Р Салық кодексне сәйкес ШБС-нің сипаттамасы.

1. ШКС мемлекеттік тіркеуден ө ткеннен кейін 10 кү н аралығ ында салық органдарынан тіркеуден ө теді.

2. ШКС бұ дан кейін қ осымша қ ұ нғ а салық (Қ Қ С) тө леушісі ретінде тіркеуден ө теді. Аталғ ан тіркеуден ө ту ү шін салық тө леушілер соң ғ ы 12 айдағ ы тауар айналымының кө лемін анық тайды. Тауар айналымы 12000 ү лестегі АЕК мө лшеріндегі минималды салық салынатын айналымнан артық болғ ан жағ дайда тіркеуден ө тетін салық органына Қ Қ С тө леушісі ретінде ө тініш береді.

2 жұ мыс кү ні аралығ ында салық тө леушісіне Қ Қ С тө леушісі туралы Куә лігі беріледі.

Қ Қ С тө леушісінің соң ғ ы жылдағ ы салық салынатын айналымы 12000 ү лестегі АЕК мө лшерінен аспағ ан жағ дайда Қ Қ С тө леушісі тіркеуінен шығ уына болады, бірақ, тіркеуден шығ у ү шін міндетті тү рде Қ Қ С тө леушісі ретінде 2 жыл ө туі қ ажет.

3. Салық тө леушісінің Куә лігін (РНН), Қ Қ С тө леушісі Куә лігін алғ аннан кейін немесе Қ Қ С тө леуден босатылғ андығ ы тіркелгеннен кейін ШБ субьектілері салық тә ртібін, яғ ни бюджетпен есеп айырысу тә ртібін анық тайды:

· жеке кә сіпкер – жеке кіріс жә не ә леуметтік салық тарын тө леу бойынша

· заң ды тұ лғ алар – корпоративті жә не ә леуметтік салық тарын тө леу бойынша

Қ Р Салық кодексіне сә йкес басқ а салық тар мен тө лемдер жалпы ә деттегі тә ртіппен тө ленеді.

4. Салық кодексіне сә йкес шағ ын кә сіпкерлік субьектілеріне арнаулы салық тә ртібінде салық тө леушісі ретінде қ абылдау ү шін тө мендегідей шектеулер қ ойылады:

жеке кә сіпкерлер:

· кә сіпкердің ө зін қ оса есептегендегі жұ мыскерлер саны 15 адамғ а дейін

· тоқ сандық табыс 4500000 тең геге дейін

Тө менде лицензияланатын қ ызмет тү рлерімен айналысатын субьектілер:

· медициналық жә не ветеринарлық

· қ ұ рылыс жұ мыстары, пә терлерді, коммуналды-тұ рмыстық обьектілерді газдандыру

· кү зет, ө рт сигнализацияларының ө ртке қ арсы автоматикалардың жұ мысын жобалау, монтаждау, жө ндеу жә не техникалық кү тім жасау

· ө ртке қ арсы техникаларды, ө рттен сақ тану қ ондырғ ылары мен қ ұ рал-жабдық тарын шығ ару жә не ө ткізу, ө ртке қ арсы лифтлерді монтаждау, жө ндеу

· дизенфекция қ ұ рал-жабдық тарын, препараттарын ө ндіру, ө ң деу жә не кө терме сауда арқ ылы ө ткізу, оларды пайдалануына байланысты жұ мыстар мен қ ызмет тү рлері

· автомобильдермен халық аралық жолаушыларды жә не жү ктерді тасымалдау

· емдік препараттарды ө ндіру жә не ө ткізу

· жобалық -ізденіс, эксперттік, қ ұ рылыс-монтаждық жұ мыстар, қ ұ рылыс материалдарын, заттарын жә не конструкцияларын ө ндіру жұ мыстары

· алкоголь ө німдерін жекелеп сататын сауда

Тө мендегі субьектілерге арнаулы салық тә ртібі қ олданылмайды:

· филиалдары, жекелеген уә кілдіктері жә не басқ а да бө лімшелері бар заң ды тұ лғ алар

· филиалдардың жә не уә кілдіктердің ө зі

· қ арамағ ындағ ы бағ ынышты фирмалар мен акционерлік қ оғ амдар

Тө мендегі қ ызмет тү рлеріне арнаулы салық тә ртібі қ олданылмайды:

a. подакцизді ө німді ө ндіру

b. кең ес беру, қ аржылық жә не бухгалтерлік қ ызметтер

c. мұ най ө німдерін сату

d. шыны ыдстарын қ абылдау

e. жер қ ойнауын пайдалану

f. лицензияланатын қ ызмет тү рлері

Егер шағ ын бизнес субьектісі қ ойылатын барлық талаптарғ а сай келсе тө мендегі арнаулы салық тә ртібінің бірін таң дайды:

· бір жолғ ы талон негізіндегі салық тә ртібі

· патент негізіндегі салық тә ртібі

· жең ілдетілген декларация негізіндегі салық тә ртібі

· жалпы ә деттегідей негізіндегі салық тә ртібі

Жоғ арыда кө рсетілген шектеулерден, немесе ө з қ алауынша тиісті арнаулы салық тә ртібінен шық қ ан жағ дайда субьект ә деттегі салық тә ртібіне ауысады. Бірақ, арнаулы салық тә ртібіне қ айтадан келу мү мкіндігі тек ә деттегі салық тә ртібінде 2 жыл ө кеннен кейін ғ ана туады.

