L-QƏSƏS

(«HEKAYƏ T»)

SURƏ Sİ Nİ N

Ş Ə RHİ

ﭑ ﭒ ﭓ ﭔ

Mə rhə mə tli və Rə hmli Allahı n adı ilə!

ﮝ ﮞ ﮟ ﮠ ﮡ ﮢ ﮣ

Ta. Sin. Mim.

Bunlar – aydı n bir Kitabı n ayə lə ridir”.

Quran ayə lə ri tə riflə nmə yə və ehtiram gö stə rilmə sinə layiqdir, ç ü nki onlar qulları n bilmə yə mö htac olduqları hə r ş eyi izah edir. İ nsanlar onları n sayə sində ö z Rə bbini də rk edir və Onun qarş ı sı ndakı və zifə lə rini bilirlə r, mö minlə ri Onun mə n­fur dü ş mə nlə rində n fə rqlə ndirmə yi ö yrə nirlə r, bə ş ə ­riy­yə t tarixində olan mü hü m hadisə lə rdə n və hə mç inin bə ş ə riyyə tin gə lə ­cə k taleyində n xə bə r tuturlar. Mə hz Quran insanlara hansı ə mə llə rin mü ka­fata, hansı ları nı n isə cə zaya layiq olduğ u haqqı nda xə bə r verir. Bu və digə r mə sə lə lə r Allahı n Kitabı nda tə fsilatı ilə iş ı qlan­dı rı lı r.

ﮤ ﮥ ﮦ ﮧ ﮨ ﮩ ﮪ ﮫ ﮬ ﮭ

Biz sə nə, mö min insanlar ü ç ü n, Musa və Fironun hekayə ­tini olduğ u kimi oxuyacağ ı q”.

Quranda mü hü m yerlə rdə n birini tutan hekayə tlə rdə n biri də Musa (ə) ilə Firon (lə nə tullah)[139] haqqı nda olan tarixi rə vayə tdir. Fö vqə luca bu hekayə ti bir ç ox surə lə rdə nə ql etmiş dir, lakin o, ə n tə fsilatı ilə mə hz bu­rada izah edilmiş dir. Fö vqə luca bizə Musa (ə) və Firon (L) haqqı nda ə sil hə qiqə ti xə bə r verir. Bu qə ribə və ecazkar hekayə t iman sahibi olan insanlar ü ç ü n nazil edilmiş dir, ç ü nki mö hkə m iman qulları və hylə r ü zə rində dü ş ü n­mə yə, onları bü tü n varlı ğ ı ilə qə bul etmə yə və ş ə raitə mü vafiq olaraq rə h­bə r tutmağ a yö nə ldir. Bunun sayə ­sində iman və etiqad gü clə nir və qullar daha ç ox dindar olurlar.

Bü tü n digə r insanlara gə ldikdə isə, onlar Quran hekayə tlə rində n heç bir fayda ə ldə edə bilmirlə r. Bundan baş qa, onlar ö z kafirliklə rinə nadan və xə bə rsiz olmaları na gö rə bə raə t qazandı rmaq imkanı ndan da mə hrum edilirlə r. Onlar dü z yolla getmə yə layiq deyillə r və buna gö rə Fö vqə luca Allah Ö z son Kitabı nı ç irkin ə llə rdə n qoruyur və onlara onun ə zə mə tli mə nası nı də rk etmə yə imkan vermir.

ﮮ ﮯ ﮰ ﮱ ﯓ ﯔ ﯕ ﯖ ﯗ ﯘ ﯙ ﯚ ﯛ ﯜ ﯝ ﯞ ﯟ ﯠ ﯡ ﯢ ﯣ

Hə qiqə tə n, Firon yer ü zü ndə tə kə bbü rlü k gö stə rə rə k, onun sakin­lə rini bir-birində n fə rqli siniflə rə ayı rmı ş dı və bir tayfanı ə zmə k istə ­dikdə, oğ ul­ları nı ö ldü rü r, qadı nları nı sağ buraxı rdı. Hə qiqə tə n, o, fasiqlə rdə n idi”.

