Qalx və xəbərdar et!

74. Mü də ssir, ayə lə r 1-2.

Surə nin ilk ayə si gizlə nə nə (mü də ssirə) mü raciə tdir və ikinci ayə artı q qalx­maq vaxtı nı n gə ldiyini və ondan xə bə rdarlı q etmə yə baş ­lama­sı nı tə lə b edir. Bax bu iki ayə (tə bii ki, burada ə rə b ə slində n bə hs edilir) cə mi 19 hə rfdə n iba­rə t­dir. Ayə ­lə ­rin say də yə rlə ri (ə bcə d he­sabı) neç ə dir? Eş itdikdə inanmağ a ç ə tinlik ç ə kə bilə r­siniz. Bu iki ayə ­nin ə bcə d ə də d də yə ri tam 1974-dü r. Mə nanı n, riyaziy­yatı n və mö ­cü zə nin gerç ə klə ş mə ­sinin bir-birinə belə uyğ un gə lmə si, gö rü n, nə qə də r mü ­kə m­mə ldir!!! Hə md olsun Fö vqə luca Allaha! Tə kcə O, bu mü kə m­mə lliyi yaratmağ a Qadirdir!

Mü də ssir surə sinin ilk ayə lə rində n baş layaraq 19 mö cü zə si bü ­tü n Quranı sarmaq­dadı r. Peyğ ə mbə rimizə (s.ə.s.) Quranı n nazil edil­di­yi dö vrdə 19 mö cü zə sinin insanlar tə rə fində n kə ş f edilə cə yi tarixini də Mü drik Allah gö stə rmiş dir. Surə nin ilk ayə si 74.1 kimi gö stə rilir. Say mö ­cü zə si baxı mı ndan ə hə miyyə t kə sb edə n – bu ayə də n baş layaraq Qu­ranı n sonuna qə də r 741 ayə vardı r və 741 (19 x 39) = a bə rabə rdir. Hə ­min surə də Quranı n insan sö zü olduğ unu sö ylə yə n adamı n “Sə qə rə ” atı ­lacağ ı gö stə rilir. 27-ci ayə də “Sə qə r nə ­dir, bilirmisə n? ” – deyə so­ru­ş u­laraq, “Sə qə rin” mə nası aç ı qlanı r. Daha son­ra, Sə qə r - hə r ş eyi qap­sa­yan və insanlara mə nzə rə lə r gö stə rə n bir cə za kimi tə rif verilir. Tə d­qiqatç ı alimlə rin bildirdiklə ri kimi, bu cə za Cə hə nnə m ola bilə ­cə yi ki­mi, onun kafirlə rə verilə n cavab olaraq 19 sayı olduğ unu da dü ş ü nmə k olar. Ç ü nki Cə hə nnə m hə r ş eyi ə hatə edə n, insanlara tö rə tdiklə rini gö s­tə ­rə n bir ö zə llik olduğ u kimi, 19 sayı nı n da bü tü n Quranı riyazi bir sis­tem kimi daxil­də n gizlicə ə hatə yə alı b mü hafizə edə n, mə nzə rə lə r tə q­dim etmə klə mö cü ­zə ­sini gö stə rə n və, belə liklə, kafirlə rin “Bu sadə cə bir insan sö zü dü r” iddiası na cavab verə n bir ö zə lliyi vardı r. Sə qə rə bu iki mə nadan hansı birinin verilmə sində n ası lı olma­yaraq, 31-ci ayə də 19 sayı nı n və zifə lə rinə diqqə t yö nə ldildiyi ü ç ü n, nə ticə də yiş mə z qalı r. Bü tü n hallarda “sə qə r” sö zü 19 sayı baxı mı ndan ə hə ­miy­yə tli kə lmə dir və Quranda 4 də fə tə krar­la­nan bu sö zü n ü ç ü Mü də ssir surə sində dir. Bu surə də “sə qə rin” ü ç də fə keç mə sinin riyazi qaydada kodlan­ma­sı nı n ş ahidi oluruq. Mü də ssir surə sində “sə qə r” sö zü 26, 27 və 42-ci ayə ­­lə rdə keç ir. Bu ü ç ayə nin cə mi – 95-dir (19 x 5). Ayrı ca bunları n riyazi (ə bcə d) də ­yə r­lə ­ri­nin cə mi 1900 edir. 1900 hə m (19 x 100)-ə bə rabə rdir, hə m də bu 3 ayə nin riyazi də yə ri ilə Mü də ssir surə sinin sı ra nö mrə si olan 74-ü toplasaq, yenə 19 mö cü zə sinin iyirminci ə srdə tapı lması tarixi alı nı r [28].

