Рекреациялық география қоғамдық географияның жаңа саласы: объектісі, пәні, зерттеу әдістері, мақсаттары мен міндеттері.

Рекреациялық география – бұ л халық тың рекреациялық іс-ә рекетін ұ йымдастыруын оқ ып тү сіндіретін интегралдық -синтетикалық ғ ылым. Мұ ндай жағ дайда территориялық қ оғ амдық жү йенің рекреациялық шағ ын жү йесі (ТҚ Ж немесе ойкумена) зерттеу объектісі болып қ арастырылады, ал оқ у пә ні ретінде территориялық рекреациялық жү йе алынады. " Рекреациялық іс-ә рекетті территориялық ұ йымдастыру" термині қ оғ амдық географиядағ ы " қ оғ амның территориялық ұ йымдастырылуы" ұ ғ ымына сә йкес келеді. Рекреациялық география тарихи, салыстырмалы, картографиялық, аналитикалық, статистикалық, математикалық моделдеу, баланс ә дістерін, социологиялық зерттеулерді кең тү рде қ олданады. ТРЖ-ні зерттеу барысында осы ә дістерді кешенді тү рде пайдалану қ ажет, яғ ни басқ аша айтсақ рекреациялық география жү йелі талдау ә дістерін қ олданады.Жү йелі зерттеулердің тарихи ә дісі екі бағ ытта жү ргізіледі: 1) генетикалық талдау – ТРЖ-нің пайда болуын, оның қ алыптасу мен даму кезең дерін қ арастырады; 2) болжам ә дісі – болашақ та болатын рекреациялық қ ызмет кө рсету мен оның территориялық ұ йымдастыру тү рлерін анық тайды.Картографиялық ә діс. Картада рекреациялық ресурстардың орналасуын, туристік ағ ымдардың қ озғ алуын, туристік инфрақ ұ рылымды кө рсетуге болады. Сонымен қ атар картадан жаң а мә ліметтер алу ү шін жә не олардың функционалдық заң дылығ ын анық тау ү шін қ олданады. Математикалық талдау мен моделдеу ә дісін жиналғ ан мә ліметтерді тез ө ндеу ү шін пайдаланады. Социологиялық зерттеулерде негізгі қ олданатын ә дістер – анкеталық, интервью алу, қ ұ жаттарды оқ ып-зерттеу (мысалғ а туристік жолдамағ а тапсырыс журналдары, ұ сыныстар кітабы).Баланс ә дісі рекреациялық қ ажеттіліктерді, рекреациялық ресурстарды, материалдық -техникалық базаның сыйымдылығ ын ескеріп, ТРЖ-нің дамуын жоспарлау мен болжамдау жә не талдау жасау ү шін қ олданатын есептеу ә дістерінің жинағ ы. Жоғ арыда айтылғ ан ә дістермен қ атар рекреациялық географияда экономикалық, медициналық -биологиялық ә дістер жә не рекреациялық қ ызмет кө рсетудің экономикалық ә серлігін анық тау ү шін, туристік сұ раныс пен ұ сыныстарды болжамдау ү шін сараптау ә дісі қ олданады. Рекреациялық географияның ә дістерін жетілдіру мен теорияны одан ә рі дамыту жү йелі тү рде қ олғ а алынбаса практикалық мә селелерде дұ рыс шешім қ абылдау мү мкін болмайды. Теориялық міндеттерді дамыту екі бағ ытта іске асырылуда. Біріншісі, халық шаруашылығ ының арнайы саласы ретінде рекреациялық қ ызмет кө рсетуді аумақ тық ұ йымдастыруының заң дылығ ын анық тау. Екінші бағ ыт – рекреациялық аудандастыруды терең зерттеу, ә сіресе аудан қ алыптасуының жағ дайы мен факторларын анық тау, рекреациялық аудандар сипаттамасының бағ дарламасын жасау, олардың ұ қ састығ ын белгілеу. Рекреациялық географияның ә дістерін жетілдіру мақ сатында статистикалық талдауды, математикалық жә не картографиялық моделдеуді одан ә рі кең ейте отырып, географиялық жә не басқ а да ғ ылымдардың ә дістеріне сү йеніп, рекреациялық заң дылық тарды белгіленген нормағ а, стандартқ а келтіру ү шін арнайы ә дістерді табу қ ажет. Сонымен қ атар рекреациялық географияның маң ызды міндеттерінің бірі – халық қ а рекреациялық іс-ә рекеттің тү рлері туралы толық ақ парат беріп тұ ру.

35.Территориялық рекреациялық жү йелер жә не оларды зерттеу міндеттері. " Территориялық рекреациялық жү йе" – бұ л ә леуметтік географиялық жү йе. ТРЖ-де белгіленген қ оғ амдық функциялар жиналғ ан, оның ішінде адамның (рекреанттың) денсаулығ ы мен ең бек қ абілеті, физикалық жә не психоэмоциялық кү ш-қ уатын қ алпына келтіру ең бастысы болып табылады. Қ ұ рылымы жағ ынан ТРЖ бір-бірімен байланысты элементтерден тұ рады (шағ ын жү йелерден): табиғ и жә не мә дени кешендер (ТК), техникалық қ ұ рылыс (ТҚ), қ ызмет кө рсету (Қ К), басқ ару органы (БО) жә не демалушылар тобы (ДТ)-рекреанттар. Рекреациялық география тарихи, салыстырмалы, картографиялық, аналитикалық, статистикалық, математикалық моделдеу, баланс ә дістерін, социологиялық зерттеулерді кең тү рде қ олданады.ТРЖ-ні зерттеу барысында осы ә дістерді кешенді тү рде пайдалану қ ажет, яғ ни басқ аша айтсақ рекреациялық география жү йелі талдау ә дістерін қ олданады.Жү йелі зерттеулердің тарихи ә дісі екі бағ ытта жү ргізіледі: 1) генетикалық талдау – ТРЖ-нің пайда болуын, оның қ алыптасу мендаму кезең дерін қ арастырады; 2) болжам ә дісі – болашақ та болатын рекреациялық қ ызмет кө рсету мен оның территориялық ұ йымдастыру тү рлерін анық тайды.Картографиялық ә діс. Картада рекреациялық ресурстардың орналасуын, туристік ағ ымдардың қ озғ алуын, туристік инфрақ ұ рылымды кө рсетуге болады. Сонымен қ атар картадан жаң а мә ліметтер алу ү шін жә не олардың функционалдық заң дылығ ын анық тау ү шін қ олданады. Математикалық талдау мен моделдеу ә дісін жиналғ ан мә ліметтерді тез ө ндеу ү шін пайдаланады. Социологиялық зерттеулерде негізгі қ олданатын ә дістер – анкеталық, интервью алу, қ ұ жаттарды оқ ып-зерттеу (мысалғ а туристік жолдамағ атапсырыс журналдары, ұ сыныстар кітабы). Баланс ә дісі рекреациялық қ ажеттіліктерді, рекреациялық ресурстарды, материалдық -техникалық базаның сыйымдылығ ын ескеріп, ТРЖ-нің дамуын жоспарлау мен болжамдау жә не талдау жасау ү шін қ олданатын есептеу ә дістерінің жинағ ы. Жоғ арыда айтылғ ан ә дістермен қ атар рекреациялық географияда экономикалық, медициналық -биологиялық ә дістер жә не рекреациялық қ ызмет кө рсетудің экономикалық ә серлігін анық тау ү шін, туристік сұ раныс пен ұ сыныстарды болжамдау ү шін сараптау ә дісі қ олданады.