Аралық қысымның тиімді мәнін анықтау

Аралық қ ысымның Р_а мә ні екі сатылы тоң азытқ ыш машиналарының экономикалық кө рсеткіштеріне ә сер етеді [17-22, 24-32]. Тиімді аралық қ ысымның мә нін анық таудың бірнеше жолдары бар. Соның екі жолын қ арастырып кө рейік.

Бірінші жолы. Жалпы екі сатылы сығ ымдағ ышта қ ысуғ а жұ мсалғ ан жұ мыс тө менгі қ ысымды сығ ымдағ ыш пен жоғ арғ ы қ ысымды сығ ымдағ ышқ а жұ мсалғ ан жұ мыстардың қ осындысына тең. Аралық қ ысымның мә ні осы екі сығ ымдағ ыштардың жұ мысының қ осындысының ең аз мә нін беретіндей етіп алынуы керек.

(2.73)

Адиабаталық қ ысу ү рдісінде сығ ымдағ ыштардың жұ мысы мына формуламен анық талады:

(2.74)

Мұ ндағ ы: ϑ ₁- тоң азытқ ыш заттың тө менгі қ ысымды сығ ымдағ ыш алдындағ ы меншікті кө лемі; ϑ ₃- тоң азытқ ыш заттың жоғ арғ ы қ ысымды сығ ымдағ ыш алдындағ ы меншікті кө лемі.

Егер тоң азытқ ыш зат идеал газ заң ына бағ ынатын болса Т₁=Т₃ онда:

Онда: (2.75)

Сығ ымдағ ыш жұ мысының ең аз мә нін беретін Р_а мә нін анық тау ү шін нің Р_а-дан туындысын нолге тең ейміз.

(2.76)

Осыдан:

(2.77)

немесе

(2.78)

Бұ л формуладан мынадай қ орытынды шығ аруғ а болады. Екі сатылы сығ ымдағ ыштардың жұ мысы ең аз болуы ү шін тө менгі қ ысымды сығ ымдағ ыштардың қ ысу дә режесі, жоғ арғ ы қ ысымды сығ ымдағ ыштың қ ысу дә режесіне тең болуы керек.

сонда (2.79)

Екінші жолы. Термодинамикадан белгілі болғ андай тоң азытқ ыш заттың буы идеал газғ а жатпайтындық тан оның заң дарына бағ ынбайды. Сондық тан келтірілген формуламен анық талғ ан аралық қ ысымның (Р_а) мә ні шамамен ғ ана алынады. Аралық қ ысымның мә нін екі сатылы тоң азытқ ыш машинаның тоң азыту коэффициентінің ең ү лкен мә німен анық тағ ан дә лірек болады. Ол ү шін берілген Р₀ мен Р_к мә ндерімен келтірілген формула арқ ылы аралық қ ысымның мә нін анық тайды. Содан кейін осы аралық қ ысымның мә нінен тө мен жә не жоғ ары бірнеше мә ндерін алып, келтірілген формуламен сол мә ндеріне сай келетін тоң азыту коэффициентін анық тап, байланыс графигін тұ рғ ызамыз (30 - сурет).

30 сурет. Аралық қ ысымының тиімді мә нін анық тау

Осы график арқ ылы аралық қ ысымның мә нін анық тайды. Тоң азыту коэффициентінің ең ү лкен мә ніне () сә йкес келетін аралық қ ысым () берілген Р₀ мен Р_к ү шін ең тиімді аралық қ ысым болады.