Mö htə rə m oxucu qardaş və bacı lar! Mə n dü ş ü nü rə m ki, sağ lam dü ş ü ncə yə malik hə r bir insan bu mö cü zə nin Haqqı n ö zü ndə n gə ldi­yini də rk etmə yə qabildir.

Bununla 19 mö cü zə si haqqı nda izahı bitirmə liyə m, ç ü nki bü ­tö v bir sanballı elmi ə sə ri bu ö n sö zü mdə, maraqlı da olsa, daha ge­niş ş ə rh etmə yə imkan mə h­duddur.

Quranı n kə ş f edilə n digə r bir ə sas mə ­sə lə si “Bismillah” ifadə si ilə bağ lı dı r və bu barə də bu ö n sö zdə yazmağ a mə ni vadar edə n, mə nim ə sə rin ü ç ü ncü cildini nə ş rə hazı rlayarkə n az qala yol verə cə yim bö yü k bir sə hvin baş verə bilmə siydi. Qeyd edim ki, mə n tə rcü mə iş ini ö z xü susi fə rdi “texnologiyama” uyğ un olaraq aparı ­ram və bu zaman bə zi qə liblə rdə n istifadə edirə m. Mə hz bu qə lib istifadə si gedi­ş ində 9-cu Tö vbə surə sinə də mexaniki olaraq “Bismillah” sö zü nü ə lavə etmiş dim. Lakin gö rü nü r Fö vqə luca Allah mə nim bu yanlı ş lı ğ ı etmə yimi rə va gö rmə di və bunun qarş ı sı alı ndı. Artı q mə tbə ə yə tə hvil verdiyim 3-cü cildin ə lyazması na, onun nə ş rinə baş lanması nadə k, dü zə liş edilmə sinə sə rə ncam ç ə kə bildim. Buna gö rə də (Hə md olsun Allaha!) bu qeydi də, vacibliyini nə zə rə alaraq, bu Ö n sö zü mə ə lavə edib V cilddə vermə yi zə ruri sayı ram, ç ü nki o, qismə n də olsa, “Bismillah” mö cü zə si ilə ə laqə dar gö rü nü r.

Quranı n oxucuları nı n nə ­zə ­ri­ni cə lb edə n və “Bismillə hirrahmə nirrahim” ki­mi ə n ç ox oxunan “Bis­mil­lah” ifadə sidir. Deyə bilə ­rə m ki, dü nyanı n ə n ç ox tə k­rarlanan sö z birlə ş ­mə si olan “Mə rhə mə tli və Rə hmli Allahı n adı ilə ” sö z tə r­ki­bini ifadə edə n – Bismillahdı r. Bismillah Quranı n hə r surə sinin ə v­və ­lində verilmiş və 114 də fə, yə ni, 19 x 6 =114 də fə tə krarlanmı ş dı r. La­kin 9-cu Tö vbə surə si istisnadı r.

“Bismillah” ilə ə laqə dar olan xarü qə ladə xü susiyyə tlə r araş ­dı ­rı ldı qca, geniş lə nmə yə meyil edir. Mü də ssir surə sinin 30-cu ayə sində ke­ç ə n “Ü zə rində 19 vardı r” ifadə sinin ə la­mə tlə rində n biri də, gə ldiyimiz qə ­naə tə gö rə, Bismillah­dı r. Bismillah (ə rə bcə də) 19 hə rfdir. O, Qu­ran­da­kı surə lə rin ü stü ndə yazı lı r və Quranı n də yiş mə diyini, riyazi ko­du­nu və riyazi mö cü zə sini gö stə ­rir. İ ndi isə, bu bir sö zü n 19 kodu ilə bağ lı ö z daxilində tö rə tdiyi mö cü ­zə lə ri nə zə rdə n keç irib araş dı raq. Bu sö z bu dü n­yada və Quranda ə n ç ox tə krarlanan və hə mç inin dü nyanı n ə n xa­rü ­qə ladə bir kə lmə sidir. Bismillaha aid olan sö z­lə ri və bu sö zlə rin ri­ya­zi də yə rini (yə ni ə bcə d hesabı nı) araş dı raq.

Bismillahı n Allahı n adları nı ə mə lə gə tirə n hissə sinin riyazi də ­yə ri 19-a bö lü nə nlə rdir.

