Onlara əta etdiklərimizə görə nankorluq göstərsinlər. Ya­rar­la­nın! Yaxında biləcəksiniz”.

Ə gə r insanları ö lü mqabağ ı bir xə stə lik və ya qorxu tutursa, onda onlar Allaha ü rə kdə n ibadə t etmə yə baş layı rlar və ə vvə llə r ibadə t etdiklə ri “ilahları ” unudurlar. Bu ona gö rə belə olur ki, onlar, Allahdan baş qa, heç kimin insanı ş ə r­də n qorumağ a qadir olmadı ğ ı nı bilirlə r. Allah onlara ş ə fa verdikdə və ya qorxu­dan xilas etdikdə, onları n bir hissə si Allaha dua etmə k ü ç ü n ixlasla qı ldı qları namazı tə rk edir. Onlar, insanı xoş bə xt və ya bə d­bə xt, kası b və ya dö vlə tli etmə yə qadir olmayanlara yenidə n ibadə t etmə yə baş layı rlar. Onlar onları bə dbə xtllikdə n qurtaran və ə zab-ə ziyyə tdə n Xilasedə n Allahı n mə rhə mə ti­nə naş ü kü rlü klə cavab verirlə r. Niyə onlar Rə bbin onlara gö stə rdiyi mə rhə mə tinə gö rə Ona minnə tdarlı q etmir və Ona fasilə siz sə mimi qulluqla cavab vermirlə r?

ﭬ ﭭ ﭮ ﭯ ﭰ ﭱ ﭲ ﭳ ﭴ ﭵ ﭶ

(30. 35) “Mə gə r Biz onlara Ona ş ə rik qoş maları haqqı nda də lilmi nazil etmiş dik? ”

Mə gə r onlarda mü ş rikliyin xeyrinə inandı rı cı bir də lilmi var ki, onları haq­dan ş ü bhə lə nmə yə mə cbur edir? Doğ rudanmı onlar haqlı olduqları nı ə sas­lan­dı rmağ a və elç ilə ri yalanç ı lı qda ifş a etmə yə qadirdirlə r? Onları mü ş ­rik­liyə etiqad etmə yə yö nə ldə n o də lil haradadı r? Yoxdur! Bü tü n mə n­tiqi də lillə r və doğ ru hekayə tlə r, Sə mavi Kitablar və peyğ ə mbə r tə limlə ri və habelə bə ş ə riyyə tin ə n yaxş ı nü mayə ndə lə ri Allaha ş ə rik qoş mağ ı ə n qə ti surə tdə qadağ an edir, insanları mü ş rikliyə aparan bü tü n yollardan xə bə r­dar edir və tə sdiq edirlə r ki, mü ş rikliyə etiqad edə nlə r yalnı z dü ş ü ncə siz və azğ ı n gü nahkarlardı r. Onlar ö z baxı ş ları nı inandı rı cı də lillə rlə ə saslandı r­mağ a qabil deyillə r, sadə cə olaraq, ö z ehtirasları na tabe olur və ş eytanı n və svə sə lə rinə uyurlar.

ﭷ ﭸ ﭹ ﭺ ﭻ ﭼ ﭽ ﭾ ﭿ ﮀ ﮁ ﮂ ﮃ ﮄ ﮅ ﮆ ﮇ

Biz mə rhə mə timizi dadmağ ı insanlara ə ta etdikdə, onlar ona se­vi­nirlə r. Ə llə rinin tö rə tdiklə rinə gö rə ş ə r onları haqlayanda, o saat ü mid­sizliyə qapı lı rlar”.

