бап. Татуластыру комиссиясы

1. Татуластыру комиссиясын тараптар жұ мыс берушi, жұ мыс берушiлердiң бiрлестiгi (олардың ө кiлдерi) ө з шешiмiн қ ызметкерлердің (олардың ө кiлдерiнің) назарына жеткізген не хабарламағ ан не ұ жымдық келiссө здер барысындағ ы келiспеушiлiктер хаттамасы жасалғ ан кү ннен бастап кү нтiзбелiк ү ш кү н iшiнде қ ұ рады.
2. Татуластыру комиссиясы ұ жымдық ең бек дауы тараптары ө кiлдерiнен тепе-тең негiзде қ алыптастырылады. Татуластыру комиссиясын қ ұ ру туралы шешiм жұ мыс берушiнiң актiсiмен жә не қ ызметкерлер ө кiлдерiнiң шешiмiмен ресiмделедi.
Жұ мыс берушi, жұ мыс берушiлердiң бiрлестiгi татуластыру комиссиясының жұ мыс істеуі ү шін қ ажетті жағ дайлар жасайды.
3. Татуластыру комиссиясы қ ызметкерлердiң (олардың ө кiлдерiнiң) талаптарын қ ұ рылғ ан кү нінен бастап кү нтізбелік жеті кү ннен кешiктiрілмейтін мерзімде қ арайды. Татуластыру комиссиясының талаптарды қ арау тә ртiбi, қ араудың кө рсетiлген мерзiмiн ұ зарту тараптардың келiсiмi бойынша жү зеге асырылады жә не хаттамамен ресiмделедi.
4. Татуластыру рә сiмі процесінде татуластыру комиссиясы қ ызметкерлермен (олардың ө кiлдерiмен), жұ мыс берушiмен, жұ мыс берушiлердің бiрлестiгiмен (олардың ө кiлдерiмен), мемлекеттiк органдармен жә не ө зге де мү дделi тұ лғ алармен консультациялар жү ргiзедi.
5. Комиссияның шешiмi тараптар келiсiмiнiң негiзiнде қ абылданады, тараптардың ө кiлдерi қ ол қ оятын хаттамамен ресiмделедi, тараптар ү шiн мiндеттi кү шi болады жә не татуластыру комиссиясының шешімінде белгіленген тә ртіппен жә не мерзімдерде орындалады.
6. Татуластыру комиссиясында келiсiмге қ ол жеткiзiлмеген кезде оның жұ мысы тоқ татылады, ал дауларды шешу ү шін ең бек тө релігі қ ұ рылады.
Ескерту. 292-бап жаң а редакцияда - Қ Р 27.06.2014 N 212-V Заң ымен (алғ ашқ ы ресми жарияланғ ан кү нінен кейiн кү нтiзбелiк он кү н ө ткен соң қ олданысқ а енгiзiледi).

293-бап. Ең бек арбитражы

1. Ең бек арбитражын ұ жымдық ең бек дауының тараптары бітімгерлік комиссиясының жұ мысы тоқ татылғ ан кү ннен бастап кү нтізбелік бес кү н ішінде ә леуметтік-ең бек қ атынастарын реттеу жө ніндегі республикалық, салалық немесе ө ң ірлік комиссия мү шелерінің
қ атысуымен қ ұ рады.
2. Ең бек арбитражы мү шелерінің саны, оның дербес қ ұ рамы, ең бек дауын қ араудың тә ртібі тараптардың келісімімен белгіленеді. Ең бек арбитражы кемінде бес адамнан қ ұ рылуғ а тиіс. Ең бек арбитражының қ ұ рамына қ оғ амдық бірлестіктердің ө кілдері, мемлекеттік ең бек инспекторы, мамандар, сарапшылар мен басқ а да адамдар енгізіледі.
3. Ең бек арбитражының тө рағ асын тараптар арбитраж мү шелері қ атарынан сайлайды.
4. Ең бек арбитражы ұ жымдық ең бек дауын ұ жымдық ең бек дауы тараптары ө кілдерінің міндетті тү рде қ атысуымен, ал қ ажет болғ анда басқ а да мү дделі адамдар ө кілдерінің де қ атысуымен қ арайды.
5. Дауды қ арау рә сімін ең бек арбитражы белгілейді жә не ұ жымдық ең бек дауы тараптарының назарына жеткізеді.
6. Ең бек арбитражының шешімі қ ұ рылғ ан кү нінен бастап кү нтізбелік жеті кү ннен кешіктірілмей арбитраж мү шелерінің қ арапайым кө пшілік дауысымен қ абылданады. Ең бек арбитражы мү шелерінің дауыстары тең бө лінген кезде тө рағ аның дауысы шешуші болып табылады. Шешім дә лелді ә рі жазбаша тү рде болуғ а жә не оғ ан арбитраж мү шелерінің барлығ ы қ ол қ оюғ а тиіс.
7. Бітімгерлік комиссиясында ұ жымдық ең бек дауы тараптарының келісіміне қ ол жеткізілмеген кезде, заң бойынша ереуілдер ө ткізу тыйым салынғ ан немесе шектелген ұ йымдарда, ең бек арбитражы міндетті тү рде қ ұ рылуғ а тиіс.
8. Ұ жымдық ең бек дауының тараптары ең бек арбитражының шешімін орындауғ а міндетті болады.

294-бап. Ұ жымдық ең бек дауын делдалдың қ атысуымен қ арау

1. Ұ жымдық ең бек дауын делдалдың қ атысуымен қ арау тә ртібі ұ жымдық ең бек дауы тараптарының келісімі бойынша айқ ындалады.
2. Тараптар ө здеріне қ атысты тә уелсіз ұ йымдар мен тұ лғ аларды делдал ретінде белгілейді. Ә леуметтік-ең бек қ атынастарын реттеу жө ніндегі республикалық, салалық, ө ң ірлік комиссиялар ұ жымдық ең бек дауы тараптарының келісімімен ұ жымдық ең бек дауларын реттеу жө ніндегі жұ мысқ а орталық жә не жергілікті атқ арушы органдардың, қ ауымдастық тардың жә не басқ а да қ оғ амдық бірлестіктердің басшылары мен қ ызметкерлерін, жұ мыс берушілерді, сондай-ақ тә уелсіз сарапшыларды тарта алады.
Делдалды таң дау жағ дайларының бә рінде олардан делдалдық етуге жазбаша келісім алынуғ а тиіс.

295-бап. Тараптардың ұ жымдық ең бек дауы бойынша
келісімге қ ол жеткізуінің салдарлары

1. Ұ жымдық ең бек дауының тараптары арасында дауды делдалдың (медиатордың) қ атысуымен немесе онсыз шешу туралы келiсiмге қ ол жеткiзiлген барлық жағ дайларда, аяқ талмағ ан татуластыру рә сiмдерi тоқ татылады, ал тараптар арасындағ ы келiсiмнiң шарттары дауды шешудiң шарттары деп есептеледi.
Ұ жымдық ең бек дауының тараптары қ ол жеткiзген келiсiмдер жазбаша нысанда ресiмделедi.
2. Тараптар арасында даудың шешілуі туралы келісімге қ ол жеткізу, егер ереуіл жарияланғ ан болса, оның тоқ татылуына ә кеп соғ ады.
Ескерту. 295-бапқ а ө згеріс енгізілді - Қ Р 27.06.2014 N 212-V Заң ымен (алғ ашқ ы ресми жарияланғ ан кү нінен кейiн кү нтiзбелiк он кү н ө ткен соң қ олданысқ а енгiзiледi).

296-бап. Ұ жымдық ең бек дауының шешілуімен байланысты
кепілдіктер

Бітімгерлік комиссиясының мү шелері ұ жымдық ең бек дауын шешу жө ніндегі келіссө здерге қ атысқ ан уақ ытта орташа жалақ ысы сақ тала отырып, негізгі жұ мысынан босатылады.
Қ ызметкерлердің, олардың бірлестіктерінің ұ жымдық ең бек дауын шешуге қ атысатын ө кілдері ұ жымдық ең бек дауын шешу кезең інде тә ртіптік жазағ а тартылмайды, басқ а жұ мысқ а ауыстырылмайды немесе солардың ө кілдік етуіне уә кілеттік берген органның алдын ала келісімінсіз жұ мыс берушінің бастамасы бойынша олармен ең бек шарты бұ зылмайды.

