Halbuki o nazil edilənə qədər onlar ümidsizliyə qapıl­mışdılar”.

Fö vqə luca bu ayə lə rdə Ö z qü drə tinin mü kə mmə lliyində n və kamil­liyin­də n və mə rhə mə tinin hü dudsuzluğ undan xə bə r verir. O, yer sə thinin ü zə rində bu­ludlar yaradı r, sonra isə onlar geniş lə nir və hə cmcə bö yü yü rlə r. Onun iradə si ilə onlar mü xtə lif formalar alı r. Sonra nə hə ng buludlar parç a-parç a olur və bir-birinin ü stü ndə yerlə ş ir və sonra sı x və qalı n yağ ı ş buludları na ç evrilir və onları n yarı qları ndan yağ ı ş damcı ları dü ş mə yə baş ­layı r. Bu damcı lar ç ox kiç ik olur, yerə bir-bir dü ş ü r, ç ü nki ə ks tə qdirdə onlar yer ü zü ndə bü tü n canlı lara zə rə r vurar­dı lar. Belə cə yağ ı ş lar yerə yağ ı r və insanlar birlikdə buna sevinirlə r. Bu da ona də lalə t edir ki, insanlar Allahı n mə rhə mə tinə necə də gü clü mö htacdı rlar.

ﯻ ﯼ ﯽ ﯾ ﯿ ﰀ ﰁ ﰂ ﰃ ﰄ ﰅ ﰆ ﰇ ﰈ ﰉ ﰊ ﰋ ﰌ ﰍ ﰎ ﰏ ﰐ

Allahı n mə rhə mə tinin izlə rinə və torpağ ı ö lü mü ndə n sonra necə diriltmə sinə bax. Hə qiqə tə n, O, ö lü lə ri Dirildə ndir və Hə rş eyə Qadirdir”.

Ş iddə tli yağ ı ş dan sonra torpaq dirç ə lmə yə və qabarmaya baş layı r, sonra isə onun ü stü ndə ə n qə ribə bitki ciftlə ri gü l aç mağ a baş layı r. Cansı z torpağ ı canlan­dı r­mağ a qadir olan Rə bb ö lmü ş insanları da hə yata qaytar­mağ ı mü tlə q bacaracaq­dı r, ç ü nki Onun ü ç ü n mü mkü n olmayan bir ş ey yoxdur! O fö vqə lqü drə tlidir, amma ə ksə r insanları n tə fə kkü rü belə bir ş eyi tə sə vvü r etmə k gü cü ndə deyildir.

ﭑ ﭒ ﭓ ﭔ ﭕ ﭖ ﭗ ﭘ ﭙ ﭚ

Nan ki, ə gə r Biz kü lə k gö ndə rsə k, onlar onun[192] necə sa­ral­dı ­ğ ı nı gö rdü kdə n sonra naş ü kü rlü k edə rlə r”.

Fö vqə luca insan qə lbinə xas olan mə ziyyə tlə rdə n xə bə r verir. İ nsan­lar Allahı n qupquru torpağ ı necə canlandı rması nı n və Ö z mə rhə mə ­tini yay­ması nı n ş ahididirlə r. Lakin Fö vqə luca Allah onları n ə kinlə rinə və sahə ­lə ­rinə kü lə k gö ndə ­rib, mə hsulları nı mə hv edə n kimi, onlar ö zlə rinə ə vvə llə r nazil edilmiş nemə tlə ri unudurlar və Rə bbə ş ü kü r etmə kdə n boyun qaç ı ­rı rlar.

ﭛ ﭜ ﭝ ﭞ ﭟ ﭠ ﭡ ﭢ ﭣ ﭤ ﭥ ﭦ

Hə qiqə tə n də, sə n nə ö lü lə ri eş itmə yə mə cbur edə, nə də karlara, onlar ü z dö ndə rdikdə, də və ti eş itdirə bilmə zsə n”.

