Журнал редакторларына не керек

- жоғ ары сапалы ғ ылым.

- рецензиялаудан ө туге дайын жұ мыс

- біртума зерттеме

- журнал оқ ушыларының қ ызығ ушылығ ын тудыратын ғ ылыми зерттемелер

- зерттемелердің белсенді аймақ тары /жоғ ары дә режедегі дә йексө здер келтіру

- нақ ты ә рі қ ысқ а, тү сінікті етіп жеткізу

6 ДҰ РЫС ЖУРНАЛДЫ Қ АЛАЙ ТАҢ ДАУ КЕРЕК?

Дұ рыс журналды таң дау ө те маң ызды, мақ аланы жариялауда кідірістерге жә не шектеулерге жол берілмейді

- журнал жә не журнал іріктемесін оқ ың ыз

- ө зің іздің қ арасытырып отырғ ан журналың ыз бойынша коллегаларың ызбео олардың осы журналғ а қ атысты тә жірибесі туралы сойлесің із, ақ ылдасың ыз

- ө зің іздің кітапханаң ыздың қ ызметкерлерінің тә жірибесін пайдаланың ыз

- бә секелес/ қ ызметтес зерттеу топтары ө здерінің жұ мыстарын қ айда жариялайтынын тексерің із

- сіз ү шін импакт-фактор қ аншалық ты маң ызды? Немесе сіз кө бінесе мақ алаң ыздың пайдаланушылық дең гейіне кө п мін бересіз бе?

- ө зің іздің жұ мысың ызда сілтемелерді зерттең із. Біртума мақ алалар қ айда жарияланды жә не оқ ылу дә режесін қ андай? Баспағ а шығ арушылардың сайттарын тексерің із, ол жерден «авторлар ү шін» деген бө лімінен кө птеген пйдалы ақ параттар табуғ а болады.

- нақ ты беру ү рдісі жә не материалдарды қ арастыру ү рдә сә жоқ журналдардан алшақ болың ыз

7 МАқ АЛАНЫ Қ АЛАЙ Қ Ұ РАСТЫРУ КЕРЕК

· Мақ аланың не туралы жазылатынын, не мақ сатта жазылатынын анық тап алың ыз.

· Аудиторияны анық тап алу керек. Жазудан бұ рын кім ү шін, қ анша жастағ ы оқ ырман ү шін жазатының ызды анық тап алың ыз. Мә селен, ғ ылыми мақ ала мен балаларғ а арналғ ан мақ аланы шатастырмау керек. Аудиторияғ а сә йкес, дайындығ ың ыз да ө згеріп отыруы керек.

· Оқ ырманғ а не керектігін іздең із. Оқ ырмандар не туралы білгісі келеді? Олар іздеген мә ліметті беруге сіздің білім қ орың ыз жеткілікті ме? Бұ л арқ ылы мақ ала жазуғ а сюжет табу оң ай болады. Бірақ ө з білім қ орың ызбен ғ ана шектелмей, жаң а деректер іздеп, оларды мең геру арқ ылы пайдалы мақ ала жаза аласыз.

· Жазатын мақ алаң ыз еш жерде талқ ыланбағ ан, жаң а, ө зекті болсын. Ал егер сіз жазғ ың ыз келген тақ ырып жауыр болса, оның берілу форматын ө згертің із, яғ ни ө зге бір қ ырынан беруге тырысың ыз. Бар дү ниені қ айталап жазып шығ у емес, ең болмағ анда сол ақ паратты толық тыру сіздің мақ алаң ыздың ө зектілігін арттырады. Бұ л арқ ылы оқ ырманның назарын аударасыз ә рі олар ә р жазғ ан мақ алаң ызғ а қ айта оралып оқ итындай болады.

· Жазатын тақ ырыбың ызды ө зге ешкім, ешқ ашан жазбағ ан болсын. Мақ алағ а ө згеше рең к, жаң а тұ рпат берің із.

· Тақ ырыпқ а жаң а ойлар қ осың ыз. Ө з ұ сыныстарың ызды немесе ө зге авторлардың мақ аласында жоқ деректерді қ осың ыз. Бұ л – оқ ырманның бү гінгі ақ парат тасқ ынында дә л сіздің мақ алаң ызды таң дап оқ уғ а себеп болады.

· Қ ызық тыра жазың ыз. Оқ ырман ғ ана емес, жазып жатқ ан тақ ырыпқ а ө зің із де аса ү лкен мә н беретінің ізді кө рсетің із. Сіздің қ ызығ ушылығ ың ызды кө рген оқ ырман да мә н бере бастайды. Тіпті оқ ырманның ой қ орытуына, сараптауына мү мкіндік беретіндей етіп жазың ыз. Таң далғ ан тақ ырыпты зерттең із Негіздерін білің із. Жазғ алы жатқ ан мақ алаң ыздың жалпы сипатын ойластырың ыз. Бұ л арқ ылы кө п тақ ырыптың ішінде адаспай, айтқ ың ыз келген ойды жинақ тауғ а мү мкіндік болады. Ә рине, жазғ ың ыз келген тақ ырып тө ң ірегінде ақ парат болмауы мү мкін, сондық тан тақ ырыпты білетін адамдардан, газет-журналдан, интернет басылымдарынан, кітаптардан іздеп, тапқ ан жағ дайда оларғ а сілтеме беру арқ ылы қ олдана аласыз.

· Мұ нда назар аударарлық бір мә селе – сіз тапқ ан ақ парат негізсіз, ө тірік я толық емес болып шығ уы мү мкін. Сондық тан іздеуді жалғ астыра тү сің із.

· Сенімді ақ парат кө здеріне жү гінің із. Талқ ыланатын тақ ырыптың оң да, теріс те кө зқ арастарын жинақ тап, оларды салмақ тау арқ ылы сіз бұ л салада маман бола аласыз.

