Кеден органдары мемлекеттк қызметкерлерінің құқықтық статусы

1. Қ ызметкерлер мемлекеттiк биліктің ө кiлдерi болып табылады жә не мемлекеттiң қ орғ ауында болады.
2. Қ ызметкерлердің Қ азақ стан Республикасының заң намалық актілерінде кө зделген талаптарын (бұ дан ә рі – заң ды талаптар) барлық азаматтар мен лауазымды адамдар орындауғ а міндетті.
3. Қ ызметкерлердiң заң ды талаптарын орындамау, оларды қ орлау, қ арсылық кө рсету, кү ш қ олданамын деп қ орқ ыту немесе олардың ө мiрiне, денсаулығ ына, ар-намысы мен қ адiр-қ асиетiне, мү лкiне қ ол сұ ғ ушылық, оларғ а жү ктелген мiндеттердi орындауғ а кедергі келтіретін басқ а да iс-ә рекеттер, сондай-ақ қ ызметкерлердiң қ ызметтік мiндеттерi мен қ ызметтiк борышын орындауына байланысты олардың отбасы мү шелерiнiң, жақ ын туыстарының ө мiрiне, денсаулығ ына, ар-намысына, қ адiр-қ асиетiне жә не мү лкiне қ ол сұ ғ ушылық заң дарда белгiленген жауаптылық қ а ә кеп соғ ады.
4. Қ ызметкерлер ө здерiне жү ктелген мiндеттердi орындау кезiнде, Қ азақ стан Республикасының заң дарымен кө зделген жағ дайларды қ оспағ анда, тек қ ұ қ ық қ орғ ау органының басшысына, тікелей жә не уә кілетті басшыларына бағ ынады.
5. Қ ызметкерлердің қ ызметіне, бұ ғ ан заң мен тiкелей уә кiлеттiк берiлген адамдарды қ оспағ анда, ешкiмнiң араласуына қ ұ қ ығ ы жоқ. Қ ызметкерлердiң қ ызметіне қ ұ қ ық қ а қ арсы араласу заң дарда белгiленген жауаптылық қ а ә кеп соғ ады.
6. Заң ғ а қ айшы келетiн бұ йрық немесе нұ сқ ау алғ ан кезде қ ызметкер заң ды басшылық қ а алуғ а мiндеттi жә не оның қ орғ ауында болады.
7. Қ ызметкерлердiң ө здерiне қ атысты қ абылданғ ан шешiмдер мен iс-ә рекеттерге жоғ ары тұ рғ ан лауазымды адамдарғ а жә не (немесе) сотқ а шағ ымдануғ а қ ұ қ ығ ы бар.
8. Егер қ ызметкерлердің іс-ә рекеттері осы Заң ғ а жә не Қ азақ стан Республикасының ө зге де заң намалық актілеріне сә йкес жү зеге асырылса, олар атыс қ аруын жә не ө зге де қ аруды, арнаулы қ ұ ралдарды жә не дене кү шін қ олдануына байланысты келтірілген зиян ү шін жауаптылық та болмайды.
1. Қ ызметкерлердің қ ұ қ ық тары:
1) лауазымдық міндеттерін атқ ару ү шін қ ажетті ақ параттар мен материалдарды белгіленген тә ртіппен алуғ а;
2) ө здерінің қ ұ қ ық тары мен лауазымдық міндеттерін айқ ындайтын ережемен, ө зге де қ ұ жаттармен жә не жоғ арылатуғ а ұ сыну шарттарымен танысуғ а;
3) лауазымдық міндеттерін атқ арумен байланысты мемлекеттік органдарғ а, ұ йымдарғ а олардың ұ йымдық -қ ұ қ ық тық нысанына қ арамастан, белгіленген тә ртіппен кіріп-шығ уғ а;
4) егер мемлекеттік қ ұ пияларды жә не заң мен қ орғ алатын ө зге де қ ұ пияны қ ұ райтын мә ліметтерді пайдалану лауазымдық міндеттерін орындауғ а байланысты болса, белгіленген тә ртіппен осындай мә ліметтерге қ ол жеткізуге;
5) лауазымдық міндеттерін атқ аруғ а жә не кә сіби дамуына қ ұ қ ық қ орғ ау органының қ ажетті жағ дайлар жасауына;
6) қ ызмет ә рекеті нә тижелерін, мемлекеттік қ ызмет ө тілі мен біліктілік дең гейі ескеріле отырып, қ ызметте ө суіне;
7) ө зінің кә сіптік қ ызмет ә рекеті туралы пікірлермен жә не басқ а қ ұ жаттармен олар жеке ісіне енгізілгенге дейін, жеке ісінің материалдарымен танысуына, сондай-ақ ө зінің жазбаша тү сініктемелерін жә не басқ а қ ұ жаттар мен материалдарды жеке іске қ осуына;
8) Осы Заң мен жә не Қ азақ стан Республикасының ө зге де нормативтік қ ұ қ ық тық актілерімен белгіленген тә ртіппен, кә сіптік қ айта даярлық қ а, біліктілігін арттыруына жә не тағ ылымдамадан ө туіне;
