Кронблоктар

Кронблоктарды бұ рғ ылау қ ондырғ ыларының басында орналастырады, жә не олардың қ ұ рылымы бұ рғ ылау қ ондырғ ысының тү ріне байланысты. Кронблоктарды шкивтердің саны бойынша, жү ккө тергіштігі жә не қ ұ рылымдық сұ лбасына байланысты ажыратады. Ереже бойынша, кронблоктың шкивтер саны тә л блогынан 1-ге артық болады. Кронблоктың шкивтері осьтес жә не осьтес емес болады. Осьтес емес сұ лбада жү рмелі арқ анның шкив осі қ алғ ан шкивтерге перпендикуляр орналасады.

Осьтес емес орналасу тә лді механизмнің тізбек бойымен қ озғ алуы ү шін жабдық талуының сұ лбасына негізделген АКТ (автоматты кө теру тә сілі) кешенін тізбектердің механизацлияланғ ан орналасуы кезінде қ олданылады.

Кронблок рамасында шкивтер секция бойынша орналасады. Ә рбір секция мойынтіректерінде шкивтер орналасқ ан осьтен тұ рады.

Мойынтіректердің ішкі сауыттарының арасында ара қ ашық тық тық сақ иналар орналасқ ан. Мойынтіректерді майлау стандартты тү рде шкивтердің осі бойымен жү зеге асырылады.

Шкивтері осьтес орналасқ ан екі секциялы кронблок іші алынатын тіреулерінде шкивтердің екі секциясы орналасқ ан рамадан тұ рады. Аспалы блок қ осымша жұ мыстарды атқ ару ү шін қ олданылады.

2-сурет. Кронблоктың кинематикалық схемасы

Ү ш секциялы кронблок секцияларының осьтес емес орналасуымен ерекшеленеді. Алдың ғ ы ү лгіге қ арағ анда, мұ нда жү рістік шкив (1) бө лек тіреуде (2) орналасқ ан, ал ол раманың жоғ арғ ы сө ресінде (3) орналасқ ан.

Кронблоктардың негізгі техникалық қ сипаттамалары

Кесте

* У –Уралмашзавод; КБ – кронблок; А –А-типті мұ нарамен жә не АКТ кешенін қ олданып жұ мыс істеу ү шін; бірінші сан– шкив саны; екінші сан – жү ккө тергіштік, т; ү шінші сан – бұ рғ ылау қ ондырғ ысындағ ы кронблоктың реттік нө мірі.

Ә рбір секция қ осарланғ ан роликті немесе конусты роликті тербелу мойынтіректерінде анйалатын шкивтер орналасқ ан осьтен тұ рады. Ә р тү рлі жиілікте айналатын шкивтердің арасындағ ы ү йкеліс шкивтер осінің байланысы арасында айыратын сақ инаны орналастырумен жойылады.

Ең ү лкен тозуғ а мойынтірек пен шкивтің ойық тары ұ шырайды. Шкивтердің секция бойынша орнаалсуы тозудың секцияларды 180 градусқ а бұ ру арқ ылы бірқ алыпты таралуын қ амтамасыз етеді.

Секцияның осінде ә рбір шкивтің мойынтірегін майлау ү шін бойлық ойық тар бар. Майды сақ тау жә не мойынтіректерді ластанудан қ орғ ау ү шін ә рбір шкивтің ступицасында фланецті қ ақ пақ қ ондырылады. Осьтік қ уыстар бұ рандамен реттеледі. Шкивтердің секциялары қ ораппен жабылады, сонымен қ атар шкив пен қ ораптың арасындағ ы қ уыс арқ ан диаметрінің 0, 15 аспауы керек.

Пайдалану кезінде шкивтер мен мойынтіректер ә ркелкі тозады. Ең кө п тозуғ а ұ шырайтын жү рістік арқ ан оралатын шкив пен соның мойынтірегі жә не сол арқ анмен жалғ анғ ан тез айналатын шкивтер. Осығ ан байланысты тозудың біркелкілігін қ амтамасыз ету ү шін пайдалану кезінде ә рбір секцияның 180˚ айналуын немесе егер секциялардағ ы шкивтердің саны бірдей болса, олардың орындарын ө зара ауыстыруын жү зеге асыру қ ажет.