Bismillahı n tamı ndan ç ı xan 19 koduna bağ lı riyazi mö cü zə lə r ç oxdur. Bun­ları n ancaq bir qismini gö stə rə k:

1. 19 hə rfdə n ə mə lə gə lə n Bismillahı n sö zlə rində ki hə rflə rin hə rf sayı nı hə r sö zü n sı ra nö mrə sində n sonra yazmalı olsaq, ə ldə edə cə yi­miz 8 rə qə mli sayı 19-a tam bö lü nə ndir:

X 19 x 36686

2. Birinci nü munə də ki sö zlə rin hə rf sayları nı n yerinə onları n riyazi də yə r­lə rinin cə mini yerlə ş dirə k. Hə r sö zü n sı ra nö mrə sində n sonra o sö zü n riyazi də ­yə rinin cə mini qoysaq, ə ldə edə cə yimiz 15 rə ­qə mli say 19-un tam bö lü nə ni olacaqdı r:

X 5801401752331

3. İ kinci nü munə də ki sö zlə rin riyazi də yə rlə rinin cə mi yerinə hə r hə rfin ayrı -ayrı riyazi də yə rlə rini yerlə ş dirə k. Nü munə mizin ilk sö ­zü ­­nü n riyazi də yə ri­nin cə mi olan 102 yerinə, o sö zdə ki ü ç hə rfin riyazi də yə ri olan 2, 60, 40 sayları nı qoyaq. Nə ticə də ə ldə edə cə yimiz 37 rə qə mlik say 19-a tam bö lü nə ndir (Bu bö l­mə lə ri uzun sayları n hesab­lamaları nı apara bilə n kompü ter proqramı nda yox­laya bilə rsiniz. Amma maraqlı dı r ki, gö rə sə n inkarç ı lardan Muhə mmə d Peyğ ə mbə rin (s.ə.s.) 1400 il bundan ə vvə l belə bir proqramı kə ş f etdiyini iddia edə nlə r tapı lacaqmı?):

X....

Bir sö zlə desə k, tə dqiqatç ı lar bu nü munə lə rin sayı nı 10-a qə ­də r davam etdirmiş lə r və sonuncu nə ticə də ağ lası ğ maz bir say alı n­mı ş ­dı r ki, o da tam qalı qsı z 19-a bö lü nü r. Tə dqiqatç ı ları n yaz­dı q­la­rı ­na gö rə bu ilahi kə lmə sini araş dı ran digə r alimlə r (Abdullah Arı k “Mü m­kü n olan­ları n fö vqü ndə ” adlı ingilis dilində olan ki­tabı nda və b.) “Bismillah” ifadə sinin ö z iç ində gö rü nə n riyazi sistemi daha da də ­rin və davamlı tə dqiq etmiş dir. Lakin bu uzun rə qə mlə rin araş ­dı ­rı l­ması bə zi in­sanları yora bilə r deyə, onu uzatmı ram və oxuculara bir daha bildirmə k istə ­yirə m ki, Tə fsirin tə rcü mə sinin IV cildinin ö n sö ­zü ndə bu ə lavə izahat­ları və ö rnə klə ri vermə yimin ə sas mə qsə di – Al­lahı n Kitabı na olan inamı daha da mö h­kə mlə tmə k və bu minvalla, iman gə tirmə kdə tə rə d­dü d edə nlə rə yeni elmi də lillə r tə qdim et­mə k­dir. Doğ ru yol gö stə rə n isə tə kcə Allahdı r. Bundan baş qa, hə m Quran tə d­qi­qatç ı ları nı n, hə m də bə ndə nizin onları n bu Ö n sö zdə bə zi elmi fakt­ları nı iqtibas etmə yinin ə n baş lı ca mə qsə di ə lbə ttə ki, bu də ­lil­lə r­lə Quranı n sabit­liyinin, mü ­kə m­mə lliyinin, də yiş dirilmə zliyinin mö h­tə rə m oxucuları mı za ə yani ş ə ­kildə tə qdim etmə k istə yində n irə li gə l­miş dir. Bir nü munə də gə tir­mə k mə cbu­riyyə ­tində yə m. Bə qə rə su­rə ­sinin iki ayə sinə (2/23-24) və onları n elmi axta­rı ş ­lardan hasil edilə n ş ə r­hinə diqqə t yetirin:

(2.23) “Ə gə r qulumuza nazil etdiyimizə ş ü bhə edir­si­niz­sə və doğ ru deyir­sinizsə, onda ona bə nzə r bir su­rə gə tirin və Allahdan savayı bü tü n ş a­hid­lə ­ri­ni­zi kö mə yə ç ağ ı rı n! ”

Gə r siz bunu edə bilmirsinizsə, – heç edə də bil­­mə zsiniz – onda yanacağ ı insanlardan və daş ­lar­­dan olan, kafirlə r ü ç ü n hazı rlanmı ş Oddan ç ə ­kinin.