· Ә рине, деректерді интернеттен табу оң ай. Десе де, мұ нда да кө регендік, тапқ ырлық қ асиеттер керек. Ақ параттардың сілтемесіне ө тіп, ғ ылыми деректер мен қ айнарын қ арастыруғ а ерінбең із.

· Ақ паратты тү рлі жолдармен беруге болады. Табылғ ан ақ паратты мә тіндік нұ сқ ада емес, кесте, диаграмма, суреттермен де беруге болады. Бастысы, оқ ырманғ а ақ параттың тү сінікті болуы екенін естен шығ армаң ыз.

Мақ аланы жазың ыз Кө лемін анық тап алың ыз. Жазбаны қ ай басылымғ а беретінің ізге байланысты сө з санын, қ анша парақ жазатының ызды ойластырып алың ыз. Тақ ырыпты аша тү су ү шін қ аншалық ты кө п жазуың ыз керектігін анық таң ыз. Мақ аланың жоспары. Жазу алдында оның неден басталып, қ алай аяқ талатынын, негізгі бө лімде қ андай мә селе айтылатынын белгілеп алың ыз. Егер жоспар қ ұ ратын болсаң ыз, мақ аланың қ ай бө лімінде композициялық қ ате барын, қ ай бө ліміндегі деректі толық тыру керектігін біле алатын боласыз.

· Жазу стиліне, қ ұ рылымына уақ ыт бө лің із. Мә селен, мақ ала мазмұ ны балалар туралы болса, онда архаизм, термин сө здер қ осудың реті жоқ. Ал ғ ылыми мақ алада ақ паратты ауызекі сө збен жеткізе алмайсыз. Бұ л ү шін аудиторияның жасы мен кө ң іл-кү йіне назар аударың ыз.

· Мысалы, газетке шығ атын мақ ала баяндау формасында, тым ғ ылыми емес болуы керек. Бірақ ауызекі сө здерді пайдаланбау керек. Ғ ылыми мақ ала эссе форматында 5 параграфтан тұ ратын ғ ылыми тілде жазылады.

Мақ аланы ө ң дең із

Мақ аланы жариялаудан бұ рын, қ айта оқ ып шығ ып, ө ң деу керек. Егер уақ ытың ыз болса, бір кү ннен кейін жаң а деммен оқ ып, тү зеткенің із жө н. Осы арқ ылы мақ аланың қ алай жазғ ың ыз келгенін жә не қ алай жазып шық қ аның ызды салыстырып, айырмашылығ ын байқ айсыз. Кө п жағ дайда мақ аланы дауыстап оқ ып кө ру керек. Сонда кейбір сө з тіркестері мен сө йлем қ ұ рылымының қ атесін тү зей аласыз.

· Мә тіндегі орфографиялық жә не грамматикалық қ ателерді тү зетің із.

· Бұ дан кейін мақ аланың жалпы қ ұ рылымы дұ рыс тұ рғ анына кө з жеткізің із. Мә н-мағ ына логикалық тізбекте дұ рыс орналасқ ан ба? Ақ паратпен мү лдем таныс емес оқ ырманғ а бә рі де тү сінікті болсын. Мақ алада бір-біріне қ айшы келетін пікір мен қ ате деректердің жоқ тығ ын қ адағ алаң ыз.

· Егер мақ ала кө ң іл кө ншітпесе, белгілі бір тарауларын я тү гелдей жұ мысты қ айта жазып шығ ың ыз. Мақ ала ө зің ізге ұ намай жатса, мақ алаң ызды барынша талап-жігерің ізді аямай қ айта бір қ арастырып кө рің із.

· Мақ аланы қ ызық ты етің із. Мә тінге сурет, диаграмма, видео, аудио материалдар қ осың ыз. Осы арқ ылы мақ аланы тү сінікті ә рі оқ уғ а жең іл етесіз. Мақ аланы жариялаң ыз Жұ мысты аяқ тағ ан соң мақ аланы жариялайсыз, бірақ мә селе мұ нымен біткен жоқ. Ү немі ілік іздеп отыратын трольдердің пікірін елемең із. Сіздің жазғ ан ең бегің іздің қ ұ ны кө к тиын болып та кө руі мү мкін. Мақ ала бә ріне бірдей ұ намайтынын ескерің із.

8 SpingerLink бө лімінде Қ азақ станнан тү скен журналдардың тү рі мен саны қ андай?

9 ДҰ РЫС ЖУРНАЛДЫ Қ АЛАЙ ТАҢ ДАУ КЕРЕК?

Дұ рыс журналды таң дау ө те маң ызды, мақ аланы жариялауда кідірістерге жә не шектеулерге жол берілмейді

- журнал жә не журнал іріктемесін оқ ың ыз

- ө зің іздің қ арасытырып отырғ ан журналың ыз бойынша коллегаларың ызбео олардың осы журналғ а қ атысты тә жірибесі туралы сойлесің із, ақ ылдасың ыз

- ө зің іздің кітапханаң ыздың қ ызметкерлерінің тә жірибесін пайдаланың ыз

- бә секелес/ қ ызметтес зерттеу топтары ө здерінің жұ мыстарын қ айда жариялайтынын тексерің із

- сіз ү шін импакт-фактор қ аншалық ты маң ызды? Немесе сіз кө бінесе мақ алаң ыздың пайдаланушылық дең гейіне кө п мін бересіз бе?

- ө зің іздің жұ мысың ызда сілтемелерді зерттең із. Біртума мақ алалар қ айда жарияланды жә не оқ ылу дә режесін қ андай? Баспағ а шығ арушылардың сайттарын тексерің із, ол жерден «авторлар ү шін» деген бө лімінен кө птеген пйдалы ақ параттар табуғ а болады.