Fö vqə luca, Musa (ə) və Firon (L) haqqı nda hekayə tini sonuncunun yer ü zü ndə tə kə bbü rlə nmə si sö zlə ri ilə baş layı r. O (L), bö yü k bir sə ltə nə ti idarə edirdi, ç ox geniş ə razilə ri ə hatə edə n hakimiyyə tə malik idi və saysı z-hesabsı z qoş unlara rə hbə rlik edirdi. Bu, onda tə kə bbü r və lovğ alı q yarat­mı ş dı, amma, ə sil hə qiqə tdə, onu heç də baş qaları ndan ü stü n etmirdi. Firon (L) ö z ö lkə sini zalı mcası na idarə edə rə k, onun ə halisini zü mrə lə rə bö l­mü ş dü. O (L) tə bə ə lə ri ilə ö zü nü n istə klə rinə uyğ un olaraq rə ftar edirdi. Bə zilə rini, oğ ulları nı ö ldü rmə klə və qadı nları nı sağ bu­rax­maqla zə iflə dirdi. İ srail oğ ulları nı n acı taleyi də belə olmuş du. Buna baxmaya­raq, mə hz bu xalq Allahı n iltifatı nı qazanmı ş dı və digə rlə rində n ü stü n tutul­muş du. Misir hö kmdarı onlara ehtiram gö stə rmə li və hö rmə t etmə li idi, lakin o, hə r ş eyi ə ksinə edirdi. O, israillilə rin heç vaxt onun hakimiyyə ti altı ndan xilas ola bilmə yə cə yini gü man edə rə k, onları alç aldı rdı. O, hə tta onları n hə yatı na belə mə ­hə l qoymurdu və qorxurdu ki, ə sarə tə alı nmı ş xalq, ola bilsin, bir vaxt qiyam qaldı rı b, hakimiyyə ti ə linə keç irsin. Ö z taxtı -tacı nı tə hlü kə siz­lə ş ­dirmə kdə n ö trü o (L), İ srail oğ ulları nı ö ldü rü rdü və onları n yalnı z qı zla­rı nı sağ saxlayı rdı. Hə qiqə tə n də, o (L) ş ə rə fsizlik tö rə də nlə rdə n biri idi, ç ü nki nə dində, nə də dü nya iş lə rində mö minliyə can atmı rdı.

ﯤ ﯥ ﯦ ﯧ ﯨ ﯩ ﯪ ﯫ ﯬ ﯭ ﯮ ﯯ ﯰ

(28. 5) “Biz istə dik ki, yer ü zü ndə alç aldı lanları, mə rhə mə t gö stə rib, rə hbə rlə r və varislə r edə k”,

Fö vqə luca qə rara alı r ki, İ srail oğ ulları nı hə qarə tdə n xilas etmə k ü ç ü n onla­rı n dü ş mə nlə rini və yağ ı ları nı mə hv etsin. O (Pak və Mü qə ddə s Olan) onları ö ndə rlə r və dü nya nemə tlə rinin varisi etmə k qə rarı na gə lmiş di. O (Pak və Mü qə ddə s Olan) istə yirdi ki, İ srail oğ ulları o biri dü nyaya kö ç ə nə ­də k yer ü zü nü n nemə tlə rində n lə zzə t alsı nlar.

ﭑ ﭒ ﭓ ﭔ ﭕ ﭖ ﭗ ﭘ ﭙ ﭚ ﭛ ﭜ ﭝ

Yer ü zü ndə onlara hakimiyyə t bağ ı ş layaq və Firona, Ha­mana və onları n qoş unları na gö stə rə k ki, onlar nə də n ç ə kinmə lidirlə r”.

