Haqq onların xeyirlərinə olsaydı, itaətkarlıqla yanına gələr­di­lər”.

Belə olduqda onlar ş ə riə t qanunları na mü raciə t edə rdilə r, lakin on­lar ə da­lə tli ş ə riə t mə hkə mə sinə can atdı qları na gö rə deyil, hö kmü n hə min halda onları n xeyirinə olduğ u ü ç ü n bu addı mı atardı lar. Amma onlar belə itaə tkarlı ğ a gö rə tə riflə n­mə yə layiq gö rü lə bilmə zlə r, ç ü nki Allahı n ə sil qulu, o, onu hə tta kə də r­lə ndirsə və ya ə ziyyə tə salsa da, hə miş ə haqqa can atı r. Fasiqlə rə gə ldikdə isə, ş ə riə t hö kmlə ri onları n istə klə rinə uyğ un gə l­dikdə, onlara itaə t edir və istə klə ri­nə uyğ un gə lmə dikdə isə, Allahı n qa­nunları ndan ü z dö ndə rirlə rsə və ö z ehtirasları nı ş ə riə t qanunla­rı ndan ü stü n tuturlarsa, demə li, onlar Allahı n ə sil qulları deyillə r.

Sonra Fö vqə luca Allah fasiqlə ri ş ə riə t qanunları ndan ü z ç evirdiklə ­rinə gö rə qı nayaraq belə buyurur:

ﯓ ﯔ ﯕ ﯖ ﯗ ﯘ ﯙ ﯚ ﯛ ﯜ ﯝ ﯞ ﯟ ﯠ ﯡ ﯢ ﯣ ﯤ

(24. 50) “Mə gə r onları n ü rə klə ri xə stə liyə mi tutulmuş dur? Yaxud onlar ş ü bhə mi edirlə r? Ya da onlar ehtiyat edirlə r ki, Allah və Onun Elç isi onları za­lı mcası na mü hakimə edə cə klə r? Heç də yox! Onlar ö zlə ri zalı mcası na davra­nı rlar! ”

Belə lə rinin ü rə klə ri xə stə liyə tutulmuş, onlar hissiyyatdan mə hrum edil­miş lə r və bunun nə ticə sində fasiqlə r onlara fayda verə bilə n ş eydə n ü z dö ndə rə n xə stə lə rə oxş amağ a baş layı rlar və onlara zə rə rli olan ş eylə ri edirlə r. Yaxud da belə insanlara ş ü bhə lə r ə zab verir və onları Allahı n və Onun Elç isinin (ona Allahı n salavatı və salamı olsun!) hö kmlə rinin hə qi­qə tə n doğ ru olması na ş ə kk gə tirmə yə mə cbur edir. Ya da onlar ehtiyat edirlə r ki, Allah və Onun Elç isi (ona Allahı n salavatı və salamı olsun!) onlara zalı mlı q etsinlə r. Onlar belə sə ciyyə lə n­dirilmə yə layiqdirlə r, ç ü nki fasiq və zalı mdı rlar. Allahı n və Onun Elç isinin (ona Allahı n salavatı və salamı olsun!) qanunları na gə ldikdə isə, onlar ə n ə dalə tli, ə n qə rə zsiz və ə n mü drik qanunlardı r. Fö vqə luca buyurur: “Doğ rudanmı onlar cahillik dö v­rü n­də ki kimi mü hakimə olunmaq istə yirlə r? İ man sahibi olan insan­lar ü ç ü n ki­min hö kmü Allahı n hö kmü ndə n yaxş ı ola bilə r? ” (Maidə, 5/50).