- нақ ты беру ү рдісі жә не материалдарды қ арастыру ү рдә сә жоқ журналдардан алшақ болың ыз

10 ИМПАКТ ФАКТОРЫ НӨ ЛСЗ ЖУРНАЛДАРДА Қ АЛАЙ МАҚ АЛА ЖАЗУҒ А БОЛАДЫ

Ең алдымен Scopus и Thomson Reuters деректер базасын зерттеген жө н, бұ ғ ан кез келген адам қ ол жеткізе алады: «НЦ НТИ» АҚ немесе Университета территориясында толық тізіммен танысуғ а болады. Келесі қ адам халық аралық жә не ресей журналдарының талаптарына жауап беретін мақ ала жазу. Ол ү шін ғ ылыми зерттемеге қ атысты қ ұ рамы, қ ұ рылымы, мазмұ ны бойынша талдау бойынша аса ү лкен мө лшердегі ақ парат қ арастыру керек. Олардың ә р қ айсысына жеке жеке тоө талып ө ткен жө н. Ұ зақ уақ ытқ а созылғ ан дайындық этапынан кейін біздің қ олымызда шетелдік ү лгіге сай ғ ылыми мақ ала болады. Енді ең негізгі бө лігіне келеміз яғ ни журнал редакциясына хат жазу. Ол ү шін ағ ылшын тілінде хат жазу стандарттарын зерттеген дұ рыс, себебі оның да ө зінің спецификасы болады. Осыдан кейін жазылғ ан хатты озің іздің деректер базасынан таң дап алғ ан журнал редакциясына жіберу кажет. Ғ ылыми басылым редакциялары негізінен абстракт, яғ ги мақ алаң ыздың қ ысқ аша мазмқ нын талап етеді. Осы жерде абстракт жазу стандарттарына да аса мә н берген жө н. Осылайша, дұ рыс жазылғ ан хат пен абстракт сіздің жақ сы нә тижеге қ ол жеткізуің іздің кепілі. Сонымен қ атар бір мақ аланы бірнеше журналғ а қ атар жіберудің қ ажеті жоқ екенін ескергенің із жө н. Себебі мақ алаң ызды екі журнал да қ абылдау туралы шешім кабылдаса біреуінен бас тартуың ызғ а тура келеді, ал бқ л сіздің болашақ та бұ л журналмен жұ мыс жасауың ызғ а кедергі келтіруі мү мкін. Сондай ак шетелдік журналдар плагиатқ а аса қ атаң карайды, сондық тан да ұ сынғ ан материалың ыз кайталанбауы қ ажет, баска журналдарда басылымғ а шық пағ аны маң ызды. Дайындық тарың ызғ а карамастан сіздің мақ алаң ызды сураныс берген журналың ыз кабылдамауы мү мкін. Мұ ндай кездерде мойынсұ нбағ ан жө н. Мақ алаң ыздан бас тарту бұ л да ө з алдына нә тиже, бұ л мақ алаң ыз жарамаса келесісін жазуғ а кірісің із. Тағ ы ү шінші жолы бар, Мақ алаң ызды басқ а шетелдік импакт факторы жок, алайда шетелде кең інен танымал жә не журналының бү кіл ә лемге интернет желісі бойынша таралатын электронды нұ сқ асы бар журналғ а жіберіп корің із. Бұ л тә сілдің кө птеген жақ сы ақ тары бар, сіздің мақ алаң ыз туралы кө п адамдар білетін болады сондай ак журнал редакцияларына да белгілі болады. Сонымен катар ең бегің із босқ а кетпей, жарияланады.

11. ККСОН ұ сынғ ан бір журналғ а талдау жасау

ККСОН ұ сынғ ан журналдың бірі «Хабаршы» ғ ылыми-білім беру журналы Ұ лттық қ орғ аныс университетімен басылып шығ арылады. №13177-Ж есептік тіркеу туралы куә лігі Қ азақ стан Республикасы Мә дениет жә не ақ парат министрлігімен 2012 жылғ ы 21 қ арашада берілген. ISSN 1606-4178.
Басылым мерзімділігі тоқ санына 1 рет. «ХАБАРШЫ» Ғ ЫЛЫМИ-БІЛІМ БЕРУ ЖУРНАЛЫНДА ЖАРИЯЛАНАТЫН Қ ОЛЖАЗБАЛАРҒ А Қ ОЙЫЛАТЫН ТАЛАПТАР. Мақ алалар журналда қ азақ, орыс, ағ ылшын тілдерінде жарияланады. Ғ ылыми мақ аланың қ олжазбасы А4 форматында кестелерді (суреттерді) қ оса алғ анда 5 бет кө лемінен аспауы тиіс. Мақ ала редакциялық алқ ағ а (хатшығ а) қ ағ аз нұ сқ ада жә не электронды тү рде бір данада ұ сынылады (Офис 2000, Word, Times New Roman, 14 pt). Мә тін гарнитурасы орыс тілінде - Times New Roman, кегль – 14, жол аралығ ы-1. Мемлекеттік тілдегі мә тін қ арібі -Times New Roman KZ, кегль – 14, жол аралығ ы-1. Ғ ылыми мақ аланың атауы беттің ортасында бас ә ріптермен ГОСТ 7.5-98. талаптары бойынша беріледі. Мақ ала атауының ү стің гі сол жақ бұ рышында Ә ОЖ (ә мбебап ондық жіктегіш) орналасады. Мақ ала атауының ү стінде автор туралы мә лімет: аты-жө ні, тегі, ғ ылыми дә режесі, ұ йымның атауы, одан кейін тү йіндеме, тү йін сө здер, мақ ала мә тіні беріледі Мақ ала мә тінінен кейін ә дебиеттер тізімі, одан ә рі тү йін (қ азақ, орыс жә не ағ ылшын) ү ш тілде рә сімделеді.

Ғ ылыми мақ ала қ олжазбасына қ оса беріледі:
– сарапшылар қ орытындысы, оның негізінде ашық басылымғ а жариялануғ а рұ қ сат беріледі;
– мақ алағ а рецензия (ғ ылым кандидаты, докторы, Рh.D докторы ғ ылыми дә режесі бар тұ лғ алардан басқ а);
– мө ртаң балы мө рмен расталғ ан жә не сол мақ аланы басылымғ а ұ сынғ ан ЖОО кафедрасының отырысы хаттамасынан кө шірме.

