АСТАНА - 2010

СИЛЛАБУС (SYLLABUS)

Барлығ ы – 2 кредит

Курсы: 1

Семестр: 2

Емтихан: 2 семестр

Лекция – 30 сағ ат

Зертханалық (семинар) – 30 сағ ат

СОӨ Ж – 45 сағ ат

Жалпы сағ ат саны – 90 сағ ат

АСТАНА - 2010

Теориялық механика пә ні Қ азақ стан Республикасының мемлекеттiк жалпығ а міндетті білім беру стандарты негiзiнде (Қ Р бiлiм жә не ғ ылым Министрлiгiнiң бұ йрығ ымен бекiтiлiп 07.08.2004. №671 iске қ осылғ ан) жә не «Теориялық механика» пә ннің типтік бағ дарламасы негізінде қ ұ растырылғ ан

«Теориялық механика» пә ні бойынша силлабус қ ұ растырғ ан

т.ғ.к, доцент САБИТОВ Е.Е

Жұ мыс бағ дарламасы «Жалпы білім беру жә не ә леуметтік-гуманитарлық пә ндер» кафедрасында талқ ыланды

хаттама № ___ «__» _______ 2010 ж.

Ғ ылыми-ә дiстемелiк кең есiнде қ аралып бекiтiлді

хаттама № ___ «__» _______ 2010 ж.

1. " Теориялық механика" пә ні бойынша силлабус (SYLLABUS)

1.1 Оқ ытушы туралы мә лімет: т.ғ.к., доцент Сабитов Е.Е.

1.2 Пә н бойынша мә ліметтер:

Пә ннің аты: Теориялық механика

Кредит саны: 2

Жү ргізу орыны: Қ ИТА

1.3 Пә ннiң сипаттамасы

Теориялық механика пә ні ғ ылымының кунделiктi табиғ аттың кұ быластарын жә не техникада байқ ауғ а болатын, қ озғ алыстың ең қ арапаим тү рi механикалық козғ алыстың жалпы заң дылақ тарың зертейтiн саласы болып табылады.

1.4 Пә ннiң мақ саты

Берілген пә нді зерделеудің мақ саты студенттердiң механикалық қ озғ алысқ а жататын кө птеген қ ұ былыстарғ а қ атысты тү сiнiктерiн қ алыптастыру жә не механикалық қ озғ алыстың негiзгi зандарын игеру

1.5 Пә ннiң мiндеттерi

Берілген пә нді зерделеу нә тижесінде студенттердің: механика курсын ө тудiн нә тижесiнде студенттер материалық нү кте, абсолют қ атты дене, механикалық жү йе; қ атты дене қ озғ алыстары мен тепе – тең дiқ шарттары; қ атты дененiң қ озғ алыстарын тү рлендiру тә сiлдерi; динамиканың жалпы теоремалары туралы жалпы хабардар болуы керек.

Механиканың негiзгi ұ ғ ымдары мен аксиомаларын; кү штер жү йесін тү рлендiру тә сiлдерiн, қ атты дененiң тепе – тендiк шарттарын, нү ктенiн қ озғ алысын беру жә не онын жылдамдығ ы мен ү деуiн табу тә сiлдерiн, қ атты дененiң қ озғ алысының негiзгi тү рлерiн, нү ктенiң кү рделi қ озғ алысын, материалық нү ктенiң динамикасының негiзгi есептерiн, механикалық жү йе динамикасының негiздерiн жә не жалпы теоремалары туралы тү сінігін білуі керек.

Курсты игерудiң нә тижесiнде студенттiң қ олынан табиғ аттағ ы қ ұ былыстарды схемалық тү рде қ арастырып, нақ ты есептi абстракты механикалық турге кетiрiп ө зiне сә йкес математикалық тә сiлдердi қ олданып, инженерлiк есептердi істей алуы керек.

Теориялық механика курсын оқ ып ө тудiң нә тижесiнде студент ө зiнiң болашақ жұ мысында теориялық механиканы қ олдану тә жірибесiн иеленуі керек.

1.6 Айрқ ыша деректемелер

Берiлген пә ндi зерделеу ү шiн келесi пә ндердiң (бө лiмдердi (тақ ырыптарды) кө рсету арқ ылы) мең геру қ ажет:

1.7 Тұ рақ ты деректемелер

Теориялық механика пә нін зерделеу кезінде алынғ ан білімдер табиғ ат танудың жә не техниканың кө птеген салаларында қ олданылады. Ол жалпы инженерлік пә ндердін ғ ылыми негізі, мысалы, машиналар мен механизмдер теориясы, материалдар кедергісі, гидравлика т. б. пә ндерін мең геру кезінде пайдаланылады.