Quranı n riyazi mö cü zə lə ri ilə bağ lı bö lmə lə rini oxuduqca, onun tə k bir surə sinin belə tə qlid edilə bilmə yə cə yini daha yaxş ı an­la­ya­caqsı nı z. Quranı n hə r bir surə sinin ö zü və onun daxilində keç ə n bir ç ox mü barə k kə lmə lə ri (tə d­qi­qatç ı lar ancaq yaxı n gü nlə rə də k ger­ç ə k­lə ş ­dirilə n kə ş flə rə ə sas­lanaraq “bir-ç ox” ifadə sini iş lə dirlə r. Lakin on­la­rı n qə ­­na­ə tinə gö rə, Quranı n riyazi mö cü zə ­sinin araş dı rı lması də ­rin­lə ş dirildikcə və ge­niş lə ndiril­dikcə, hə r kə lmə nin belə riyazi ahə ng­dar­lı ­ğ a malik olması aş kar edilə ­cə kdir) riyazi aç arla kilidlə nmiş ­dir. Ə gə r Qu­ranı n tə kcə bir surə sini belə kə ­nara qoysanı z, 19 sisteminə gö rə 19 x 6 = 114 olan Quranı n surə lə rinin sayı, bu surə nin kə nara qo­yul­ması ilə tam pozular. Bu ş ə rə fli surə də “bir gü n (yə vm”) sö zü nü n iki də fə keç ­di­yi­ni nə zə rdə tutsaq, Quranda 365 də fə keç ə n “bir gü n (yə vm)” sö zü be­lə ­cə 363-ə dü ş ə cə yinə gö rə riyazi mö cü zə pozulacaq. Sonra, deyə k ki, bu surə də 3 də fə “dü nya”, 1 də fə “Axirə t” sö zlə rinin keç ­diyini dü ­ş ü n­sə k, onda bu sö zlə rin hə r ikisi birlikdə bir-biri ilə bağ lı olaraq 115 də fə ke­ç ir. Bu surə Qurandan ç ı xarı larsa, “dü nya” sö zü nü n tə krarı 112-yə, “Axi­rə t” sö zü nü n tə k­­rarı isə 114-ə dü ş ə r və riyazi ahə ng pozular. Bu mi­sal bü tü n surə lə rə xasdı r. Hə r hansı bir surə nin Qurandan ç ı ­xa­rı l­ma­sı Quranı n bü tü n riyazi sistemini pozacaqdı r. Belə liklə, Quranı n hə r bir ə lahiddə surə si onun tamı nı n də yiş mə z və mü tlə q bir parç ası dı r. Bir su­rə tam Quran demə kdir. Quranı n riyazi mö cü zə sinin tamı o biri su­rə ­lə rinin var­lı ­ğ ı nı zə ruri edir. Daha sonra tə dqiqatç ı lar qeyd edirlə r ki, heç ş ü bhə siz ki, Quran surə ­lə ­ri­nin mü kə m­mə lliyi və riyazi mö ­cü ­zə ­lə ­ri­nin hə cmi bu gü nə də k kə ş f edilə nlə rdə n daha ç ox­dur.

Bu ecazkar İ lahi dü zü lü ş sistemi ona də lalə t edir ki, Quranda nə yinsə olma­ması, gö tü rü lmə si və ya gizlə dilmə si kimi iddialar necə də mə nası z, ə sassı z və dü ş ü nü lmə zdir!

Yuxarı da qeyd etdiyim ə lavə lə rdə n baş qa, tə rcü mə mizin dö r­dü n­cü cildinin ö zə lliklə rində n bə hs edə rkə n, də yə rli oxuculara mü t­lə q gö stə rmə liyə m ki, ə vvə lki (I-III) cilidlə rlə mü qayisə edilmə li olar­sa, bu cilddə ə sə rin mü xtə lif yö nlə rinə aid mü ə yyə n fə rqlə r tap­maq mü m­kü ndü r. İ lk nö vbə də bu, kitabı n lü ğ ə t tə rkibi, yeni ifa­də ­lə r və ter­minologiya ilə bağ lı ö zə lliklə rdə ö zü nü gö stə rmə kdə dir.

Adı yadı mda olmayan tə crü bə li bir mü tə rcim yazı b ki, hə r han­sı ciddi tə rcü ­mə ç i ç oxcildli fundamental ə sə rlə ri ç evirib, cilid­lə ­ri­ni tə k-tə k və ayrı -ayrı vaxt­lar­da nə ş r etdirirsə, onları n iş lə nmə sində və oxuculara ç atdı rı lması nda mü ə y­yə n fə rqlə r mü tlə q olmalı dı r. Bu, tə ­bii ki, bizim ilk fundamental tə rcü mə miz olan Ə bdü r­rə hman ə s-Sə ə dinin bö yü k hə cmli Quran Tə fsirinə də ş amil edilə bilə r.