Fö vqə luca ə ksə r insanları n ç ə tinliklə r və firavanlı q dö vrlə rində dav­ranı ş ­ları haqqı nda xə bə r verir. Allah insanlara mə rhə mə tində n dadmağ a yol verdikdə və onlara sağ lamlı q, zə nginlik və ya qə lə bə ə ta etdikdə, onlar sevinmə yə baş layı r və ş adlı q edirlə r. Belə ş adyanalı qlar onları n tə kə bbü rlü ­yü nə və lovğ alı ğ ı na də lalə t edir və Allaha gö stə rdiyi mə rhə mə tinə gö rə minnə tdarlı q sayı lmı r. Bu insanlara tö rə tdiklə ri gü nahlara gö rə bə dbə xtlik ü z verdikdə, onlar ü midlə rini itirir və havaxtsa var-dö vlə tə nail ola bilə cə k­lə rinə və iş lə rinin yoluna qoyula­cağ ı na daha inanmı rlar. Belə davranı ş onları n nadanlı ğ ı nı və biliklə rinin yanlı ş olduğ unu tə s­diq edir.

ﮈ ﮉ ﮊ ﮋ ﮌ ﮍ ﮎ ﮏ ﮐ ﮑ ﮒ ﮓ ﮔ ﮕ ﮖ ﮗ ﮘ

Mə gə r onlar gö rmü rlə r ki, Allah istə diyinin qismə tini artı rı r və ya mə hdudlaş dı rı r? Hə qiqə tə n, bunda – iman gə tirə nlə r ü ç ü n də lil vardı r”.

Xeyrin və ş ə rin Allahı n ə lində olduğ unu bilə n ş ə xs ü midsizlə ş mə ­mə lidir, ç ü nki maddi qismə tin ö lç ü sü tamamilə və bü tö vlü kdə Allahı n qə də rində n ası lı dı r. Ey də rrakə li insan! Dü nyə vi sə bə blə r barə də fikirlə rlə ö zü nü mə hdud­laş dı rma, bu sə bə blə ri yaradan Allah haqqı nda dü ş ü n! Lakin Allahı n Ö z qul­ları na qismə tlə rini artı rı b və ya azaldması ndan faydalı nə ticə lə ri yalnı z mö min­lə r ç ı xarı rlar. Bunları bilmə k onlara Allahı n mü drikliyini və mə rhə mə tini də rk etmə yə imkan verir və onları ruzini yalnı z Fö vqə luca Rə bdə n istə mə yə mə cbur edir.

ﮙ ﮚ ﮛ ﮜ ﮝ ﮞ ﮟ ﮠ ﮡ ﮢ ﮣ ﮤ ﮥ ﮦ ﮧ ﮨ ﮩ ﮪ ﮫ

Qohumuna, onun haqqı na dü ş ə ni ver; yoxsullara və yol­ç ulara da! Bu, Allahı n Ü zü nü gö rmə yə can atanlar ü ç ü n daha xeyirlidir. Mə hz onlar uğ ur qazananlardı r”.

Sə də qə ni qohumları na – hə r birinə qohumluğ una və ehtiyacı na gö rə ver. Onlara hə m ö zü n yaxş ı lı q et, hə m də baş qaları nı buna də və t et. Onlara fə rz və kö ­nü llü ianə lə r, faydalı mə slə hə tlə r ver, ehtiram gö stə r, onları salamla, onlara qarş ı sə xavə tli ol, sə hvlə rini və diqqə tsizliklə rini bağ ı ş la! Hə mç inin ehtiyacı olan, ə rzaq, su, libas və digə r zə ruri ş eylə ri almağ a im­kanı olmayan kası blara da sə də qə payla. Yad ö lkə yə gə lə n və evinə dö n­mə yə imkandan mə hrum olub, yolda qalanları da unutma. Onları n yanla­rı nda pulları yoxdur və ehtiyacları nı ö də mə k ü ç ü n ç ö rə k­pulu qazana bil­mirlə r. Onlar ö z doğ ma yurdları nda yaş ayan insanlara qə tiyyə n oxş amı rlar, ç ü nki ö z ö lkə sində hə tta kası b adam da, bir qayda olaraq, dolanmaq­dan ö trü bir peş ə ylə və ya hə r hansı bir fə aliyyə tlə mə ş ğ ul ola bilir. Mə hz buna gö rə, Fö vqə luca Allah zə katı n bir hissə sini kası blara və yoxsul mü safirlə rə payla­mağ a icazə vermiş dir.