297-бап. Тараптардың жә не бітімгерлік органдарының
ұ жымдық ең бек дауларын реттеу жө ніндегі
міндеттері

1. Тараптардың ешқ айсысы бітімгерлік рә сімдерге қ атысудан жалтаруғ а қ ұ қ ылы емес.
2. Ұ жымдық ең бек дауындағ ы реттелмеген келiспеушiлiктер жазбаша тү рде тараптардың назарына жеткiзiлуге тиiс.
3. Егер жұ мыс берушінің ө кілі ө кілеттіктерінің жеткіліксіз болуына байланысты ұ жымдық ең бек дауы тараптарының келіспеушіліктерін реттеу мү мкін болмаса, қ ызметкерлердің талаптары ұ йымдардың, оның ішінде Қ азақ стан Республикасының аумағ ында орналасқ ан, мү лкінің меншік иелері шетелдік жеке немесе заң ды тұ лғ алар болып табылатын ұ йымдардың не шетелдік қ атысуы бар ұ йымдардың мү лік меншік иелеріне, қ ұ рылтайшыларына (қ атысушыларына) немесе акционерлеріне табыс етіледі.
4. Осы баптың 2, 3-тармақ тарында кө рсетілген рә сімдердің нә тижелерімен келіспеген жағ дайда, қ ызметкерлер ө з мү дделерін қ орғ аудың заң да кө зделген, ереуіл ө ткізуге дейінгі ө зге де барлық тә сілдерін пайдалануғ а қ ұ қ ылы.
Ескерту. 297-бапқ а ө згеріс енгізілді - Қ Р 27.06.2014 N 212-V Заң ымен (алғ ашқ ы ресми жарияланғ ан кү нінен кейiн кү нтiзбелiк он кү н ө ткен соң қ олданысқ а енгiзiледi).

298-бап. Ереуіл ө ткізу қ ұ қ ығ ы

1. Егер бітімгерлік рә сімдер арқ ылы ұ жымдық ең бек дауын шешуге қ ол жеткізілмесе, сондай-ақ жұ мыс беруші бітімгерлік рә сімдерден жалтарғ ан не ұ жымдық ең бек дауын шешу барысында қ ол жеткізілген келісімді орындамағ ан жағ дайларда қ ызметкерлер ереуіл ө ткізу туралы шешім қ абылдай алады.
2. Ереуіл ө ткізу жө ніндегі шешім қ ызметкерлердің (олардың ө кілдерінің) жиналысында (конференциясында) қ абылданады.
Қ ызметкерлер жиналысы, егер оғ ан ұ йым қ ызметкерлерінің жалпы санының жартысынан астамы қ атысса, заң ды деп танылады.
Конференция, егер оғ ан хаттамалық шешімдерге сә йкес қ ызметкерлер сайлағ ан делегаттардың кемінде ү штен екісі қ атысса, заң ды деп танылады.
Қ ызметкерлер жиналысының (конференциясының) шешімі дауыс берушілердің кө пшілік дауысымен қ абылданды деп есептеледі. Қ ызметкерлер жиналысын (конференциясын) ө ткізуге мү мкіндік болмағ ан кезде қ ызметкерлердің ө кілді органы ереуілді ө ткізуді қ олдайтын қ ызметкерлердің жартысынан астамының қ олын жинап, ө з шешімін бекітуге қ ұ қ ығ ы бар.
3. Ереуілді қ ызметкерлер (олардың ө кілдері) уә кілеттік берген орган (ереуіл комитеті) басқ арады. Бірнеше жұ мыс берушілердің қ ызметкерлері (олардың ө кілдері) бірдей талаптар қ ойып, ереуіл жариялағ ан жағ дайда, оны осы қ ызметкерлер ө кілдерінің бірдей санынан қ ұ рылатын бірлескен орган басқ аруы мү мкін.
4. Ереуілге қ атысу ерікті болып табылады. Ешкімді ереуілге қ атысуғ а немесе ереуілге қ атысудан бас тартуғ а мә жбү рлеуге болмайды.
5. Қ ызметкерлерді ереуілге қ атысуғ а немесе ереуілге қ атысудан бас тартуғ а мә жбү рлейтін тұ лғ алар Қ азақ стан Республикасының заң дарында белгіленген тә ртіппен жауаптылық та болады.
Ескерту. 298-бапқ а ө згеріс енгізілді - Қ Р 2012.02.17 № 566-IV (алғ ашқ ы ресми жарияланғ анынан кейін кү нтізбелік он кү н ө ткен соң қ олданысқ а енгізіледі) Заң ымен.

299-бап. Ереуілдің басталуы туралы жариялау

1. Осы Кодекстің 298-бабының 3-тармағ ында кө рсетілген уә кілетті орган ереуілдің басталуы мен болжамды ұ зақ тығ ы туралы жұ мыс берушіге, жұ мыс берушілердің бірлестігіне (олардың ө кілдеріне) оны жариялағ анғ а дейін бес жұ мыс кү нінен кешіктірмей жазбаша тү рде ескертуге тиіс.
2. Ереуіл жариялау туралы шешімде:
1) тараптардың ереуіл ө ткізуге негіз болғ ан келіспеушіліктерінің тізбесі;
2) ереуіл ө ткізілетін кү н, орын мен уақ ыт қ атысушылардың болжамды саны;
3) ереуілді басқ аратын органның атауы, бітімгерлік рә сімдерге қ атысуғ а уә кілеттік берілген қ ызметкерлер ө кілдерінің қ ұ рамы;
4) ереуіл ө ткізу кезең інде орындалатын қ ажетті жұ мыстардың (қ ызмет кө рсетулердің) ең тө менгі кө лемі жө ніндегі ұ сыныстар кө рсетіледі.
Ескерту. 299-бапқ а ө згеріс енгізілді - Қ Р 2012.02.17 № 566-IV (алғ ашқ ы ресми жарияланғ анынан кейін кү нтізбелік он кү н ө ткен соң қ олданысқ а енгізіледі) Заң ымен.

300-бап. Ереуілді басқ аратын органның ө кілеттіктері

1. Ереуілді басқ аратын орган ө зіне осы Кодекспен берілген қ ұ қ ық тар шегінде жә не қ ызметкерлер (олардың ө кілдері) берген ө кілеттіктер негізінде ә рекет етеді.
2. Ереуілді басқ аратын органның:
1) қ ойылғ ан талаптарды шешу мә селелері бойынша жұ мыс берушімен, жұ мыс берушілердің бірлестігімен (олардың ө кілдерімен), мемлекеттік, кә сіподақ, ө зге де заң ды жә не лауазымды тұ лғ алармен ө зара қ арым-қ атынастарда қ ызметкерлер мү дделерін білдіруге;
2) жұ мыс берушіден, жұ мыс берушілер бірлестігінен (олардың ө кілдерінен) қ ызметкерлердің мү дделерін қ озғ айтын мә селелер бойынша ақ парат алуғ а;
3) қ ызметкерлердің талаптарын қ арау барысын бұ қ аралық ақ парат қ ұ ралдарында жариялап отыруғ а;
4) даулы мә селелер бойынша қ орытындылар шығ ару ү шін мамандарды тартуғ а;
5) қ ызметкерлердің (олардың ө кілдерінің) келісімімен ереуілді тоқ тата тұ руғ а қ ұ қ ығ ы бар.
3. Бұ рын тоқ тата тұ рғ ан ереуілді қ айта бастау ү шін бітімгерлік комиссиясының, делдалдың немесе ең бек арбитражында дауды қ айта қ арауы талап етілмейді. Жұ мыс беруші, жұ мыс берушілер бірлестігі (олардың ө кілдері) жә не ең бек дауларын реттеу жө ніндегі орган ереуілдің қ айта басталуы туралы ү ш жұ мыс кү нінен кешіктірілмей ескертілуге тиіс.
4. Ұ жымдық ең бек дауының тараптары оны реттеу жө ніндегі келісімге қ ол қ ойғ ан, сондай-ақ ереуіл заң сыз деп танылғ ан жағ дайларда, ереуілді басқ аратын органның ө кілеттіктері тоқ татылады.
5. Ереуілді басқ аратын органның ө з ө кілеттіктерін жү зеге асыру кезінде жұ мыс берушінің, мемлекеттік органдардың жә не қ оғ амдық бірлестіктердің қ ұ зыретіне жататын шешімдерді қ абылдауғ а қ ұ қ ығ ы жоқ.