9) Қ азақ стан Республикасының заң намасына сә йкес ө з ө мірінің, денсаулығ ының жә не мү лкінің, ө з отбасы мү шелері ө мірінің, денсаулығ ының жә не мү лкінің мемлекеттік қ орғ алуына;
10) ө зінің дербес деректерінің қ орғ алуына;
11) ө зінің қ ұ қ ық тары мен заң ды мү дделерін қ орғ ау ү шін, сондай-ақ қ ұ қ ық қ орғ ау қ ызметін ө ткеруге байланысты жеке дауларды шешу ү шін бағ ыныстылық тә ртібімен жоғ ары тұ рғ ан лауазымды адамдарғ а, жоғ ары тұ рғ ан органдарғ а немесе сотқ а жү гінуге;
12) медициналық жә не санаториялық -курорттық қ ызмет кө рсетілуіне;
13) Қ азақ стан Республикасының заң намасына сә йкес зейнетақ ымен қ амсыздандырылуғ а;
14) тұ рғ ын ү ймен қ амтамасыз етілуге жә не ә леуметтік қ амсыздандырылуғ а;
15) қ ұ қ ық қ орғ ау қ ызметінің ерекшеліктері ескеріле отырып, қ ызметте тиісінше ұ йымдастырушылық -техникалық жә не санитариялық жағ дайлар жасалуына;
16) осы Заң ғ а жә не Қ азақ стан Республикасының ең бек заң намасына сә йкес демалуына;
17) оқ ытушылық, ғ ылыми немесе ө зге де шығ армашылық қ ызметті жү зеге асыруына қ ұ қ ығ ы бар.
1. Қ ызметкерлердің міндеттері:
1) Қ азақ стан Республикасының Конституциясын жә не Қ азақ стан Республикасының заң намасын сақ тауғ а;
2) адам мен азаматтың қ ұ қ ық тары мен бостандық тарының, сондай-ақ жеке жә не заң ды тұ лғ алардың, мемлекеттің заң ды мү дделерiнiң сақ талуы мен қ орғ алуын қ амтамасыз етуге;
3) заң мен кө зделген тә ртiп пен мерзiмде жеке жә не заң ды тұ лғ алардың ө тiнiштерiн қ арауғ а, олар бойынша қ ажеттi шаралар қ олдануғ а;
4) ө здерiне берiлген қ ұ қ ық тар шегiнде жә не лауазымдық мiндеттерiне сә йкес ө кiлеттiгiн жү зеге асыруғ а;
5) қ ызметтік жә не ең бек тә ртiбiн сақ тауғ а;
6) ө зiне Қ азақ стан Республикасының заң намасында белгiленген шектеулердi қ абылдауғ а;
7) Қ азақ стан Республикасының заң намасында белгiленген қ ызметтiк ә деп нормаларын сақ тауғ а;
8) басшылардың заң ды бұ йрық тары мен ө кiмдерiн, жоғ ары тұ рғ ан органдар мен лауазымды адамдардың ө з ө кiлеттiктерi шегiнде шығ арғ ан шешiмдерi мен нұ сқ ауларын орындауғ а;
9) мемлекеттiк қ ұ пияларды жә не заң мен қ орғ алатын ө зге де қ ұ пияны, оның iшiнде қ ұ қ ық қ орғ ау қ ызметiн тоқ татқ аннан кейiн де, ол жө нiнде қ олхат бере отырып, заң мен белгiленген уақ ыт iшiнде сақ тауғ а;
10) қ ызметтiк мiндеттерiн атқ ару кезiнде алғ ан, азаматтардың жеке ө мiрiн, ар-намысын жә не қ адiр-қ асиетiн қ озғ айтын мә лiметтердi қ ұ пия сақ тауғ а жә не заң дарда кө зделген жағ дайларды қ оспағ анда, олардан мұ ндай ақ парат берудi талап етпеуге;
11) мемлекеттiк мү лiктiң сақ талуын қ амтамасыз етуге;
12) қ ызметкердің жеке мү ддесi ө зінің ө кiлеттiгімен ұ штасатын немесе оғ ан қ айшы келетiн жағ дайларда, жазбаша нысанда баянат беруге жә не тікелей жә не уә кілетті басшыны дереу хабардар етуге;
13) ө зiнiң кә сiптік дең гейi мен біліктiлiгiн арттыруғ а;
14) мемлекеттік қ ызмет мү дделеріне зиян келтіретін жария сө йлеуге жол бермеуге;
15) Қ азақ стан Республикасының азаматтығ ынан шығ у туралы ө тініш бергендігі туралы оны берген кү ні ө зінің тікелей басшысына хабарлауғ а;
16) қ ызметкер ө з ө кілеттіктерін орындау кезең інде жыл сайын, сондай-ақ қ ұ қ ық қ орғ ау қ ызметінен теріс себептер бойынша босатылғ ан адамдар жә не олардың жұ байлары (зайыптары) ү ш жыл бойы тұ рғ ылық ты жеріндегі мемлекеттік кіріс органына Қ азақ стан Республикасының салық заң намасында белгіленген тә ртіппен кірістері мен мү лкі туралы декларацияны табыс етуге мiндеттi.
