Кеден органдарының жүйесіндегі сыбайлас жемқорлықпен күрес.

Сыбайлас жемқ орлық дегеніміз – заң да қ арастырылмағ ан жеке немесе дә некерлер арқ ылы мү ліктік игілікке жә не мемлекеттік функцияларды атқ аратын басымды тұ лғ алардың жә не де соларғ а тең естірілген тұ лғ алардың, лауазымдық дә режелерін қ олдана отырып жә не де лауазымының мү мкіндіктерін ө з мү ддесіне қ олдана отырып мү ліктік табыс алу ү шін жасалынатын қ адамдар.

Кеден ісі саласындағ ы уә кілетті орган қ ылмыстар профилактикасы, азаматтардың конституциялық қ ұ қ ық тары мен бостандық тарын, қ оғ амның жә не мемлекеттің мү дделерін қ орғ ау, халық тарапынан сенім мә селелеріне басымдық беріп, ө кілді органдар мен жұ ртшылық беретін сыртқ ы бағ алау тетіктерін айқ ындай отырып, сыбайлас жемқ орлық дең гейінің рейтингтік бағ асын енгізіп, есептілік жә не қ ызметті бағ алау жү йесін жетілдіреді, сондай-ақ азаматтық қ оғ ам институттарымен ынтымақ тастық тың ә ртү рлі нысандарын белгілейді.Қ азіргі уақ ытта Шанхай ынтымақ тастық ұ йымына мү ше мемлекеттердің кедендік ынтымақ тастық бойынша Арнайы жұ мыс тобы отырыстарында ынтымақ тастық ө з қ ұ зыреті шегінде қ азақ стандық тарап дайындағ ан қ ұ қ ық қ орғ ау саласында ШЫҰ мү ше мемлекеттердің кеден қ ызметтері ө зара іс-қ имыл жасау туралы Хаттаманың жобасын келісу рә сімінен ө туде.Бұ дан басқ а, 2014-2015 жылдарғ а арналғ ан кө лең келі экономикағ а қ арсы кү рес Кешенді жоспарын орындауды іске асыруда Комитет кеден ісі саласында қ ылмыстар мен қ ұ қ ық бұ зушылық тарды анық тау жә не алдын алу мақ сатында тауарлар мен кө лік қ ұ ралдарының барлық тү рлері бойынша мемлекеттердің кеден қ ызметтері арасында алдын ала электрондық ақ параттандыру бойынша Тү ркия, Иран, Литва жә не Қ азақ стан ү кіметтері арасында Келісімдердің (хаттамалар) жобаларын ә зірлеген. Сыбайлас жемқ орлық қ а қ арсы кү рес бө лігінде кеден органдары 2014 жылғ ы 6 ай қ орытындысы бойынша нақ ты жұ мысты атқ арды.Есепті кезең ішінде ішкі қ ауіпсіздік бө лімшелері жұ мысында ө з кү штерімен жә не басқ а қ ұ қ ық қ орғ ау органдарының бірлескен кү штерімен кеден жү йесі қ ызметкерлеріне қ атысты 70 % қ ылмыстық істі анық тауғ а жә не қ озғ ауғ а жол берген сыбайлас жемқ орлық қ а қ арсы кү рестің жаң а амалдарын енгізді. Негізгі акцент жедел-іздестіру қ ызметін белсендіруге жә не сол жерлерде сыбайлас жемқ орлық қ а қ арсы кү ресті бақ ылауды қ атаң датуғ а бағ ытталғ ан болатын.Тиісінше, есепті кезең де сыбайлас жемқ орлық қ ылмыстар бойынша кеден органдарының лауазымды тұ лғ аларына қ атысты 41 қ ылмыстық іс (2013 жылғ ы ұ қ сас кезең де – 25), оның ішінде ө з кү штерімен 14 (11) қ ылмыстық іс, тергеуге алу бойынша басқ а қ ұ қ ық қ орғ ау органдарына берілген кеден органдарының материалдары бойынша 17 (8) жә не басқ а қ ұ қ ық қ орғ ау органдары 10 (6) іс қ озғ ады. Нә тижесінде сыбайлас жемқ орлық қ ұ қ ық бұ зушылық пен қ ылмыстарды ө з кү штерімен анық тау дең гейі айтарлық тай ө сті.Аталғ ан бағ ытта жұ мысты жетілдіре отырып, ішкі қ ауіпсіздік қ ызметкері жү йені тө мен моральдық -адамгершілік қ абілеттерімен жә не сыбайлас жемқ орлық ә рекеттерімен кеден қ ызметінің мә ртебесін тү сіретін қ ызметкерлерден тазартуғ а бағ ытталғ ан шаралар кешенін қ абылдады.Бұ л ретте, сыбайлас жемқ орлық қ а қ атысты немесе сыбайлас жемқ орлық ү шін жағ дай туғ ызатын ә рекеттің алдын алуғ а аса маң ызды назар аударылды.Аталғ ан бағ ытты кү шейту шешімдерді ә зірлеу жә не қ абылдау кезінде заң ды жә не жеке тұ лғ аларғ а заң сыз басымдылық тарды кө рсетуден жә не жақ ын туыстарының материалдық мү дделерін қ анағ аттандыруғ а байланысты мә селелерді шешу кезінде ө з қ ызметтік ө кілеттілігін пайдаланудан кө рінетін сыбайлас жемқ орлық қ ұ қ ық бұ зушылық жасаудың 9 фактісін ө здігінше анық тауғ а жол берді. Аталғ ан қ ұ қ ық бұ зушылық тарды жасағ ан 8 тұ лғ ағ а қ атысты К-1 сыбайлас жемқ орлық карточкасын ұ сынумен лауазымынан босату тү рінде тә ртіптік жаза шарасы қ абылданды, 1 қ ызметкердің лауазымы тө мендетілді. Қ ол жеткізілген жерде тоқ тамастан кеден органдары жү йеде сыбайлас жемқ орлық дең гейін барынша тө мендетуді кө здейді. Бұ л ретте, заң ғ а қ арсы ә рекет жасағ аны ү шін қ ызметкердің жазалаудан кетпеуі – міндеті қ ойылғ ан. Басшылардың рө лдеріне қ ағ идатты бағ алауды беру жә не жасалғ ан қ ұ қ ық бұ зушылық тың барлық жағ дайларын жә не себептерін жан-жақ ты зерделеу. Ө здерін «барлық заң дардан» жоғ ары қ оятын салғ ыр қ ызметкерлерді анық тау жолымен аталғ ан бағ ыттағ ы жұ мыс жалғ асатын болады.