301-бап. Ұ жымдық ең бек дауы тараптарының ереуіл
барысындағ ы міндеттері

Ереуіл ө ткізу кезең інде ұ жымдық ең бек дауының тараптары осы дауды келіссө здер жү ргізу жолымен шешуді жалғ астыруғ а міндетті.
Жұ мыс беруші, мемлекеттік органдар жә не ереуілді басқ аратын орган ереуіл кезең інде қ оғ амдық тә ртіпті, ұ йымның мү лкін жә не қ ызметкерлердің қ ауіпсіздігін сақ тау, сондай-ақ тоқ тап қ алуы адамдардың ө мірі мен денсаулығ ына тікелей қ атер тө ндіретін машиналардың жә не жабдық тардың жұ мысын қ амтамасыз ету жө ніндегі ө здеріне байланысты шараларды қ абылдауғ а міндетті.
Ескерту. 301-бапқ а ө згеріс енгізілді - Қ Р 2012.02.17 № 566-IV (алғ ашқ ы ресми жарияланғ анынан кейін кү нтізбелік он кү н ө ткен соң қ олданысқ а енгізіледі) Заң ымен.

302-бап. Қ ызметкерлерге ереуіл ө ткізуге байланысты
берілетін кепілдіктер

1. Ереуілді ұ йымдастыру немесе оғ ан қ атысу (осы Кодекстің 303-бабының 1-тармағ ында кө зделген жағ дайларды қ оспағ анда) қ ызметкердің ең бек тә ртібін бұ зуы деп қ аралмайды жә не осы Кодексте кө зделген тә ртіптік ық пал ету шараларының қ олданылуына ә кеп соқ пайды.
2. Ереуіл кезінде қ ызметкердің жұ мыс орны (лауазымы), ә леуметтік сақ тандыру бойынша жә рдемақ ы тө леміне қ ұ қ ығ ы, ең бек ө тілі сақ талады, сондай-ақ ең бек қ атынастарынан туындайтын ө зге де қ ұ қ ық тарына кепілдік беріледі.
Ереуілді жалақ ының тө ленбеуіне немесе уақ тылы тө ленбеуіне байланысты ө ткізуден басқ а жағ дайларда, ереуілге қ атысушы қ ызметкерлердің ереуіл кезіндегі жалақ ысы сақ талмайды.

303-бап. Заң сыз ереуілдер

1. Ереуілдер:
1) соғ ыс жағ дайы немесе тө тенше жағ дай не тө тенше жағ дай туралы заң намағ а сә йкес айрық ша шаралар енгізілген кезең де; Қ азақ стан Республикасы Қ арулы Кү штерінің органдары мен ұ йымдарында, елдің қ орғ анысын, мемлекеттің қ ауіпсіздігін, авариялық -қ ұ тқ ару, іздестіру-қ ұ тқ ару, ө ртке қ арсы жұ мыстарды қ амтамасыз ету, тө тенше жағ дайлардың алдын алу немесе оларды жою мә селелерімен айналысатын басқ а да ә скери қ ұ ралымдар мен ұ йымдарда; арнаулы мемлекеттік жә не қ ұ қ ық қ орғ ау органдарында; қ ауіпті ө ндірістік объектілер болып табылатын ұ йымдарда; жедел жә не шұ ғ ыл медициналық кө мек кө рсету станцияларында;
2) осы баптың 2-тармағ ында кө рсетілген шарттар сақ талмағ ан жағ дайда, темір жол кө лігі, азаматтық авиация, денсаулық сақ тау ұ йымдарында, халық тың тыныс-тіршілігін қ амтамасыз ететін ұ йымдарда (қ оғ амдық кө лік, сумен, электр энергиясымен, жылумен, байланыспен қ амтамасыз ету), жұ мысының тоқ татыла тұ руы ауыр жә не қ ауіпті зардаптарғ а ә кеп соғ уы мү мкін ү здіксіз жұ мыс істейтін ө ндірістерде;
3) осы Кодексте кө зделген мерзімдер, рә сімдер жә не талаптар ескерілмей жарияланғ ан жағ дайда;
4) адамдардың ө мірі мен денсаулығ ына нақ ты қ атер тө ндіретін жағ дайларда;
5) Қ азақ стан Республикасының заң дарында кө зделген ө зге де жағ дайларда заң сыз болып танылады.
Осы тармақ та кө рсетілген негіздердің біреуі болғ анда, сот тиісті шешім шығ арғ анғ а дейін прокурор ереуілді тоқ тата тұ руғ а қ ұ қ ылы.
2. Темір жол кө лігі, азаматтық авиация, денсаулық сақ тау ұ йымдарында, халық тың тыныс-тіршілігін қ амтамасыз ететін ұ йымдарда (қ оғ амдық кө лік, сумен, электр энергиясымен, жылумен, байланыспен қ амтамасыз ету) ереуіл жергілікті атқ арушы органмен алдын ала келісу
негізінде айқ ындалатын халық қ а қ ажетті тиісті қ ызмет кө рсетулердің тізбесі мен кө лемі сақ талғ ан жағ дайда ө ткізіледі.
Ү здіксіз жұ мыс істейтін ө ндірістерде ереуіл негізгі жабдық тардың, тетіктердің іркіліссіз жұ мысы қ амтамасыз етілген жағ дайда ғ ана ө ткізілуі мү мкін.
3. Ереуілді заң сыз деп тану туралы шешімді сот Қ азақ стан Республикасының заң дарына сә йкес қ абылдайды.
4. Ереуілді заң сыз деп тану туралы шешімді сот жұ мыс берушінің немесе прокурордың ө тініші бойынша қ абылдайды.
Сот шешімі қ ызметкерлерге ереуілді басқ аратын орган арқ ылы жеткізіледі, ол ереуілге қ атысушыларды сот шешімі туралы дереу хабардар етуге міндетті, ал ереуілді басқ аратын орган болмағ ан кезде – тікелей жұ мыс беруші жеткізеді.
Жұ мыс беруші сот шешімінің мә тінін кө пшілікке кө рінетіндей қ олжетімді жерлерде орналастыруды қ амтамасыз етеді.
Ереуілді заң сыз деп тану туралы сот шешімі дереу орындалуғ а, ал ереуіл тоқ татылуғ а тиіс.
Адамдардың ө мірі мен денсаулығ ына тікелей қ атер тө нген жағ дайда прокурор немесе сот тиісті шешім қ абылданғ анғ а дейін ереуілді тоқ тата тұ руғ а қ ұ қ ылы.
5. Ереуілді басқ арушы органның сот шешіміне Қ азақ стан Республикасының заң дарында белгіленген тә ртіппен шағ ымдануғ а қ ұ қ ығ ы бар.
6. Сот заң сыз деп танығ ан ереуілге қ атысуды жалғ астыруғ а арандатушы адамдар Қ азақ стан Республикасының заң дарында белгіленген тә ртіппен жауапты болады.
Ескерту. 303-бапқ а ө згеріс енгізілді - Қ Р 2012.02.13 N 553-IV (алғ ашқ ы ресми жарияланғ анынан кейін кү нтізбелік он кү н ө ткен соң қ олданысқ а енгізіледі), 2012.02.17 № 566-IV (алғ ашқ ы ресми жарияланғ анынан кейін кү нтізбелік он кү н ө ткен соң қ олданысқ а енгізіледі), 03.07.2014 № 227-V (01.01.2015 бастап қ олданысқ а енгізіледі) Заң дарымен.