Тө мендегі жеке кә сіпкерлер бақ ылау-касса аппараттарын пайдаланудан босатылады:

· жеке кә сіпкерлер (подакцизді ө німдерді ө ткізумен айналысатындардан басқ а):

· бір жолғ ы талондар мен патенттер негізіндегі қ ызметтермен айналысатын

· жеке кә сіпкер ретінде мемлекеттік тіркеуден ө ткеннен кейінгі 6 ай мерзімінде

· фермер шаруашылық тары

· адвокаттар

Ә деттегі жалпы салық тә ртібі. 24.04.95 ж. Қ Р «Салық кодексіне» сә йкес аталғ ан салық тә ртібі «Кіріс пен шығ ын есебі кітапшасын қ олданатын жең ілдетілген салық тә ртібі».

Жалпы ә деттегідей салық тә ртібіндегі кә сіпкерлер міндетті тү рде табыстарын бақ ылау жә не кіріс пен шығ ын кітапшасы бойынша бухгалтерлік есеппен салыстыру мақ сатында бақ ылау-касса аппараттарын пайдалануы қ ажет.

Жеке кә сіпкерлер ә леуметтік салық тө лейді, аталғ ан салық алынатын обьектіге кә сіпкердің ө зін қ оса есептегендегі жұ мыскерлер саны алынады. Тө лем келесі айдың 15-не дейінгі аралық та жү ргізіледі:

· кә сіпкер ү шін 3 АЕК

· ә р жалдамалы жұ мыскер ү шін ең бекақ ысының мө лшеріне тә уелсіз 2 АЕК

ШК субьектілері меншігіндегі мү ліктеріне (негізгі қ ұ рал-жабдық тар, материалдық емес активтер) обьектілердің бухгалтерлік есеп бойынша анық талғ ан жылдық орташа баланстық қ ұ нынан 1% мө лшерінде мү лік салығ ын тө лейді.

Салық аванстық тө лем ретінде тең ү лестермен ағ ымдық салық жылының 20 февралына, 20 майына, 20 авгусіне и 20 ноябріне дейінгі аралық та тө ленеді. Аталғ ан салық тә ртібі ү й-пә тер қ ұ рамынан шығ арылғ ан ғ имараттардағ ы кә сіпкерлер ү шін қ ойылады. Қ ызмет тү рі ү й-пә тер ғ имараттарында жү ргізілген жағ дайда мү лік салығ ы Кодекстің 361-367 баптарына сә йкес ө теледі.

Бір жолғ ы талон негізіндегі салық тә ртібі. Бір жолғ ы талон негізіндегі салық тә ртібін тө мендегі салық тө леушілер пайдаланады:

· эпизоттық сипатта, яғ ни жылына 90 кү нге дейін, қ ызмет атқ аратын жеке тұ лғ алар

· базарларда тауар сатумен айналысатындар, жұ мыс істейтін, қ ызмет кө рсететіндер, яғ ни тұ рақ ты ғ имараттарда жал келісімі бойынша қ ызмет тү рлерімен айналысатындардан басқ а

Бір жолғ ы талон салық тө леушілерге қ ызметін бастар қ арсаң ында салық тө леуші Куә лігі негізінде беріледі. Бір жолғ ы талон талонда кө рсетілген жұ мыс орнына ғ ана жү реді.

Бір жолғ ы талон 1 кү ннен 1 айғ а дейінгі мерзімге беріледі. Талон бағ асы жергілікті ә кімшілік тағ айындағ ан 1 кү дік қ ұ нын талонда кө рсетілген мерзмге кө бейту арқ ылы анық талады.

Қ ызмет тү рін бір жолғ ы талонның мерзімінен бұ рын тоқ татқ ан жағ дайда, уақ ытша тоқ татқ ан жағ дайда немесе қ ызмет жағ дайы ө згерген жағ дайда бір жолғ ы талон қ ұ нынның артық сомасы қ айтарылмайды.

Бір жолғ ы талон негізінде жылдық қ ызмет ұ зақ тығ ы 90 кү ннен асқ ан жағ дайдағ ы жергілікті салық органында жеке кә сіпкер ретінде тө мендегі қ ұ жаттарды тапсыру арқ ылы тіркеуге тү су қ ажет:

· ө тініш

· фотография

· жеке кә сіпкердің мемлекеттік тіркеу тө лемі кө рсетілген қ ұ жат

Эпизоттық сипаттағ ы қ ызмет тү рімен айналысатын жеке тұ лғ аларғ а жылдық жұ мыс ұ зақ тығ ы 90 кү ннен аспайтын жеке тұ лғ алар жатады.

