Ойылатын негізгі санитарлық талаптар .

Тамақ ә зірлейтін бө лмелерді пландау мен жабдық тауда ең алдымен потоктық принцып қ атаң сақ талуы керек. Даяр тамақ ты шикі зат немесе қ алдық тарымен, сол сияқ ты, таза ыдыстарды былғ аныш ыдыстармен аралас ұ стауғ а болмайды.

Тамақ ә зірлеудің санитарлық – гигиеналық ережелерін сақ тау жә не балалардың сапалы, қ ұ нарлы тамақ тануын ұ йымдастыру ү шін, тамақ ә зірлеу бө лмелері белгілі талаптарғ а сай келуі, ә рі тек ө з орнымен пайдаланылуы керек.

Тамақ ә зірлейтін бө лмелердің бә рі жақ сы да ұ қ ыпты жө нге келтірлген болуы: қ абырғ алары майда жылтыр плиткалармен жабылғ ан, едендеріне метлах плиткалары тө селген тө белері майлы ақ бояумен боялғ ан болуы қ ажет.Таза ұ стау қ иындық қ а тү сендіктен, едендерге цемент пен тақ тай тө сеу дұ рыс саналмайды.

Тамақ ә зірлейтін бө лмелерде табиғ и жарық пен жасанды электр жарығ ы жеткілікті мө лшерде болуғ а тиіс.

Барлық бө лмелер қ олдан іске қ осылатын ү рмелі сормалы желдеткіштермен жабдық талуы қ ажет.

Ас ү йде ең жақ сы гигиеналық жағ дай жасау ү шін, оғ ан газ немесе электр плитасын орнатқ ан жө н. Отынғ а ағ аш немесе кө мір пайдаланатын жерде, бө лмені отынмен жә не оның кү лімен ластамау ү шін, отты тамақ пісіретін бө лмеден тысқ ары жерде жағ у қ ажет.

Тамақ ә зірлейтін барлық бө лмелер ү немі таза кү йде болуы керек. Бө лмелер мен жабдық тарды тазарту – жиыстыру ү шін, ө з алдына жеке – жеке тазартып жинастыратын қ ұ ралдар болуы керек, оларды арнайы бө лінген орындарда: бө лме, шкаф немесе тумбочкаларда сақ тау керек. Еденді бө лмелердің кірлену дә режесіне қ арай жә не міндетті тү рде жұ мыс аяғ ында ұ қ ыпты тү рде жуып тұ ру қ ажет.Тамақ ә зірлейтін жә не ас ішетін бө лмелерді жалпы тазалық қ а келтіру (терезе, есік, қ абырғ а едендерді жуу) аптасына бір реттен кем болмауғ а тиіс.Кез келген жуып тазалау (ә сіресе негізгі) дезинфекциялық заттарды, кө бнесе солғ ын тү сті проценттік хлорлы ізбестің ерітіндісін немесе хлорминді пайдалану арқ ылы жү ргізіледі.

Тамақ ә зірлеу бө лмелерінің қ алыпты жә не ү здіксіз жұ мыс істеуі ү шін кө п су керек болатындық тан, сумен жабдық таудың ең жақ сы тү рі бір орталық тан сумен жабдық тау - су қ ұ быры болып саналады.

Тамақ ә зірлейтін бө лмелерді жылытқ анда плитка, қ азан, су қ айнатқ ыш жә не басқ а жоғ ары температура кө здерінен жылу бө лініп шығ атынын есте

ұ стау қ ажет.Барлық бө лмелерде орнатылғ ан радиаторлар жинастыруғ а жә не тазалуғ а ың ғ айлы, тегіс болып келуі керек.

Тамақ ә зірлейтін бө лменің канализайиясы жалпы мектептік канализацияғ а апарып қ осылады. Орталық канализация болмағ ан жағ дайда, су ағ ары мен қ оқ ыс ү йетін жері бү ркелген ө з алдына жеке канализация жасалынады. Ө ндірістік жә не тамақ тық қ алдық тар арнайы қ ойылғ ан кө ң – қ оң ыр жинағ ышқ а салынып отырылады.