304-бап. Ереуілдерді заң сыз деп танудың салдары

Сот ереуілді заң сыз деп танығ анда, жұ мыс беруші ереуілді ұ йымдастыруғ а немесе ө ткізуге қ атысқ ан қ ызметкерлерді тә ртіптік жауапкершілікке тартуы мү мкін.

305-бап. Локаутқ а тыйым салу

Ереуіл ө ткізуді қ оса алғ анда, ұ жымдық ең бек дауын реттеу барысында локаутқ а, яғ ни қ ызметкерлердің ұ жымдық ең бек дауына немесе ереуілге қ атысуына байланысты, осы Кодекстің 54-бабы 1-тармағ ының 19) тармақ шасында кө зделген жағ дайларды қ оспағ анда, солармен жасалғ ан ең бек шарттарын жұ мыс берушінің бастамасы бойынша бұ зуғ а тыйым салынады.
Ескерту. 305-бапқ а ө згеріс енгізілді - Қ Р 2012.02.17 № 566-IV (алғ ашқ ы ресми жарияланғ анынан кейін кү нтізбелік он кү н ө ткен соң қ олданысқ а енгізіледі) Заң ымен.

5-БӨ ЛІМ. ЕҢ БЕК Қ АУІПСІЗДІГІ ЖӘ НЕ ЕҢ БЕКТІ Қ ОРҒ АУ

33-тарау. ЕҢ БЕК Қ АУІПСІЗДІГІ ЖӘ НЕ ЕҢ БЕКТІ Қ ОРҒ АУ САЛАСЫНДАҒ Ы
МЕМЛЕКЕТТІК БАСҚ АРУ

306-бап. Ең бек қ ауіпсіздігі жә не ең бекті қ орғ ау
саласындағ ы мемлекеттік саясаттың негізгі
бағ ыттары

Ең бек қ ауіпсіздігі жә не ең бекті қ орғ ау саласындағ ы мемлекеттік саясат:
1) ең бек қ ауіпсіздігі жә не ең бекті қ орғ ау саласындағ ы Қ азақ стан Республикасының нормативтік қ ұ қ ық тық актілерін ә зірлеуге жә не қ абылдауғ а;
2) алып тасталды - Қ Р 03.07.2013 № 124-V Заң ымен (алғ ашқ ы ресми жарияланғ анынан кейін кү нтізбелік он кү н ө ткен соң қ олданысқ а енгізіледі);
3) ең бек жағ дайларын, оның қ ауіпсіздігі мен қ орғ алуын ә зірлеу жә не жақ сарту, қ ауіпсіз техникалар мен технологияларды ә зірлеу жә не енгізу, ең бекті қ орғ ау, қ ызметкерлердің жеке жә не ұ жымдық қ орғ ану қ ұ ралдарын ө ндіру жө ніндегі қ ызметті экономикалық ынталандыру жү йелерін қ ұ руғ а жә не іске асыруғ а;
4) ең бек қ ауіпсіздігі жә не ең бекті қ орғ ау саласында мониторингті жү зеге асыруғ а;
5) ең бек қ ауіпсіздігі жә не ең бекті қ орғ ау проблемалары бойынша ғ ылыми зерттеулер жү ргізуге;
6) ө ндірістегі жазатайым оқ иғ аларды жә не кә сіптік ауруларды есепке алудың бірың ғ ай тә ртібін белгілеуге;
7) ең бек қ ауіпсіздігі жә не ең бекті қ орғ ау саласындағ ы Қ азақ стан Республикасы заң намасының сақ талуын мемлекеттік қ адағ алау мен бақ ылауғ а;
8) ең бек қ ауіпсіздігі жә не ең бекті қ орғ ау саласында қ ызметкерлердің қ ұ қ ық тары мен заң ды мү дделерінің сақ талуына қ оғ амдық бақ ылауды жү зеге асыру тә ртібін нормативті тү рде бекітуге;
9) ө ндірістегі жазатайым оқ иғ алардан жә не кә сіптік аурулардан зардап шеккен қ ызметкерлердің, сондай-ақ олардың отбасы мү шелерінің заң ды мү дделерін қ орғ ауғ а;
10) ауыр жұ мыс жә не ө ндіріс пен ең бекті ұ йымдастырудың қ азіргі заманғ ы техникалық дең гейінде жойылмайтын зиянды (ерекше зиянды), қ ауіпті ең бек жағ дайлары бар жұ мыс ү шін ең бекақ ы тө леу шарттарын белгілеуге;
11) ең бек жағ дайларын жақ сарту жә не ең бекті қ орғ ау жө ніндегі отандық жә не шетелдік озық жұ мыс тә жірибесін таратуғ а;
12) ең бек қ ауіпсіздігі жә не ең бекті қ орғ ау жө ніндегі мамандарды даярлауғ а жә не олардың біліктілігін арттыруғ а;
13) Алынып тасталды - Қ Р 2010.03.19 № 258-IV Заң ымен.
14) ең бек қ ауіпсіздігі жә не ең бекті қ орғ ау саласындағ ы біртұ тас ақ параттық жү йенің жұ мыс істеуін қ амтамасыз етуге;
15) ең бек қ ауіпсіздігі жә не ең бекті қ орғ ау саласындағ ы халық аралық ынтымақ тастық қ а бағ ытталғ ан.
Ескерту. 306-бапқ а ө згерістер енгізілді - Қ Р 2010.03.19 № 258-IV; 03.07.2013 № 124-V (алғ ашқ ы ресми жарияланғ анынан кейін кү нтізбелік он кү н ө ткен соң қ олданысқ а енгізіледі) Заң дарымен.

307-бап. Ең бек қ ауіпсіздігі жә не ең бекті қ орғ ау
саласындағ ы мемлекеттік басқ ару, бақ ылау жә не
қ адағ алау

Ең бек қ ауіпсіздігі жә не ең бекті қ орғ ау саласындағ ы мемлекеттік басқ аруды, бақ ылауды жә не қ адағ алауды Қ азақ стан Республикасының Ү кіметі, ең бек жө ніндегі уә кілетті мемлекеттік орган, ең бек инспекциясы жө ніндегі жергілікті орган жә не ө з қ ұ зыретіне сә йкес ө зге де уә кілетті мемлекеттік органдар жү зеге асырады.
Ескерту. 307-бап жаң а редакцияда - Қ Р 13.06.2013 № 102-V (алғ ашқ ы ресми жарияланғ анынан кейін кү нтізбелік он кү н ө ткен соң қ олданысқ а енгізіледі) Заң ымен.

308-бап. Ең бек қ ауіпсіздігі жә не ең бекті қ орғ ау
жө ніндегі талаптар

1. Ең бек қ ауіпсіздігі жә не ең бекті қ орғ ау жө ніндегі талаптар Қ азақ стан Республикасының нормативтік қ ұ қ ық тық актілерімен белгіленеді жә не қ ызметкерлердің ең бек қ ызметі процесі кезінде олардың ө мірі мен денсаулығ ын сақ тауғ а бағ ытталғ ан ережелерді, рә сімдер мен нормативтерді қ амтуғ а тиіс.
2. Жұ мыс берушілер мен қ ызметкерлер Қ азақ стан Республикасының аумағ ында ө з қ ызметін жү зеге асыру кезінде ең бек қ ауіпсіздігі жә не ең бекті қ орғ ау жө ніндегі талаптарды орындауғ а міндетті.
Ескерту. 308-бапқ а ө згеріс енгізілді - Қ Р 2012.02.17 № 566-IV (алғ ашқ ы ресми жарияланғ анынан кейін кү нтізбелік он кү н ө ткен соң қ олданысқ а енгізіледі) Заң ымен.

