Темперамент типтерінің кәсіби әрекетке әсерін айқындаңыз

Темперамент (лат. temperamentum - бө ліктердің қ ажетті арасалмағ ы) адамның психикалық іс-ә рекетінің динамикасын сипаттайтын тұ рақ ы жеке ерекшеліктердің: психикалық процестер мен кү йлер ағ ысы қ арқ ындығ ының жылдамдығ ының ырғ ағ ының - жиынтығ ы. Темперамент дегеніміз психикалық процестердің ө туінің динамикалық ерекшеліктерін жә не адам мінез-қ ұ лқ ын, олардың кү шін, жылдамдығ ын, пайда болуын, тоқ талуы мен ө згерісін сипаттайтын қ асиеттер жиынтығ ы. Темпераменттер ХолерикФлегматикСангвиникМеланхолик Холерик Бұ л темперамент ө кілі тездігімен, шапшаң дығ ымен, ұ стамсыздығ ымен, тым қ озғ алғ ыштығ ымен ерекшеленеді.Оларда психикалық процестер шапшаң ө теді.Кү йгелектік сондай адамдарғ а тә н.Ол жұ мыс істеуге жақ сы қ арқ ынмен кірісіп, кү ші таусылғ анда оны тастап кете береді.Адамдармен қ арым-қ атынаста тынымсыз, агрессивті, шамданғ ыш болып келеді. Флегматик Бұ л типтің ө кілі баяу, байсалды, асық пайды. Істі ойланып, тө зімділікпен істейді. Жинақ ылық ты, қ алыпты жағ дайды ұ натады. Ө згерістерді ұ натпайды. Бастағ ан ісін аяғ ына дейін жеткізеді. Психикалық процесстер флегматикте баяу жү реді. Бұ л баяулық оғ ан оқ у жолында кедергі келтіреді, ең кедергі келтіретін жері: тез есте сақ тау, тез ойланып жауап беру. Кейде флегматиктер жамандық ты есте сақ тап қ алады жә не ұ зақ мерзімге. Адамдармен қ арым-қ атынаста флегматик бірқ алыпты, байыпты, керек жерде тіл табысады, ал орынсыз сө йлемейді. Кө ң іл- кү йі тұ рақ ты.

Сангвиник Бұ л тип ө кілі- еті тірі, қ абілетті, қ озғ алғ ыш оқ ушы. Ондай оқ ушы ақ кө ң іл жә не қ ызу, жең іл мінезді, ренжігенде тез қ айтып кетеді, сә тсіздігін жең іл ө ткізеді. Коллектив арасында жү ргенді ұ натады, басқ а оқ ушылармен тез тіл табысады. Қ ысылып- қ ымтырылмайды, кісіге қ айырымды. Сангвиниктерді оқ у ү рдісінде бақ ылағ ан жақ сы, яғ ни оқ у ү стінде олар қ асиеттерін айқ ын кө рсетеді.

Меланхолик Бұ л темперамент ө кілінде психикалық процесстер ө те баяу жү реді. Қ атты тітіркендіргіштерге жауап бере алмайды, ұ зақ жә не қ атты кү ш тү сірсе, олар жұ мыс істей алмайды. Олар ө те тез шаршайды. Бірақ қ алыпты қ оршағ ан ортада, мысалы, ү йде ондай балалар ө здерін жақ сы ұ стап, іс-ә рекеттерді жақ сы орындайды. Эмоциялары баяу туады, бірақ терең дігімен жә не кү штілігімен ерекшеленеді. Олар ө те сезімтал, реніштерін іште сақ тап, оларды кө п ойлай береді, бірақ сондай қ иыншылық тар бар екенін ешкімге кө рсетпейді.

40.Темперамент жә не мінез арақ атынасы туралы пікірлерің із талдаң ыз.
Темперамент дегеніміз психикалыќ процестердің ө туінің динамикалық ерекшеліктерін жә не адам мінез-қ ү лқ ын, олардың кү шін, жылдамдығ ын, пайда болуын, тоқ талуы мен ө згерісін сипаттайтын қ асиетгер жиынтығ ы. Темперамент қ асиеттерін адамның тү лғ алық қ ырларына шартты тү рде жатқ ызуғ а болады. Ө йткені, олар биологиялық тә уелді болғ андық тан адамның дара ерекшеліктерін қ ү райды. Темпераменттің тө рт тү рі бар: сангвиник, меланхолик, холерик, флегматик. Бұ л тө рт типтің ішінде сангвиник пен оғ ан қ арама-қ арсы - меланхолик сезім темпераментіне жатады. Алғ ашқ ысы тү йсіктер жү йке жү йесінде жә не адамның санасында аса жылдамдық пен пайда болады жә не сырттай бірден байқ алады, бірақ іштей тү рақ сыздығ ымен сипатталады. Меланхолик темпераментінде тү йсік (сезім) сырт кезге онша байқ алмайды, бірақ іштей ө те терең жә не ү зақ болып келеді. Сангвиник темпераменті кө ң ілді адамдарғ а тә н. Ол болашақ қ а сенімді, ә зілкеш болып келеді. Ол тез қ ызбаланады, бірақ тез сабасына тү седі, жақ ында ғ ана ө зін баурағ ан нә рсеге қ ызығ ушылығ ы тез басылады. Сангвиник кө п уә де береді, бірақ ө зінің уә десін орындай бермейді. Ол бейтаныс адамдармен тез жә не оң ай тіл табыса алады. Ақ кө ң іл жә не ә рдайым кө мек беруге дайын тү рады.. Оны ауыр ой мен дене ең бегі тез аршатады.
Меланхолик темпераменті кө ң ілсіз адамғ а тә н. Ондай адамның, ә детте, ішкі ө мірі кү рделі жә не ауыр болып келеді. Ол ө зіне қ атыстылардың бә ріне ү лкен мә н береді, тынымсыз жә не нә зік жанды болып келеді. Ол кө бінесе жә не уә де берер кезде ө зін ерекше бақ ылай алады, ө зі орындай алмайтын нә рсе ү шін ешқ ашан уә де бермейді. Холерик темпераменті қ ызба адамғ а тә н. Мђндай адамды «ол ө те қ ызба, шыдамсыз» дейді. Алайда, оның айтқ анын жө н санап, дү рыс деп қ абылдаса ол мінезінен тез қ айтады. Оның қ озғ алысы шалт келеді. Флегматик темпераменті салқ ынқ анды адамғ а тә н. Ол ауыр жә не белсенді жү мыстан гө рі ә рекетсіздікке бейім. Мү ндай адам ә серлене бермейді, алайда, ә серленсе сол кү йде ү зақ болады. Мінез - бү л тү лғ аның адамдарғ а жә не орындалатын жү мысқ а қ атынасын анық тайтын тү рақ ты белгілерінің жиынтығ ы. Мінез іс-ә рекетте жә не қ арым-қ атынаста (темперамент сияқ ты) кө рініс береді жә не ол адамның ө зіне ғ ана тә н қ ү лық ерекшелігін білдіреді. Қ арым-қ атынас мә нері тә рбиелі, инабатты немесе ү стамсыз, сыпайы не дө рекі болуы мү мкін. Темпераментпен салыстырғ анда мінез жү йке жү йесінің қ асиеттеріне ғ ана байланысты емес, ол адам мә дениеті, оның тә рбиесіне де тә уелді.