Mü zakirə etdiyimiz ayə ona də lalə t edir ki, imanı dillə demə klə sü but etmə k kifayə t deyil və o, saleh ə mə llə rlə tə sdiq olunmalı dı r. Mə hz buna gö rə Allah Rə bbinə itaə tdə n ü z dö ndə rə nlə ri kafir adlandı rmı ş dı r. Bü tü n bunlar mü sə lmanı hə r bir iş ində Allahı n və Onun Elç isinin (ona Allahı n salavatı və salamı olsun!) hö kmlə rinə ə saslanmağ ı zə ruri edir. Ə gə r insan onlara istinad etmə kdə n boyun qaç ı rı rsa, onda bu, onun ü rə yinin xə stə liyə tutulması nı, imanı nı n isə ş ü bhə iç ində olması nı sü buta yetirir. Fö vqə luca hə mç inin ş ə riə t hö kmlə ri haqqı nda pis fikirdə olmağ ı və onları ə dalə tsiz və ya yanlı ş saymağ ı qadağ an etmiş dir. Allahı n hö kmlə ­rində n ü z ç evirə n fasiqlə rin və ziyyə tini xatı rlatdı qdan sonra isə, Fö vqə luca Allah mö minlə rin tə rifə layiq ə mə llə rində n xə bə r verə rə k, belə buyurur:

ﯥ ﯦ ﯧ ﯨ ﯩ ﯪ ﯫ ﯬ ﯭ ﯮ ﯯ ﯰ ﯱ ﯲ ﯳ ﯴ ﯵ ﯶ ﯷ ﯸ

Mö minlə ri, araları nda hö km verilmə si ü ç ü n Allaha və Onun Elç isinin yanı na də və t etdikdə, onlar: “Eş itdik və itaə t edirik! ” – deyirlə r. Mə hz onlar xilas olanlardı r”.

İ manı nı ö z ə mə llə ri ilə tə sdiq edə n ə sil mö minlə r araları nda hö km veril­mə si ü ç ü n Allaha və Onun Elç isinin (ona Allahı n salavatı və salamı olsun!) yanı na ç ağ ı rı ldı qda, hə miş ə belə deyirlə r: “Eş itdik və itaə t edirik! ” Onlar, istə k­lə rində n ası lı olmayaraq, Allahı n və Onun Elç isinin (ona Allahı n salavatı və salamı olsun!) iradə sinə tabe olurlar. Onlar onu layi­qincə yerinə yetirir və bun­dan, azca da olsa, usanmı rlar. Tə kcə belə insanlar xoş bə xtlik tapacaqlar, ç ü nki onlar ə n ə ziz və mü ­qə d­də s olan bü tü n arzu­ları na nail olacaqlar və hə r cü r yaramazlı qlardan, narahat­ç ı lı qlardan xilas edilə cə klə r. Allahı n və Onun Elç isinin (ona Allahı n salavatı və salamı olsun!) hö kmlə rində n ü z dö ndə rə nlə r, Allaha və Onun Elç isinə (ona Allahı n salavatı və salamı olsun!) itaə t etmə kdə n imtina edə nlə r heç vaxt sə adə tə nail ola bilmə yə cə klə r.

Mü hakimə yü rü dü lə rkə n Allahı n və Onun Elç isinin (ona Allahı n salavatı və salamı olsun!) hö kmlə rinə tabe olmağ ı n faydası nı xatı rlatdı qdan sonra, Fö vqə luca Allah belə itaə tkarlı ğ ı n ü mumiyyə tlə faydalı olduğ unu bildirə rə k, belə buyurur:

ﯹ ﯺ ﯻ ﯼ ﯽ ﯾ ﯿ ﰀ ﰁ ﰂ ﰃ

(24. 52) “Allaha və Onun Elç isinə itaə t edə nlə r Allahdan qorxan və tə qvalı lı ğ a etiqad edə nlə r, artı q uğ ura nail olmuş lar! ”

Bu mö minlə r Allaha və Onun Elç isinə (ona Allahı n salavatı və salamı olsun!) itaə t edir, onları n sö zlə rinin gerç ə kliyinə inanı r və onları n hö km­lə rini icra edirlə r. Onlar Allahdan qorxurlar, lakin onları n qorxusu kor-koranə qorxu deyil, ç ü nki onlar Allahı n sə rhə dlə rini pozmaqdan ehti­yat edə n, ö z nə fslə rinin istə yinə uymayan mö min və tə qvalı qullardı r. Ə gə r ayə də tə qvalı lı q digə r yaxş ı ə mə l­lə rdə n ası lı olmayaraq xatı rlanı rsa, onda o, dinin hö kmlə rinin yerinə yetiril­mə ­sini və itaə tsizlikdə n imtina etmə yi nə zə rdə tutur. Ə gə r o, mü zakirə etdiyimiz ayə də olduğ u kimi, mö minliklə və Allaha itaə tlə bə rabə r xatı rlanı rsa, onda o, Allahı n cə zalan­dı rması və itaə tsizlik gö stə rmə kdə n imtina edilmə si mü qabilində qorxmağ ı nə zə rdə tutur.