Alç aldı lmı ş və tə hqir edilmiş ş ə xs insanlara baş ç ı lı q edə və onlara nü ­munə ola bilmə z. Bu və zifə ni yerinə yetirmə k ü ç ü n hakimiyyə t və qü drə t sahibi olmaq lazı mdı r və buna gö rə Fö vqə luca Allah onlara yer ü zü ndə ha­ki­miyyə t ə ta etmə k qə rarı na gə lmiş di. Hə qiqə tə n, yer ü zü ndə baş verə nlə r bü tö vlü kdə və tamamilə Onun iradə sində n və istə yində n ası lı dı r. O uzaq zamanlarda Fö vqə lqü drə tli Rə bb Firona (L) və onun kö mə kç isi Hamana, hə mç inin onları n dö yü ş ç ü lə rinə bildirmə k istə yirdi ki, onlar nə də n ehtiyat etmə lidirlə r. Bu cə za dö yü ş ç ü lə rə də aid olmalı idi, ç ü nki onlar Misir hö km­darı na ö zbaş ı nalı q və zalı mlı q etmə kdə kö mə k gö stə ­rirdilə r.

Fironun (L) qü drə tli xalqı nə də n ehtiyatlanı rdı? Onlar gö zə l imarə tlə ­rin­də n mə hrum olmaqdan və ö z torpaqları ndan qovulmaqdan qorxur­dular. Elə buna gö rə israillilə rin mü qavimə tini elə baş lanğ ı cda qı rmağ a can atı rdı lar və onları n oğ ulları nı ö ldü rü rdü lə r. Amma Fironun (L) və onun ə l-altı ları nı n qorxusu onları n qismə tlə rinə yazı lmı ş mı ş dı, ç ü nki bunu Allah Ö zü belə istə miş di. Ə gə r O (Pak və Mü qə ddə s Olan) bir ş eyi istə yirsə, onun gerç ə klə ş mə si ü ç ü n zə ruri olan ş ə rtlə ri və gerç ə k sə bə blə ri ö ncə də n yaradı r.

Allah Fironun (L) xalqı ilə də mə hz belə rə ftar etmiş di. Onun mə hv edilmə si bir sı ra ş ə rtlə rlə mü ə yyə nlə ş dirilmiş di ki, bu barə də hə tta nə Allahı n sevimli qulları, nə də Onun dü ş mə nlə ri heç ş ü bhə lə nmirdilə r. Misir mü stə bidi­nin (L) və onun saysı z-hesabsı z qoş unları nı n mə hv edilmə sinə hansı ş ə rtlə r sə bə b olmuş du? Hə r ş ey Fö vqə luca Allahı n israillilə ri xilas etmə li olan Musa peyğ ə mbə ri (ə) dü nyaya gə tirmə si ilə baş lamı ş dı. İ srail ö vladları o zaman ağ ı r və ziyyə t iç ində idilə r, ç ü nki misirlilə r onları n oğ ul­la­rı nı ö ldü rü rdü lə r.

ﭞ ﭟ ﭠ ﭡ ﭢ ﭣ ﭤ ﭥ ﭦ ﭧ ﭨ ﭩ ﭪ ﭫ ﭬ ﭭ ﭮ ﭯ ﭰ ﭱ ﭲ ﭳ ﭴ ﭵ ﭶ

Biz Musanı n anası na tə lqin etdik: “Onu ə mizdir. Tə hlü kə hiss etsə n, onu ç aya burax. Qorxma və kə də rlə nmə. Doğ rusu, Biz onu sə ­nə qaytara­cağ ı q və onu elç ilə rimizdə n edə cə yik”.

Kö rpə ni ö zü n tə rbiyə et, yox ə gə r tə hlü kə hiss etsə n, onu taxta san­dı ğ a qoyub, Nil ç ayı na at. Qorxma və kə də rlə nmə - Biz kö rpə ni sə nə qay­taracağ ı q və onu elç ilə rimizdə n biri edə cə yik.

Rə bb bu minvalla Musanı n (ə) anası nı n qə lbinə oğ lunu geri alaca­ğ ı na, ö vladı nı n bö yü yü b, fasiq xalqı n fitnə lə rində n qorunacağ ı na və sonra Allahı n elç isi olacağ ı na yə qinlik tə lqin etdi. O (Pak və Mü qə ddə s Olan), qadı na bu mü jdə ni nazil etdi ki, o, ö z kö rpə si ü ç ü n hə yə can keç irib narahat olması n.

