Лекция № 15

Жоспар:

1.Қ Р діни ұ йымдар.

2.Қ Р-ғ ы діни жағ дай.

Сабақ тың мақ саты: Еліміздегі ар-ождан бостандығ ы жә не оның заң мен реттелуі, діни жағ дай жә не дінаралық келісім мә селелерін қ арастыру.

Сабақ тың міндеті: Тақ ырып бойынша мә ліметтерді толық мең геру.

Меннониттер. Бұ л діни ағ ымның негізін салушы католик священнигі Менно Симонс. Ол анобаптистерге ө тіп, қ ианат жасамау принциптеріне негізделген ө з қ ауымын қ ұ рды. Кейінірек менненизм принциптері Біздің ортақ христиан дінінің бас статияларының деклорациясы деген қ ұ жатта (1632) нақ тыланды.

Менониттергетә н нә рсе – адамдарды кә мелет жасқ а жеткен соң шоқ ындыру. Шіркеу иерархиясы мойындалмайды. Сондық тан ә р қ ауым ө зін-ө зін басқ арады. Бірақ барлық қ ауымдардың жұ мысын ү йлестіру ү шін АҚ Ш-та Менониттердің дү ниежү зілік конференциясы қ ұ рылғ ан.

Менонизмге басты екі бағ ыт бар: шіркеулік жә не ағ айындық. Соң ғ ысы боптистермен жақ ындасып, солардың қ ұ лшылық жыйындарына қ атысатын болды. Бертін келе боптистер қ ұ рамына тү гелдей еніп кетті.

Бү гін де ағ айын менониттердің ү лкен қ оғ амы (250 адам)Қ арағ андыда орналасқ ан.Оның Қ арағ анды жә не Солтү стік Қ азақ стан облыстарында бө лімдері бар. Олар шет елден қ аржыланады. Бұ л ө з баспаханасын ұ стауғ а, діни журнал, тү рлі діни ә дебиеттер шығ аруғ а мү мкіндік береді.

Сонғ ы кездері неміс ұ лтының ө з отанына қ оныс аударуына байланысты менониттер қ атары сейіліп келеді.Шіркеу менониттері тү гелдей дерлік тарады.

Қ азақ станғ а ең кейін келген – баптистер. „Баптист” грекше „шомылдырамын” сө зінен шық қ ан. Олар республикада ХХ ғ асырда пайда болды. Бірақ олардың діни ілімінің жү здеген жылдық тарихы бар. Тұ ң ғ ыш баптист қ ауымдары Голландия мен Англияда 17 ғ асырда пайда болды. Кейіннен Америкағ а тарады. Қ азір ол АҚ Ш-да христиан конфессиялары мен деноминациялары ішінде жетекші орында. Баптемизм Европағ а ХІХ ғ асырда тарай бастады. Баптистер ө з іліміне лютерандық пен кальвинизмнен кө п нә рселерді кө шіріп алды. Олар христиандық тың жеті қ ағ идасының тө ртеуін ғ ана мойындайды. Солардың ө зін догмат есебінде емес, қ арапайым салт есебінде ұ станады. Баптистер қ ауымдарын пресвитерлер мен кең естер басқ арады. 1905 жылдан баптистердің дү ниежү зілік кең есі жұ мыс істейді. Одақ тарқ ағ анғ а дейін евангиле христиан баптистерінің одақ тық кең естері болды. Қ азір ол Ресей баптистері одағ ы болып ө згертілді. Қ азақ станда баптистердің шіркеулер одағ ы қ ұ рылғ ан. Оның діни орталығ ы Сайран қ аласында. Жеті аймақ тық орталығ ы бар.

Қ азақ станда қ азір 120-дан астам евангелие христиан баптистері тіркелген. Мұ ның сыртында тіркелмеген қ ауымдастық тар да бар.

1995 жылы Алматыда евангелие христиан баптистері шіркеулері кең есінің діни ағ арту орталығ ы қ ұ рылды. Сол сияқ ты 1992 жылдан бері Словян евангелиеленген қ оғ амының Інжіл миссиясы сырттай оқ ытатын Інжіл мектебін ашты. Ол бастауыш діни білім берді. Діни ә дебиеттерді тарататын „Свет на Востоке”, „Эммануил”, «Каждый дом для бога» деген сияқ ты миссилары бар.

Баптемизмнен бастау алатын қ ауымдардың бірі- пятидесятниктер. Ол 20 ғ асырда АҚ Ш-та қ ұ рылды. Олардың діни ілімінің негізі – Жаң а ө сиеттерде айтылғ андай, Қ асиетті Рух Ғ айсаның тірілгенінен 50 кү н ө ткен соң, оның шә кірттеріне қ онғ аны сияқ ты ә рбір дінге сенушіге қ онуы мү мкін. Қ ауымның аты да осыдан алынғ ан. Ал қ асиетті Рух дарығ ан адам пайғ амбарлық қ а, тү рлі кереметтер жасауғ а, беймә лім тү рлі тілдерде сө йлеуге қ абілетті болады. Бұ ғ ан жету ү шін қ ұ лшылық мә жілістері алдында ә ркім ө здерін есалаң ның сә л алдындағ ы жағ дайғ а дейін жеткізіп, қ атаң ауыз бекіту керек. Сондық тан қ ұ лшылық мистикалық жағ дайда ө ткізіледі. Осыдан бұ л ағ ымдағ ылар тү рлі андарғ а. т.б. мистикаларғ а сенеді.

Ә дебиеттер:

1. Дінтану негіздері. Ғ.Есім., А.Артемьев., С.Қ анаев., Г.Білә лова Алматы. 2003
2. Дін жә не еркін ойшылдық. Аханов Б. Алматы. 2002
3. Діндер тарихы мен теориясы жә не еркін ой. Мұ ханов К., Ә йтімбетова Г. Алматы 1996
4. Дінтану негіздері. Бә йтенова Н.Ж., Затов Қ.А. Алматы. 2006