Ғ ылыми мақ ала қ олжазбасын жазу кезінде келесі талаптарды ескеру қ ажет: – мә тінде қ олжазбадағ ы ақ парат дереккө здеріне сілтеме тө ртбұ рышты жақ шада ГОСТ 7.32-2001 талаптарына сә йкес беріледі, мысал ү шін [1]; – тү рлі-тү сті суреттер (кестелер, сұ лбалар, диаграммалар) сурет тү рінде рә сімделеді, оларғ а ғ ылыми мақ аладағ ы мә тінде сілтеме беріледі. Атауы суреттің астына, беттің ортасына келтіріліп, ГОСТ 7.32-2001 талаптарына сә йкес орналастыру керек;
– кестелер ГОСТ 7.32-2001.талаптарына сә йкес рә сімделеді. Берілген талаптарғ а сә йкестікте рә сімделмеген мақ алалар басылымғ а қ абылданбайды.Ғ ылыми мақ аланың мазмұ ны ү шін автор (лар) жауапты. Редакция алқ асы ө зіне жариялау немесе қ олжазбаны басылымғ а жарияламау қ ұ қ ығ ын қ алдырады.

12. Қ азақ стандағ ы ғ ылыми басылымдардың жағ дайы қ андай?

Қ азақ стан Республикасы Ғ ылым министрлiгi-Ғ ылым академиясы (бұ дан ә рi - Ғ ылымминi-Ғ ылым академиясы) алқ асының 1998 жылғ ы 16 қ азандағ ы N 31 қ аулысына жә не Ғ ылымминi-Ғ ылым академиясы Ғ ылыми-баспалық кең есiнiң 1998 жылғ ы 8 қ ыркү йектегi шешiмiне сә йкес жә не Ғ ылымминi-Ғ ылым академиясының ғ ылыми ең бектерiн басып шығ ару жә не тарату тә ртiбiн жетiлдiру мақ сатында:
1. Қ азақ стан Республикасы Ғ ылым министрлiгi-Ғ ылым академиясының қ оса берiлген ғ ылыми ең бектерiн басып шығ ару тә ртiбi бекiтiлді (ә рi қ арай - Тә ртiбi).
2. Ғ ылымминi-Ғ ылым академиясының қ ұ рылымдық бө лiмшелерi, баспалары мен Тә ртiпте кө рсетiлген ө зге ұ йымдары Ғ ылымминi-Ғ ылым академиясы ғ ылыми ең бектерiн осы Тә ртiпке сә йкес басып шығ ару жә не таратуды қ амтамасыз ету ү шiн тиiстi шаралар қ олданды

Бағ дарламаның жү йелi тү сiндiрмесi бө лiмдер, тараулар, параграфтарғ а бө лiнедi. Ол туындының мазмұ ны мен қ ұ рылым принципiн ашып айтып бередi. Бағ дарламағ а болашақ кiтаптың атауы, кө лемi, мақ саты, аннотациясы, оқ ырмандық адресi, анық тама аппаратының сипаттамасы мен кө лемiн, иллюстрацияларының саны мен сипаты кiредi. Тү пнұ сқ аның аты қ ысқ а жә не оның негiзгi идеясын айқ ын бiлдiруi тиiс.
Тү пнұ сқ а тақ ырыптың қ азiргi дең гейiн кө рсетуi, ғ ылыми-техникалық мә селелердi бiлiктi баяндауы, жақ сы ә деби тiлмен анық қ ұ рылымдық баяндауды мең геруi, ә демi орындалғ ан ө зiндiк суреттер, сызбалар, фотосуреттер тү рiндегi безендiрулерi (иллюстрация) болуы тиiс.
Теруге даярланғ ан тү пнұ сқ а, ә детте, мынадай элементтерден тұ руы қ ажет: мұ қ абаның оң жағ ындағ ы (бетi), кiтаптың бiрiншi бетi, аннотациясы (қ азақ, орыс, ағ ылшын тілдерiнде), алғ ы сө зi, кiрiспесi, негiзгi авторлық текст, қ осымшалары, иллюстрациялар, библиография, ескертулер мен тү сiнiктемелер (комментарийлер), кө рсеткiштер, мазмұ ны.
Тү пнұ сқ аны рецензиялағ анда мына схемаларды басшылық қ а алғ ан жө н:
1)тақ ырыптың толық тылығ ын негiздеу;
2)ғ ылыми мазмұ нын бағ алау;
3)тiлi мен стилiн, қ ұ рылымын (архитектоникасын) бағ алау;
4)иллюстрациялық материалына бағ а беру;
5)тү пнұ сқ аның кө лемiне бағ а беру (қ ысқ арту не толық тыру);
6)жалпы қ орытынды (тү зетуден кейiн басып шығ ару, жалпы жарияламау).
Рецензияда бiрiншi кезекте автордың мына принциптiк сипаттағ ы мә селелердi қ алай шешкенiн кө рсетуi талап етiледi: ғ ылыми мазмұ ны-мағ ынасы, материалды толық баяндауы, ғ ылыми жаң алығ ы, тақ ырыптың толық тылығ ы, кө кейтестiлiгi, қ арауғ а ұ сынылғ ан тү пнұ сқ аның iргелi жә не қ олданбалы маң ызы.

Ғ ылыми ең бектердi басып шығ арудың қ аржы кө здерi

Ғ ылыми ең бектердi басып шығ аруды қ аржыландыру ғ ылыми бө лiмшелерге iргелi зерттеулерi бағ дарламаларына квоталарғ а сә йкес белгiленген қ аражат есебiнен бiр орталық тан жү зеге асырылады.
11. Қ аржыландырудың басқ а да кө здерi пайдаланылады:
1)бюджеттен тыс қ аржылар;

2)Ғ ылым қ орының қ аражаттары;

3) Ақ парат жә не қ оғ амдық келiсiм министрлiгi тапсырылғ ан тақ ырыптама не бағ ыт бойынша басылымдарғ а бө лген қ аражат;

4) шетелдiк жә не отандық компаниялардың, фирмалар, банктер, жеке тұ лғ алардың жә не т.б. демеушiлiк қ олдауы;

5) халық аралық гранттар;

6) автордың қ аражаты.