309-бап. Ең бек қ ауіпсіздігі жә не ең бекті қ орғ ау
саласындағ ы мониторинг жә не тә уекелдерді
бағ алау

Жұ мыс орындарындағ ы ең бек жағ дайларын кешенді бағ алау, ө ндірістік жарақ аттануды азайту жә не ө ндірістегі жазатайым оқ иғ алардың алдын алу мақ сатында ең бек жө ніндегі уә кілетті мемлекеттік орган жә не ең бек инспекциясы жө ніндегі жергілікті орган ең бек қ ауіпсіздігі жә не ең бекті қ орғ ау саласында мониторингті жә не тә уекелдерді бағ алауды ұ йымдастырады.
Ескерту. 309-бап жаң а редакцияда - Қ Р 13.06.2013 № 102-V (алғ ашқ ы ресми жарияланғ анынан кейін кү нтізбелік он кү н ө ткен соң қ олданысқ а енгізіледі) Заң ымен.

34-тарау. ЕҢ БЕК Қ АУІПСІЗДІГІ ЖӘ НЕ ЕҢ БЕКТІ Қ ОРҒ АУ САЛАСЫНДАҒ Ы
Қ ЫЗМЕТКЕРЛЕР Қ Ұ Қ ЫҚ ТАРЫНЫҢ КЕПІЛДІКТЕРІ

310-бап. Ең бек шартын жасасу кезінде ең бек қ ауіпсіздігі
жә не ең бекті қ орғ ау қ ұ қ ық тарына берілетін
кепілдіктер

1. Ең бек шартында зиянды жә не (немесе) қ ауіпті ө ндірістік факторларды қ оса алғ анда, ең бек жағ дайларының дә йекті сипаттамасы, Қ азақ стан Республикасының заң намасында жә не ұ жымдық шартта кө зделген осындай жағ дайлардағ ы жұ мыс ү шін берілетін кепілдіктер, жең ілдіктер мен ө темақ ы тө лемдері кө рсетілуге тиіс.
2. Ауыр жұ мыстарда, зиянды (ерекше зиянды) жә не (немесе) қ ауіпті ең бек жағ дайлары бар жұ мыстарда, сондай-ақ жерасты жұ мыстарында істейтін қ ызметкерлермен ең бек шартын жасасу азамат алдын ала медициналық тексеруден ө ткеннен кейін жә не денсаулық сақ тау саласындағ ы уә кілетті мемлекеттік органның нормативтік қ ұ қ ық тық актілерінде белгіленген талаптарғ а сә йкес денсаулық жағ дайы бойынша қ айшылық тар жоқ екендігі айқ ындалғ аннан кейін жү зеге асырылуғ а тиіс.

311-бап. Ең бек қ ызметі процесінде қ ызметкерлердің ең бек
қ ауіпсіздігі жә не ең бекті қ орғ ау қ ұ қ ық тарына
берілетін кепілдіктер

1. Жұ мыс орнындағ ы ең бек қ ауіпсіздігінің жағ дайлары ұ лттық стандарттарғ а, ең бек қ ауіпсіздігі жә не ең бекті қ орғ ау жө ніндегі ережелер талаптарына сә йкес болуғ а тиіс.
2. Жұ мыс берушінің ең бек қ ауіпсіздігі жә не ең бекті қ орғ ау жө ніндегі талаптарды бұ зуы салдарынан жұ мыс тоқ тап тұ рғ ан уақ ытта қ ызметкердің жұ мыс орны (лауазымы) жә не орташа жалақ ысы сақ талады.
3. Ө зінің немесе айналасындағ ы адамдардың ө мірі мен денсаулығ ына тікелей қ ауіп туындағ ан жағ дайда, қ ызметкердің жұ мысты орындаудан бас тартуы оны тә ртіптік жә не (немесе) материалдық жауапкершілікке тартуғ а ә кеп соқ пайды.
4. Жұ мыс беруші қ ызметкерді жеке жә не (немесе) ұ жымдық қ орғ ану қ ұ ралдарымен, арнаулы киіммен қ амтамасыз етпегенжағ дайда, қ ызметкер ең бек міндеттерін орындауды тоқ татуғ а қ ұ қ ылы, ал жұ мыс беруші осы себеп бойынша туындағ ан іркіліс кезінде қ ызметкердің орташа жалақ ысы мө лшерінде ең бекақ ы тө леуге міндетті.
5. Ең бек міндеттерін орындау кезінде қ ызметкердің ө мірі мен денсаулығ ына зиян келтірілген жағ дайда, келтірілген зиянды ө теу осы Кодексте жә не Қ азақ стан Республикасының азаматтық заң намасында кө зделген тә ртіппен жә не шарттарда жү ргізіледі.
Ескерту. 311-бапқ а ө згеріс енгізілді - Қ Р 2012.07.10 № 31-V (алғ ашқ ы ресми жарияланғ анынан кейін кү нтізбелік он кү н ө ткен соң қ олданысқ а енгізіледі) Заң ымен.

312-бап. Қ ызметкерлерді міндетті медициналық тексеру

1. Жұ мыс беруші ауыр жұ мыстарда, зиянды (ерекше зиянды) жә не (немесе) қ ауіпті ең бек жағ дайлары бар жұ мыстарда істейтін қ ызметкерлерді Қ азақ стан Республикасы заң намасында белгіленген тә ртіппен мерзімдік медициналық тексеруден жә не тексерілуден ө ткізуді ө з қ аражаты есебінен ұ йымдастыруғ а міндетті.
2. Ерекше қ ауіпті жұ мыстармен, машиналармен жә не тетіктермен байланысты жұ мыстарда істейтін қ ызметкерлер ауысым алдындағ ы медициналық куә ландырудан ө туге тиіс. Ауысым алдындағ ы медициналық куә ландырудан ө ту талап етілетін кә сіптердің тізімін денсаулық сақ тау саласындағ ы уә кілетті мемлекеттік орган айқ ындайды.

313-бап. Қ ызметкерлерді ең бек қ ауіпсіздігі жә не ең бекті
қ орғ ау мә селелері бойынша оқ ыту, нұ сқ ама беру
жә не білімдерін тексеру

1. Қ ызметкерлерді ең бек қ ауіпсіздігі жә не ең бекті қ орғ ау мә селелері бойынша оқ ытуды, нұ сқ ама беруді жә не білімдерін тексеруді жұ мыс беруші ө з қ аражаты есебінен жү ргізеді.
2. Алынып тасталды - Қ Р 2011.07.05 N 452-IV (2011.10.13 бастап қ олданысқ а енгізіледі) Заң ымен.
3. Жұ мысқ а қ абылданғ ан адамдар кейіннен олардың ең бек қ ауіпсіздігі жә не ең бекті қ орғ ау мә селелері бойынша білімі міндетті тү рде тексеріле отырып, жұ мыс беруші ұ йымдастыратын алдын ала оқ ытудан міндетті тү рде ө теді. Ең бек қ ауіпсіздігі жә не ең бекті қ орғ ау мә селелері бойынша алдын ала оқ ытудан, нұ сқ ама беруден жә не білімін тексеруден ө тпеген қ ызметкерлер жұ мысқ а жіберілмейді.
4. Ө ндірістік қ ызметті жү зеге асыратын ұ йымдардың ең бек қ ауіпсіздігін жә не ең бекті қ орғ ауды қ амтамасыз етуге жауапты адамдары мерзімділікпен, ү ш жылда бір реттен сиретпей кадрларды кә сіптік даярлауды, қ айта даярлауды жә не олардың біліктілігін арттыруды жү зеге асыратын ұ йымдарда ең бек қ ауіпсіздігі жә не ең бекті қ орғ ау мә селелері бойынша оқ удан жә не білімін тексеруден ө туге міндетті.
Оқ удан жә не білімін тексеруден ө туге тиіс адамдардың тізімі жұ мыс берушінің актісімен бекітіледі.
Ескерту. 313-бапқ а ө згеріс енгізілді - Қ Р 2011.07.05 N 452-IV (2011.10.13 бастап қ олданысқ а енгізіледі), 2012.02.17 № 566-IV (алғ ашқ ы ресми жарияланғ анынан кейін кү нтізбелік он кү н ө ткен соң қ олданысқ а енгізіледі); 29.12.2014 № 269-V(01.01.2015 бастап қ олданысқ а енгізіледі) Заң дарымен.