Qohumlara, kası blara və yoxsul mü safirlə rə yardı m gö stə rmə k, Allahı n mə rhə mə tini qazanmağ a sə y gö stə rə nlə r ü ç ü n daha faydalı dı r. Bunun sayə sində onlar bö yü k bir nemə t və bol-bol mü kafatlara nail ola bilə rlə r, ç ü nki insanlara ixlasla Allah xatirinə kö mə k gö stə rilmə si xeyirxah­lı qları n ə n yaxş ı sı ndandı r. Ə gə r insan sə də qə ni Allah xatiri ü ç ü n payla­mı rsa, o, hə tta ehtiyacı olanları n xeyiri ü ç ü n sə rf olunsa da, belə sə də qə o insana heç bir fayda vermə z. Fö vqə luca buyurur: “Ə gə r onlar sə də qə pay­lamağ a, yaxş ı ı ş lə r gö rmə yə və ya insanları bir-biri ilə barı ş dı rmağ a də və t etmirlə rsə, onda onları n gizli sö hbə tlə rinin ç oxusu xeyir gə tirmir. O kə s ki, bunu Allahı n razı lı ğ ı ü ç ü n yerinə yetirir, Biz ona bö yü k mü ka­fat bə xş edirik” (Nisa, 4/114). Belə ə mə llə r hə miş ə ə trafdakı lara fayda verir, lakin insanı n ö zü nə yalnı z o vaxt fayda verir ki, o, bunu ixlasla Allah xatirinə yerinə yetirmiş olsun. Belə insan mü tlə q xoş bə xt olacaq, ç ü nki Allahı n mü kafatı na layiq gö rü lmə yi və Onun cə zası ndan xilas olunmağ ı bacaracaq.

İ nsanı n sə mimiyyə tlə Allah xatiri ü ç ü n verə cə yi sə də qə ni xatı rlat­dı qdan sonra, Fö vqə luca Rə bb, insanları n maddi fayda almaq ü midi ilə yerinə yetirdiklə ri iş lə r barə də xə bə r verir. Fö vqə luca buyurur:

ﮬ ﮭ ﮮ ﮯ ﮰ ﮱ ﯓ ﯔ ﯕ ﯖ ﯗ ﯘ ﯙ ﯚ ﯛ ﯜ ﯝ ﯞ ﯟ ﯠ ﯡ ﯢ ﯣ ﯤ

Nsanları n malı nı n artması ü ç ü n verdiyiniz faiz Allah də rga­hı nda artmaz. Sizin ü ç ü n qat-qat artı m – Allahı n Ü zü nü gö rmə k xatirinə pay­la­yaca­ğ ı ­nı z zə katdan olacaqdı r”.

Ə gə r siz ehtiyacı nı zdan artı q olan malı nı zı, artı qlaması ilə geri almaq mə q­sə dilə, insanlara borc verirsinizsə, onda Allahdan buna gö rə heç bir mü kafat ala bilmə yə cə ksiniz, ç ü nki bu addı mı nı z sı rf Allah xatirinə edil­mə miş bir ə mə l­dir. Eyni ş eyi bü tü n baş qa ə mə llə r haqqı nda da sö ylə mə k olar, ç ü nki insan o ə mə llə ri etdikdə, ö z və ziyyə tini mö hkə mlə tmə yə və ya tə riflə nmə yə can atmı ş olur. Bü tü n belə davranı ş lar insana heç bir savab gə tirmir.

Ə gə r siz sə də qə ni yaramaz xasiyyə tdə n və ya xə sislikdə n xilas olmaqla yanaş ı, ehtiyacı olanlara kö mə k ü ç ü n paylayı r və bunu Allah xatirinə sə mimiy­yə tlə yerinə yetirirsinizsə, onda savabı nı z də fə lə rlə artı rı ­lacaqdı r. Fö vqə lucanı n bu sö zlə rində n aydı n olur ki, borcları n iç ində boğ u­lan adamı n sə də qə vermə si, mü sə lmanı n savab ala bilə cə yi paklaş dı rı cı sə də qə hesab olunmur və buna gö rə, ş ə riə t, mü sə lmanı n ö z ə mlakı na bu kimi sə rə ncamlar ç ə kmə sini qadağ an edir. Fö vqə luca buyurur: “Ə n tə qvalı olan, malı nı tə mizlə mə k mə qsə dilə paylayan və yalnı z Fö vqə luca Rə bbi­nin Ü zü nü gö rmə yə can atmaqla hə r bir nemə tin ə və zini tam ö də yə n, ondan [191] uzaqlaş dı rı lacaqdı r...” (Leyl, 92/17-20). Buna gö rə, istə nilə n sə də ­qə o zaman faydalı olur ki, insan onu tə mizlə nmə k mə qsə dilə vermiş olsun.