Кронблокты монтаждау кезінде оны дең гей бойынша тексеріп, орталық тандырып кронблокасты балкаларғ а бекітіледі. Барабанның бойлық жә не ендік осьтері екі бағ ытта 1 м-ге 0, 5-0, 8 мм дә лдікпен тексеріліп, негізіне сенімді бекітеді. Кронблоктың шкивтері қ олмен еркін айналуы тиіс. Шкивтердің ойық тарының тозуын арнайы шаблонмен тексереді, жә не ол ойық тың тү бі бойымен 5 мм-ден аспауы керек. Ойық тардың бетінде ешқ андай жарық тар мен ойыстар болмауы керек.

Кроньлоктардың негізгі техникалық сипаттамасы олардың маркалануында кө рсетілген:

Мысалы, УКБА-6-270

У – Уралмашзавод; КБ-кронблок; А - А-типті мұ нарамен жұ мыс істеуге арналғ ан; 6 – шкив саны; 270 – жү ккө тергіштік, т.

2-УКБА-7-400-1.

У – Уралмашзавод, КБА - А-типті мұ нарамен жұ мыс істеуге арналғ ан кронблок 7 шкиві бар - жү ккө тергіштігі 400 тонна; 1- бұ рғ ылау қ ондырғ ысындағ ы кронблоктың реттік нө мірі.

Тә лді блоктар

Тә лді блоктарда шкивтердің саны кронблоктағ ыдан 1 кем болады. Тә лді блоктар кронблокка қ арағ анда салмағ ы ү лкен, бірақ кронблоктың жү ккө тергішітігі жоғ ары.

Тә лді блоктар бір секциялы жә не екі секциялы болып жасалады. Бір секциондыда мойынтіректерде шкивтері орналасқ ан бір осі болады. Тә лді блоктың осі траверсамен жалғ анғ ан екі беттің арасында болады. Ілмек тә лді блоктың беттерімен сол беттерге пісіріліп жалғ анғ ан екі сырғ а арқ ылы жалғ анады.

Бір секциялы тә лді блок бір бірімен траверса арқ ылы жалғ анғ ан екі беттен тұ рады. Беттерде қ озғ алмайтындай етіп ось бектілген. Осьте мойынтіректерде ақ андық шкивтер орналасқ ан. Осьте мойынтіректердің арасында арақ ашық тық тық айырғ ыш сақ ина орнатылғ ан. Остің ұ штарында мойынтіректерді майлауғ а арналғ ан тесіктері бар. мойынтіректерді ластанудан қ орғ ау ү шін шкивтерде қ ақ пақ тар орналасқ ан. Тә лді блок жақ таулаы қ ораппен қ апталғ ан. Тә лді блок ілмекпен екі ось арқ ылы жалғ анады

3-сурет. Тә л блогының кинематикалық схемасы.

Екі секциялы тә лді блок бір секциялығ а қ арағ анда АКЖ кешенінде қ олданылатын автоматты элеваторлармен жұ мыс істеуге арналғ ан. Оның жұ мысының ерекшелігі оның тізбек бойымен тө мен қ арай қ озғ алуы болып табылады.

Тә лді блок пен кронблоктың шкивтері

Шкивтің диаметр, профиль жә не ойық тың ө лшемі сияық ты қ ұ рылымдық параметрлері шкивтердің қ ызмет ету уақ ытына жә не тә лді арқ андардың шығ ынына айтарлық тай ә сер етеді.

Шкив диаметрінің оң тайлы ө лшемі мына қ атынастан табылады

Д_шк/d_к=150…160,

мұ нда: Д_ш - ойық тың тү бі бойынша шкивтің диаметрі;

к = 3 - арқ анның беріктік қ оры;

d_к – арқ анның диаметрі.

r= d/2 + (2, 5…4).

(r) кішіреюі кезінде арқ анның тіреулік қ асиеті азайып, оның тозуы артады. Шкивтер Шк-800-25 деп белгіленеді, онда шкивтің диаметрі мен арқ анның диаметрі кө рсетіледі.

