Психологиялық қызметке байланысты негізгі ұғымдар.

Колледждегі психология қ ызмет - ә рбір баланың толық қ анды психологиялық жә не тұ лғ алық дамуына ә сер ететін жағ дайлармен қ амтамасыз ету негізгі мақ саты болып табылатын білім беру жү йесіндегі арнайы сала

Психология - психика заң дылық тарын психикалық қ ұ былыстарды, ү рдістерді, қ алыптарды, индивидтің даму жолын жә не оның қ оршағ ан ортамен ө зара қ арым-қ атынасының қ алыптасуын зерттейтін ғ ылым.

Психика – мінез-қ ұ лық пен іс-ә рекетті қ амтамасыз етудің жоғ ары дә режеде қ ұ рылғ ан ми қ абілеті.

Психодиагностика – тұ лғ аның потенциалдық қ абілеттерін, психикалық ү рдістердің даму дең гейін, сондай-ақ ә рі қ арай дамуды болжау немесе тиісті психологиялық тү зету мен эмоционалдық тепе-тең дікті анық тауды ө зінің мақ саты етіп қ ойғ ан психология саласы.

Психодиагностикалық ә діс - психологияның зерттеу ә дісі. П.ә. негізгі ерекшелігі (сипаттау мен эксперименттен ерекшелігі)- оның ө лшеуге жә не сынауғ а бағ ытталғ андығ ы, соның негізінде зерттеуші қ ұ былыстың сандық жә не сапалық квалификациясы анық талады.

Психодиагностикалық зерттеу - жұ мысы негізінен психологиялық диагностика болып табылатын, психолог жұ мысының бір тү рі. П.з. негізгі сатылары: зерттеу мақ саттарына сә йкес деректер жинау, алынғ ан нә тижелерді ө ң деу жә не талдау, шешім қ абылдау (диагноз жә не болжам). Ә леуметтену - қ арым-қ атынаста жә не іс-ә рекетте жү зеге асатын ә леуметтік тә жірибені индивидтің мең геруі жә не белсенді қ айта жаң ғ ырту ү рдісі мен нә тижесі.

Тұ лғ аның ө зін-ө зі анық тауы – қ андай да бір мә селе туындағ ан жағ дайда ө зіндік позицияның туындауы мен қ алыптасуы. Ерекше тү рлеріне: ұ жымдық жә не кә сіби т.ө -ө. а. жатады.

Психологтың кә сіби этикасы - психологтың ө з іс-ә рекетінде ә ріптестерімен, ғ ылыми қ ауымдастық пен, сондай-ақ психологиялық кө мек сұ рап келген адамдармен, зерттеуге қ атысушылармен ө зара қ арым-қ атынасында арнаулы адамгершілік талаптарды жү зеге асыру.

Оқ уды игеру - оқ у ү рдісінде адамның білімді, білікті жә не дағ дыларды игеруінің жылдамдығ ы мен сапасының жеке ө зіндік кө рсеткіші.

Ақ ыл-ой (интеллект) - индивидтің ақ ыл-ой қ абілеттері қ ұ рылымының салыстырмалы тү рдегі тұ рақ тылығ ы. Ақ ыл-ой мазмұ ндық қ ұ рылымы жә не оның ө лшем қ ұ ралдарының қ олданылуы индивидтің тиісті қ оғ амдық маң ызды белсенділігінің (оқ у, ө ндіріс, саясат жә не т.б.) сипатына тә уелді.

Жас ерекшелік дағ дарыстары - шұ ғ ыл психологиялық ө згерістермен сипатталатын онтогенездің ерекше кезең і. Невротикалық немесе жарақ аттық типтерге қ арағ анда Ж.е.д. тұ лғ алық дамудың қ алыпты дамуына қ ажетті заң ды ү рдіс болып табылады.

Тұ лғ а аралық қ арым-қ атынас - адамдар арасындағ ы ө зара байланыстың субьективті бастан ө ткеріліп, обьективті тү рде бірлескен іс-ә рекет пен қ арым-қ атынас ү рдісінде адамдардың бір-біріне ә сер ету тә сілдерінде жә не мінез-қ ұ лық та кө рініс береді.

Девианттық (ауытқ улы) мінез-қ ұ лық - қ оғ амда қ алыптасқ ан қ ұ қ ық тық жә не адамгершілік нысандарғ а қ арама-қ айшы келетін ә рекеттер. Д.м.қ. негізгі тү рлері - қ ұ қ ық бұ зушылық жә не қ ылмыстық жауапкершілікке тартылмайтын моральғ а қ айшы мінез-қ ұ лық.

Делинквент (қ ұ қ ық бұ зушы) - кейбір шектен тыс жағ дайда іс-ә рекеті қ ылмыстық жазалауғ а алып келетін, мінез-қ ұ лқ ында ауытқ уы бар субъект.

Психикалық дамуында ауытқ уы бар балалар - баланың психикалық дамуындағ ы сенсорлық ақ аулардың (саң ыраулық, нашар есіту, соқ ырлық, нашар кө рушілік), орталық жү йке жү йесі жарақ аттануының (ақ ыл-естің кемістігі, дамудың тежелуі, қ озғ алыстың бұ зылуы, сө йлеудің кү рделі кемістігі) салдарынан болғ ан қ алыптан ауытқ ушылық.

Педагогикалық психология - педагогикалық ү рдістің психикалық қ ұ былыстары мен заң дылық тарын, даму ерекшеліктерін зерттейтін психология саласы.

Жеке даралық - тұ лғ аның ә леуметтік маң ызды қ асиеттерінің ерекше жә не қ айталанбас кө ріністері.

Кә сіптік бағ дар - мамандық пен қ ызмет таң даудағ ы қ олайлысын табуды мақ сат еткен, тұ лғ аның икемділіктері мен қ абілеттерін анық тауғ а бағ ытталғ ан психологиялық -педагогикалық іс-шаралар кешені.

Қ арым-қ атынас психологиясы - адамдар арасындағ ы ө зара қ арым-қ атынас мә селелерімен айналысатын психологиялық ғ ылым саласы (іскер, дипломатиялық, ұ жымдық, жанұ ялық, қ ызметтік жә не т.б.)

Психологиялық тү зету - тұ лғ аның кейбір келең сіз қ асиеттері мен кө ріністерін тү зетуге бағ ытталғ ан, психолог жү ргізетін жү йелі іс-ә рекеттер мен операциялар жиынтығ ы.

Ә леуметтік сұ раныс - білім беру мекемесі ә кімшілігінің, ата-ананың, педагогтардың, тә рбие мә селелері бойынша жұ мыс істейтін басқ а да мекемелердің сұ раныстарын қ анағ аттандыруғ а бағ ытталғ ан психолог жоспарынан тыс іс-шара.