Р-дағы Еуронормаға өту мәселелері

Қ азақ стан мамандарымен жасалғ ан Еуропалық нормаларды тү бегейлі талдау олардың жобалаудың отандық нормаларымен ұ қ састығ ы мен айырмашылығ ын кө рсетеді. Бұ л, сө зсіз, жобалаудың нә тижесінде де байқ алады.

2010 жылы Қ азақ станда реформалаудың 1-нші кезең і басталды. Соның аясында қ ұ рылыстық техникалық регламент «Ғ имараттар мен ү ймереттердің, қ ұ рылыс материалдары мен бұ йымдарының қ ауіпсіздігіне арналғ ан талаптар», Еврокодқ а ұ қ сас, ұ лттық қ осымшалары мен қ олдану нұ сқ амасы бар қ азақ стандық қ ұ рылыс нормалары, Еврокодтарда қ олданылатын терминдерге арналғ ан терминологиялық -тү сініктеме сө здік қ ұ растырылды.

Барлық айтылмыш жұ мыстарғ а отандық жә не шетел ұ йымдарынан жақ сы пікірлер берілді.

Еврокод енгізу алдағ ы технологиялар мен инновацияларды пайдалануды қ амтамасыз етуге жә не де Қ азақ стан территориясында инвестициялық жобаларды жү зеге асыру кезіндегі техникалық кедергілерді жоюғ а мү мкіндік береді. Еврокодпен қ атар ө тпелі кезең де қ азақ стандық нормативтер де қ олданылады.

Қ азақ станда Евронормаларды енгізудің негізгі мақ саты – біздің қ ұ рылыс секторының техникалық реттеудің еуропалық жү йесіне бірігуі жә не еліміздің территориясында шетел инвесторларының қ ызметіне тигізетін кедергілерді жою. Реформа негізі (бұ ғ ан ү ш компонент тиесілі: нормативтік база, тексеру жә не бақ ылау жү йесі, сә йкестігін бағ алау жү йесі) – Еврокодтарғ а ұ қ сас жаң а қ ұ рылыс нормаларына (CH PK EN) біртіндеп ө ту. Солармен қ атар (2015 жылғ а дейін) отандық нормалар мен ережелер қ олданыста болады.

Евронормалар мен Евростандарт енгізуіне орай бұ рын біз естімеген жә не елестете алмағ ан жаң а қ ұ рылыс материалдар, технологиялар, қ ұ рылғ ылар пайда болады. Осығ ан байланысты қ олданыстағ ы Қ НжЕ-ге ө згертулер енгізу жә не қ ұ рылысшыларғ а, жобалаушыларғ а табысты жұ мыс жасауғ а мү мкіндік беретін жаң а қ ұ жаттар қ абылдау қ ажеттілігі туындайды. Біздің ортақ міндетіміз – барлық жағ дайларда қ ауіпсіз нысандарды тұ рғ ызу жә не соң ғ ы нә тижесіне бағ ытталатын техникалық реттеу. Сол уақ ытта Евронормалар мен Евростандарттарды енгізу барысында рұ қ сат етілген қ ұ жаттардың кө п мө лшерде болуы «белсенді» тү рде кедергі тудыратынына назар аудару керек: ә р тү рлі мемлекеттік органдармен ө з алдына қ абылдануынан басқ а, заң намалық базаның ө зінде 1200-і жазылғ ан. Инвесторлар мен олардың серіктестері қ осымша жә не де кө п жағ дайда керек емес «келісімдік» шараларсыз Қ азақ стан экономикасының игілігіне ең бек етуі ү шін бұ л санды қ ысқ арту керек.

Ә рине, ұ лттық ерекшеліктерге бейімделген еуропалық стандарттарғ а икемделе отырып, отандық ө ндірушілердің ынтасын (мысалы, қ ұ рылыс материалдарының, сонымен қ атар Еуропалық жобалау ұ йымдары бә секелес болатын жобалау жә не зерттеуші ұ йымдардың ынтасын) ұ мытпағ ан жө н.