Mə hz bu cildin ayə lə rini bü tö vlü kdə gə nc alim Elmir Quliyevin ə rə bcə də n rus dilinə ç evirdiyi Quran tə rcü mə sində n birbaş a ç evirmiş və bu ç ox mə su­liyyə tli iş i ö z ü stü mə gö tü r­mə kdə ancaq Fö vqə luca Allahı n lü tfkar­lı ­ğ ı na sı ğ ı nmı ş, haqqı yanı ltmamaq, ayə lə rin tə rcü mə mə tnində yabanç ı ifadə lə rə (yə ni ə lavə sö zlə rə) yol vermə mə k ü ç ü n bü tü n mü asir imkan­lardan, Allahı n kö mə yi ilə, geniş yararlan­mağ a, ayə lə rin mə tnini dö nə -dö nə yoxlayı b, son də rə cə ç oxsaylı və mü xtə lif mə n­bə lə rdə n və ü sul­lardan istifadə etmə klə, ç arpaz araş dı rmağ a, mü qayisə edib, tutuş dur­mağ a ç alı ş mı ş am ki, ayə lə rin Azə rbaycan dilinə tə rcü mə si mü mkü n ol­duqca ə sli mə tnə yaxı nlaş sı n. Ə lbə ttə ki, uğ ur – Allahdandı r!

Qeyd etdiyim kimi, Quran ayə lə rinin rus dilində n tə r­cü ­mə ­si­nə is­tinad etmə ­yimi qı saca ə saslandı rmaq istə yirə m. Doğ rudan da hə m­yer­limiz gə nc alim E. Quliyevin Quranı ə rə bcə də n birbaş a rus di­linə tə r­cü mə etmə sini rusdilli insanlar ü ç ü n ç ox gö zə l bir nemə t ad­lan­dı r­maq olar. Bu tə rcü mə, hə qiqə tə n, onaqə də rki Quran tə r­cü ­mə ­­lə rində n ö z sadə liyi, anlaş ı qlı olması və ö zü ndə n ə vvə lki bir sı ra xə ­talardan xali ol­ması ilə seç ilir və mə nim Ə bdü rrə hman ə s-Sə ə dinin Ş ə rhinin tə rcü mə edil­mə si ü ç ü n onun ç evirisində n inamla istifadə etmə yim heç də tə sa­dü fi deyil. E. Quliyevin tə rcü mə sində ayə lə rin mə tninə mü daxilə (hə r­ç ə nd bə zi ə lavə sö zlə r kursivlə yazı laraq fə rqlə ndirilir) mü mkü n qə də r azaldı lmı ş dı r. Bu, mə nə gö rə ə n vacib ş ə rtlə rdə n biridir. Ö lkə ­mizdə ə rsə yə gə tirilmiş Quran tə rcü mə lə rinin ə ksə riyyə tində ayə lə rə, yə ni Allahı n kə lamları na birbaş a tə rcü mə ç i sö zü nü ə lavə etmə k, sanki normal bir hal ş ə klini almı ş dı r (Bu tə kcə bizdə deyil). Bə zi tə rcü mə ç i­lə rimiz, ayə ni oxucuya, guya daha anlaş ı qlı ç atdı rı lması ü ç ü n ona ə lavə sö z, sö z birlə ş mə lə ri və hə tta bü tö v cü mlə lə r qoş urlar. Ö zü də, ə ksə r hallarda, ayə yə ə lavə edilə n sö zlə r ya nağ ı l tə rzli hekayə tlə rdə n iqtibas edilir, ya da tə rcü mə ç inin ö z “ə fsanə vi” yaradı cı lı q ç ağ ı nı n bə hrə sin­də n tö rə miş olur (digə r hallar da istisna deyil). Hə tta, bə zə n bu ə lavə ­lə r, oxucunu aç ı q-aş kar mə tnin ə sli mə nası ndan uzaqlaş dı rı r. Mə n ə yani misal ç ə kib ş ə xsiyyə tlə rə toxunmaq istə mirə m, ç ü nki bu ə lavə lə r qə sd-qə rə zlə edilə n yanı ltma deyil, sadə cə, ə nə nə vi olaraq bir dildə n və ya bir tə rcü mə də n digə rinə adlayan yayı lmı ş ifadə lə rdir (Etiraf edirə m ki, bə zə n kimisə incik salmamaq ü ç ü n lap “Ezop dilində ” yazmağ a mə cbur olursan). Yeganə bir mi­sal (belə hallar, ü mumiyyə tlə, az deyil). Mə n onu bu ö n sö zü n 3-cü sə hifə altı qey­­dində [29] gö stə rmiş ə m. Ona ciddi diqqə t yetirin. Mü drik Allah o ayə ni nazil edə r­kə n 19 kə lmə sini ç ox bö yü k bir mö cü zə yə - Quranı n ö zü nü ­mü hafizə si mexa­nizminin ə sas meyarı na iş arə etdiyi halda, tə rcü mə ç i­lə rimiz onu bu konkret tə yi­nat­dan yayı ndı rmı ş, mü hü m bir ilahi mesajı n mə nası nı qeyri-iradi olaraq pə rdə ­lə miş lə r. Ə gə r bunu etmə sə ydilə r və ayə ­ni olduğ u kimi, ə lavə siz versə ydilə r, necə də an­la­ş ı qlı və hə ­qi­qə ­tə yaxı n olardı.