Ey Muhə mmə d! Nə ö lü lə r, nə də karlar sə nin nə sihə tlə rində n və moizə ­lə rində n faydalana bilmə zlə r. Sə nin nə sihə tlə rinə qulaq asmaqda onlara mane olan ç ox ş eylə r vardı r və eyni ş ey sə ndə n ü z dö ndə rə nlə rə də aiddir.

ﭧ ﭨ ﭩ ﭪ ﭫ ﭬ ﭭ ﭮ ﭯ ﭰ ﭱ ﭲ ﭳ ﭴ ﭵ ﭶ

Sə n korları azğ ı nlı qları ndan ç ı xarda bilmə zsə n. Sə n yalnı z mü sə lman olaraq Bizim ayə lə rimizə iman gə tirə nlə ri eş itmə yə mə cbur edə bilə rsə n”.

Korlar iş ı ğ ı gö rə bilmə zlə r, ç ü nki onlar gö rmə k qabiliyyə tində n mə h­rum­durlar. Allahı n doğ ru yol Tə liminin nurunu yalnı z nə sihə tlə rə qulaq asan, ö z Rə bbinin ayə lə rinə bü tü n varlı ğ ı ilə iman gə tirə n və Onun hö km­lə rinə tabe olan mö minlə r gö rə bilə rlə r. Onlar Allaha hə miş ə mü tidirlə r, ç ü nki Rə bbin hə r hansı də lilinə iman gə tirmə yə və istə nilə n hö kmü nü gü cü ç atdı ğ ı qə də r yerinə yetir­mə yə hazı rdı rlar.

ﭷ ﭸ ﭹ ﭺ ﭻ ﭼ ﭽ ﭾ ﭿ ﮀ ﮁ ﮂ ﮃ ﮄ ﮅ ﮆ ﮇ ﮈ ﮉ ﮊ ﮋ ﮌ ﮍ ﮎ ﮏ ﮐ ﮑ ﮒ

Allah – sizi cı lı z bir ş ey kimi Yaradan, taqə tsizlikdə n son­ra sizə Gü cverə n, sonra Cı lı zlaş dı ran və Saç ağ ardandı r. O, istə diyini Xə lqedə ndir, ç ü nki Bilə ndir, Fö vqə lqü drə tlidir.

Fö vqə luca Ö zü nü n kamil elmində n, hü dudsuz hakimiyyə tində n və qü ­sur­suz mü drikliyində n xə bə r verir. O (Pak və Mü qə ddə s Olan), insanı tam gü csü z – zə if yaratmı ş dı r və bu onun ilk inkiş af mə rhə lə sinə aiddir. Hə r bir insan ö ncə kiç icik bir damla idi ki, sonra zə liyə bə nzə r bir qan laxtası na ç evrilmiş dir. Sonra bu laxta kiç ik bir ç eynə nmiş ə t parç ası na dö nmü ş dü r. Nə hayə t, rü ş eym ana bə tnində canlı dö l olur. Sonra isə insan dü nyaya gə lir və hə yatı nı n ilk ayları nda tamamilə kö mə ksiz qalı r. O, fiziki gü cdə n və bir ç ox digə r bacarı qlardan mə hrumdur, lakin Allah tə dricə n ona gü c ə ta edir və ona mü xtə lif qabiliyyə tlə r verir. İ llə r keç dikcə, insan gə nclə ş ir, qü vvə tlə nir, boy-buxunlu olur və gö zə ç arpan imkanlar ə ldə edir. Lakin illə r ö tü r və o ahı llaş ı r və onda onun bə də ni zə iflə yir, baş ı isə ağ arı r.

