Студопедия

Главная страница Случайная страница

Разделы сайта

АвтомобилиАстрономияБиологияГеографияДом и садДругие языкиДругоеИнформатикаИсторияКультураЛитератураЛогикаМатематикаМедицинаМеталлургияМеханикаОбразованиеОхрана трудаПедагогикаПолитикаПравоПсихологияРелигияРиторикаСоциологияСпортСтроительствоТехнологияТуризмФизикаФилософияФинансыХимияЧерчениеЭкологияЭкономикаЭлектроника






Зін-өзі тексеру сұрақтары. 1. Өнеркәсіптің жеке салаларында қалдықсыз және аз қалдықты технологияларды өңдеулер мен






1. Ө неркә сіптің жеке салаларында қ алдық сыз жә не аз қ алдық ты технологияларды ө ң деулер мен бағ ыттары?

2. Қ алдық тар туралы негізгі тү сінік?

3. Қ алдық сыз ө ндірісті жасаудың жалпы қ ағ идасы?

Ә дебиеттер: Нег.[№3 §13, 249-264, 83-86], 6§4[168- 175].Қ ос. 4[73- 79]8 [76-88].

 

Лекция 6 Ө ндірістік қ алдық тардың қ ұ рамындағ ы қ ұ нды ө німдерді бө ліп алу.

Мақ саты: Ө ндіріс орындарынан шығ атын қ алдық тү рлерін қ айта ө ң деу технологияларымен танысу

 

Кө мір алудағ ы қ алдық тар, ТЭЦ кү лі, шлак кү лі, мұ най ө ндірісіндегі қ алдық тарды тасмалдау жә не қ айта ө ң деу ә дістері.

Кө мiр кү лдерi жә не кү йiндiлер атмосфераның ластағ ыштары тiзiмiн басқ арады. Ә рине, кү лдi шлак қ алдық тардың (КШҚ) жинауында кө птеген қ иындық тар пайда болады.

Ең алдымен, шлаккү лдер ү йінділерінің толып кету есебінен барлық жаң а алаң дар бө лінеді, ол жерлердің айналымнан бө геттеніп кетуіне ә келеді немесе қ оршауды бө геттер ө сiп жетiлдiредi, бұ л да пульпа жоюшы аппаратты модернизациялауда қ иындық тар тудырады.

Станциялардың кө пшiлiгiнiң жасын есепке ала келе (жобадағ ы кезең ге карамастан эксплуатацияланатын шлаккү лдер ү йінділері) жоғ арыда аталғ ан мә селелер сирек емес деуге болады. Онымен қ оса жиналып калғ ан шлаккү лді қ алдық тар қ оршағ ан орта спасына кері ә сер етеді. Ауыр металлдар биохимиялық айналымдарғ а жең іл қ осылады да, ауа жә не су бассейндарының ластануы жү реді, топырақ тардың химия - минералогиялық қ ұ рамы ө згереді. Кү л ү йінділерінің шашырауы жақ ын аумақ тың қ оршағ ан ортасын ластайды, адамдардың денсаулығ ына жә не ауылшаруашылық ө німдеріне кері ә сер етеді.

Кө мірді жақ қ аннан тү зілетін кү л мен шлакты қ олдану мә селесі алғ ашқ ы жылу электростанциялары салынғ ан соң бірден пайда болды.

Ү лкен тоннажды ө ң деу мен кул мен шлакты қ олдануда алғ ашқ ы кү рделі зерттеулер 1920 жж ортасында болғ ан. Алайда, оларды кең тү рде қ олдану 1970 жылдардың ортасында басталғ ан.Біраз уақ ыттан соң ә ртү рлі ө ндірістерде калдық тар классификаторы іске қ ослғ ан болатын. Оны ең гізу нә тижесінде КШҚ ЖЭС улы қ алдық тарғ а жатқ ызылғ ан, ол энергетиктер мен экологтердiң арасындағ ы айтыска ә келді.

КШҚ жоғ ары температурада ө ң делген қ алдық ты сонымен қ атар сазбалшық ты ө нім болып табылғ андық тан, улы қ алдық тарғ а жатпайтындығ ы белгілі. Оғ ан кірмейтіндері тек ауыр металлдардың жә не басқ да микроэлементтердің жоғ ары концентрациясына ие қ алдық тар болып табылады.

КШҚ тазарту мә селесімен кө птеген мемлекеттер соқ тығ ысып жатыр оның ішінде европалық тар да бар.