Орталық тандырылғ ан бюджеттен қ аржыландыру есебiнен автор жылына бiр ғ ана кiтап шығ аруы мү мкiн (жеке немесе ұ жым болып). Басқ а тең жағ дайларда Қ азақ стан Республикасы Ғ ылым министрлігi-Ғ ылым академиясының ұ йымдарында қ ызмет ететiн авторларғ а артық шылық берiледi.

13. SpingerLink бө лімінде Қ азақ станнан келіп тү сетін мақ алалардың тү рі мен саны қ андай?

Егер орыс тілінде мақ аланы www.maik.ru сайтына беруге болдаы

• Егер журналғ а берген мақ аламыз Springer мен «Ғ ылым» ХАБК келіміне сай келсе, онда мақ ала автоматты тү рде ағ ылшын тіліне аударылып SpringerLink журналында жарияланады

Springer журналы бө лек мақ алалар мен кітаптарды аудару ү шін қ ызмет жасамайды.

Springer ү шін ерекше кітап ү лгілері

• SpringerBriefs www.springer.com/briefs

• Зерттеулерді жариялау ү шін ерекше формат мақ аладан ұ зағ ырақ, кітаптан қ ысқ арақ

• 50-ден 125-ке дейің гі беттер

• Жариялаулар тақ ырыптық салаларда ұ йымдастырылғ ан

• SpringerReference www.springerreference.com

• Динамикалық тұ ғ ырнама жаң ғ ыртуларымен, Wikipedia тә різді

• Қ орытынды ақ параттық жұ мыс SpringerLink-те жарияланады жә не кітаптарғ а басылым тү рінде қ олжетімді

Қ азақ стандағ ы жұ мыстар Springer-де жариялануы МАИК «Наука» арқ лы жү зеге асырылады (www.maik.ru)

МАИК «Наука» келісімін алғ аннан кейін, сіз кітабың ызды Springer-де баспағ а бере аласыз:

• Кітаптар электронды жә не дә стү рлі басылымды (талаптарғ а сай баспағ а жіберіледі) тү рде қ олжетімді

• Қ арапайым, жең іл ү рдістер

• Ұ сыныстар сыртқ ы рецензиялаудан ө теді

• Springer барлық қ ызметтерді (беттеу, форматтау жә не т.б.) атқ арады

• Springer редакторлары процесс барысындасізге бағ ыт береді

• Springer-де жариялау сізге ешқ андай қ иындық тү сірмейді

• Қ осымша даналар қ атысушы авторлар мен редакторларғ а

• Springer-дің басқ а кітаптарына 33% жең ілдік

14. Журнал редакторларына не қ ажет?

Ғ ылыми редакторлар- сіздің жұ мысың ыздың алғ а жү руіне ү лкен мү мкіндіктер туғ ызуғ а талпынады мамандар. Редакциядағ ы барлық тү рлеріне басшылық жасайды. Оның қ ұ рылымдық бө лімшелерінің теледидар хабарлары мен теледидар ө німдерінің басқ а да тү рлерін жоғ ары идеялық -кө ркемдік дең гейде жасау жө ніндегі жұ мысын ұ йымдастырады жә не бағ ыштайды. Редакцияның хабарлар тарату тұ ғ ырнамасын қ алыптастырады. Редакцияның перспективалық жә не ағ ымдық кү нтізбелік-тақ ырыптық жә не ө ндірістік-қ аржылық жоспарларын ә зірлеуді басқ арады, олардың нормативтік негіздегі тең бе-тең дігіне қ ол жеткізеді, бекітілген жоспарлық кө рсеткіштердің орындалуын қ амтамасыз етеді. Басқ арудың мемлекеттік жә не шаруашылық орғ андарымен, қ оғ амдық ұ йымдармен жә не шығ армашылық одақ тармен тұ рақ ты байланысты жү зеге асырады. Редакция дайындағ ан теледидар бағ дарламалары туралы қ оғ амдық пікірді анық тау жұ мысын ұ йымдастырады. Авторлар активін кең ейту жә не тұ рақ ты жаң арту жө нінде шаралар қ абылдайды. Ең бекті ұ йымдастырудың алдың ғ ы қ атарлы формаларын қ олдану, редакторлық жә не кө ркемдік-ө ндірістік персоналдың шығ армашылық қ абілетін толық тай іске асыру жә не ұ жымда шығ армашылық ахуал қ алыптастыру ү шін жағ дайлар жасауды қ амтамасыз етеді.Кү нделікті іс-тә жірибеге хабарлар жасау, хабарлар таратудың тү рлері мен формаларын жетілдіру жө ніндегі отандық жә не шетелдік алдың ғ ы қ атарлы тә жірибені енгізу бойынша шаралар қ абылдайды. Қ ажет болғ ан жағ дайда неғ ұ рлым кү рделі жә не жауапты хабарларды дайындауғ а тікелей катысады. Редакцияның редакциялық -кө ркемдік кенесінің жұ мысын басқ арады. Дайын хабарларды қ абылдайды жә не микрофондық материалдарды бекітеді.

Редакторлардың міндеттері:

Редакторлар журнал сапасын арттыруда белсенді жұ мыс істеуі қ ажет. Олар ұ сынылғ ан мақ алалардың қ айсысы жариялануғ а жіберілетіні туралы шешім қ абылдауғ а жауапты. Редакторлар журналдың халық аралық редакциялық коллегиясы саясатына сә йкес қ ызмет етеді жә не сә йкес заң дарғ а бағ ынады.