Tə fsirin bu cildinin sə tiraltı qeydlə rində istifadə etdiyim tə d­qi­qat sə ciyyə li materiallar haqqı nda yuxarı da verdiyim kə sə mə lumat­dan sonra bir neç ə mü lahi­zə mi, bu cildə mə xsus digə r ö zə lliklə ri oxuculara bil­dirmə k yerinə dü ş ə rdi.

Tə fsirin I cildində: dö rd surə - Fatihə, Bə qə rə, Ali-İ mran və Nisa su­rə lə ri;

Tə fsirin II cildində də: dö rd surə - Maidə, Ə nam, Ə raf və Ə n­fal su­rə lə ri;

Tə fsirin III cildində: sə kkiz surə - Tö vbə, Yunus, Hud, Yusuf, Rə d, İ brahim, Hicr, Nə hl surə lə ri;

Tə fsirin hazı rkı IV cildində isə yeddi surə - İ sra, Kə hf, Mə ryə m, Taha, Ə nbiya, Hə cc və Muminun surə lə ri verilmiş dir.

Bu ö n sö zü mdə ə hə miyyə tli bir izah – mü ə llif ş ə rhlə rinin mə tni da­xilində verilə n Quran ayə lə rinin fraqmentarlı ğ ı ilə bağ lı dı r. Aç ı ğ ı nı de­sə k, ə vvə lki hissə ­lə rdə mə n buna xü susi diqqə t ayı rmamı ş dı m və tə r­cü mə sini ə xz etdiyim mə tndə istifadə olunan ayə lə rin, ə də biyyatı ­mı z­da qə bul olunmuş standartları na gö rə, ə v­və lində, daxilində və ya so­nunda ü ç nö qtə də n ibarə t boş luqlara rast gə lmə dikdə, onları eyni ilə ç evirirdim ki, bu da ö z nö vbə sində oxucularda yanlı ş tə sə vvü r ya­ra­da bilə rdi. Adə tə n, bizim bə zi oxucuları mı z, mü ə llifin mə tnlə ə la­qə ­dar istə nilə n ayə nin ancaq mü ə yyə n bir hissə sini iqtibas etmə kdə haq­­lı olduğ unu bilmə də n, tə rcü mə ç iyə irad tutmağ a ç ox meyl gö s­tə ­­rir­lə r. Ç ox vaxt ş ə rh olunan mə tn hə r hansı ayə də n ancaq mü ə yyə n fraq­menti tə lə b edir, yə ni, burada ayə tam ş ə kildə, oxucuya mə lum olan tə rtibdə deyil, ixtisar edilmiş formatda verilir ki, bu, ə də ­biy­yat­da normal ü sul­dur. Amma kifayə t qə də r tə crü bə yə malik olmayan oxu­cu bunu tə rcü ­mə ç inin ayə ni tam ç evirmə mə si, natamamlı ğ ı və s. ilə ə laqə lə ndirə rə k ş ika­yə t­lə nir. Oxucu ayə ni ə zbə r bildiyində n və ya onu Quranla yoxla­dı ğ ı na gö rə mi, onun doğ rudan da natamam ol­du­ğ u­nu gö rü r və onda ş ü bhə və narazı lı q yaranı r. Mə hz belə hallara mə n Tə fsirin 4-cü cil­dində qə tiyyə n yol vermə mə yə ç alı ş mı ş am. Bu­ra­da iki mə qam var. Ə n birincisi, mü ə llifin və ya tə rcü mə ç inin yol ver­diyi nö qsandı r ki, o fraq­menti iqtibas edə rkə n, onu tə lə b olunan for­mada tə rtib etmə ­miş dir. Dü zgü n tə rtib edildikdə, fraqmentin baş ­lan­ğ ı cı na və sonuna (ə gə r ayə tam ə ks etdirilmirsə), mü tlə q ü ç nö qtə iş a­rə si qoyulmalı dı r və hö rmə tli oxucu da bu nö qtə lə ri gö rdü kdə bil­mə ­lidir ki, burda ayə nin, necə deyə rlə r, “qanuni” ş ə kildə iqtibas edil­miş mü ə yyə n bir parç ası, hissə ­si­dir. Belə olduqda, oxucuda ş ü b­hə yeri qal­mı r. Mə n deyə rdim ki, bu gü n gə nc yazarları mı z və tə r­cü ­mə ­ç i­lə rimizin bir qismində bu qayda­lara, bə zə n, etinası z yanaş ma hal­ları ö zü nü bü ­ru­zə verir. Tə sə vvü r edin ki, sadə cə olaraq, ü ç nö qtə qo­yul­ma­ması nə ­ti­cə ­sində oxucu tə rcü ­mə ­ç ini savadsı zlı qda, ba­ca­rı q­sı z­lı qda və daha baş qa “gü nahlar­da” ittiham edir. Bə zə n oxucu, qis­mə n, haqlı da olur. Bu qeydlə rimlə mə n hə m mü tə rcim­lə rimizə və hə m də hö rmə tli oxucuları mı za diqqə tli olmaları nı tö vsiyə edirə m.