КШҚ тазартудың ә дістерін анализдей келе келесідей бағ ыттарды кө рсетуге болады:

- iстеп шығ арылғ ан кө мiр карьерлерiнiң келесi тасымалдаумен жә не толтыруымен кү л кү йiндi тө гетiн жерден КШҚ алу;

- КШҚ қ ұ рылыста қ олдану (КШҚ -ны осы бағ ытта қ олдану жақ сы зерттелген жә не кең қ олданысқ а ие);

- КШҚ -ны топырақ ты қ ышқ ылдансыздырғ ыш ретінде ауылшаруашылығ ында қ олдану;

- КШҚ -дан жеке элементтерді бө ліп алу;

Осылайша, КШҚ тазарту ә дістерінің тү рлілігімен жә не кең масштабтылығ ы белгілі. Алайда, КШҚ тазартуда технологияны кең інен ең гізбес бұ рын қ оғ амның жә не ең алдымен ө кiметтін жылу электростанцияларында кө мiрдiң ө ртеуiнiң ө нiмдерiне қ атынасын ө згерту керек.

Егер ө неркә сiптiк ө нiм, тауар ө ткiзiлетiн шикiзаттың кү лдi зиянды қ алдық тардың лауазымын шығ арудан лауазымғ а, онда шараның теплоэнергетиктерi ү шiн мә жбү р, шығ ынды айналдырыладыдан қ алыпты, кү сет бол технологиялық ү дерiске оның ұ стауы - экологиямен жә не экономиканың аралығ ында жуық тама қ айшылық ты жоғ алтады.

Ө ндірістік қ алдық тарды іске асыруда заң ды базалардың жоқ тығ ынан қ алыптасқ ан жағ дай ушығ а тү седі. Бұ л бағ ытта бар аздағ ан нормативті қ ұ жаттар КШҚ толық тазалау циклын кө рсетпейді, ал кейбір жағ дайларда бір-біріне қ арама –қ арсы болып келеді. Жоғ арыда айтылғ ан жағ дайды ескере келе КШҚ -ның нарық та тауарлы ө нім ретінде ілгерілеу алгоритмін жасау керек (оның біркелкі формалауымен коса). Мысал ретінде ОАО «Иркутскэнерго» мен Томск политехникалық университетінің кейбір кафедраларының тә жірибесін қ арауғ а болады.

Алдымен КШҚ -ның жылу электростанциясының ө німіне айналуы сә йкес паспорттың экологиялық инстанциясыларында берілген материалғ а байланысты. Паспортта химиялық қ ұ рам, физико – химиялық жә не т. б қ асиеттер кө рсетілген. Паспортты қ ұ руда ө німдердің кө птеген факторларғ а тә уелділігін ескеру керек, олар: жағ ылатын кө мір тү рі, жағ у тү рі, оттық тә ртіп, қ азандық агрегаттың жү ктемесi, кулаулағ ыш қ ондырғ ылардың тү рі жә не т.б. Осылайша нә тижесінде жоғ арыда кө ретілген жағ дайлар мен олардың сан тү рлі сә йкестіктерінен ө німдердің тә уелділік сипаттарын қ ұ руғ а мү мкіндік беретін кең ауқ ымды зерттеулер жасау керек.

Ө нім касиеттерінің идентификациясы онымен қ оса толық топтармен сә йкес болу керек. Мысалы, таскө мір кү лін бетонғ а қ оспа ретінде қ олдануда оның қ асиетін жаң а салынғ ан бетонғ а, қ атып калғ ан, бетонның сыртқ ы тү ріне, бетон ө ндірісіне жә не бетонмен жұ мыс істеуге қ атысты жә не де қ оршағ ан ортамен рентабельдігі жә не сә йкестігіне қ атысты анық тау керек.

Сонымен қ оса заттың (химиялық, физикалық, минералогиялық) қ асиетін, материалдың конструктивті қ асиеттерін (пісіру кезіндегі жоғ алтулар, бө лшектердің таралуы, тығ ыздық), спецификалық қ асиеттерін (бетон қ асиетіне ә сері: толу эффектілері, тасымалдаушы эффектілер т.б) жә не қ олданушы тиімділіктерін (уакытты қ ысқ арту, кауіпсіздікті жоғ арылату жә не т.б) ажырата білу керек.

Экологиялық мә селелер кең ес энергетикасының ә ртү рлі даму кезең дерінде шешілген. Қ азіргі кезде энергетиканы дамыту концепциясы қ айта қ арау қ ажет, кейбір жаң адан пайда болғ ан экологиялық сұ раныстар жә не социалді- экономикалық жағ дайларғ а байланысты. Қ оршағ ан ортаны қ орғ ау жаң а концепциясы

Табиғ и ортаның ары қ арай азып-тозуын сақ тап қ алуды мақ сатпен экологиялық шектеулердi ә леуметтiк жә не қ оғ амның экономикалық қ ажеттiктерiнiң ақ ылды ымыраласу тиесiлi айналадағ ы ортаны қ орғ аулары қ азiргi тұ жырымдама, дү ниелiк бiрлестiктiң елдерi ендi қ азiр мемлекеттiк саясат болып қ алыптасады.






© 2023 :: MyLektsii.ru :: Мои Лекции
Все материалы представленные на сайте исключительно с целью ознакомления читателями и не преследуют коммерческих целей или нарушение авторских прав.
Копирование текстов разрешено только с указанием индексируемой ссылки на источник.