Тамақ ә зірленетін ыдыстар, ә детте қ ұ рыш пен дюралюиенийдің тот баспйтын сорттарынан жасалуы керек.

Ас ү йдің ыдыстарын жуу ү шін суық, ыстық су келіп тұ ратын жеке жуғ ыщ ванна болуы тиіс. Ыдысты алдымен тамақ тың қ алдық тарынан арылтып, суық сумен шаяды да, содан кейін ыстық сумен жуып, ыстық плиткағ а қ оиып кептіреді.Ыдыс жуатын қ ұ ралдар (щетка, ысқ ыш) жақ сылап жуылып, дезинфекцияланып, арнайы бө лінген орында орында сақ талады.

Тамақ ә зірлеу алдында қ ұ ралдарды, ң жарамдылығ ы мен санитарлық кү йін тексеріп отыру қ ажет. Қ ұ ралдар мен ыдыс жарамды, таза, ә рі атқ аратын қ ызметіне жә не продуктының тү ріне лайық болуы керек. Мә селен, бір қ ұ ралмен ә рі шикі затты, ә рі пісен асты жө деуге болмайды. Тақ тайлар бұ тағ ы, жарығ ы жоқ қ атты ағ аштан жасалынып жек таза ақ қ апқ а салынып ү немі таза кү йде сақ талуы керек. Ә р тақ тайдың таң баланып, яғ ни онда ө ң делетін тағ амның белгісінің кө рсетіліп қ ойылғ аны жө н. Ә детте тақ тайдың бү йір жағ ына орыс тіліндегі сө здердің қ ысқ арғ ан мынандай ә ріптері кү йдіріліп басылып жү р.

СМ – шикі ет, ВР – піскен балық,

ВМ – піскен ет, СО – шикі овощтар

СР – шикі балық, ВО – піскен овощтар т.б.

Тақ тайлар ө лщемі жағ ынан: ұ зындығ ы 60 см, ені- 40 см, қ алың дығ ы 3 см болуы керек. Продуктыны ө ң деу ү шін белгі салынғ ан пышақ тар да болуы керек. Пышық тар жуылып кептірілгеннен кейін тақ тайлармен бірге қ апқ а салынып қ ойылады. Қ аптар да таң баланады.

Тамақ шай ішетін ыдыстар фаянс, фарфор, шынылардан жасалынады.Олардың жарық тары мен сынық тары болмау керек. Ыдыстарды сақ тау ү шін арнайы шкафтар(буфет немесе серванттар) болуы қ ажет. Ыдыстарды ыстық жә не суық су келіп тұ ратын ү щ камералы жуғ ыш ванна мен былғ аныш жә не таза ыдыстарғ а арналғ ан столдармен, таза ыдыстарды қ ойып кептіретің сө ре немесе арнайыкептіргіш шкафпен жабдық талғ ан жеке бө лмеде жуғ ан дұ рыс. Ыдыстарды пайдаланып болысымен жуғ ан жақ сы. Келіп тү скен былғ аныш ыдысты тамақ тың қ алдық тарынан арылтады да, еку проценттік сода немес горчица(қ ыша) ерітіндісі қ осылғ ғ ан жылы сумен (температурасы + 45) ваннаның бірінші бө ліміне салып, щеткамен жуады. Екінші бө лімінде ыдысты қ ажет болғ анда дезинфекциялауерітіндісін қ оса отырып, температурасы 50*С сумен жуады. Ү шінші бө лмеде ыдысты температурасы кем дегенде +85*С болатын ыстық сумен шайып шығ ады. Ыдыстарды жуып болғ ан соң, сү ртпестен арнайы кептіргіш сө реге немесе шкафка қ ойып кептіріп алады. Ас ішетін саймандарды да (қ асық, пышақ, шанышқ ыларды)осылай етіп жуадыда, соң ынан қ айнатып немесе дә рілеп тазартып алады.Стакан жә не шә й ішетін басқ а да ыдыстарды екі бө лімшелі жек ваннағ а салып, ыстық сумен жуады.