35-тарау. Қ ЫЗМЕТКЕРЛЕРДІҢ ЖӘ НЕ ЖҰ МЫС БЕРУШІНІҢ ЕҢ БЕК
Қ АУІПСІЗДІГІ ЖӘ НЕ ЕҢ БЕКТІ Қ ОРҒ АУ САЛАСЫНДАҒ Ы Қ Ұ Қ ЫҚ ТАРЫ МЕН
МІНДЕТТЕРІ

314-бап. Қ ызметкердің ең бек қ ауіпсіздігі жә не ең бекті
қ орғ ау қ ұ қ ық тары

Қ ызметкердің:
1) ең бек қ ауіпсіздігі жә не ең бекті қ орғ ау талаптарына сай жабдық талғ ан жұ мыс орнына;
2) ең бек қ ауіпсіздігі жә не ең бекті қ орғ ау жө ніндегі, сондай-ақ ең бек шартында, ұ жымдық шартта кө зделген талаптарғ а сә йкес санитарлық -тұ рмыстық ү й-жайлармен, жеке жә не ұ жымдық қ орғ ану қ ұ ралдарымен, арнаулы киіммен қ амтамасыз етілуге;
3) ең бек жө ніндегі уә кілетті мемлекеттік органғ а жә не (немесе) ең бек инспекциясы жө ніндегі жергілікті органғ а ө з жұ мыс орнындағ ы ең бек жағ дайларына жә не ең бекті қ орғ ауғ а тексеру жү ргізу туралы ө тініш білдіруге;
4) ө зі немесе ө з ө кілі арқ ылы ең бек жағ дайларын, ең бек қ ауіпсіздігі жә не ең бекті қ орғ ауды жақ сартуғ а байланысты мә селелерді тексеруге жә не қ арауғ а қ атысуғ а;
5) денсаулығ ына немесе ө міріне қ ауіп тө ндіретін жағ дай туындағ ан кезде бұ л жө нінде тікелей басшысына немесе жұ мыс берушіге жазбаша тү рде хабарлай отырып, жұ мысты орындаудан бас тартуғ а;
6) Қ азақ стан Республикасының заң намасында белгіленген тә ртіппен ең бек міндеттерін қ ауіпсіз атқ ару ү шін қ ажетті білім алуғ а жә не кә сіптік даярлық қ а;
7) жұ мыс берушіден жұ мыс орнының сипаты мен ұ йымның аумағ ы, ең бек жағ дайларының жай-кү йі, ең бек қ ауіпсіздігі жә не ең бекті қ орғ ау туралы, ө мірі мен денсаулығ ына тө нген қ атер туралы, сондай-ақ оны зиянды (ерекше зиянды) жә не (немесе) қ ауіпті ө ндірістік факторлардың ә серінен қ орғ ау жө ніндегі шаралар туралы дә йекті ақ парат алуғ а;
8) ең бек қ ауіпсіздігі жә не ең бекті қ орғ ау талаптарына сай болмауына байланысты ұ йымның жұ мысы тоқ татыла тұ рғ ан уақ ытта орташа жалақ ысының сақ талуына;
9) жұ мыс берушінің ең бек қ ауіпсіздігі жә не ең бекті қ орғ ау саласындағ ы заң сыз ә рекеттеріне шағ ымдануғ а қ ұ қ ығ ы бар.
Ескерту. 314-бапқ а ө згеріс енгізілді - Қ Р 13.06.2013 № 102-V (алғ ашқ ы ресми жарияланғ анынан кейін кү нтізбелік он кү н ө ткен соң қ олданысқ а енгізіледі) Заң дарымен.

315-бап. Қ ызметкердің ең бек қ ауіпсіздігі жә не ең бекті
қ орғ ау саласындағ ы міндеттері

Қ ызметкер:
1) ө ндірісте болғ ан ә рбір жазатайым оқ иғ а, кә сіптік аурудың (уланудың) белгілері, сондай-ақ адамдардың ө мірі мен денсаулығ ына қ ауіп тө ндіретін жағ дай туралы ө зінің тікелей басшысына дереу хабарлауғ а;
2) міндетті мерзімді медициналық тексеруден жә не ауысым алдындағ ы медициналық куә ландырудан, сондай-ақ ө ндірістік қ ажеттілікке байланысты басқ а жұ мысқ а ауысу ү шін не кә сіптік аурудың белгілері пайда болғ ан кезде медициналық куә ландырудан ө туге;
3) жұ мыс беруші беретін жеке жә не ұ жымдық қ орғ ану қ ұ ралдарын қ олдануғ а жә не мақ сатқ а сай пайдалануғ а;
4) медициналық мекемелер ұ сынғ ан емдік жә не сауық тыру іс-шараларын жұ мыс беруші қ аржыландырғ ан жағ дайда соларды орындауғ а;
5) ең бек қ ауіпсіздігі жә не ең бекті қ орғ ау жө ніндегі нормалардың, ережелердің жә не нұ сқ аулық тардың талаптарын, сондай-ақ жұ мыс берушінің ө ндірістегі жұ мыстарды қ ауіпсіз жү ргізу жө ніндегі талаптарын сақ тауғ а міндетті.

316-бап. Жұ мыс берушінің ең бек қ ауіпсіздігі жә не
ең бекті қ орғ ау саласындағ ы қ ұ қ ық тары

Жұ мыс беруші:
1) қ ызметкерлерді жұ мыс орындарында қ олайлы ең бек жағ дайларын жасағ аны, қ ауіпсіз ең бек жағ дайларын жасау жө ніндегі ө нертапқ ыштық ұ сыныстары ү шін ынталандыруғ а;
2) ең бек қ ауіпсіздігі жә не ең бекті қ орғ ау жө ніндегі талаптарды бұ затын қ ызметкерлерді осы Кодексте белгіленген тә ртіппен жұ мыстан шеттетуге жә не тә ртіптік жауапкершілікке тартуғ а қ ұ қ ылы.

317-бап. Жұ мыс берушінің ең бек қ ауіпсіздігі жә не
ең бекті қ орғ ау саласындағ ы міндеттері

