Тақырыбы: Жай белоктар алмасуы.

Белоктардың қ орытылуы, амин қ ышқ ылдарының сің ірілуі. Асқ азан сө лі: қ алыпты жағ дайдағ ы қ ұ рамы жә не физикалық -химиялық қ асиеттері, патологиялық жағ дайда ауытқ уы. Асқ азан сө лін зерттеу бойынша зертханалық жұ мыстар (№85, 83, 87, 20б). Жай белоктардың аралық алмасуы: қ айта аминдену. Трансаминазалардың диагностикалық маң ызы. Амин қ ышқ ылдарының дезаминденуі. Аммиакты залалсыздандыру жолдары.

2. Мақ саты:

Ағ задағ ы белоктар алмасуының бұ зылыстарында қ анның, зә рдің жә не асқ азан сө лінің биохимиялық сараптамасының нә тижесін, сә йкес ұ сынысы бар нұ сқ ауларды тү сіндіріп беруге ү йрету

3.Оқ ытудың міндеттері:

Осы сабақ соң ында студент білуі керек:

1)Тағ ам белоктарының рө лі мен қ орытылуының молекулалық механизмі, белоктардың шіруі мен шіру ө німдерінің залалсыздануы, амин қ ышқ ылдарының сің ірілуін білу

2)Асқ азан сө лінің қ ұ рамы мен физикалық -химиялық қ асиеттері жә не олардың патологиялық жағ дайда ауытқ уын білу

3)Асқ азан сө лінің қ ышқ ылдығ ының сараптамасы нә тижесінің қ орытындысын жасау жә не есептеу, ө лшеу

4) Осы тақ ырыптан алғ ан білімдерін реквизитінен кейінгі жә не биохимияның басқ а тақ ырыптарын оқ ып білуге пайдалану

5)Тақ ырып бойынша оқ у-ғ ылыми жағ дайларды шешу

6) Асқ азан ішек жолдары ауруларында жә не жай белоктардың алмасуының бұ зылыстарында, сонымен қ атар, алдын алу мақ сатында тағ амдану мен ө мір салтын қ алыптастыруда ұ сыныс жасай алуы

7) Ағ ылшын жә не екінші тілде кә сіби коммуникацияғ а кіруге қ абілеттеніп, тақ ырыптың негізгі терминдерінде пайдалану

8) Тә жірибелік жұ мыстарды орындауда операционды дағ дыларды мең геру.

4. Тақ ырыптың негізгі сұ рақ тары:

1. Белок алмасуының ерекшеліктері. Азоттық баланс ұ ғ ымы.

2. Қ алыпты жағ дайдағ ы асқ азан сө лінің химиялық қ ұ рамы.

3. Асқ азан сө ліндегі тұ з қ ышқ ылының рө лі (ағ ылшын немесе орыс тілінде)

4. Асқ азан сө ліндегі қ ышқ ылдық тү рлері. Қ алыптан ауытқ уы. Қ алыптан ауытқ у себептері.

5. Асқ азан сө лінің патологиялық қ ұ рамдас бө ліктері, пайда болу себептері.

6. Қ алыпты асқ азан сө лінің физико-химиялық қ асиеттері жә не олардың патология кезіндегі ө згерістері.

7. АІЖ-дағ ы белоктардың қ орытылуы, бұ л ү рдістерге қ атысатын ферменттер, оларғ а сипаттама.

8. Белоктардың гидролиз ө німдерінің сің ірілуі.

9. Жай белоктардың аралық алмасуы: қ айта аминдену. Трансаминазалардың диагностикалық маң ызы.

10. Белоктардың дезаминдену жолдары.

11. Аммиактың залалсыздандырылу жолдары туралы тү сінік (2 кестені толтыру).