Редакторлар мақ алаларды авторлардың жынысы, діни кө зқ арасы, этникалық тамырлары, азаматтығ ы жә не саяси бағ ытына тә уелсіз, интеллектуалдық мазмұ ны бойынша бағ алайды.Редакторлар жә не редакция ұ сынылғ ан мақ алалар мен қ олжазбалар туралы мә ліметтерді автор, рецензент, редакциялық алқ аның ө зге мү шелері мен баспагерден басқ а ешкімге жарияламауы тиіс. Жарияланбағ ан материалдар автордың жазбаша келісімінсіз редакторлармен қ олданылмауы тиіс.Міндеттер жарияланым этикасы Комитетінің ұ сынғ ан қ ағ идалары мен стандарттарына негізделген жә не қ олжазбаларды ө ң деудің ә р кезең інде қ олданылады (COPE - Committee on Publication Ethics).

15. Cіздің мақ алаң ыздың қ ұ рылымы қ андай?

Ғ ылыми мақ ала – ғ алым ең бегінің негізгі нә тижесі. Ғ ылыми жазбаның басты мақ саты – автордың ең бегін ө зге зерттеушілердің қ ызығ а пайдалана алатындай етіп жазу, сондай-ақ таң далғ ан зерттеу саласында қ ұ ндылығ ын дә лелдеу.

Ғ ылыми ең бектердің бірнеше тү рі болады. Мысалы; монография, мақ алалар жә не баяндама тезистері. Монография белгілі бір тақ ырып бойынша жан-жақ ты ә рі толық қ анды жазылатын кү рделі жұ мыс. Сондық тан монографиялар сирек жазылады. Баяндамалар тезисі деп отырғ анымыз 1-2 беттен тұ ратын қ ысқ аша жазбалар. Тезистер ғ ылыми ә лемде қ арапайым ақ парат есебінде жү реді. Оғ ан сілтеме жасалмайды. Ал ғ ылыми мақ ала осылардың ішінде кө п таралғ аны. Жарияланар алдында ә р ғ ылыми мақ ала рецензиялануы қ ажет. Кейбір кезде ғ ылыми мақ алағ а рецензия жазылмауы мү мкін. Конференция материалдарына енген жағ дайда.
Ә р ғ ылыми мақ ала белгілі бір салада жү ргізілген зерттеулер жө нінде қ ысқ аша, бірақ тү сінікті тү рде жазылуы керек. Онда мә ліметтер мен сілтемелер болуы тиіс. Сонымен қ атар ғ ылыми стильде жазылуы қ ажет. Ө йткені оқ ырман ғ ылыми мақ ала оқ ып отырғ анын сезінуі керек. Ғ ылыми стильдің негізгі белгілері: қ исындылық, дә лдік, ақ иқ аттылық.
Мақ аланың бас тақ ырыбы ө те маң ызды элемент. Тақ ырыбына қ арап жұ мысты бағ алайды. Сондық тан бас тақ ырыпта мақ аланың мазмұ ны айқ ын кө рінсе жақ сы. Мақ алада қ арастырып отырғ ан мә селе барысын қ ысқ а ә рі нұ сқ а баяндау, зерттеу мақ сатын тү сіндіру, зерттеу тә сілін жә не оның нә тижелерін кө рсету қ ұ пталады.
Мақ ала ереже бойынша мынадай бө ліктерден тұ рады:
1) кіріспе;

2) зерттеу тә сілдері;

3) негізгі нә тижелер жә не оны талқ ылау барысы;

4) қ орытынды (тү йіндер)

5) сілтеме жасалғ ан ақ парат кө здерінің тізімі.
Кіріспеде қ арастырылып отырғ ан проблеманың ө зектілігі негізделеді. (Сіз қ андай мә селе қ арастырып отырсыз жә не неге осы мә селені қ арастырып отырсыз?) Сондай-ақ кіріспеде сіз қ арастырып отырғ ан мә селені сізден бұ рын қ арастырғ ан авторлардың кө зінен тыс қ алғ ан тұ старды да айта кеткен жө н.
«Зерттеу тә сілдері» бө лігінде қ арастырып отырғ ан мә селе жө нінде сіздің шешу жолдарың ыз ұ сынылады. Бұ л бө лік аса маң ызды. Ө йткені сіздің тә сілің ізге келесі автор сү йеніп мә селені ә рі қ арай шешу жолдарын қ арастыруы мү мкін. Қ арапайым сө збен жеткізсек, сіздің ұ сынғ ан зерттеу тә сілдерің із кө пшілік пайдасына жарауы тиіс.
Нә тижелер мен талқ ылау – мақ аланың негізгі бө лігі, кө здегені автордың мақ сатына қ олы жеткендігін дә лелдеп шығ уы. Ол ү шін иллюстрациялар: кестелер, фотосуреттер пайдаланылады. Осы бө лікте автор тек ө з жұ мысының нә тижелерін дә лелдеп қ ана қ оймай, ө зіне дейін аталмыш проблеманы кө терген авторлардың жұ мыс нә тижелерімен де салыстыружү ргізеді.
Қ орытындыда автор қ ол жеткізген нә тиженің басты мақ сатымен қ аншалық ты ү йлесім тапқ анын баяндайды. Осы проблема жө нінде жү ргізетін алдағ ы жоспарлары туралы да айта кетеді.

Тағ ы бір маң ызды нә рсе пайдаланылғ ан ә дебиеттердің дұ рыс тізбектелуі. Ә детте ә дебиеттер тізімі сілтемелер реті бойынша орналасады.

16. Дұ рыс журналды қ алай таң даймыз?

Ә рбір зерттеуші ө зінің мақ аласын басып шығ ару ү шін журналдарды таң дайды.