ﯥ ﯦ ﯧ ﯨ ﯩ ﯪ ﯫ ﯬ ﯭ ﯮ ﯯ ﯰ ﯱ ﯲ ﯳ ﯴ ﯵ ﯶ ﯷ ﯸ ﯹ ﯺ ﯻ ﯼ ﯽ

(30. 40) “Allah – sizi Xə lqedə n, sonra sizə Ruziverə n, sonra sizi Ö ldü rə n və daha sonra Dirildə ndir. Mə gə r ş ə rik qoş duqları nı z arası nda bunlardan hə r hansı birini edə bilə n varmı dı r? O Pak və Mü qə ddə sdir və sizin ş ə rik qoş ­duq­ları nı zdan fö vqə lucadı r! ”

Fö vqə luca xə bə r verir ki, yalnı z O (Pak və Mü qə ddə s Olan) xə lq edir və ruzi nazil edir, ö ldü rü r və dirildir. Bü tpə rə stlə rin və mü ş riklə rin ibadə t etdiklə ri “ilah­lara” gə l­dikdə isə, onlar bu ə mə llə rin hə r hansı birini belə etmə yə qadir deyillə r və Allahı n ilahi hakimiyyə tində payları yoxdur. Niyə onda insanlar Allahı, bü tü n Kainatda Vahid Hö kmdar Olanı, baş verə n hadisə lə r ü zə rində heç bir hakimiyyə ti olmayanlarla bə rabə r tuturlar?! Allah – Pak və Mü qə ddə s­dir. O (Pak və Mü qə ddə s Olan), ş ə riklə rə mö htac deyildir! Mü ş ­riklə r Ona zə rə r vurmaq gü cü nə malik deyillə r – onlar sadə cə olaraq, ö z ç iyinlə ­rinə ağ ı r yü k gö tü rü rlə r.

ﯾ ﯿ ﰀ ﰁ ﰂ ﰃ ﰄ ﰅ ﰆ ﰇ ﰈ ﰉ ﰊ ﰋ ﰌ ﰍ

Fitnə -fə sad quruda da, də nizdə də insanları n ə llə rinin tö ­rə t­­diklə ri ə mə llə ri ü zü ndə n baş verir ki, onlar etdiklə rinin bir qismini dada bil­sinlə r və ola bilsin ki, qayı tsı nlar”.

Bə lalar, mə hrumiyyə tlə r, xə stə liklə r, epidemiyalar və bir ç ox baş qa fə la­kə t­lə r insanları n baş ı na, onları n ö z tö rə tdiklə ri cinayə tlə ri sayə sində gə ­lir. Allah­ı n insanlarla belə davranması, onları n gü nahları nı n cə zası z qalma­yacağ ı nı və bu bə dbə xtliklə rin bu dü nya hə yatı nda cə zanı n yalnı z bir his­sə si olduğ unu anlama­ları ü ç ü ndü r. Belə olduqda, onlar bə lkə də, onlara bu qə də r zə rə r vurmuş ə mə llə r­də n ə l ç ə kə rlə r, ö zlə rini doğ ruldub, dü z yola gə lə rlə r. Pak və Mü qə ddə s Allah hə tta sı naq və cə za nazil edə ndə də, mə r­hə mə tini və rə hmini nü mayiş etdirir. Ə gə r Onun İ lahi rə hmi olma­saydı, onda O (Pak və Mü qə ddə s Olan), bü tü n mə xluqla­rı ndan layiq olduqları qisası alardı və yer ü zü ndə bir canlı mə xluq belə qoymazdı.