Bu cildin materialları nı n tə rcü mə si və tə rtibatı ü zə rində iş ­lə ­yə r­­kə n oxucula­rı ­mı zı n mə nə birbaş a mü raciə t etmə sinin xeyli fay­da­lı ol­du­ğ unu qeyd etmə k istə yirə m. Ə vvə la onu deyim ki, I-III cild­lə ­rin hə r birinin ö n sö zü ndə mə n oxu­culara mü raciə t edə rə k, ilk də fə olaraq Azə r­bay­can dilinə tə rcü mə olunub, geniş oxucu kü tlə sinə tə qdim edi­lə n bu ə sə r, onun tə r­cü mə keyfiyyə ti və digə r xü susiy­yə tlə ri haqqı nda, hə m­­ç inin oxucuları n kitabla ə laqə dar arzu və fikirlə rini bil­dir­mə ­lə ­ri­ni xahiş etmiş ə m və bu mə qsə dlə ayrı -ayrı vaxtlarda nə ş r olunmuş cilid­lə rin hamı sı nda telefon nö mrə mi və elektron ü nvanı mı neç ə -neç ə yerdə gö stə rmiş ə m. Ö z də yə rli tə klif və tə shihlə rini, az da olsa, gö ndə ­rə nlə r var və ö zü də mə nim heç tanı madı ğ ı m və gö rmə diyim adamlar arası nda... Ç ox olmasalar da var. Allah onlara kö mə k olsun və onları n elmini daha da artı rsı n! Onlardan Elş ə n Zamə ddi­novu xü susilə qeyd etmə k, ona bu yazı mda, fü rsə tdə n istifadə edib, də rin minnə t­darlı ğ ı mı bildirmə k istə yirə m. Hə qiqə tə n, Elş ə n Zamə ddinov kö ­nü llü surə tdə ç ox də yə rli bir tə ş ə bbü s gö stə rmiş, Tə fsirin I cildini diq­qə tlə oxuyaraq, bə zi vacib tə kliflə r irə li sü rmü ş dü r. Onun xü susi sə ­yi sayə sində, nə zə r­də n qaç an bir sı ra qü surlar və texniki ç a­tı ş ­maz­lı q­lar aş kar edilmiş, on­ları n tə hsis edilmə si ü ç ü n tə dbirlə r ha­zı rlanmı ş və oxuculara ç atdı rı l­ması ndan ö trü paylanmı ş dı r (V cildin ö n sö zü ndə isə aş kar edilmiş nö qsanlar tam verilmiş dir). Mü ş ­fiq qə sə bə si sakini Sahil də 3-cü cildin bir mü ddə ­ası na dair ö z də ­yə rli (“dilə nç i”- “miskin” sö zü ilə bağ lı) tə k­li­fi­ni biz­də n ə sir­gə ­mə ­miş dir.