Зерттеу нә тижелері немесе ә дебиет тізімдері белгілі бір оқ ырмандарғ а бағ ытталғ ан. Ол тек қ ана кішігірім ғ ылым саласы болуы мү мкін немесе ғ ылым салалары байланысқ ан ү лкен зерттеулерге қ атысты болуы мү мкін. Егер мақ аланы басқ а саладағ ы журналда басып шығ арса, онда ол мақ ала байқ алмай қ алады. Сондық тан, зерттеу жұ мысы жасалғ ан сала бойынша шығ арылатын журналғ а мақ ала басып шығ ару керек.

Журналды таң даудағ ы тағ ы бір фактор – бюрократиялық формальдылық ү шін ғ ана керекті жағ дайларды сақ тау керек.

Сонымен қ атар, журналдың сол ғ ылым саласындағ ы беделділігі. Ғ ылыми мақ алалардың сапасын анық тау жү йесі жақ сы ұ йымдастырылғ ан журналдар беделді болып саналады.

Бұ л аталғ ан белгілер журналдың маң ыздылық дең гейін сандық анық тай алмайды жә не оларды объективті тү рде салыстыруғ а болмайды. Сондық тан, сандық кө рсеткіштерді анық тауда «импакт-фактор» деп аталатын кө рсеткіштің маң ызы ө те зор.

Импакт-фактор – журналдың маң ыздылық дең гейін кө рсететін сандық кө рсеткіш. Оның кө мегімен журналдары басқ а журналдармен салыстыруғ а болады. Жыл сайын «Journal Citation Report» журналында барлық журналдардың импакт-факторлардың тізімі кө рсетіледі. Импакт-факторы жоғ ары журналдарда мақ аласы бар ғ алымдарды жұ мысқ а алу кезінде немесе ғ ылыми зерттеулері ү шін қ аржылық кө мек алу кезінде артық шылық тары бар.

Сонымен, ғ ылыми журналды таң дау кезінде келесідей сұ рақ тарды шешу қ ажет: басылымның оқ ырмандары қ андай, беделді ғ алымдар ғ ылыми жұ мыстарын қ айда басып шығ арады, рецензиялау процедурасы қ алай жә не импакт-фактор қ андай. Сонымен қ атар, зерттеудің ғ ылыми дең гейі журналдың дең гейіне сә йкес келу керек.

17. Сіздің мақ алаң ыздың жіберілуі-онымен не болып жатыр?

Cіздің мақ алаң ызды жіберу ү шін:

- Сіздің мақ алаң ыз сол журналғ а сә йкес келетіндігін, оригиналдылығ ы мен елеулілігін белгілеп кө рсететіндей ілеспе хат дайындаң ыз

- Журналдағ ы публикацияғ а қ атысты барлық талаптарды мұ қ ият оқ ып шығ ып сол талаптарғ а сә йкес екендігіне кө з жеткізің із

- Ешқ ашан ө зің іздің жұ мысың ызды бір журналғ ан артық қ а жібермең із себебі бұ л публикацияғ а деген этиканы бұ зады.

Мақ аланы жіберген кезде, келесідей ә рекеттер жү зеге асады:

- Мақ ала журнал редакциясына келіп тү седі;

- Бұ л мақ аланы жауапы редактор мен басты редактор қ арайды;

- Одан кейін редакторлық ұ йымда мақ ала талқ ыланады;

- Ең соң ында ақ параттық базаның рецензентіне келіп тү седі.

18. Жұ мысты қ абылдауғ а ө зің іздің мү мкіндігің ізді қ алай кө бейтесіз?

Сіздің жұ мысың ызда анық жолдау бар екендігіне жә не сол жолдау аннотацияда толық ашылып жазылғ анына кө з жеткізің із

тексерің із: мақ алаң ыздың мазмұ ны маң ызды жә не қ андайда бір жаң алық пен қ амтылғ ан ба?

Тексерің із: сіз жібергелі отырғ ан мақ алаң ыз шындығ ымен де сол журналдың профиліне сә йкес келеді ме?

Сіз қ арастырып отырғ ан журналдың публикациясына дейін қ анша уақ ыт кететінін білің із

Ө зің іздің зерттеуің із бен публикацияң ызды сол журналдың критериларына, редакторлар мен рецензиенттің талаптарына сә йкес келетіндей етіп жоспарлаң ыз

Сіз зерттеу жү ргізген ғ ылым сіздің қ орытындыларың ызды қ олдайтындығ ына кө з жеткізің із

Ө зің іздің дағ дыларың ызды кү шейтің із, бірге жұ мыс жасайтын мамандардың жұ мыстарын қ араң ыз. Бұ л сіздің зерттеуің ізді толық тү сінуге жол ашады

Хаттың стилімен жұ мыс жасаң ыз. Қ ысқ а-нұ сқ а ол ө те жақ сы

19. Эксперттік бақ ылау. Ол не жә не қ аншалық ты маң ызды?

Эксперттік бағ алау бұ л ө зін-ө зі тү зеу процессі. Сіз мақ алаң ызды жолдағ ан кезде сіз зерттеп отырғ ан аймақ тың мамандары сіздің мақ алаң ызды яғ ни зерртеу методикаң ызды жә не бұ л мақ аланы жариялауғ а болады ма сол жағ ында бағ алайды.

Эксперттік бағ алау жоғ ары дә режелі жарияланғ ан жұ мысты қ олдау ү шін жә не оның сенімділігін қ амтамасыз ету ү шін қ олданылады.

Эксперттік бағ алаудың маң ыздылығ ы:

Жалпы барлық қ олжазбалар бө лімдерге байланысты шамалы болсада ө згерстерді талап етеді

Егер рецензенттен сын-пікір естісең із айтқ андарына қ ұ лақ асың ыз

Рецензеттің сынын кең ес ретінде қ абылдаң ыз себебі сол кең естер сіздің мақ алаң ыздың жақ саруына ү лес тигізеді

Мағ ынасыз тү зету мақ аланы қ абылдайды деген сө з емес, барлық сындарды мұ қ ият қ араң ыз

Егер мақ алаң ыздан бас тартса оғ ан мұ ң аймаң ыз. Кө птеген жақ сы мақ алалар мен зерттеулер қ абылданбай жатады, себебі журналдың сол профилінің талаптарына сә йкес келдейді.