Allah Ö z mü drikliyi sayə sində istə diyi hə r ş eyi xə lq edir və ilahi hikmə ti tə lə b edir ki, insan, gü cü nü n hə r tə rə fdə n zə ifliklə ə hatə edildiyinə ə min olsun. İ nsanı n qü surları ç oxdur və ə gə r Allahı n yardı mı olmasaydı, o, heç vaxt gü c və qü drə tə nail ola bilmə zdi. Ə gə r onun gü cü saatbasaat yalnı z artsaydı, onda bu onu hə ddini aş mağ a və zalı mlı ğ a mə cbur edə rdi. Allahı n qulları də rk etmə lidirlə r ki, Rə bbin fö vqə lqü drə ti ə bə diyyə t boyu kamil olaraq qalmaqdadı r. O (Pak və Mü ­qə ddə s Olan), bü tü n varlı ğ ı yara­dı r, mə xluqları nı idarə edir və heç vaxt yorğ unluq və zə iflik hiss etmir.

ﮓ ﮔ ﮕ ﮖ ﮗ ﮘ ﮙ ﮚ ﮛ ﮜ ﮝ ﮞ ﮟ ﮠ

Saatı n baş layacağ ı Gü n, gü nahkarlar and iç ə cə klə r ki, on­lar[193] cə mi bir saat qalmı ş lar. Onlar[194] bu tə rzdə yalan sö ylə yirdilə r”.

Fö vqə luca Qiyamə t gü nü nü n tezliklə baş layacağ ı nı və gü nahkarları n Onun qarş ı sı nda and iç ə rə k yer ü zü ndə bir saatdan az yaş adı qları nı bildirə ­cə k­lə rini xə ­bə r verir. Onlar bu minvalla yer ü zü ndə az mü ddə t qalmaları ilə ö z kafirliklə rinə haqq qazandı rmağ a cə hd gö stə rə cə klə r. Lakin onları n sö zlə ri yalan və ə sassı z olacaqdı r. Onlar yer ü zü ndə yaş adı qları zaman gerç ə kliyi tə hrif edir, yalan uydu­rur və elç ilə rin tə bliğ etdiklə ri haqqı inkar edirdilə r. Axirə t hə yatı nda isə onlar heç bir ş ü bhə doğ urmayan gerç ə kliyi inkar edə cə klə r və iddia edə cə klə r ki, yer ü zü ndə ç ox qı sa bir mü ddə t ə rzində yaş amı ş lar. Bu, onları n pozğ un ə xlaqa malik olmaları nı və hə r bir insanı n dü nyadan ayrı ldı ğ ı vaxtda olduğ u və ziyyə tdə dirildi­lə cə yini tə sdiq edir.

ﮡ ﮢ ﮣ ﮤ ﮥ ﮦ ﮧ ﮨ ﮩ ﮪ ﮫ ﮬ ﮭ ﮮ ﮯ ﮰ ﮱ ﯓ ﯔ ﯕ ﯖ ﯗ

Elm və iman verilə nlə r deyə cə klə r: “Allahı n Kitabı na uy­ğ un olaraq siz orada Dirilmə gü nü nə qə də r qalmı sı nı z. Artı q bu – Dirilmə gü nü ­dü r. Lakin siz bilmirdiniz”.

Siz Allahı n qə də rinizə yazdı ğ ı hə yatı yaş adı nı z. Bu kifayə t edə rdi ki, hə r arzu edə n fikirlə ş sin və dü ş ü nsü n. Lakin Qiyamə t gü nü baş ladı və indi siz belə bir də hş ə tli və ziyyə t iç ində siniz. Siz fikirlə ş mirdiniz ki, belə bir gü n gə lə cə k və onu inkar edirdiniz. Siz hə mç inin dü nya hə yatı nı n peş manç ı lı q və tö vbə etmə k ü ç ü n verilmiş mö hlə t olduğ unu da inkar edirdiniz. Nadanlı q sizin ş ü arı nı z idi və o sizdə kafirlik doğ urdu və sizi ə bə di ziyana uğ ratdı.

Allahı n iki gö zə l mə ziyyə tlə: gerç ə k elm və imanla iltifatı nı gö stə r­diyi insanlar belə deyə cə klə r. Bunlar insandan haqqa ü stü nlü k vermə yi tə lə b edir. Onlar haqdan agah idilə r və ona ü stü nlü k verirdilə r, onları n sö zlə ri də ə mə llə ri ilə dü z gə lirdi. Mə hz buna gö rə onları n sö zlə ri doğ ru olacaqdı r.

