Математика пәнінде интерактивті тақта қолдану.

Кө птеген уақ ыттар желісінде «технология» тү сінігі педагогикалық ұ ғ ымдар қ орынан тыс қ алып келді. Шынайы мə ні («шеберлік жө ніндегі ілім») педагогикалық міндеттерге: педагогикалық процесті сипаттау, тү сіндіру, болжау, жобалау – сай келсе де, ол технократиялық тіл элементі ретінде қ арастырылды.

Педагогикалық ə дебиеттерде қ андай да педагогикалық технологиялар сипатын айқ ындаушы кө птеген терминдер ұ шырасады, мысалы: оқ у-ү йрену, тə рбиелеу, оқ ыту технологиялары, білімдендіру жə не дə стү рлі технологиялар, бағ дарламаластырылғ ан жə не проблемді оқ у технологиялары, авторлық технология жə не т.б.

Алғ ашқ ыда педагогтар «педагогикалық технология», «оқ у-оқ ыту технологиясы» жə не «тə рбиелеу технологиясы» ұ ғ ымдарының ө зіндік мə н-мағ ыналарына назар аудармай келді. Ал бү гінде педагогикалық технология оқ у жə не тə рбие аймағ ындағ ы педагогикалық міндеттердің шешілуіне байланысты орындалатын педагог іс-ə рекеттерінің бірізді жү йесі ретінде танылуда. Осыдан «педагогикалық технология» мə ні «оқ у технологиясы», «тə рбие технологиясы» ұ ғ ымдары мə ндерімен салыстырғ анда терең деу де ауқ ымдылау.

Педагогикалық технология – бұ л педагогикалық ə рекеттер табысына кепіл болардай қ атқ ыл ғ ылыми жоба. Ə рі сол жобаның дə л жаң ғ ырып іске асуы.

Педагогикалық технология кешенді, бірігімді процесс. Ол ө з қ ұ рамына адамдарды, идеяларды, қ ұ рал-жабдық тарды, сонымен бірге жоспарлау, қ амсыздандыру, бағ алау жə не білім мең герудің барша қ ырлары жө ніндегі проблемалар шешімін басқ аруды қ амтиды.

Педагогикалық технологиялар кө п тү рлі болуына қ арамастан, олардың іске асуының екі ғ ана жолы бар. Біріншісі – теориялық негізде орындалуы (В.Б.Беспалько, В.В.Данилов, В.К.Дьяченко жə не т.б.), екіншісі – тə жірибемен жү зеге келуі (Е.Н.Ильин, С.Н. Лысенкова, В.Ф.Шаталов жə не т.б.).

Сонымен, технология астарында не жатыр? Оқ у технологиясы жө ніндегі идея қ ай заманда пайда болғ ан?

Мұ ндай ғ ылымдық мə ні бар ой жаң алық ты емес. Кезінде оны Я.А.Коменский де дə ріптеген. Ұ лы педагог – ғ ұ лама 16-ғ асырда-ақ оқ удың «техникалық» (яғ ни «технологиялық») болатынын уағ ыздап, оның мү лтіксіз тиімді нə тиже беретін жолдарын іздестіріп бақ ты. Я.А.Коменский ең бектеріне ү ң іле тү ссек, педагогикалық технологияғ а бастау берген даналық пікірлерді табамыз: «Дидактикалық машина ү шін қ ажет нə рсе – 1) тү бегейлі ойластырылғ ан мақ саттарды; 2) сол мақ саттарғ а жетуге дə л икемдестірілген жабдық тарды; 3) мақ саттың орындалмауына мү мкіндік бермейтін нақ ты жабдық тарды қ олданудың мызғ ымас ережелерін табуымыз керек».

Коменский заманынан бастап, оқ уды мү лтіксіз ə рекеттегі механизмге сə йкестендіру ұ мтылысының талайы кү ні бү гінге дейін басылғ ан емес. Кейін оқ у технологиясы жө ніндегі кө птеген тұ жырымдар толық тырылып, нақ тыланып отырды. Ə сіресе, техникалық прогрестің ə рқ илы теориялық жə не практикалық қ ызметтер аймағ ына енуімен оқ уды технологизацияластыру идеясы нығ айып, іске асырыла бастады (П.Я.Гальперин, Н.Ф.Талызина, Ю.К.Бабанский жə не т.б.).

Осы заманғ ы дидактикада ə рқ илы оқ у технологиялары кө рініс беріп жү р. Олардың кө п тү рлі болу себебі - ə р автор мен орындаушының педагогикалық процеске ө зінше жаң алық қ осып, технологияғ а ө згеріс ендіріп баруымен байланысты.

Дидактикада оқ у технологиялары тө мендегідей сипаттарымен жіктеліп, топтастырылады:

- қ олдану дең гейі: жалпы педагогикалық, пə н ə дістемелік, бө лімдік (модульдік);

- философиялық негізі: ғ ылыми жə не діни, гуманистік жə не ə міршіл- ə кімшіл (авторитарлы);

- тə жірибе мең герудің ғ ылыми негіздемесі (концепция): байланыс-жауапты (ассоциатив-рефлекторлы); іс-ə рекетті (бихевиористік), іштей ұ ғ у (интериоризаторлы), дамытушы;

- тұ лғ алық қ ұ рылымғ а бағ дарлануы: ақ параттық (білім, ептілік жə не дағ дылар қ алыптастыру), нақ ты қ имыл-ə рекеттік (оперативті- ақ ыл-ой ə рекеттері ə дістерін қ алыптастыру), шығ армашыл (эвристикалы-дарын қ абілеттерін дамыту), қ олданбалы (тұ рмыс-тə жірибелік ə рекеттер қ алыптастыру).

- Дə стү рлі оқ у жү йесін жаң алау бағ ыты (модернизация): оқ ушы іс-ə рекетінің белсенділігін кө теру жə не жеделдестіру технологиясы; мұ ғ алім жə не оқ ушы арасындағ ы қ атынастарды адамиластыру мен демократияластыру негізінде жасалғ ан технология; оқ у материалын дидактикалық қ айта тү зуге негізделген технология жə не т.б.

Оқ у технологиясының топтастырылуы, сонымен бірге, нақ ты кезең де басым болғ ан мақ саттар мен міндеттерге, оқ уды ұ йымдастыру формасының қ олданылуына, дə л кезең де қ ажет болғ ан ə дістерге жə не басқ а да негіздемелерге тə уелді келеді.

Оқ у технологиясын оқ у ə дістемесінен ажырата білген жө н. Олардың бір-бірінен айырмасы – оқ у технологиясын қ айталап, кө бейте таратуғ а болады. Қ ай жағ дайда да технология ө зіне сай тү зілген оқ у процесінің жоғ ары сапасына жə не педагогикалық міндеттердің табысты шешілуіне кепіл бола алады. Ал ə дістеменің соң ғ ы тиімді нə тижеге жете алмауы жиі кездеседі. Сонымен бірге, ə дістеме технологиялық дең гейге дейін кө терілуі мү мкін. Мысалы, жаң а материалды тү сіндірудің белгілі ə дістемесі бар. Егер ол ə дістеме шынайылық, сенім, сə йкестік талаптарына орайласса, оны технология деп тануғ а болады.

Оқ у технологиясы педагогикалық шеберлікпен ө зара байланысты. Оқ у технологиясын жете білудің ө зі – шеберлік. Бір технологияны ə рбір оқ ытушы жеке іске асырып отыруы мү мкін, ал осы іске асырудағ ы технологиялық ерекшеліктерден мұ ғ алімнің оқ у шеберлігі кө рінеді.