ТҮРКІ ТІЛДЕРІНІҢ ТОПТАСТЫРЫЛУЫ

І. Арғ ы тү ркі тілдері (тү ркі тілдері дің гегінен ө те ертеде бө лінген, б.з.б.2 – б.з. 2 ғ асырлары аралығ ы)

БҰ ЛҒ АР ТІЛДЕРІ - гундердің ұ рпақ тары (1-5 ғ)

1. Бұ лғ ар тілі (қ азір жоқ, кө не бұ лғ арлар сө йлеген)

2. Кө не татар тілі (қ азір жоқ)

3. Чуваш (чауаш) тілі

4. Гун тілі (қ азір жоқ)

ТОБА ТІЛДЕРІ – сә нбилердің (1-7 ғ) ұ рпақ тары

1. Тува тілі

2. Ценгель тілі

3. Моншақ тілі

4. Тофалар (қ арағ ас тілі)

5. Сойот тілі

6. Уранхай тілі

7. Бурят сойоттарының тілі

САХА ТІЛДЕРІ – қ ұ рық андардың ұ рпақ тары

9. Якут (саха) тілі

10. Долғ ан тілі

ІІ. Бергі Тү ркі тілдері (Тү ркі тілдері дің гегінен кейін тармақ талғ ан, 8-15 ғ асырлар аралығ ында)

ОҒ ЫЗ ТІЛДЕРІ – кө шпелі иран жә не тү ркі тайпаларының тоғ ысуынан, яғ ни сақ тар (скифтердің) мен ғ ұ ндардың араласқ ан ұ рпақ тары

1. Кө не оғ ыз тілі (қ азір жоқ, кө не оғ ыздар (4-11 ғ) сө йлеген)

2. Печенек (бешене) тілі (қ азір жоқ)

3. Салар тілі (ұ йғ ыр тілі ық пал еткен оғ ыз тілі, Гә нсу тү ркілерінің тілі)

4. Осман тілі (Анатолиялық Тү ркияның кө не тілі)

5. Тү рік тілі (қ азіргі)

6. Месхет тілі

7. Балқ ан тү ріктерінің тілі

8. Гагауз тілі

9. Оң тү стік қ ырым татарларының тілі

10. Азербайжан тілі

11. Қ ашқ ай тілі

12. Хорасан тілі

13. Тү рікмен тілі

14. Хиуалық ө збектердің тілі

15 Сельжұ қ тілі (қ азір жоқ)

16. Терекме тілі

17. Ирак тү ркілерінің тілі

18. Афшар тілі (Ауғ анстан тү ркілерінің тілі)

19 Айналлу тілі (Иран оғ ыздарының тілі)

Қ ЫПШАҚ ТІЛДЕРІ – ғ ұ н жә не сә нби тайпаларының, теле жә не қ ыпшақ тайпаларының ұ рпақ тары.

1. Кө не қ ыпшақ тілі (қ азір жоқ, кө не қ ыпшақ тар (6-13 ғ) сө йлеген)

2. Куман тілі (қ азір жоқ, мажар (венгр) қ ыпшақ тары сө йлеген)

3. Қ ұ мық тілі

4. Қ арашай тілі

5. Балқ ар тілі

6. Қ арайым тілі

7. Орталық қ ырым татарларының тілі

8. Ү рім тілі (орталық қ ырым татарлары тілінің бір тармағ ы)

9. Қ ырымшақ тілі (орталық қ ырым татарлары тілінің бір тармағ ы)

10.Татар тілі (қ азіргі)

11. Сібір татарларының тілі

12. Башқ ұ рт тілі

13. Ноғ ай тілі

14. Астрахань татарларының тілі

15. Алабұ ғ ат татарларының тілі

16. Қ арақ алпақ тілі

17. Қ азақ тілі

18. Солтү стік қ ырым татарларының тілі

19. Ө збек қ ыпшақ тарының тілі

20. Қ ырғ ыз тілі (қ азіргі қ ырғ ыз)

21. Армян қ ыпшақ тарының тілі (қ азір жоқ)

Қ АРЛҰ Қ (Қ АРАХАНИД) ТІЛДЕРІ – отырық шы иран-соғ ды жә не кө не тү ркі тайпаларының ұ рпақ тары

1. Қ араханид тілі (қ азір жоқ)

2. Қ алаш тілі (Иран Тү ркілерінің тілі)

3. Шағ атай тілі (қ азір жоқ)

4. Ө збек тілі

5. Ұ йғ ыр тілі (қ азіргі)

6. Жұ ғ ыр тілі

7. Айну тілі

8. Іле тармағ ы (Ұ йғ ыр тілінің)

АЛТАЙ ТІЛДЕРІ – ғ ұ н жә не динлин тайпаларының ұ рпақ тары

1. Кө не ұ йғ ыр тілі (қ азір жоқ)

2. Сарығ ұ йғ ыр тілі (қ азіргі ұ йғ ыр тілі ық пал еткен сібірлік ұ йғ ыр тілі)

3. Кө не қ ырғ ыз тілі (қ азір жоқ)

4. Шұ лым тілі

5. Манчжур қ ырғ ыздарының тілі

6. Саян тү ркілерінің тілі

7. Енисей тү ркілерінің тілі

8. Хакас тілі

9. Шор тілі

10. Солтү стік алтай тілі

11. Шалқ ан тілі

12. Куманды тілі

13. Оң тү стік алтай тілі

14. Орталық алтай тілі

15. Телеут тілі

16. Туба тілі

17. Телең гіт (тө лең гіт) тілі

18. Кө не тү ркі тілі (Орхон, Енисей ескерткіштерінің тілі)