2010 жылы Ү кімет Қ аулысымен № 89/106 Еуропалық директивасының орнатуын есепке ала отырып Қ Р Техникалық регламенті «Ғ имараттар мен ү ймереттердің, қ ұ рылыс материалдары мен бұ йымдарының қ ауіпсіздігіне арналғ ан талаптар» бекітілген. Ө тпелі кезең де пайдалану нұ сқ аулары мен ұ лттық қ осымшалары бар қ ұ рылыс нормалары CH PK EN (0-9) дайындалды. Оғ ан алдағ ы анық тауларды талап ететін параметрлер мен қ ағ идалар (сейсмикалық, табиғ и-климаттық шарттардың жә не т.б.) жатады.

РГП мамандары жаң а Қ Н (СН) конструкцияларды жобалау барысында тапсырыс беруші жә не пайдаланушы ұ йымдар, қ ұ рылыс ұ йымдарын ө ндірушілер, жобалаушылар мен мердігер (подрядчик) арасында бірың ғ ай тү сіну, механикалық қ арсыласу, орнық тылық пен ө ртке тө зімділік талаптарына жауап беретін жобалаудың ортақ критерийлері мен тә сілдерін қ амтамасыз етуге мү мкіндік беретініне сенімді. Олар жергілікті талаптарды есепке ала отырып, шетел инвесторлары мен дайындығ ы бар отандық компанияларғ а ғ имараттың жобалауы мен қ ұ рылысын бастауғ а мү мкіндік береді.

2011 жылы тү сіндірмесі, есептеу ү лгісі жә не басқ а да тү рлі дең гейде талданғ ан мә ліметтері бар қ ұ рал ретіндегі нормативті-техникалық қ ұ жаттар дайындау жоспарланды.

Алдағ ы жылдарда тек қ ана CH PK EN нормаларын тә жірибеде пайдалану емес, басқ а да қ ұ рылыс саласындағ ы техникалық реттеу жү йесін қ ұ райтын инженерлік жү йелер, тексеру жә не бақ ылау, бағ алау мен сә йкестігін растауды іске асыру ү шін «Базис-А» корпорациясының кү шімен Астана қ аласында тұ рғ ын ү йлерді жобалау мен тұ рғ ызудың сынамалы жобасы орындалады.

Техникалық реттеу жү йесінің реформасы ЕурАзЭО-ның барлық қ атысушыларына маң ызды. Еуропалық нормаларды Кеден одағ ы мемлекеттерінің территориясында қ олдану жө нінде бірталай мә слихаттар жү ргізілді.

ТМД елдерінің экономикалық интеграциясының объективтік қ ажеттілігі, сонымен қ атар, Еуропа елдерімен ынтымақ тастығ ын дамыту жә не ДСҰ -ғ а кіру бойынша бастамалар КО пен ЕврАзЭО ү шін қ ұ рылыстағ ы техникалық ережелердің ортақ нормативтік алаң ын қ ұ ру мен қ атар жү ретін қ ұ рылыс саласын техникалық реттеуінің ескірген, тиімсіз жү йесін кешенді тү рде реформалау сұ ранысын тудырады. Сарапшылардың айтуынша, бұ л шетелдік озық технологиялар мен инновациялардың пайдаланылуын қ амтамасыз етіп, нормативтік негізді жетілдіріп, шетелдік инвестициялық жобаларды іске асыруда техникалық тосқ ауылдарды жоюғ а мү мкіндік береді.

CH PK EN қ ұ рылыс алаң ындағ ы практикалық қ олданысын «істеп ө теу» тақ ырыбы, техреттеу мен қ ұ рылыс саласының индустриалды-инновациялық дамуынан басқ а, Астана қ. 2011 ж. ө ткен I Республикалық конференция барысында елдің жоғ ары оқ у орындарындағ ы еврокод пен евронормағ а кө шуге байланысты жаң а жү йедегі оқ у-білім ү дерісін ұ йымдастыру мә селелері кө терілді.