Musanı n (ə) anası nı n tə hlü kə nin yaxı nlaş dı ğ ı nı hiss etdiyi bir gü n gə lib ç atdı. O, ona buyurulanı yerinə yetirə rə k, kö rpə ni sandı ğ a qoyub ç aya atdı. Bu­nunla qadı n kö rpə sinin taleyini Fö vqə lucaya hə valə etdi.

ﭷ ﭸ ﭹ ﭺ ﭻ ﭼ ﭽ ﭾ ﭿ ﮀ ﮁ ﮂ ﮃ ﮄ ﮅ

Fironun ailə si onları n dü ş mə ni və qə m-qü ssə si olanı tapı b gö ­tü rdü. Hə qiqə tə n, Firon, Haman və dö yü ş ç ü lə ri fasiq idilə r”.

Musanı (ə) Fironun (L) evində yaş ayan adamlar tapdı lar. Onları n hə t­ta ş ə ki­nə də getmə zdi ki, bu kö rpə nin taleyinə onları n xalqı nı n dü ş mə ni olmaq və onlara bö yü k mü sibə t gə tirmə k nə sib olacaqdı r. Doğ rudan da, insan nə qə də r ehtiyatlı olsa da, o, Allahı n tə yin etdiyi qə də rində n heç və chlə yayı na bilmə z. Fironun (L) xalqı İ srail oğ ulları ndan ehtiyat edirdi, lakin Fö vqə luca istə yirdi ki, onları n baş ç ı sı Misir hö kmdarı nı n ö z himayə si altı nda bö yü sü n və tə rbiyə alsı n.

Ə gə r Musa peyğ ə mbə rin (ə) taleyi ü zə rində bir qə də r dü ş ü nü lsə, aydı n olar ki, hadisə lə rin mə hz belə ç arpazlaş ması ş ə raitində İ srail oğ ulla­rı na ç ox bö yü k fayda verdi, onları bir sı ra ç ə tinliklə rdə n azad etdi və misirlilə rin basqı nları nı n tə hlü kə sinin qarş ı sı nı aldı. Bunun sə bə bi Musa (ə) idi. O (ə) ö z peyğ ə mbə rlik və zi­fə ­sinin baş lanması na qə də r Fironun (L) ya­xı n adamları ndan biri idi. Tə bii ki, o (ə), ö z qə bilə daş ları nı n mə nafelə rini mü dafiə etmə yə sə y gö stə rirdi və gü clü və coş qun adam olması sayə sində o (ə) bunu edə bilirdi. Nə ticə də, yuxarı da qeyd etdiyimiz kimi, ağ ı lsı z zü lm altı nda inlə yə n alç aldı lmı ş və gü csü z xalq zaman-zaman zalı m misirlilə rə mü qavimə t gö stə rmə yə baş layı rdı. Bu, peyğ ə mbə rliyin ə rə fə si idi, ç ü nki Allahı n qoyduğ u ə bə di qayda-qanuna mü vafiq olaraq, bə ş ə riyyə t tarixində bö yü k hadisə lə r qə flə tə n baş vermir. Bir qayda olaraq, onlardan ö ncə tarixi ş ə rtlə r yaranı r.

Sonra Fö vqə luca buyurur ki, Firon (L), Haman və onları n dö yü ş ç ü lə ri gü nahkar idilə r. O (Pak və Mü qə ddə s Olan) tö rə tdiklə ri cinayə tlə rə gö rə onları cə zalandı rmaq istə yir və onları n kö mə ksiz xalqa qarş ı iş lə tdiklə ri fitnə -fə sadı onları n ö z ə leyhinə ç evirir.

ﮆ ﮇ ﮈ ﮉ ﮊ ﮋ ﮌ ﮍ ﮎ ﮏ ﮐ ﮑ ﮒ ﮓ ﮔ ﮕ ﮖ ﮗ ﮘ ﮙ

Fironun arvadı dedi: “Bu mə nim də, sə nin də gö zlə rimizin iş ı ğ ı dı r. Onu ö ldü rmə yin! Bə lkə, o, bizə fayda gə tirdi, ya da onu ö vlad­lı ­ğ a gö tü rdü k”. Onlar fə rqinə varmı rdı lar”.