Ə bdü rrə hman ə s-Sə ə dinin bu ç ox də yə rli tə mə l ə sə rinin tə rcü ­mə si ü zə rində iş lə yə rkə n mə nə mə nə vi dayaq olan və mə ni unutma­yı b, iş imin gediş i ilə maraqlanan Yaş ar, Fazil, Zakir, Sə mə d, Qası m kimi elmə qiymə t vermə yi bacaran dostları ma və adları nı ç ə kmə diyim bir ç ox digə rlə rinə bu ə sə rin tezliklə ə rsə yə gə tirilmə sinə daima maraq və mə nə vi qayğ ı gö stə rdiklə rinə gö rə sə mimi tə ş ə kkü ­rü mü bildirirə m! Qoy Allah onları n ə crini artı rsı n!

Bu son qeydlə rimdə n mə qsə d – bü tü n oxucuları mı n ə s-Sə ə di Tə fsi­rini diqqə tlə oxuması na, mü ə llifin ç ı xartdı ğ ı nə ticə lə ri ü zə rində də ­­rində n dü ş ü nmə sinə, bunları ö z yaxı nları na da izah etmə sinə və, im­ka­n olduqca, tə rcü mə ç inin elektron ü nvanı na (odersalafi@gmail.com) ö z rə yi­ni bildir­mə ­sinə nail olmaq ü ç ü n in­san­larda maraq və tə ş ə bbü s oyat­maqdı r. Gə lin unutmayaq ki, Fö v­qə l­uca Allah insanları n misqal qə ­də r (və ondan da az) olan xeyirxah ə mə l­lə rinin hesabı nı ə n gö zə l qay­da­da aparı r ki, vaxtı ç at­dı qda (ya bu, ya da Axirə t hə yatı nda) ə və zini ə dalə tlə və artı qlaması ilə versin.

Bir qeydim də 19 mö cü zə si və onun 1974-cü ildə kə ş f edilmə si ba­rə də dir.

Diqqə t yetirin! Mü driklə r Mü driki Fö vqə luca Allah Quranı na­zil etmə zdə n ö ncə onun hansı ə srdə və hansı ildə misilsiz də ­lil­lə r­lə bir daha tə sdiq olunacağ ı nı da xariqü ladə və ecazkar tə rzdə plan­laş ­dı r­mı ş dı r. Niyə bə s nə sə habə lə rin dö v­rü ndə, nə də onlardan son­ra onla­rı n ardı cı lları olan tabeinlə rin və sonuncuları n ardı cı lları nı n dö v­rü ndə bu kə ş f ü zə ç ı xarı lmamı ş dı r? Cavab ç ox sadə dir. O in­san­la­rı n Muhə mmə d Peyğ ə mbə r­də n (s.ə.s.) sonra da Qurana bə s­lə ­dik­lə ­ri etiqad yü ksə k sə viyyə də və mü kə mmə l olmuş dur və bunun belə olacağ ı da Fö vqə luca Allaha bə lli idi. Ç ü nki O (Pak və Mü qə ddə s Olan) Ö zü bunu belə istə miş miş! Zə manə mizin 1974-cü ili­nin ehtiva edildiyi bə ş ə riyyə tin mü tlə q ə ksə riyyə ti isə Qura­na iman gə tirmə kdə n ç ox uzaq idilə r. Sonsuz Mə rhə mə t və Rə hm Sa­hibi Fö vqə luca Allah insanlara Qiyamə tin yaxı nlaş ması ilə ə la­qə ­dar Ö zü ­nü n bir nemə tini də bə xş etmə klə onlara yaxı nlaş an də hş ə tli Son (Kai­na­tı n Onun ə li ilə bü kü lü b mə hv edilə cə yi) – Mə hş ə r gü nü haq­qı nda xə bə r­darlı q etmiş dir ki, insanlar kü frdə n – daş a, ağ aca, hə r han­sı mə xluqa inanmaqdan ə l ç ə kib, tə k Ona, Vahid Allaha ibadə t et­sinlə r və bununla Qiyamə t və hş ə tində n xilas olub, Ə bə di Sə adə t Yur­duna – Cə nnə tə qo­vuş a bilsinlə r.

Hə md olsun Mə rhə mə tli və Rə hmli Allaha!

O (Pak və Mü qə ddə s Olan), Ona və Onun elç ilə rinə iman gə ­ti­rə n mö minlə ri Ö z İ lahi Də rgahı nda Ə bə di Sə adə tə qovuş duracaqdı r. Tə ­bii ki, buna iman gə tirmə yə nlə r kü fr sahiblə ridir ki, onları n da mə s­kə ni ç ı lğ ı n alovlu Od saç an Cə hə nnə mdir.

FƏ RAHİ M SƏ LƏ Fİ

25.10.2009

T

N-NUR