Билет №31. 1.Құрылым – бұл айнымалылармен жұмыс істеу ыңғайлы болу үшін бір атауға топтастырылған бір немесе

1. Қ ұ рылым – бұ л айнымалылармен жұ мыс істеу ың ғ айлы болу ү шін бір атауғ а топтастырылғ ан бір немесе бірнеше айнымалылыр (ә р тү рлі болуы мү мкін). Қ ұ рылымдар кү рделі мә ліметтерді (ә сіресе ү лкен программаларда) ұ йымдастыруғ а кө мектеседі жә не ө зара байланысқ ан айнымалылар тобын жиынның жеке элементіндей емес, бір тұ тас ретінде тү сіндіреді.

Қ ұ рлымның кең таралғ ан мысалы – тө лемдік ведомостардың жолдары. Ол ведомост қ ызметкерлердің толық аты, адресі, социалды сақ тандыру карточкаларының нө мері, ең бек ақ ысы жә не т.б. мә ліметтерден тұ рады. Осы мінездемелердің кейбіреуінің ө зі қ ұ рылым болуы мү мкін: мысалы, толық ат, сол сияқ ты адресі жә не ең бек ақ ының ө зі бірнеше компоненттерден тұ рады. Си ү шін басқ а ә деттегі, мысалы график аймағ ынан: нү кте координаттар жұ бы, тікбұ рыш нү ктелер жұ бы жә не т.б. болып табылады.

Қ ұ рылымдар кө шірілуі мү мкін, олармен меншіктеу операциялары орындалуы мү мкін, оларды функцияғ а аргументтер ретінде беруге болады жә не ол функцияны олардың нә тижелері ретінде қ айтаруғ а болады. Автоматты қ ұ рылым мен массивтер ү шін сол сияқ ты инициализация рұ қ сат етіледі.

«Нү кте» қ ұ рлымының декларациясы келесі тү рде болады:

structpoint

{ intx; \\ декларация тізімі фигуралы жақ шада

inty;

};

point – бұ л қ ұ рылым тегі (аты) (tag – ярлык, этикетка).

Тег берілген тү рдегі қ ұ рлымның атын береді жә не ә рі қ арай фигуралы жақ шамен аяқ талғ ан декларацияның қ ысқ аша белгіленуі ретінде қ ызмет атқ арады.

Қ ұ рылымда тізілген айнымалылар мү шелер деп аталады. Тегтер мен мү шелердің аттары программаның кә дімгі айнымалыларының аттармен сә йкес келуі мү мкін. Мү шелердің аттары ә ртү рлі қ ұ рлымдарда кездесуі мү мкін..

Қ ұ рлым декларациясы – бұ л тип.

struct {…}x, y, z;

жазбасы қ ұ рлымдық типтің ү ш айнымалыларының сипаттамасын білдіреді.

Айнымалылар тізімінен тұ рмайтын қ ұ рылым декларациясы жадыны резервке алмайды: ол тек шаблонды немесе қ ұ рылым ү лгісін сипаттайды. Егер қ ұ рылымның тегі болмаса, онда осы тегтерді объектілерді анық тауда қ олдануғ а болады. Мысалы, struct point pt; декларациясы struct point типті pt қ ұ рылымдық айнымалыны анық тайды.Автоматты қ ұ рылымдарды (auto жады класының қ ұ рлымы) сә йкес келетін типтегі қ ұ рылым тү рінде нә тижені қ айтаратын меншіктеумен немесе функцияғ а айналдырумен инициализациялауғ а болады.

Қ ұ рылымдарғ а орындалатын операциялар – бұ л оларды кө шіру, меншіктеу, & операторының кө мегімен аталатын адрес жә не олардың мү шелеріне қ атысудың жү зеге асырылуы. Қ ұ рылымды функцияғ а аргумент ретінде беру жә не оларды нә тиже тү рінде функциялардан қ айтару. Сондай-ақ кө шіру жә не меншіктеу операцияларына жатады. Қ ұ рылымдарды салыстыруғ а болмайды.

Қ ұ рылымдық объектілерді функцияғ а берудің ү ш тә сілі бар:

компоненттерді (мү шелерді) жеке беру;

барлық қ ұ рылымдарды тү гелдей беру;

кө рсеткішті қ ұ рылымғ а беру.

Егер функцияғ а, оны тү гелдей кө шіретін ү лкен қ ұ рылым берілсе, кө рсеткішті оғ ан беру тиімдірек.

2. if жә не case операторларымен жұ мыс.

If
Тармақ талу процестері бар алгоритмдерді ұ йымдастыру ү шін шартты операторлар пайдаланылады. Тармақ талу белгілі бір шарттың орындалуы немесе орындалмауына тә уелді атқ арылады. Кейде бір тармақ ешбір амал орындалмай да қ ала береді.
If шартты операторы. If (егер) операторы программадағ ы іс-ә рекеттердің орындалу реттілігін ө згертетін мү мкіндіктің ең кең тарағ ан тә сілі болып табылады.

If THEN ELSE немесе қ ысқ артылғ ан тү рде IF THEN Мұ ндағ ы 1- жә не 2- операторлардың ө здері қ арапайым немесе қ ұ рама оператор болуы мү мкін.
Case
Тармақ талу операторында белгілі бір шарттың орындалуы немесе орындалмауына байланысты алгоритмнің 1- немесе 2- операторы орындалады, кө бінесе мү мкін болғ ан жағ дайда, екеуі емес одан да кө п болады, яғ ни процесс кө п тармақ ты болады.
Таң дау операторы (case) бірнеше операторлардың ішінен таң дау жолымен кө п тарамды тармақ талуды ұ йымдастырады.
CASE таң дау операторы кө п тармақ ты алгоритмдерді барынша қ арапайым жә не кө рнекі тү рде жазуғ а мү мкіндік береді. Оның қ ұ рамында селектор (selector – таң дау) деп аталатын ө рнек жә не параметрлер тізімі болуы тиіс, ә рбір параметрге сә йкес таң дау тұ рақ тылары болуы қ ажет.
Таң дау командасы былай орындалады: алдымен селектор-ө рнек мә ні есептеледі де, ол тұ рақ тылармен салыстырылады. Егер ө рнектің мә ні 1-тұ рақ тығ а тең болса, онда 1-оператор орындалады, ал ө рнектін мә ні 2-тұ рақ тығ а тең болса, онда 2-оператор, 3-тұ рақ тығ а тең болса, онда 3-оператор т.б. тізімдегі тек бір ғ ана оператор орындалады да, таң дау командасы осымен аяқ талады.

сase of
:;
:;

еlse;
еnd.

3. Тізім бойынша студенттердің номерін енгіз. Оның фамилиясын шығ ар.

include< stdio.h>
void main()
{
int familia;

Puts (“\n; ”Studentter tizimin engiz”);
printf(" -> ");
scanf(" %i", & familia);
{
case 1: printf(" Kurakova G"); break;
case 2: printf(" Amzeeva J"); break;
case 3: printf(" Abilkakova A"); break;
case 4: printf(" Otikeeva K"); break;
case 5: printf(" KOjageldi A"); break;
default: printf (“Studentter familiasin wigaru”)
}

getch();
}