Fironun (L) ev adamları kö rpə ni gə tirdikdə n sonra, Rə bb onun (L) arva­dı nda uş ağ a ş ə fqə t hissi yaratdı. O zalı mı n (L) arvadı Muzahimin qı zı, Asiya adı nda iman sahibi, mə ş hur və lə yaqə tli bir qadı n idi. Qadı n dedi: “Onu ö ldü r­mə yin. Gə lin onu ö zü mü z saxlayaq ki, bizə xoş bə xtlik və sevinc gə tirsin. O bizə xidmə t edə r və ola da bilsin ki, sə daqə tli kö mə kç i olar. Ə gə r istə sə k, ona bö yü k etimad gö stə rib, oğ ulluğ a gö tü rə rik”.

Allahı n iradə si ilə Musa (ə) doğ rudan da Fironun (L) arvadı na bö yü k fayda verdi. O, ilk gü nlə rdə n ç aydan tapdı qları kö rpə ni ə zizlə di və onunla ö z doğ ma ö vladı kimi rə ftar etdi. Musa (ə) bö yü yü b, boya-baş a ç atdı qda, peyğ ə mbə r və elç i olduqda, qadı n ə n birinci olaraq haqq dinə iman gə tirdi. Allah ondan razı olsun və onu Ö z mü kafatı ndan razı etsin!

Misirlilə r heç ş ü bhə belə etmirdilə r ki, Mü hafizə olunan Kitabda nə yazı lmı ş ­dı r və bir mü ddə t sonra onlara nə lə r nə sib olacaqdı r. Bu, Fö vqə luca Rə bbin mö minlə rə iltifatı idi, ç ü nki onlar ç ayda tapı lan kö rpə nin yerinə yetirə cə yi və zifə də n xə bə r tutsaydı lar, hə r ş ey baş qa cü r ola bilə rdi.

ﮚ ﮛ ﮜ ﮝ ﮞ ﮟ ﮠ ﮡ ﮢ ﮣ ﮤ ﮥ ﮦ ﮧ ﮨ ﮩ ﮪ ﮫ ﮬ

Musanı n anası nı n ü rə yi tə nhalaş mı ş dı. Ə gə r onun mö min qal­ması ndan ö trü Biz ü rə yini mö hkə mlə tmə sə ydik o, onu aç mağ a hazı r idi”.

Musanı n (ə) anası ö z kö rpə sində n ayrı ldı qdan sonra, onun taleyi ü ç ü n narahat olaraq, bə rk xiffə t ç ə kmə yə baş ladı. Fö vqə luca Allahı n ona kə də rlə nmə ­mə yi və qorxmamağ ı tapş ı rması na baxmayaraq, zavallı qadı n ö zü nü n tə bii his­slə rini cilovlaya bilmirdi. O, o də rə cə də qə m-qü ssə yə qapı l­mı ş dı ki, keç irdiyi hə yə canlar ü rə yini bü tü n digə r fikirlə rdə n mə hrum etmiş di. Ə gə r Allah ona tale­yin bu zə rbə sində n sarsı lmamağ a kö mə k etmə sə ydi, o, Musanı n (ə) ö z oğ lu oldu­ğ unu etiraf edə cə kdi. Lakin O (Pak və Mü qə ddə s Olan), ona yardı m gö stə rdi ki, qadı n mö min olaraq qala bilsin. Hə qiqə tə n, ə gə r ç ə tin bir və ziyyə tdə olan bir insan dö zü mlü lü k və sə birlilik gö stə rirsə, onda onun imanı gü clə nir və mö hkə mlə nir. Ə gə r o, qə mdə n və kə də rdə n ə l ç ə kmirsə, onda bu onun imanı və etiqadı nı n zə ifliyinə də lalə t edir.

ﮭ ﮮ ﮯ ﮰ ﮱ ﯓ ﯔ ﯕ ﯖ ﯗ ﯘ ﯙ