Шкивтің массасы оның диамтеріне байланысты, диаметрі 800мм болғ анда G = 120 кг, ал 1365 мм болғ анда G=430 кг. Соң ғ ы кездері шкивтің ойық тары пластмассамен жабдық талады, бұ л арқ анның тозуын азайтады.

Тә лді блоктардың негізгі техникалық сипаттамалары

Кесте.

Бұ рғ ылау шығ ырлары.

Бұ рғ ылау шығ ырлары бұ рғ ылау процессінің тиімділігін анық тайтын басты агрегаттарғ а жатады.

Шығ ырдың негізгі технологиялық функцияларына мыналар жатады:

-қ ашауғ а берілген жү ктемені қ мтамасыз ету;

-қ ұ ралды ұ зарту;

-КТО;

-шегендеу тізбектерін тү сіру;

-қ осымша жұ мыстар.

Шығ ырлар бұ рғ ылау технологиясы мен оларды пайдалану шарттары мен талаптарына жауап беруі керек, яғ ни:

- Қ уат пен тарту кү ші ауыр операцияларды жү ргізуге жеткілікті болу керек;

- КТО кезінде кө теру жә не тү сіру жылдамдығ ы ү лкен ө німділікті жә не жұ мыстың апатсыздығ ы мен эргономикалығ ын қ амтамасыз ету керек;

- Шығ ырдың ө лшемдері мен массасы темір жолмен тасымалдау ережелерінде орнатылғ ан ө лшемдерден аспауы керек, сонымен қ атар ө лшемдер бұ рғ ылау қ ондырғ ысымен де шектеледі.

Шығ ырлар ұ зақ тұ рақ тылық, сенімділік, жө ндеуге жарамдылық бойынша талаптарғ а сә йкес келуі тиіс. Жө ндеуге тү скенше жұ мыс коры 3000-5000 сағ ат машина уақ ытына сә йкес келуі тиіс.

Бұ рғ ылау шығ ырлары келесі кө рсеткіштер бойынша жіктеледі:

- шығ ыр барабанына берілетін қ уат;

- жетекші тармақ тағ ы тарту кү ші;

- тежегіштердің қ уаты;

- кө терудің жылдамдық саны;

- білік саны.

Бұ рғ ылау шығ ырларының қ уаты МЕСТ 16293-82 регламенттеледі, терең дікке байланысты 200-2950 кВт арасында болады.

Бұ рғ ы шығ ыры: тербелмелі подшипниктерге отырғ ызылатын кө теру жә не трансмиссиялық біліктер, таспалы жә не электр тежегіштер орналасатын рамадан жә не басқ ару пультінен тұ рады.

Бұ рғ ы шығ ырлары білік санына қ арай бір, екі, ү ш білікті болып бө лінеді. Біліктер арасындағ ы кинематикалық байланыс шынжыр берілістер арқ ылы іске асырылады. Кө теру білігі – бұ рғ ы шығ ырының негізгі білігі, кейбіршығ ырлар ү шін ол тек біреу ғ ана. Кө теру бө лігіне шынжыр беріліс жұ лдызшаларынан басқ а, тә л арқ анын орау ү шін барабан, таспа тежегіш жә не гидравликалық немесе электр тежегіштер білігін қ осушы муфта орналастырылады. Трансмиссиялық жә не аралық, біліктер кө теру білігі мен шығ ыр жетегі арасындағ ы кинематикалық байланысты іске асырады. Кейбір жағ дайларда трансмиссиялық білікті роторғ а айналым беру ү шін жә не қ ашауды ө здігінен жіберетін тесікті шығ ырғ а қ осу ү шін қ олданылады. Аралық білікке, кө теру білігіне айналым беруші шынжыр беріліс жұ лдызшаларынан басқ а кейбір жағ дайларда жү к сү йретіп тарту, кө теріп-тү сіру кезінде қ ұ бырларды ашу, бекіту ү шін арнайы катушка қ ойылады. Кейінгі кезде бұ л жұ мыстарды атқ ару ү шін қ осалқ ы шығ ыр жә не пневматикалық атқ ыштар қ олданылады.