5. Білім берудің жә не оқ ытудың ә дістері:

ауызша жә не жазбаша сұ рау, жеке сұ рақ тарды мен глосарийді ағ ылшын жә не екінші тілде талқ ылауды енгізу, блиц-сұ рақ тар, шағ ын топтармен жұ мыс, зертханалық жұ мыстарды орындау, тест.

Шағ ын топтармен жұ мыс жасау.. Зертханалық жұ мыс: «Асқ азан сө лінің қ ышқ ылдығ ын анық тау». Студенттерді 3 топқ а бө ліп ә р топ зертханалық жұ мысты орындауы бойынша қ ышқ ылдығ ы жоғ ары, қ ышқ ылдығ ы тө мен жә не қ алыпты асқ азан сө лі қ ұ йылғ ан, арнайы нө мірленген шыны ыдыстарды алып, асқ азан сө лінің қ ышқ ылдығ ын анық тайды. Студенттер зертханалық жұ мысты орындамас бұ рын асқ азан сө лін анық тау ә дістерін талдап, асқ азан сө лінің қ алыпты мө лшері, қ ышқ ылдығ ы, қ ышқ ылдық тү рлері, ө лшем бірлігі туралы ақ параттанып, берілген асқ азан сө лінің патологиялық қ ұ рамдас бө ліктерін талдау қ ажет. Қ ұ рамдас бө ліктерге жү ргізілетін сапалық реакцияларды білу.

Практикалық жұ мыс барысында оқ ытушы жұ мыстың орындалуын, дұ рыс титрлеу жү ргізуді қ адағ алап, ү йге берілген тапсырманы жаттығ улар мен жағ дайлық есептердің шешімінің дұ рыстығ ын тексеру қ ажет.

Асқ азан сө лінің қ ышқ ылдығ ы, қ ышқ ылдық тың ө лшем бірліктері, тү рлері, асқ азан сө лінің қ ышқ ылдық тарын есептеуді талқ ылау. Берілген есепте қ ышқ ылдыдылық ты анық тап, студент қ ұ рамында қ андай патологиялық заттар болуы мү мкін білуі тиіс жә не осы асқ азан сө лімен қ андай сапалық реакцияларды жасау қ ажет. Асқ азан сө лінің қ ышқ ылдығ ын анық тайтын бұ л ә діс ірі мегаполистерде іс жү зінде жү ргізілмейтінін, тек ақ параттандырылатын ә діс екенін студенттерге тү сіндіру қ ажет.

Зертханалық жұ мыстар: №85, 87, 83, 20(б)

№ 87, 83, 20(б) жұ мыс қ орытындылары тө мендегі кестелерге толтырылады.

№1 кесте Асқ азан сө лінің патологиялық қ ұ рамдас бө ліктері

№2 кесте Аммиактың залалсыздандырылу жолдары

6. Ә дебиеттер:

Негізгі:

1.Северин Е.С.(қ азақ тіліне аударғ ан жә не жауапты редакторы А.Ж.Сейтембетова) «Биохимия», Мә скеу, 2014.

2.Плешкова С.М., Абитаева С.А., т.б. «Белоктар...». – Алматы, 2000 ж. – 3-36 б.

3. Плешкова С.М. жә не басқ алары Биохимияны студенттердің ө здігінен оқ ып-білуіне арналғ ан оқ у қ ұ ралы 1Бө лім. Белоктар, ферменттер, витаминдер. – Алматы, 2009 ж.

Қ осымша:

1. Сеитов З.С. Биологиялық химия, Алматы, 2007 ж. - 125-127; 167; 193-195; 798 б.

2. Тапбергенов С.О. Медициналық биохимия.-Павлодар.-2008.

3. Сейтембетова А.Ж.., Лиходий С.С., Биологиялық химия, 1994.

Орыс тілінде:

1. Николаев А.Я. «Биологическая химия», 2007 г.

2. Северин Е, С. «Биохимия», 5-е изд., М.: ГЭОТАР-МЕДИА, 2009

3. Сеитов З.С. «Биохимия», Алматы, 2012 г.