20. Сізге ғ ылыми мақ аланы жазуғ а жә не публикациялауғ а кө мектесетін қ андай қ ұ ралдар мен кең естерді білесіз?

www.springerlink.com – 5, 6 млн. астам онлайн қ ұ жаттар

www.springer.com – кең ақ параттық платформа

www.springer.com/training - вебинарғ а тіркелу

www.springer.com/authors - Springer авторы болу деген не?

www.springer.com/authoracademy - ғ ылыми публикацияларды жазу туралы сұ рақ тарғ а жауап беру

www.authormapper.com – зерттеулер қ айда жү ргізілуде жә не кіммен ә ріптестік орнатуғ а болатынын білу

www.springerexemplar.com – SpringerLink-те жарияланғ ан жұ мыстардағ ы нақ ты термин қ алай қ олданылуда

www.LaTeXSearch.com – математикалық тең деулер ү шін кодты іздеу жә не кө шіру

https://springer.journal-advisor.com – мақ алаң ыздың аннотациясын жазып, оғ ан қ андай журнал сә йкес келетінін анық таң ыз

21. Қ азақ стандық публикациялардың мү мкіндіктері

Қ азақ стандағ ы публикациялар:

Орыс тіліндегі журналдар;

Қ азақ таннан басып шығ ару кезіндегі нұ сқ алары;

Орыс тіліндегі журналдар

Springer «Ғ ылым» халық аралық академиялық баспа компаниясымен ынтымақ тастық байланыста (www.maik.ru)

Осы ынтымақ тастық арқ ылы, Springer ең ірі баспа жә не орыс тілінде ө ткен сараптамалық эксперттік бағ алардың аудармасын жариялаушы журнал

«Ғ ылым» халық аралық академиялық баспа компаниясы 130журналмен қ атар Allerton Press баспасының 45 маң ызды ғ ылыми журналдарымен толық тырылды

«Русская научная библиотека» алды мақ аланы жә не қ олжазбаларды ғ ылыми-зерттеу институты жә не Ресей мен кө ршілес елдің ғ ылыми қ оғ амдық мақ алалары мен қ олжазбаларынан тұ рады

«Русской научной библиотеки» 221 журналының бә рін SpringerLink www.springerlink.com/russian-library-of-science/journals сайтынан кө руге болады

Қ азақ стандық публикациялардың мү мкіндіктері:

Oрыс тілінде мақ аланы www.maik.ru сайтына беруге болдаы

Егер журналғ а берген мақ аламыз Springer мен «Ғ ылым» ХАБК келіміне сай келсе, онда мақ ала автоматты тү рде ағ ылшын тіліне аударылып SpringerLink журналында жарияланады

Springer журналы бө лек мақ алалар мен кітаптарды аудару ү шін қ ызмет жасамайды

22. Web of science деген не?

Web of Science жү йесі АҚ Ш Ғ ылыми ақ парат институты дайындайтын жә не ISI Web of Knowledge негізінде пайдаланылатын, ә ртү рлі мә ліметтер базаларының жиынтығ ы.

Ғ алымдар ү шін Web of Science барлық ғ ылым салаларында 12, 000 журналдар жә не 120, 000 конференция материалдарын, 4, 400 астам сайттар туралы ақ парат береді.

Вуздар, институттар, ғ ылыми ұ йымдар мен жеке адамдар ү шін Web of Science базасына кіру ақ ылы тү рде болады.

Жаратылыстану, қ оғ амдық, гуманитарлық ғ ылымдар мен ө нердегі сізге қ ажетті ақ параттарды алуғ а мү мкіндік береді. Web of Science шегінде тақ ырып бойынша жә не қ ұ жаттың авторы бойынша іздеу жү ргізуге болады, сонымен қ атар бү кіл библиографиялық сипаттамасын алуғ а болады. Web of Science мә ліметтер базасында нақ ты авторды, кітапты, мақ аланы немесе патентті кім сілтеме жасағ анын кө руге болады.

Зерттеушінің, ұ йымның немесе ғ ылыми коллективтің сілтеме жасалу индексін анық тау ү шін келесідей элементтер қ олданылады:

Science Citation Index Expanded (жаратылыстану ғ ылым бойынша база)

Social Sciences Citation Index (қ оғ амдық ғ ылым бойынша база)

Arts and Humanities Citation Index (ө нер жә не гуманитарлық ғ ылым бойынша база)

23. WEB OF SCIENСE-та іздеу операторлары қ андай?

WEB OF SCIENСE дегеніміз - жаратылыстану, қ оғ амдық, гуманитарлық жә не ө нер облысындағ ы 12 000 астам журнал мен 148000 конференция материалдарының ішінен сізге қ ажетті сұ рақ тар бойынша ең тиімді материалдарды іздеу. Цитаталанғ ан материалдарды қ олдана отырып, анық зерттеулердің арасындағ ы сілтемелік байланыстар жә не белгілі облыстағ ы жоғ ары дең гейлі зерттеушілермен бекітілген тақ ырыптық байланыстар.

Іздеу - Web of science жазбаларында іздеу ү шін сө здер мен тіркестерді байланыстыру. Іздеу жолағ ын таң дау - а шылатын мә зірді таң дау арқ ылы іздеу жолағ ын таң дау. Topic, Author, Publication name параметрлері арқ ылы іздеуге болады. Іздеу параметрлерін ө згерту - ф айл масштабын ө згертіп, іздеу индексін таң дап, Lemmatization функциясын ө шіреміз.

Енді іздеу операторларын қ арастыратын болсақ. Ең негізгілері AND, OR, NOT операторларын таң дап, іздеу жолдары арасындағ ы байланысты ө згертуге болады. Іздеу операторлары