Бұ рғ ы шығ ырлары екі тү рлі тежегіштермен жабдық талады: таспалы, гидравликалық немесе электр тежегіштер. Таспалы тежегіштер қ ұ быр тізбектреін кө теріп ұ стау, тү сіру жылдамдығ ын реттеу, толық тоқ тату, бұ рғ ылау кезінде қ ашауды жіберіп отыру қ ызметтерін атқ арады. Бұ рғ ы шығ ырлары екі таспалы қ олмен жыне пневматикалық басқ арылатын тежегіштер мен жабдық талады.

Бұ рғ ылау аспабын тө мен терең діктерге тү сіру барысындағ ы тежеу кезінде, тежеуіш қ алыптарының шкивке ү йкелу салдарынан ө те кө п жылу бө лінеді де, қ алыптар мен шкив қ ызып, олардың тежеу сапасы тө мендейді. Сондық тан бұ рғ ы шығ ыры қ осымша гидравликалық немесе электр тежнуіштермен қ амтамасыз етіледі.

Гидравликалық тежеуіш бұ рғ ылау жә не шегендеу тізбектерін тү сіру жылдамдығ ын бә сең дету ү шін қ олданылады. Шығ ыр барабанын толық тоқ тату, таспалы тежеуішпен іске асырылады.

Бұ рғ ылау шығ ырларының кинематикалық сұ лбалары шартты белгілер арқ ылы оның кинематикалық элементтері арасындағ ы байланыс пен жалғ асуларды кө рсетеді.

БШ бір, екі жә не ү шбілікті болып сериялы шығ арылады. Мысал ретінде ү шбілікті шығ ырды қ арастырайық, ол кө теру 15, трансмиссионды 5, орамды 3 жә не ротор жетегінің қ осымша білігінен 9 тұ рады. Шығ ыр тісті беріліс қ орабындағ ы жетекші білі пен жетектегі біліктің ауысуы арқ ылы іске келтіріледі. Беріліс қ орабының жетекші білігі карданды білікпен 6 трансмиссионды білікке 5 жалғ анады жә не шина-пневматикалық муфта 16 арқ ылы қ осылатын тісті беріліс (28/25) арқ ылы кө теру білігіне «жылдам» жылдамдық ты береді.

Беріліс қ орабының жетекші білігі тө рт жылдамдық қ а ие. Карданды біліктің 8 кө мегімен беріліс қ орабы тісті редуктормен жалғ анады, редукторда да екі шығ у білігі бар. олардың бірі шығ ырдың кө теру білігімен ШПМ 7 арқ ылы, ал екіншісі ротор жетегінің білігімен 9 жалғ анады. Осылайша шығ ырдың бес жылдамдығ ы бар, соның тө ртеуі «тыныш» ал біреуі тә уелсіз «жылдам», ал ротордың тө рт айналым жиілігі бар.

Бұ рғ ылау шығ ырларының негізгі техникалық сипаттамалары

Кесте

Орамды білік 3 шынжырлы беріліспен 4 іске қ осылады, кө теру білігіндегі жетекші дө ң гелек Z = 9еркін отырғ ызылғ ан «жылдам»жылдамдық тың шынжырлы дө ң гелегімен Z = 28 блокқ а тү сірілген. Осылайша, орамды білік 3 тез жү ргіші білікпен ү немі іліністе болады. Орамды біліктің консолінде планетарлы тісті берілісі бар 2 фрикционды орам 1 орналасқ ан. Ол бұ рғ ылауды қ осымша жұ мыстар ү шін қ олданылады. Орамды біліктің міндеттелген бос жү рісі – шығ ырдың қ арастырылып отырылғ ан кинематикалық сұ лбасының кемшілігі болып табылады.

Ротордың жетегі шынжырлы беріліспен (21/40) жү зеге асады. Ол ШПМ 10 арқ ылы қ осылады. Қ ашауды беруді реттеушінің гидродинамикалық тежегіші 12 мен шынжырлы дө ң гелек 14 шығ ырдың кө теру білігіне екі жақ ты жұ дырық шалы муфтамен жалғ анады.