Главная страница Случайная страница
Разделы сайта
АвтомобилиАстрономияБиологияГеографияДом и садДругие языкиДругоеИнформатикаИсторияКультураЛитератураЛогикаМатематикаМедицинаМеталлургияМеханикаОбразованиеОхрана трудаПедагогикаПолитикаПравоПсихологияРелигияРиторикаСоциологияСпортСтроительствоТехнологияТуризмФизикаФилософияФинансыХимияЧерчениеЭкологияЭкономикаЭлектроника
Материалдардың қызған кездегі қасиеттерін өзгертуі
|
|
Қ ұ бырлардың болат материалын қ ыздыру оның ағ у шегінің ө згеруіне ә келіп соқ тырады (6.14-сурет, 6.3-кесте).
|
|
Қ ұ бырлар мен олардың материалдарын таң дап алу кезінде тізбекте алдын ала кернеу жасау есепке алынады, атап айтқ анда, қ ұ бырларды керу жағ дайында цементтеу. Сол кезде олардың қ ызғ ан кездегі кернеуі азаяды.
Мұ ндай технология бірінші рет Ө зен кенорнында қ олданылды жә не ұ ң ғ ымаларды пайдаланудағ ы кө п жылдық тә жірибе оны толық растады.
Шегендеуші тізбектің қ ұ бырларының беріктігі мен тығ ыздығ ы негізінен олардың резьбалық байланыстарына анағ ұ рлым тә уелді болады. Егер алдын ала қ ажетті шаралар қ олданылмаса оларғ а берілетін жылулық ә серлер резьбалық байланыстардың беріктігін кү рт тө мендетуі мү мкін.
Алдымен барлық резьбалық байланыстарды қ ажетті бұ рау моменттерімен мұ қ ият бекіту керек. Резьбалар ағ ытылатын болса, онда нығ ыздауыш майларды қ олдану қ ажет. Мысалы, тізбектің температурасы 140-150 0С-қ а дейін қ ыздырылса, онда Р-2 жә не УС-1 майлары қ олданылады. Ал қ ызу температурасы 200-300 0С-та резьбаларғ а басқ а нығ ыздауыштар пайдаланады. Атап айтқ анда, резьбаның ішкі қ абатын жұ мсақ металл қ абатымен толтыру. Мұ ндай кезде резьбаларды бү йірлік жә не радиалды нығ ыздау орын алады. Жұ мсақ металл қ абатын резьбағ а орау ү шін оны мұ қ ият тазалап жә не 4000С-қ а дейін қ ыздырады.
6.3-кесте
Мұ най сортаменті қ ұ бырларының беріктік топтары
| МЕМСТ бойынша беріктік тобы | Ең кіші шек, МПа | 5ААНИ 5АХАНИ 5АСАНИ стандарттары бойынша қ ұ бырлардың номенклатурасы | Ең кіші шек, МПа | ||
| Беріктігі | Ағ ымдылығ ы | Беріктігі | Ағ ымдылығ ы | ||
| С Д К Е Л М Р | 5, 5 6, 5 7, 5 | 3, 2 3, 8 5, 5 6, 5 7, 5 9, 5 | H-40 J-55 C-75 N-80 P-110 | 4, 22 5, 27 6, 68 7, 03 8, 79 | 2, 81 3, 87 5, 27 5, 62 7, 73 |
Қ ұ бырлардың бір-бірімен байланысының беріктігін арттыру ү шін трапециялы резьба қ олданылады жә не ол қ ұ бырлар тізбегін алдын ала тарту шамасын ұ лғ айтады.
Қ ұ бырларды таң дау кезіндегі есепке алатын маң ызды фактордың бірі – ол металдың коррозиясы. Жоғ ары температура, бумен ауаны қ осып айдау, қ абатқ а ыстық жә не агрессивті су беру жә не металдың кернегіштік кү йі ондағ ы коррозия процесін ү детеді. Шегендеуші қ ұ бырларды коррозиядан қ орғ ау мақ сатында арнайы материалмен жабу ә лі де болса жетілмеген, ә сіресе қ ұ бырлардың бір-бірімен резьбалы байланысқ ан жерлерін қ орғ ау қ иындық тудырады.
Ә зірге коррозиядан қ орғ ану болаттың шыдамды маркаларын қ олданумен, қ ұ быр қ абырғ асының қ алың дығ ын арттыру жә не ұ ң ғ ымағ а берілетін жылутасығ ышқ а ингибитор қ осумен шектеліп келеді.
Температура артқ ан жағ дайларда тампонажды жұ мыстарғ а арналғ ан цементті қ оспаларды аса мұ қ ият таң дап алу керек, себебі кә дімгі қ олданыстағ ы портландцементтердің сапасы кү рт тө мендейді. Мысалы, температура 130 0С-та беріктігі жоғ ары портладцементтің майысуғ а қ арсылық кедергісі 6, 4-5, 9 МПа шамасынан 4, 1-3, 7 МПа-ғ а дейін тө мендейді. Сондық тан, жоғ ары температуралы ұ ң ғ ымаларда арнайы цемент-қ ұ мның қ оспасын қ олдану ұ сынылады.
Цементті тасқ а ұ нталмағ ан кварц қ ұ мын араластыру оның беріктігін ұ лғ айтады (6.4-кесте).
6.4-кесте
Екі тә улік қ атудан кейінгі цементтік тасты сынау нә тижесі
| Материал тү рі | 00С температура жә не қ ысымда (МПа) майысуғ а беріктік (МПа) мө лшері | ||
| 75 жә не 0, 1 | 100 жә не 30 | 130 жә не 35 | |
| Портландцемент: Новороссиялық Қ арадақ тық Цементті-қ ұ мды қ оспа (ара қ атынасы 3: 1): Новороссиялық Қ арадақ тық | 6, 4 5, 9 6, 77 7, 3 | 5, 1 4, 6 5, 02 5, 3 | 4, 8 3, 7 5, 2 4, 2 |
Цементке ұ нталғ ан кварцты қ ұ мды қ осу цементті тастың беріктігін анағ ұ рлым арттырады (ұ нталмағ ан қ ұ мғ а қ арағ анда). Температура 2000С шамасында болғ ан кезде ұ нталмағ ан қ ұ м мен цементтің ара қ атынасы 67: 33 болғ анда цементтік тастың тә улік бойы қ ату кезінде оның сығ ылуғ а беріктік шегі 36, 3 МПа болады. Ал дә л сондай қ ұ рамдағ ы ұ нтақ талғ ан қ ұ м мен 75: 25 ара қ атынасымен алынғ ан қ оспаның 1800С-тағ ы тә уліктік қ ату кезіндегі сығ ылуғ а беріктік шегі 57, 9 МПа болады (6.5-кесте).
6.5-кесте
Ұ нтақ талғ ан кварцты қ ұ м мен цементтің қ оспасының қ асиеттері
| Температура, 0С | Ә ртү рлі ара қ атынастағ ы цементті-қ ұ м қ оспасының сығ ылуғ а беріктік шегі (МПа) | |
| 75: 25 | 50: 50 | |
| - 35, 5 57, 9 | 18, 3 48, 5 60, 5 |
|
|