Allaha itaə t edə n, Onun Elç isinə (ona Allahı n salavatı və salamı olsun!) itaə t edə n, Allahdan qorxan və itaə tsizlik gö stə rmə kdə n ç ə kinə n hə r kə s mü tlə q uğ ura nail olacaqdı r[61]. Belə bir mö min cə zadan xilas olmağ ı bacaracaq, ç ü nki o, insanı mə ş ə qqə tlə rə mə hkum edə n ə mə llə rdə n ç ə kin­miş dir. O hə m də mü kafat ala bilə cə kdir, ç ü nki o, hə qiqə tə n də mü kafat­landı rı lmağ a layiq ə mə llə r etmiş dir. Allahı n qulları ancaq belə mə ziyyə tlə ri sayə sində uğ ur ə ldə edə bilə rlə r. İ nsanı n belə tə rifə layiq ə mə llə ri nə qə də r azdı rsa, onun mü və ffə qiyyə tə nail olmaq ehti­malı da bir o qə də r az olacaqdı r.

Bu ayə də mü sə lmanları n Allah qarş ı sı nda və Onun Elç isi (ona Allahı n salavatı və salamı olsun!) qarş ı sı nda və zifə lə ri nə zə rdə n keç irilir. İ taə t – eyni za­manda hə m Allahı n, hə m də Onun Elç isinin (ona Allahı n salavatı və salamı ol­sun!) qarş ı sı nda mü sə lmanları n və zifə sidir və bu və zifə nin yerinə yetirilmə si Allaha iman gə tirilmə si ilə sı x ə laqə dardı r. Də hş ə tə gə lmə k və Allah xofu – mö minlə rin Allah qarş ı sı nda və zifə sidir. Ehtiram və hö rmə t isə mü sə lmanları n Muhə mmə d Peyğ ə mbə r (ona Allahı n salavatı və salamı olsun!) qarş ı sı nda və zifə ­sidir. Bu ü ç və zifə birlikdə Fö vqə lucanı n aş ağ ı dakı kə lamı nda yada salı nmı ş dı r: “Hə qiqə tə n, Biz sə ni ş ahid, mü jdə verə n və xə bə rdarlı q edə n kimi gö ndə rdik” (Fə th, 48/8). “Ta ki, Allaha, Onun Elç isinə iman gə tirə siniz, ona ehtiram və hö r­mə t bə slə ­yə siniz, sə hə r və gü n batmamı ş dan Onun ş an-ş ö hrə tini ucaldası nı z” (Fə th, 48/9).

ﰄ ﰅ ﰆ ﰇ ﰈ ﰉ ﰊ ﰋ ﰌ ﰍ ﰎ ﰏ ﰐ ﰑ ﰒ ﰓ ﰔ ﰕ ﰖ ﰗ ﰘ ﰙ

Mü nafiqlə r, sə n onlara ə mr etdikdə, mü tlə q yü rü ş ə ç ı xa­caq­la­rı na dair Allaha ç ox mö hkə m and iç dilə r. De: “And iç mə yin! Necə itaə t etmə ­yi­niz mə lumdur”. Ş ü bhə siz ki, Allah etdiklə rinizdə n agahdı r”.

Fö vqə luca xə bə r verir ki, Allahı n Elç isi (ona Allahı n salavatı və salamı ol­sun!) ilə birlikdə hə rbi yü rü ş ə ç ı xmayan mü nafiqlə r və kə metiqad­lar and iç dilə r ki, ə gə r Muhə mmə d Peyğ ə mbə r (ona Allahı n salavatı və salamı olsun!) bundan sonra dö yü ş ə ç ı xmağ ı onlara ə mr edə rsə, onda onlar yü rü ş ə mü tlə q qatı larlar. Baş qa bir ş ə rhə gö rə isə, onlar and iç irlə r ki, ə gə r Peyğ ə mbə r (s.ə.s.) dö yü ş ə ç ı xmağ ı onlara bilavasitə ə mr etsə ydi, onda onlar hö kmə n ona (s.ə.s.) tabe olardı lar. İ ki ş ə rhdə n birincisi daha mö tə bə rdir.