1. Жұ мыс беруші:
1) профилактикалық шаралар жү ргізу, ө ндірістік жабдық тар мен технологиялық процестерді олардың неғ ұ рлым қ ауіпсіз тү рлерімен ауыстыру жолымен жұ мыс орындарында жә не технологиялық процестерде кез келген тә уекелдерді болғ ызбау жө ніндегі шараларды қ абылдауғ а;
2) қ ызметкерлерді ең бек қ ауіпсіздігі жә не ең бекті қ орғ ау бойынша оқ ыту мен даярлаудан ө ткізуге;
3) ең бек қ ауіпсіздігі жә не ең бекті қ орғ ау жө ніндегі ұ йымдастыру-техникалық іс-шараларын жү ргізуге;
4) нұ сқ аулар беруге, ө ндірістік процесс пен жұ мыстарды қ ауіпсіз жү ргізу жө ніндегі қ ұ жаттармен қ амтамасыз етуге;
5) ең бек қ ауіпсіздігін жә не ең бекті қ орғ ауды қ амтамасыз етуге жауапты адамдардың жә не қ ызметкерлердің ең бек қ ауіпсіздігі жә не ең бекті қ орғ ау мә селелері бойынша білімдерін тексеруді ұ йымдастыруғ а;
6) бюджеттік жоспарлау жө ніндегі орталық уә кілетті органмен келісу бойынша ең бек жө ніндегі уә кілетті орган белгілеген нормаларғ а сә йкес қ ызметкерлерге қ ажетті санитариялық -гигиеналық жағ дайлар жасауғ а, қ ызметкерлердің арнаулы киімі мен аяқ киімін беруді жә не жө ндеуді, оларды профилактикалық ө ң деу, жуу жә не дезинфекциялау қ ұ ралдарымен, медициналық қ обдишамен, сү тпен, емдеу-профилактикалық тағ аммен, жеке жә не ұ жымдық қ орғ ану қ ұ ралдарымен жабдық тауды қ амтамасыз етуге;
7) ең бек жө нiндегi уә кiлеттi мемлекеттiк органғ а жә не ең бек инспекциясы жө нiндегi жергілікті органғ а, қ ызметкерлердiң ө кiлдерiне олардың жазбаша сауалы бойынша, ө ндiрiстiк объектiлердi ұ йымдардағ ы ең бек жағ дайлары бойынша аттестаттау туралы ақ паратты қ оса алғ анда, ең бек жағ дайларының, қ ауiпсiздiгiнің жә не ең бектi қ орғ аудың жай-кү йi туралы қ ажеттi ақ паратты тоқ санына бір рет беруге;
8) мемлекеттік ең бек инспекторларының нұ сқ амаларын орындауғ а;
9) ө ндірістегі жазатайым оқ иғ алар мен кә сіптік ауруларды тіркеуді, олардың есебін жү ргізуді жә не талдауды жү зеге асыруғ а;
10) ең бек жө ніндегі уә кілетті орган бекіткен қ ағ идаларғ а сә йкес ө ндірістік объектілерде ең бек жағ дайлары бойынша кемінде бес жылда бір рет мерзімдік аттестаттауды қ ызметкерлер ө кілдерінің қ атысуымен ө ткізуге;
10-1) бiр ай мерзiмде қ ағ аз жә не электрондық жеткiзгiштерде ө ндiрiстiк объектiлердi ең бек жағ дайлары бойынша аттестаттау нә тижелерiн ең бек инспекциясы жө нiндегi тиісті жергілікті органғ а ұ сынуғ а;
11) Қ азақ стан Республикасының заң намасында белгіленген тә ртіппен ө ндірістегі жазатайым оқ иғ аларды тексеруді қ амтамасыз етуге;
12) қ ызметкер ең бек (қ ызметтік) міндеттерін атқ арғ ан кезде оны жазатайым оқ иғ алардан сақ тандыруғ а;
13) қ атты улану жағ дайлары туралы халық тың санитарлық -эпидемиологиялық ахуалы саласындағ ы уә кілетті мемлекеттік органның тиісті аумақ тық бө лімшесіне хабарлауғ а;
14) қ ауіпсіз ең бек жағ дайларын қ амтамасыз етуге;
15) Қ азақ стан Республикасының заң намасында кө зделген жағ дайларда, сондай-ақ ең бек жағ дайларының ө згеруіне байланысты басқ а жұ мысқ а ауыстыру кезінде не кә сіптік аурудың белгілері пайда болғ анда ө з қ аражаты есебінен қ ызметкерлерді міндетті, мерзімдік (ең бек қ ызметі барысында) медициналық тексерулерден жә не ауысым алдындағ ы медициналық куә ландырудан ө ткізуге;
16) авариялық жағ дайдың ө ршуін жә не жарақ аттайтын факторлардың басқ а адамдарғ а ә сер етуін болғ ызбау жө ніндегі шұ ғ ыл шараларды қ абылдауғ а міндетті.
2. Қ ызмет ерекшеліктері мен жұ мыстардың тү рлері, айрық ша қ ауіптілік кө здерінің болуы ескеріле отырып, ең бек шартында не ұ жымдық шартта жұ мыс берушінің қ осымша міндеттері кө зделуі мү мкін.
Ескерту. 317-бапқ а ө згерістер енгізілді - Қ Р 2007.12.19 N 9 (алғ ашқ ы ресми жарияланғ аннан кейін кү нтізбелік он кү н ө ткен соң қ олданысқ а енгізіледі), 2009.12.30 № 234-IV (қ олданысқ а енгізілу тә ртібін 2-б. қ араң ыз), 2011.07.05 N 452-IV(2011.10.13 бастап қ олданысқ а енгізіледі), 2012.02.17 № 566-IV (алғ ашқ ы ресми жарияланғ анынан кейін кү нтізбелік он кү н ө ткен соң қ олданысқ а енгізіледі), 13.06.2013 № 102-V (алғ ашқ ы ресми жарияланғ анынан кейін кү нтізбелік он кү н ө ткен соң қ олданысқ а енгізіледі); 29.09.2014 N 239-V (алғ ашқ ы ресми жарияланғ ан кү нінен кейiн кү нтiзбелiк он кү н ө ткен соң қ олданысқ а енгiзiледi); 29.12.2014 № 269-V (01.01.2015 бастап қ олданысқ а енгізіледі) Заң дарымен.

318-бап. Ең бек қ ауіпсіздігі жә не ең бекті қ орғ ау
жө ніндегі іс-шараларды қ аржыландыру

Ең бек қ ауіпсіздігі жә не ең бекті қ орғ ау жө ніндегі іс-шараларды қ аржыландыру жұ мыс берушінің қ аражаты жә не Қ азақ стан Республикасының заң намасында тыйым салынбағ ан басқ а да кө здер есебінен жү зеге асырылады.
Қ ызметкерлер бұ л мақ саттарғ а шығ ынданбайды.
Қ аражат кө лемі ұ жымдық шартпен немесе жұ мыс берушінің актісімен айқ ындалады.
Ескерту. 318-бапқ а ө згеріс енгізілді - Қ Р 2012.02.17 № 566-IV (алғ ашқ ы ресми жарияланғ анынан кейін кү нтізбелік он кү н ө ткен соң қ олданысқ а енгізіледі) Заң ымен.

36-тарау. ЕҢ БЕК Қ АУІПСІЗДІГІН ЖӘ НЕ ЕҢ БЕКТІ Қ ОРҒ АУДЫ Ұ ЙЫМДАСТЫРУ

319-бап. Ең бек қ ауiпсiздiгi жә не ең бектi қ орғ ау
саласындағ ы нормативтiк актiлердi қ абылдау

1. Ең бек қ ауiпсiздiгi жә не ең бектi қ орғ ау саласындағ ы нормативтiк актiлер қ ызметкерлердiң ең бек қ ызметi процесiнде олардың ө мiрi мен денсаулығ ын сақ тауғ а бағ ытталғ ан ұ йымдастырушылық, техникалық, технологиялық, санитариялық -гигиеналық, биологиялық, физикалық жә не ө зге де нормаларды, қ ағ идаларды, рә сiмдер мен нормативтердi белгiлейдi.
2. Ең бек қ ауіпсіздігі жә не ең бекті қ орғ ау жө ніндегі нұ сқ аулық тарды ә зірлеуді, бекітуді жә не қ айта қ арауды жұ мыс беруші ең бек жө ніндегі уә кілетті орган белгілеген тә ртіппен жү зеге асырады.
Ескерту. 319-бап жаң а редакцияда - Қ Р 27.06.2014 N 212-V Заң ымен (алғ ашқ ы ресми жарияланғ ан кү нінен кейiн кү нтiзбелiк он кү н ө ткен соң қ олданысқ а енгiзiледi); ө згеріс енгізілді - Қ Р 29.09.2014 N 239-V (алғ ашқ ы ресми жарияланғ ан кү нінен кейiн кү нтiзбелiк он кү н ө ткен соң қ олданысқ а енгiзiледi) Заң ымен.

320-бап. Ө ндірістік объектілер мен ө ндіріс қ ұ ралдарын
жобалау, салу жә не пайдалану кезіндегі ең бек
қ ауіпсіздігі жә не ең бекті қ орғ ау жө ніндегі
талаптар

1. Ең бек қ ауіпсіздігі жә не ең бекті қ орғ ау талаптарына сай келмейтін ө ндірістік ғ имараттар мен қ ұ рылыстарды жобалауғ а, салуғ а жә не қ айта қ ұ руғ а, технологияларды ә зірлеуге жә не пайдалануғ а, машиналарды, тетіктерді, жабдық тарды қ ұ растыруғ а жә не ә зірлеуге жол берілмейді.
2. Егер жаң адан салынғ ан немесе қ айта қ ұ рылғ ан ө ндірістік объектілер, ө ндіріс қ ұ ралдары немесе ө німнің басқ а да тү рлері ең бек қ ауіпсіздігі жә не ең бекті қ орғ ау талаптарына сай келмесе, қ абылданбайды жә не пайдалануғ а берілмейді.
3. Алып тасталды - Қ Р 2012.02.17 № 566-IV (алғ ашқ ы ресми жарияланғ анынан кейін кү нтізбелік он кү н ө ткен соң қ олданысқ а енгізіледі) Заң ымен.
4. Қ абылдау комиссиясы ө ндірістік мақ саттағ ы объектіні пайдалануғ а қ абылдап алуды мемлекеттік ең бек инспекторының міндетті қ атысуымен жү ргізеді.
Ескерту. 320-бапқ а ө згеріс енгізілді - Қ Р 2011.07.05 N 452-IV (2011.10.13 бастап қ олданысқ а енгізіледі), 2012.02.17 № 566-IV (алғ ашқ ы ресми жарияланғ анынан кейін кү нтізбелік он кү н ө ткен соң қ олданысқ а енгізіледі) Заң дарымен.