Аталғ ан жеке тұ лғ алар бюджетпен бір жолғ ы талон арқ ылы тө мендегі кә сіпкерлік тү рлерімен айналысқ ан жағ дайда есеп айырыса алады:

· сату (тұ рақ ты ғ имараттардағ ы қ ызметтерден басқ а):

- газет и журналдар

- тұ қ ым, кө шет материалдары

- бақ ша дақ ылдары

- саяжайда жә не ү й жанында ө сірілген тірі гү лдер

- қ осалқ ы ауыл шаруашылығ ы, бау-бақ ша, огород жә не саяжай ө німдері

· автомобильдерді айдау қ ызметі

- жақ ын шетелден (ТМД)

- алыс шетелден

· жеке меншіктегі тракторларымен жер телімдерін ө ң деу қ ызметі

· жеке меншіктегі жең іл жә не жү к тасымалдайтын машиналарымен жолаушы жә не жү к тасымалдау қ ызметі (лицензияланатын тасымалдаулардан басқ а)

Базардағ ы сатумен айналысатындарғ а базар тө ң ірегінде тауарларды сатумен жә не ә ртү рлі қ ызмет кө рсетумен айналысатындар, жұ мыс істейтіндер жатады (аталғ ан кә сіпкерлік тү рлерін жабық ғ имараттарда жал келісімімен істейтіндерден басқ а).

Патент негізіндегі салық тә ртібі. Кә сіпкерлер аталғ ан салық тә ртібінде жеке табыс жә не ә леуметтік салық тө лемдерін тө мендегідей талаптарғ а сай келген жағ дайда ө тейді:

· жалдамалы жұ мыскерлер ең бегін пайдаланбау

· жеке кә сіпкерлік формасында қ ызмет ету

· кә сіпкерліктен жылдық табысы 2 млн тенгеден аспау

Кә сіпкер патент алу ү шін салық органына тө мендегі қ ұ жаттарды тапсырады:

· жылдық табысы жобамен кө рсетілген ө тініш

· жеке кә сіпкердің мемлекеттік тіркеу Куә лігі

· қ ажет болғ ан жағ дайда – тиісті қ ызмет тү ріне лицензия

Кә сіпкерлер салық органынан патентті ө тінішін тапсырғ ан кү ні жә не бюджетке патент қ ұ ны мен зейнеткерлік тө лемдері ЖЗҚ (НПФ) тү скендігі кө рсетілген қ ұ жатын тапсырғ ан кү ні (1 кү нде) алуғ а тиісті. Патент 1 ж. мерзімге беріледі.

Патент бойынша салық кө рсетілген табыстың 2% мө лшерінде анық талады, бюджетке тепе-тең мө лшерінде жеке табыс жә не ә леуметтік салық тү рінде тө ленеді.

Мысалы.

Ө тініш бойынша жылдық табыс жобамен 300000 тг. 2% тө лемінде патент қ ұ ны 300000 х 0.02 = 6000 тг, о.і. жеке табыс салығ ы – 3000 тг, ә леуметтік салық – 3000 тг.

Нақ тылы табыс ө тініште кө рсетілген табыс жобасынан артқ ан жағ дайда салық тө леуші 5 кү н аралығ ында салық органына жағ дайды жеткізіп, тиісті салығ ын тө леуге міндетті.

Мысалы.

Жобалық табыс 100000 тг, нақ тылы табыс 150000 тг. Табыс ү стемесі – 50000 тг.

Қ осымша тө ленетін салық: 50000 х 0.02 = 1000 тг, о.і. 500 тг – жеке табыс салығ ы, 500 тг – ә леуметтік салық.

Нақ тылы табыс жобалық табыстан кем болғ ан жағ дайда салық органы кә сіпкердің артық тө ленген салық сомасын тек хронометраждық бақ ылаудан кейін ғ ана қ айтаруы мү мкін.

Мысалы.

Жобалық табыс 60000 тг, патент қ ұ ны 60000 х 0.02 = 1200 тг. Нақ тылы табыс 40000 тг. Табыс айырмашылығ ымен патент қ ұ ны (60000 – 40000) х 0.02 = 400 тг.

Бір жағ дайлармен патент бойынша қ ызмет тоқ татылса, кә сіпкер салық органына міндетті тү рде ө тініш беруі қ ажет, яғ ни ө тініш бермеген жағ дайда салық тө леуші жалпы ә деттегі тә ртіппен салық тө лейді.

Жылдық табысы 2 млн тенгеден асқ ан жағ дайда кә сіпкерге қ осымша жұ мыскерлер қ абылдауғ а мү мкіндік туады, нә тижесінде кә сіпкер жең ілдетілген декларация немесе жалпы ә деттегідей салық тә ртібіне ауысады.