Lakin Fö vqə luca Allah onları n bə yanatı nı qə ti rə dd edə rə k Ö z Peyğ ə mbə ­ri­nə (s.ə.s.) ə mr edir ki, mü sə lmanları n onları n andı na və ü zrxah­lı q etmə sinə ehti­yacları olmadı ğ ı nı sö ylə sin. Allah ə sil və ziyyə ti mü sə lman­lara bildirmiş dir və bu­na gö rə bu kə metiqadları n yalanç ı mü tiliyi yaxş ı mə lumdur. Onları n hə rə kə tinə bə raə t qazandı rı la bilmə z, ç ü nki onlar hə rbi yü rü ş də ancaq ö z tə nbə lliklə ri və arzu etmə diklə ri ü zü ndə n iş tirak etmə ­miş dilə r. Buna gö rə də onları n ü zrxahlı q etmə si­nə və and iç mə sinə ehtiyac yoxdur. Yalnı z və ziyyə ti aydı n olmayan və niyyə tlə ri ş ü bhə doğ uran ş ə xslə rin andı qə bul oluna və onlara bə raə t verilə bilə r. Kə meti­qadlara gə ldikdə isə, onları n andı onlara fayda vermə yə ­cə k­dir. Onları ç ox tezliklə amansı z cə za haqlaya bilə r, ç ü nki Allah onları n ə mə llə ­rində n agahdı r və onları n hə r birinə layiqincə ə və z verə cə kdir. Kə metiqad­ları n və mü nafiq­lə rin və ziyyə ti belə dir. Allahı n Elç isinə (ona Allahı n salavatı və salamı olsun!) gə ldikdə isə, onun (s.ə.s.) və zifə si Allahı n ə mr və qadağ aları nı insanlara ç atdı rmaqdı r. Buna gö rə daha sonra Allah buyurur:

ﭑ ﭒ ﭓ ﭔ ﭕ ﭖ ﭗ ﭘ ﭙ ﭚ ﭛ ﭜ ﭝ ﭞ ﭟ ﭠ ﭡ ﭢ ﭣ ﭤ ﭥ ﭦ ﭧ ﭨ ﭩ ﭪ ﭫ

De: “Allaha itaə t edin və Elç isinə itaə t edin! ” Ə gə r siz ü z dö n­də r­sə niz, bilin ki, o, ancaq ona hə valə edilə nə cavabdehdir, siz isə sizə hə valə edilə nə cavabdehsiniz. Ə gə r siz ona tabe olsanı z, onda dü z yolla gedə rsiniz. Elç inin və zifə si isə ancaq aç ı q tə bliğ atdı r”.

Ə gə r siz Allaha və Onun Elç isinə (ona Allahı n salavatı və salamı olsun!) itaə t etsə niz, sizə sə adə t və ş ə rə fli qismə t nə sib olacaqdı r. Yox ə gə r itaə tdə n imtina etsə niz, bilin ki, Elç iyə (s.ə.s.) ancaq Allahı n və hyini sizin nə zə rinizə ç atdı rmaq hö kmü verilmiş, sizə isə ona (s.ə.s.) itaə t etmə k ə mr edilmiş dir. O (s.ə.s.) ö z və zifə ­sini yerinə yetirmiş dir, siz isə aç ı q-aş kar yolunuzdan sapmı ş sı nı z, də rin azğ ı nlı ğ a dü ş mü ş sü nü z və sə rt cə zaya la­yiqsiniz. Lakin ə gə r siz ona (s.ə.s.) itaə t etsə niz və mü tiliyinizi sö zü nü zlə və ə mə linizlə sü buta yetirsə niz, onda doğ ru yola gə lə rsiniz. Bu yola, tə kcə Elç iyə (s.ə.s.) tabe olmaq sayə sində qə də m basmaq olar. Ə gə r siz ona (s.ə.s.) itaə t etmə kdə n boyun qaç ı rsanı z, onda siz bu yola gə lmə yə heç vaxt nail ola bilmə zsiniz. Bundan da baş qa, bunu etmə k, sadə cə, mü mkü n deyil. Elç iyə (ona Allahı n salavatı və salamı olsun!) ə mr edilmiş dir ki, haqqı sizə elə ç atdı rsı n ki, heç kimdə onun doğ ruluğ una ş ü bhə yeri qalması n. O (s.ə.s.) və zifə sinin ö hdə ­sində n gə lmiş dir və Allahı n və hyini sizə ə n kamil tə rzdə izah etmiş dir. İ ndi isə siz Allah qarş ı sı nda cavab vermə li olacaqsı nı z. O (Pak və Mü qə ddə s Olan), insanları n hə r birinə etdiklə ri ə mə llə rinə gö rə ə və z verə cə kdir. Elç iyə (s.ə.s.) gə ldikdə isə, o (s.ə.s.) artı q ö z və zifə sini yerinə yetirmiş dir və mə xluqları n taleyini hə ll etmə k ha­kimiyyə tinə malik deyil.