320-1-бап. Ө ндірістік объектілерді ең бек жағ дайлары
бойынша аттестаттау

1. Ө ндірістік объектілер ең бек жағ дайлары бойынша міндетті тү рде мерзімдік аттестатталуғ а жатады.
2. Ө ндірістік объектілерді ең бек жағ дайлары бойынша аттестаттауды ө ндірістік объектілерді аттестаттаудан ө ткізу жө ніндегі мамандандырылғ ан ұ йымдар немесе ө зінің ұ йымында ең бек қ ауіпсіздігі жә не ең бекті қ орғ ау қ ызметі жә не ө ндірістік орта факторларын зертханалық жә не аспаптық зерттеулер жө ніндегі зертханалары бар жұ мыс берушілер бес жылда кемінде бір рет мерзімді тү рде жү ргізеді.
3. Ө ндірістік объектілерді ең бек жағ дайлары бойынша кезең ділікпен міндетті аттестаттаудан ө ткізу тә ртібін ең бек жө ніндегі уә кілетті орган айқ ындайды.
4. Ө ндірістік объектілерді ең бек жағ дайлары бойынша аттестаттаудан ө ткізу тә ртібін бұ зушылық анық талғ ан кезде ең бек қ ауіпсіздігін жә не ең бекті қ орғ ауды мемлекеттік қ адағ алау мен бақ ылау органының талап етуі бойынша ө ндірістік объектілерді ең бек жағ дайлары бойынша кезектен тыс аттестаттау ө ткізіледі.
Ө ндірістік объектілерді ең бек жағ дайлары бойынша кезектен тыс аттестаттау нә тижелері ө ндірістік объектіні ең бек жағ дайлары бойынша осының алдындағ ы аттестаттау материалдарына қ осымша тү рінде ресімделеді.
5. Ө ндірістік объектілерді аттестаттаудан ө ткізудің уақ тылығ ы мен сапасын бақ ылауды мемлекеттік ең бек инспекторлары жү зеге асырады.
Ескерту. Кодекс 320-1-баппен толық тырылды - Қ Р 2012.02.17 № 566-IV (алғ ашқ ы ресми жарияланғ анынан кейін кү нтізбелік он кү н ө ткен соң қ олданысқ а енгізіледі) Заң ымен; ө згеріс енгізілді - Қ Р 29.09.2014 N 239-V (алғ ашқ ы ресми жарияланғ ан кү нінен кейiн кү нтiзбелiк он кү н ө ткен соң қ олданысқ а енгiзiледi) Заң ымен.

321-бап. Жұ мыс орындарының қ ауіпсіздік талаптары

1. Жұ мыс орындары орналасқ ан ғ имараттар (қ ұ рылыстар) ө зінің қ ұ рылысы бойынша олардың функционалдық мақ сатына жә не ең бек қ ауіпсіздігі жә не ең бекті қ орғ ау талаптарына сай болуғ а тиіс.
2. Жұ мыс жабдығ ы осы жабдық тү рі ү шін белгіленген қ ауіпсіздік нормаларына сә йкес келуге, онда тиісті техникалық паспорт (сертификат), сақ тандыру белгілері болуғ а жә не қ ызметкерлердің жұ мыс орындарындағ ы қ ауіпсіздігін қ амтамасыз ету ү шін қ оршаулармен немесе қ орғ ау қ ұ рылғ ыларымен қ амтамасыз етілуге тиіс.
3. Авариялық жолдар мен қ ызметкерлердің ү й-жайлардан шығ атын жолдар бос болуғ а жә не ашық ауағ а не қ ауіпсіз аймақ қ а шығ аруғ а тиіс.
4. Қ ауіпті аймақ тар нақ ты белгіленуге тиіс. Егер жұ мыс орындары жұ мыстың сипатына қ арай қ ызметкерге қ ауіп-қ атер тө ндіретін немесе қ ұ лайтын заттар бар қ ауіпті аймақ тарда болса, онда мұ ндай орындар бұ л аймақ тарғ а бө где адамдардың кіруін шектейтін қ ұ рылғ ыларымен жабдық талуғ а тиіс. Жаяу жү ргіншілер мен
технологиялық кө лік қ ұ ралдары ұ йымның аумағ ында қ ауіпсіз жағ дайларда жү ріп-тұ руғ а тиіс.
5. Қ ауіпті ө ндірістік объектілерде (учаскелерде), оның ішінде биіктікте, жерасты жағ дайларында, ашық камераларда, тең із қ айраң дары мен ішкі су айдындарында жұ мыстар жү ргізу ү шін қ ызметкерлердің жеке қ орғ ану қ ұ ралдары болуғ а тиіс.
6. Жұ мыс орындары орналасқ ан ү й-жайлардағ ы температура, табиғ и жә не жасанды жарық, сондай-ақ желдеткіш жұ мыс уақ ыты кезінде ең бектің қ ауіпсіздік талаптарына сай болуғ а тиіс.
7. Қ ызметкерлер ең бек жағ дайлары зиянды (шаң -тозаң, газдану жә не басқ а да факторлар) жұ мысқ а жұ мыс беруші қ ауіпсіз ең бек жағ дайларын қ амтамасыз еткеннен кейін жіберіледі.
Ескерту. 321-бапқ а ө згеріс енгізілді - Қ Р 2012.02.17 № 566-IV (алғ ашқ ы ресми жарияланғ анынан кейін кү нтізбелік он кү н ө ткен соң қ олданысқ а енгізіледі) Заң ымен.

37-тарау. ЕҢ БЕК Қ ЫЗМЕТІНЕ БАЙЛАНЫСТЫ ЖАЗАТАЙЫМ ОҚ ИҒ АЛАРДЫ
ЖӘ НЕ Қ ЫЗМЕТКЕРЛЕР ДЕНСАУЛЫҒ ЫНЫҢ Ө ЗГЕ ДЕ ЗАҚ ЫМДАНУЛАРЫН
ТЕРГЕП-ТЕКСЕРУ МЕН ЕСЕПКЕ АЛУ

322-бап. Тергеп-тексерудің жалпы жағ дайлары жә не
ө ндірістегі жазатайым оқ иғ аларды есепке алу

1. Қ ызметкерлердің, сондай-ақ:
1) техникалық жә не кә сіптік, орта оқ у орнынан кейінгі, жоғ ары жә не жоғ ары оқ у орнынан кейінгі білім берудің білім беру бағ дарламаларын іске асыратын оқ у орындарында оқ итын, кә сіптік практикадан ө тіп жү рген адамдардың;
2) ә скери қ ызмет, арнаулы мемлекеттік органдарда қ ызмет ө ткерумен байланысты емес жұ мыстарды орындауғ а тартылғ ан ә скери қ ызметшілердің, арнаулы мемлекеттік органдар қ ызметкерлерінің;
3) сот ү кімі бойынша ең бекке тартылғ ан адамдардың;
4) азаматтық қ орғ ау саласындағ ы ә скерилендірілген жә не ө зге де мамандандырылғ ан кә сіби авариялық -қ ұ тқ ару қ ызметтері мен қ ұ ралымдары, ә скерилендірілген кү зет жеке қ ұ рамының, авариялардың, дү лей зілзаланың салдарларын жою жө ніндегі, адам ө мірін жә