Қ ызметкердің қ ұ қ ық қ орғ ау қ ызметінде болуына байланысты шектеулер

1. Қ ызметкердің:
1) ө кiлдi органдардың депутаты жә не жергiлiктi ө зiн-ө зi басқ ару органдарының мү шесі болуғ а, партиялар, кә сіптік одақ тар қ атарында болуғ а, қ андай да бір саяси партияны қ олдауғ а, қ ұ қ ық қ орғ ау органдары жү йесінде ө з мү шелерінің ең бек, сондай-ақ басқ а да ә леуметтік-экономикалық қ ұ қ ық тары мен мү дделерін білдіру мен қ орғ ау жә не ең бек жағ дайын жақ сарту ү шін олардың кә сіптік мү дделерінің ортақ тығ ына негізделген саяси мақ саттарды кө здейтiн қ оғ амдық бірлестіктерді қ ұ руғ а;
2) педагогтiк, ғ ылыми жә не ө зге де шығ армашылық қ ызметтердi қ оспағ анда, басқ а да ақ ылы қ ызметпен айналысуғ а;
3) кә сiпкерлiк қ ызметпен айналысуғ а, оның iшiнде оның ұ йымдық -қ ұ қ ық тық нысанына қ арамастан, коммерциялық ұ йымды басқ аруғ а қ атысуғ а;
4) заң дарда кө зделген жағ дайларды қ оспағ анда, ү шiншi тұ лғ алардың істерi бойынша ө кiл болуғ а;
5) ө зiнiң қ ызметтiк ә рекетiн қ амтамасыз ететін материалдық -техникалық, қ аржылық жә не ақ параттық қ амтамасыз ету қ ұ ралдарын, басқ а да мемлекеттiк мү лiк пен қ ызметтiк ақ паратты қ ызметтiк емес мақ сатта пайдалануғ а;
6) ереуiлдердi қ оса алғ анда, мемлекеттiк органдардың қ алыпты жұ мыс iстеуiне жә не қ ызметтiк мiндеттердi орындауғ а кедергi келтiретiн ә рекеттерге қ атысуғ а;
7) лауазымдық ө кiлеттiктерін атқ аруғ а байланысты жеке жә не заң ды тұ лғ алардың қ ызметiн жеке мақ сатында пайдалануғ а;
8) пайдакү немдiк мақ сатта, оның ішінде лауазымды немесе ө зге де адамдармен сө з байласу жолымен қ ызмет бабын пайдалануғ а;
9) ө зінің жақ ын туыстары (ата-аналары, балалары, бала асырап алушылары, асырап алынғ ан балалары, ата-анасы бір жә не ата-анасы бө лек ағ а-інілері жә не апа-сің лілері, қ арындастары, аталары, ә желері, немерелері) немесе жұ байы (зайыбы) атқ аратын қ ызметіне тікелей бағ ынысты лауазымды атқ аруғ а қ ұ қ ығ ы жоқ.
Қ ызметкерлердің жауапкершілігі

1. Ө зiнiң қ ызметтiк мiндеттерiн орындамағ аны немесе тиiсiнше орындамағ аны ү шiн қ ызметкерлер Қ азақ стан Республикасының заң дарына сә йкес қ ылмыстық, ә кімшілік, азаматтық -қ ұ қ ық тық, тә ртiптiк жауаптылық та болады.
2. Кө рінеу заң ғ а қ айшы бұ йрық ты немесе нұ сқ ауды орындау қ ызметкерді жауапкершiлiктен босатпайды.
Атқ ару ү шiн алынғ ан ө кiмнiң заң дылығ ына кү мә нданғ ан жағ дайда, бұ л жө нiнде ол ө зiнiң тiкелей басшысына жә не ө кiмдi берген басшығ а жазбаша нысанда дереу хабарлауғ а тиiс. Лауазымы бойынша жоғ ары тұ рғ ан басшы аталғ ан ө кiмдi жазбаша растағ ан жағ дайда қ ызметкер, егер оны орындау қ ылмыстық жазалануғ а тиiс ә рекеттерге ә кеп соқ пайтын болса, оны орындауғ а мiндеттi. Қ ызметкердің заң сыз ө кiмдi орындауының салдары ү шiн осы ө кiмдi растағ ан басшы жауаптылық та болады.
3. Қ ызметкерлердiң iс-ә рекетiне (ә рекетсiздігіне) Қ азақ стан Республикасының заң намасында белгiленген тә ртiппен шағ ым жасалуы мү мкiн.
4. Заң ғ а қ айшы ә рекеттерімен қ ұ қ ық қ орғ ау органына келтірілген материалдық залал ү шін қ ызметкер Қ азақ стан Республикасының заң дарына сә йкес материалдық жауаптылық та болады.

11111111111111