіге бө лінеді.

Осьтік сығ ымдағ ыштарды ө те жоғ ары суық ө ндірімін алу ү шін қ олданады. Экономикалық тұ рғ ыдан қ арастырғ анда ортадан тепкіш сығ ымдағ ыштарды суық ө ндірімділігі 500 кВт -тан бірнеше мың дағ ан кВт–ты тоң азытқ ыш машиналарында пайдаланғ ан тиімді.

Ортадан тепкіш сығ ымдағ ыштардың білігінде орналасқ ан қ алақ тары бар жұ мысшы дө ң гелектері айналып тоң азытқ ыш затына кинетикалық энергияны береді, ол дө ң гелектен диффузорғ а лақ тырады. Мұ нда тоң азытқ ыш затының кинетикалық энергиясы қ ысым энергиясына айналады. Бу кезегімен орналасқ ан жұ мысшы дө ң гелектерден ө те отырып қ ажетті қ ысымғ а дейін сығ ылады (57-сурет).

Тоң азытқ ыш затының турбосығ ымдағ ыштағ ы қ озғ алысы екі тү рден тұ рады: жұ мысшы дө ң гелекпен бірге айналу (абсолютті қ озғ алыс) жә не қ алақ бойындағ ы қ озғ алыс (салыстырмалы қ озғ алыс). Осы екі қ озғ алыстың суммасы тоң азытқ ыш зат буының абсолютті жылдамдығ ын анық тайды, яғ ни оның кинетикалық энергиясын анық тайды. Бұ л энергия тоң азытқ ыш зат буының айдау қ ұ бырына жетпей тұ рып, қ ысым энергиясына айналуы тиіс. Осы мақ сатқ а жету ү шін ортадан тепкіш машиналарында диффузор қ олданылады. Конструктивті жағ ынан диффузорды қ алақ сыз, қ алақ ты жә не тік сызық ты етіп жасайды.

57-сурет. Турбосығ ымдағ ыш

Сығ ымдағ ыштардың ішкі пайдалы ә сер коэффициентінің талдамасы кө рсеткендей буды сығ уғ а шығ ындалатын жұ мыс шамасы изотермиялық ү рдіске жақ ындағ ан сайын азаяды. Осы мақ сат ү шін тоң азытқ ыш зат буы ә р дө ң гелек тобынан ө ткен сайын суытып тұ ру қ ажет. Ол ү шін аралық суыту қ ондырғ ыларын пайдаланғ ан жө н.