ﯘ ﯙ ﯚ ﯛ ﯜ ﯝ ﯞ ﯟ ﯠ ﯡ

Hə min gü n zalı mlara ü zrxahlı q etmə lə ri fayda vermə yə cə k və onlardan tö vbə etmə lə ri də tə lə b edilmə yə cə kdir”.

Ə gə r onlar yalan danı ş mağ a və bilmə mə zliklə ri ilə bə raə t qazanmağ a cə hd gö stə rsə lə r, onda onları n ə leyhinə, Allahı n elm və iman bə xş etdiyi insanlar və habelə onları n də rilə ri, ə llə ri və ayaqları ş ahidlik edə cə k. Ə gə r onlar bağ ı ş lanma və bir daha kafirliyə və gü nahlara heç vaxt qayı tmamaq ş ə rti ilə dü nya hə yatı na qayı tmaq imkanı haqqı nda yalvarsalar, onlara belə imkan verilmə yə cə k, ç ü nki peş manç ı lı q və ü zr istə mə k artı q ç ox gec olacaqdı r.

ﯢ ﯣ ﯤ ﯥ ﯦ ﯧ ﯨ ﯩ ﯪ ﯫ ﯬ ﯭ ﯮ ﯯ ﯰ ﯱ ﯲ ﯳ ﯴ ﯵ ﯶ

Biz bu Quranda insanlar ü ç ü n istə nilə n mə sə llə ri ç ə kmi­ş ik. Ə gə r sə n onlara bir ayə gə tirsə n də, kafirlə r hö kmə n deyə cə klə r: “Siz yalnı z batilə uyanlarsı nı z”.

Quranı n hikmə tli mə sə llə ri Allahı n mə rhə mə ti və xeyirxahlı ğ ı nı tə sdiq edir. Allah Ö z mə xluqları nı n qayğ ı sı nı ç ə kir və onlara ə n kamil ü sullarla tə lim keç ir. Bu hikmə tli mə sə llə rin sayə sində insanlar haqqı tanı ­yı r, baş verə n hadisə lə rin mahiyyə tini də rk edir və ya bilmə mə zliyə gö rə bə raə t qazanmaq imkanı ndan mə hrum edilirlə r. Bu, Fö vqə luca Allahı n Ö z Kitabı nda ç ə kdiyi bü tü n mə sə llə rə aiddir. Onlar mü cə rrə d anlayı ş ları n mə ­nası nı, insanı n hissiyyat orqanları vasitə silə qavraya bildiyi ş eylə rlə mü qa­yisə etmə k yolu ilə aydı n­laş dı rı r və hə mç inin insanları gə lə cə kdə gö zlə yə n hadisə lə ri aydı n tə sə vvü r etmə yə kö mə k gö stə rir. Belə hikmə tli mə sə llə rə aid olanlardan biri – Qiyamə t gü nü gü nahkarları gö zlə yə n qismə t haqqı nda hekayə tdir. Onlar, bağ ı ş lanma və tö vbə etmə k haqqı nda xahiş lə ri qə bul edilmə diyində n tam ü midsizliyə dü ş ə cə klə r. Lakin buna baxmayaraq, onlar ö z dü nyə vi yaş ayı ş ları nda ö zbaş ı na­lı ğ ı davam etdirir və aç ı q-aydı n haqdan inadkarcası na ü z dö ndə rirlə r. Bu onları n kafirliyinə və tə rbiyə sizliyinə də lalə t edir. Hə qiqə tə n, onları n ü rə klə ri mö hü rlə n­miş dir və nadanlı qları nı n hə ddi-hü dudu yoxdur. Buna gö rə, sonra Fö vqə luca belə buyurur:

ﯷ ﯸ ﯹ ﯺ ﯻ ﯼ ﯽ ﯾ ﯿ