ﭑ ﭒ ﭓ ﭔ ﭕ ﭖ ﭗ ﭘ ﭙ ﭚ ﭛ ﭜ ﭝ ﭞ ﭟ ﭠ

De: “Yer ü zü nə sə yahə tə ç ı xı n və baxı b gö rü n ki, ə vvə llə r yaş a­yanları n sonu necə olmuş dur. Onları n ə ksə riyyə ti mü ş riklə r idi”.

Yer ü zü ndə sə yahə t etmə k ə mri, insanları dü nyanı gə zib dolaş mağ a və on­lar­dan ə vvə lkilə rə dü ç ar olmuş qismə t ü zə rində qə lbə n dü ş ü nmə yə sö vq edir. Bunun sayə sində insanlar ə min ola bilə rlə r ki, o insanları n ə ksə ­riyyə ti mü ş rik imiş lə r ki, onlar da ə n də hş ə tli aqibə tə mə ruz qoyulublar. Onları n kö kü ə n ağ rı lı cə za ilə kə silə rə k mə hv edilmiş və onlardan sonra gə lə nlə rin lə nə tinə və ittihamı na mə hkum edilmiş lə r. Ey insanlar! Onları n ə mə llə rini tə kralamayı n ki, siz də onları n ardı nca gö ndə rilmə yə siniz, ç ü nki Allah bü tü n zamanlarda və bü tü n ö lkə lə rdə insanlarla eyni tə rzdə ə dalə tli və mü drikcə sinə rə ftar edir.

ﭡ ﭢ ﭣ ﭤ ﭥ ﭦ ﭧ ﭨ ﭩ ﭪ ﭫ ﭬ ﭭ ﭮ ﭯ ﭰ ﭱ ﭲ

Allahı n Qarş ı sı alı nmaz gü nü gə lmə miş də n ö ncə, ü zü nü ə n mü ­kə mmə l dinə ç evir. Hə min Gü n onlar bö lü k-bö lü k ayrı lacaqlar”.

Ü zü nü dinə ç evir və bü tü n bə də nin və bü tü n qə lbinlə ona doğ ru yö nə l. Yal­nı z bu minvalla haqq dinə etiqad edə və onun hö kmlə rinə və haramları na riayə t edə bilə rsə n. Sə y gö stə r və fə al ol, ö z və zifə lə rini yerinə yetir və vaxtı nı, hə yatı nı və gə ncliyini itirmə, ç ü nki tezliklə Qiyamə t gü nü qopacaqdı r. Bu baş verdikdə isə, heç kimə yaxş ı iş lə r gö rmə k ü ç ü n mö hlə t verilmə yə cə kdir. Hə min gü n heç kim iş lə yə bilmə yə cə kdir, ç ü nki bu, icra edilmiş ə mə llə rə gö rə ə və z alma Gü nü olacaqdı r. O anda bü tü n mə xluqlar mü xtə lif qruplara ayrı lacaqlar ki, ö z ə mə llə rini gö rə bilsinlə r.

ﭳ ﭴ ﭵ ﭶ ﭷ ﭸ ﭹ ﭺ ﭻ ﭼ ﭽ

Man gə tirmə yə nin kü frü ö z ə leyhinə olacaq. Xeyirli iş gö rə nlə r isə, onu ö zlə ri ü ç ü n hazı rlamı ş lar”.