ﭬ ﭭ ﭮ ﭯ ﭰ ﭱ ﭲ ﭳ ﭴ ﭵ ﭶ ﭷ ﭸ ﭹ ﭺ ﭻ ﭼ ﭽ ﭾ ﭿ ﮀ ﮁ ﮂ ﮃ ﮄ ﮅ ﮆ ﮇ ﮈ ﮉ ﮊ ﮋ ﮌ ﮍ ﮎ ﮏ ﮐ ﮑ ﮒ ﮓ ﮔ

Allah sizlə rdə n iman gə tirə nlə rə və xeyirxah ə mə llə r iş lə ­də nlə rə və d etmiş dir ki, O, onlara qə də rkilə ri caniş in etdiyi kimi, mü tlə q onları da yer ü zü ­nü n caniş ini edə cə kdir. O, onlardan ö trü tə yin etdiyi dinə etiqad etmə lə ri ü ç ü n mü tlə q onlara imkan verə cə k və onları n qorxusunu ə min-amanlı qla ə və z edə cə kdir. Onlar Mə nə ibadə t edir və Mə nə ş ə rik qoş murlar. Bundan sonra iman gə tirmə kdə n imtina edə nlə r fasiqlə rdir”.

Bu – Allahı n və dlə rində n biridir ki, onun doğ ruluğ una və gerç ə k­liyinə ç ox asanlı qla ə min olmaq mü mkü ndü r. O (Pak və Mü qə ddə s Olan), iman gə tirmiş və xeyirxah iş lə r gö rə n mü sə lmanlara və d etmiş dir ki, onlar mü tlə q yer ü zü ndə cani­ş in olacaqlar və hö kmranlı q edə cə klə r. Onlar hə m­ç inin Allahı n razı olduğ u və bü ­tü n digə r dini ə qidə lə r ü zə rində qə lə bə ç alması nə sib olunacaq İ slam dininə etiqad edə bilə cə klə r.

Allah mü sə lmanları bu dinlə ş ə rə flə ndirmiş və onlara ona qə lbə n və bə ­də nlə ri ilə etiqad etmə k imkanı ə ta etmiş dir və bu ş ə rtlə r mü sə lmanları n ü stü n­lü yü nə və Allahı n onlara gö stə rdiyi mə rhə mə tinə ş ə hadə t verir. Mö minlə r Allahı n dininə tə kcə ö zlə rinin etiqad etmə si ilə qane olmur, onu qalan insanlar arası nda da tə bliğ edirlə r, kafirlə r və digə r dinlə rə etiqad edə nlə r isə alç aldı lmı ş və mə ğ lub edilmiş halda qalmağ a mə hkum edil­miş lə r.