Hə r bir kafir ö z cinayə tlə rinə gö rə zə rə r ç ə kə cə kdir, ç ü nki heç kim ö zgə yü kü nü daş ı mayacaqdı r. Allah qarş ı sı nda və Onun qulları qarş ı sı nda ö z və zifə ­lə rini yerinə yetirə n və kö nü llü surə tdə xeyirxah iş lə r gö rə n saleh insanlara gə l­dikdə isə, onlar tə mtə raqlı saraylarda və yü ksə k imarə tlə rdə xoş bə xt hə yata ha­zı rlaş acaqlar. Lakin onları n alacaqları mü kafat ə mə llə rinə tam uyğ un gə lmə yə ­cə kdir, ç ü nki Allah Ö zü nü n hü dudsuz mə rhə mə ti ilə onları sayagə lmə z var-dö vlə tlə mü kafatlandı racaq və bu, onları n etdiklə ri xeyirxah ə mə llə rinin layiq olduqları nı də fə lə rlə ü stə lə yə cə kdir. Onlar buna, ə v­və llə r ö z Rə bbinin mə hə b­bə ­tini qazanmağ ı bacardı qları na gö rə, nail edilə ­cə klə r. Allah qulunu sevdikdə, O (Pak və Mü qə ddə s Olan), onu bö yü k mə rhə mə ti ilə ə hatə edir və ona ə n layiqli tə rzdə ç oxsaylı gö rü lə n və gö zlə mü ş ahidə edil­mə yə n nemə tlə r ə ta edir.

ﭾ ﭿ ﮀ ﮁ ﮂ ﮃ ﮄ ﮅ ﮆ ﮇ ﮈ ﮉ ﮊ

Bu, Onun tü kə nmə z sə xavə tində n iman sahiblə ri və yaxş ı iş lə r gö rə nlə rə vermə sində n ö trü dü r. Hə qiqə tə n, O, kafirlə ri sevmir”.

Allah kafirlə rə bö yü k nifrə t hissi bə slə yir və buna gö rə onları aman­sı z ə zab-ə ziyyə t və cinayə tlə rinə uyğ un sə rt cə za gö zlə yir. Rə bb bu cə zanı mö min­lə rin mü kafatları nı artı rdı ğ ı kimi artı rmayacaqdı r.

ﮋ ﮌ ﮍ ﮎ ﮏ ﮐ ﮑ ﮒ ﮓ ﮔ ﮕ ﮖ ﮗ ﮘ ﮙ ﮚ ﮛ ﮜ

Onun mö cü zə lə rində n – Ö z nemə tini daddı rmaq ü ç ü n mü jdə gö n­­də r­diyi kü lə klə r, gə milə rin Onun iradə si ilə ü zmə si və sizin Onun nemə t­lə rini aramanı zdı r, - ola bilsin ki, siz minnə tdar olası nı z”.

Allahı n mə rhə mə tini və ö ldü kdə n sonra dirilmə nin hə qiqə t oldu­ğ u­nu tə sdiq edə n ç oxlu də lillə r vardı r və onları n hamı sı sü but edir ki, ibadə tə və ilahlaş dı ­rı lmağ a tə kcə layiq olan Hə mdə layiq Hö kmdardı r. Belə də lillə r­də n biri də yağ ı ş ı n nazil edilə cə yini mü jdə lə yə n kü lə klə rdir. Onlar bulud­ları qovaraq bir yerə yı ğ ı r və bu zaman insanlar yağ ı ş ı n yağ acağ ı na sevi­nirlə r. Sonra Fö vqə luca Allah yağ ı ş ı yağ dı rı r, onun suyu ilə torpağ ı can­landı rı r və insanları gü mrahlaş dı rı r və onlar bu minvalla ö z Rə bbinin nemə tini dadı r və də rk edirlə r ki, yalnı z Onun mə rhə mə ti sayə sində onlar xilas olur və ruzi ə ldə edirlə r. Belə olduqda, onlar daha ç ox xeyirxah iş lə r gö rmə yə baş layı r və onları n qarş ı sı nda bol-bol sə xavə t xə zinə lə ri laybalay aç ı lı r.

Allahı n qə də rinə mü vafiq olaraq kü lə klə r də nizdə gə milə ri hə rə kə tə gə tirir və bu minvalla insanlara ruzi və maddi nemə tlə r axtarı ş ı nda zə hmə t ç ə kmə yə kö mə k edir. İ nsanlar bunu yadda saxlamalı və Allaha minnə tdar­lı q etmə lidirlə r ki, O (Pak və Mü qə ddə s Olan), yer ü zü ndə ki hə yatı onlara tabe etdirmiş və onlar ü ç ü n nə zə rdə tutduqları na nail olmağ ı asanlaş dı r­mı ş dı r. Dü nya nemə tlə rinin mə nası da elə bundadı r. İ nsan Fö vqə luca Allaha bu nemə tlə rə gö rə ş ü kü r etmə lidir. Belə olduqda Allah onları n da­vamlı lı ğ ı nı tə min edir və hə tta onları daha da artı rı r. Lakin buna baxma­yaraq, bə zi adamlar Allahı n mə rhə mə tinə qarş ı nankorluq edir və ö z Rə bbinə itaə tsizlik gö stə rirlə r. Onlar Rə bbin xeyirxahlı ğ ı na kafirliklə cavab verir və bunun nə ticə sində də Allahı n mə rhə mə tində n mə hrum olurlar.

ﮝ ﮞ ﮟ ﮠ ﮡ ﮢ ﮣ ﮤ ﮥ ﮦ ﮧ ﮨ ﮩ ﮪ ﮫ ﮬ ﮭ ﮮ ﮯ ﮰ

Biz sə nə qə də r də elç ilə ri ö z xalqları na gö ndə rmiş dik və onlar xalqları na aydı n də lillə r gə tirmiş dilə r. Biz gü nahkarlardan intiqam aldı q və Bizim haqqı mı z – mö minlə rə kö mə k etmə k idi”.

Ey Muhə mmə d! Ə vvə lki xalqlara da elç ilə r gö ndə rilirdi. İ nsanlar tö vhid­də n dö nə n kimi və haqdan ə l ç ə kincə, Allah onlara elç ilə r gö ndə rirdi ki, onları n arası nda tə kcə Allaha sə mimi ibadə ti tə bliğ etsinlə r, onları haqqa iman gə tirmə yə ç ağ ı rsı nlar, burulğ anı na batı b qaldı qları kafirliyi və azğ ı n­lı ğ ı ifş a etsinlə r. Elç ilə r ö z qə bilə daş ları na haqlı olmaları nı tə sdiq edə n aydı n ayə lə r və inkaredilmə z də lillə r gə tirirdilə r, lakin mü ş riklə r onlara iman gə tirmə kdə n imtina edirdilə r və azğ ı n tə limlə rə etiqad edirdilə r. Hə r də fə də Allah gü nahkarlardan qisas alı r və Onun elç ilə rinin yolu ilə gedə n mö minlə rə kö mə k edirdi, ç ü nki Allah belə edə ­cə yini və d etmiş di. Mö min­lə rin qə lə bə si danı lması mü mkü n olmayan və Allahı n və d etdiyi hə qiqə tdir və mü tlə q gerç ə klə ş ə cə kdir. Muhə mmə d Peyğ ə mbə rə (ona Allahı n salavatı və salamı olsun!) iman gə tirmə kdə n boyun qaç ı ran kafirlə rə gə l­dikdə isə, onlar bilmə lidirlə r ki, ə gə r onlar bundan sonra da haqdan imtina etsə lə r, onları ə zab-ə ziyyə tli cə za haqlayacaq, qə lə bə isə onsuz da alicə nab Peyğ ə mbə rə (s.ə.s.) nə sib olacaqdı r.

ﮱ ﯓ ﯔ ﯕ ﯖ ﯗ ﯘ ﯙ ﯚ ﯛ ﯜ ﯝ ﯞ ﯟ ﯠ ﯡ ﯢ ﯣ ﯤ ﯥ ﯦ ﯧ ﯨ ﯩ ﯪ ﯫ ﯬ ﯭ ﯮ ﯯ ﯰ ﯱ ﯲ ﯳ ﯴ ﯵ ﯶ ﯷ ﯸ ﯹ ﯺ

(30. 48) “Allah – buludları qaldı ran kü lə klə ri Gö ndə rə ndir. O, on­ları sə ­ma­da istə diyi kimi yö nə ldir və parç a-parç a edib dağ ı dı r. Sonra sə n onları n ya­rı qları ndan yağ ı ş ı n necə yağ dı ğ ı nı gö rü rsə n. O, onu istə ­diyi qulları nı n ü stü nə yağ dı r­dı qda, onlar sevinirlə r,