Bununla yanaş ı Allah mü sə lmanlara və d etmiş dir ki, keç irdiklə ri qorxu-hü rkü də n sonra onlara rahatlı q və ə min-amanlı q ə ta etsin. Vaxt vardı ki, mö minlə r İ slam dininə aş kar etiqad edə bilmirdilə r, ç ü nki onda mü sə lmanlar kafirlə rdə n sayca ç ox az idilə r və buna gö rə kafirlə r onlara ağ ı r ə zab verirdilə r. Allahı n dü ş ­mə nlə ri dü nyanı n hə r tə rə fində n vahid cə bhə ilə mü sə lmanları n ə leyhinə ç ı xı r­dı lar. Mə hz hə min ağ ı r dö vrdə Allah qulları na bu ş ə rə fli və dini nazil etmiş dir. O zaman hə lə heç kim ehtimal belə etmirdi ki, mü sə lmanlar yer ü zü ndə hö kmranlı q edə bilə cə klə r, ö lkə ­lə ri və xalqları idarə edə cə klə r, İ slam dininin hö kmlə rini aş kar halda icra etmə k imkanı na malik olacaqlar, tə hlü kə sizlik və ə min-amanlı q ş ə rai­tində yaş ayacaq, Allaha ş ə rik qoş madan, Allahdan baş qa heç kimdə n qorxmadan ibadə t edə bilə cə k. Lakin buna baxmayaraq, mü sə lmanları n ilk nə sillə ri imandan və saleh ə mə llə rdə n ə l ç ə kmə dilə r və ö z dü ş mə nlə rinə ü stü n gə ldilə r. Buna gö rə Allah onlara bü tö v ö lkə lə r və xalqlar ü zə rində hakimiyyə t ə ta etdi ki, bunun sayə ­sində də mü sə lmanlar hə m ş ə rqdə, hə m də qə rbdə ə razilə rə sahib oldular, yer ü zü ndə sü lh və ə min-amanlı q bə rqə rar etdi­lə r və ö z Rə bbinin dininə aç ı q-aş kar etiqad etmə k imkanı qazandı lar. Hə qiqə tə n də bu, Allahı n ə n ecazkar mö cü zə lə ­rin­də n biri idi və elə cə də qalmı ş dı r. Hə r də fə mü sə lmanlar imana və saleh ə mə l­lə rə mü raciə t et­dikdə, onlar Allahı n və dinin yerinə yetirilmə sinin ş ahidi olurlar. Bu, Qiyamə t qopana qə də r də belə olacaqdı r! Lakin mü sə lmanlar dinə və saleh ə mə llə rə etinası zlı q gö stə rdikdə, Allah kafirlə rə və mü nafiqlə rə mü sə lman­lar ü zə rində bir mü ddə t ü stü n olmağ a və hö kmranlı q etmə yə imkan verir.

Ey mü sə lmanlar!

Ə gə r sizə yer ü zü ndə hakimiyyə t ə ta edildikdə n və Allaha aç ı q ibadə t etmə k imkanı verildikdə n sonra siz kafirliyi ü stü n saysanı z, onda siz Allaha ita­ə tdə n yayı nan, yer ü zü ndə ş ə rə fsizlik yayan və yaxş ı iş lə r gö rmə yə qadir olmayan bö yü k gü nahkarlar olarsı nı z. İ nsan hakimiyyə tə malik olduğ u və heç nə yin ona Allahı n dininə etiqad etmə yə mane olma­dı ğ ı zaman imandan boyun qaç ı rı rsa, onda bu onun niyyə tlə rinin naqis olduğ una də lalə t edir, ç ü nki belə bir ş ə raitdə heç bir baş qa sə bə b onu imandan ə l ç ə kmə yə yö nə ldə bilmə z.

Bu ayə də n aydı n olur ki, Allah mö minlə rin ə vvə lki nə sillə rini də yer ü zü ­nü n caniş inlə ri etmiş dir və onlara maneə siz olaraq Onun dininə etiqad etmə yə imkan vermiş dir. Fö vqə luca bildirir ki, Musa peyğ ə mbə r (ə) ö z xalqı na demiş dir: “Ola bilsin ki, Rə bbiniz dü ş mə ninizi mə hv etsin və sizi yer ü zü nü n caniş ini etsin, sonra da sizin necə davranacağ ı nı za baxsı n” (Ə raf, 7/129).

Quranda da deyilmiş dir: “Biz istə yirik ki, yerdə alç aldı lanlara mə r­hə ­mə t gö stə rə k, onları ö ndə rlə r və varislə r edə k, onlara yer ü zü ndə hakimiyyə t verə k və Firona, Hamana və onları n dö yü ş ç ü lə rinə gö stə rə k ki, onlar nə də n ç ə kinmə li­dirlə r” (Qə sə s, 28/5-6).

ﮕ ﮖ ﮗ ﮘ ﮙ ﮚ ﮛ ﮜ ﮝ