1.8 Пә ннiң мазмұ ны

1.8.1 Сабақ тардың тү рлері бойынша пә ннің мазмұ ны жә не олардың ең бек сыйымдылығ ы

1.8.2 Оқ у пә нінің дә ріс жоспары

1.8.3 Оқ у пә нінің тә жірибелік сабақ тар жоспары

1.8.4 Оқ у пә нінің СОДЖ жоспары

1.8.5. Есептеу-графикалық тапсырмалардың тақ ырыптамасы (ЕГТ)

1. Кө п буынды жазық механизмді есептеу (ЕГТ.1)

2. Кез келген жазық кү штер жү йесінің тепе-тең дігі (ЕГТ.2)

3. Механикалық жү йе қ озғ алысын зерттеуде кинетикалық энергияның ө згеруі туралы теореманы қ олдану (ЕГТ.3)

1.9 Негізгі ә дебиеттер тізімі

1. Ө. А. Жолдасбеков, М.Н.Сағ итов. Теориялық механика. Алматы. 2003 -

2. Ө.А. Жолдасбеков, А. Қ. Ахметов Теориялық механика (есептер жинағ ы). Алматы, «Ғ ылым» 2003 – 394б.

1.10 Қ осымша ә дебиеттер тізімі

1. Мещерский И.В. Сборник задач по теоретической механике, 1981 и последующие издания

2. Курс теоретической механики под ред. акад. К.С.Колесникова, Москва, издательство МГТУ имени Н.Э.Баумана, 2000- 736 с.

3. Жаппаров Ж.Ж. Кұ лтасов К.А., Тә тенов А. Теориялық механика есептерін шешу жолдары – Алматы, 1993-168б.

4. Айзенберг Т.Б., Воронков И.М., Осецкий В.М. Руководство к решению задач по теоретической механике. «Высшая школа» 1965 - 1968.

5. Бать М.И., Джанелидзе Г.Ю., Кельзон А.С. Теоретическая механика в примерах и задачах. Физматгиз 1990-1991.

1.11 Студенттердің білімдерін бағ алау критерийлері

Пә н бойынша емтихан бағ асы межелік бақ ылау бойынша ү лгерімнің барынша ү лкен кө рсеткіштерінің (50% дейін) жә не қ орытынды аттестацияның (емтиханның) (50% дейін) қ осындысы ретінде анық талады жә не кестеге сә йкес 100% дейінгі мә нді қ ұ райды.

Аралық бақ ылау оқ ытудың 5-ші, 10-шы жә не 15-ші апталарында жү ргізіледі жә не бақ ылаудың келесі тү рлерінен алғ анда қ алыптасады:

1.12 Саясаты жә не процедуралары

Оқ ыту " Қ Р-ның жоғ арғ ы мектеп қ ағ идаларына", " Несиелік жү йемен оқ ыту ережелеріне", Л. Н. Гумилев атындағ ы Евразиялық ұ лттық университетінде студенттердің ө зіндік жұ мысын ұ йымдастыру қ ағ идаларына жә не басқ ада регламенттеуші қ ұ жаттарғ а негізделген.

«Теориялық механика» пә нін зерделеу кезінде келесі ережелерді сақ талыуы керек:

1. Сабақ қ а кешікпеу. Сабақ қ а кешіккен студент аудиторияғ а кіргізілмейді.

2. Сабақ ты орынды себепсіз босатпау, ауырғ ан жағ дайда – анық таманы, басқ а жағ дайларда тү сіндірме хатты ұ сынуды сұ раймын.

3. Егер студент кез келген себеппен ү ш сабақ ка қ атыспай кетсе, оқ ытушы оны келесі сабақ тарғ а жібермеуге қ ақ ысы бар..

4. Жіберілген сабақ тарды студент міндетті тү рде ө з бетінше оқ ып тапсырып, білімділігін дә лелдеу тиіс.

5. Оқ у процесіне белсене қ атысу.

6. Ө зіндік жұ мысқ а арналғ ан тапсырмаларды дә рістер оқ итын мұ ғ алім береді. ЕГТ-ны дә рістер оқ итын немесе тә жірибелік сабақ тарды жү ргізетін мұ ғ алім қ абылдайды. Тапсырманы кешігіп ө ткізуін, рейтингтік бағ аны тө мендетіп алуын, тапсырма вариантын ө згертіп жә не тапсырудың жаң а мерзімін қ оюғ а мә жбү р етуі мү мкін.

7. Пә ннің оқ уыуы емтиханмен аяқ талады. Емтиханды тапсыру ү шін мына шарт орындалу тиіс: курстын бағ дарламасы бойынша барлық тапсырмалар қ ойылғ ан мерзімде орындалғ ан болу керек. Ақ ырғ ы мерзім – сессияның басталуына 3 кү н қ алғ анда. Емтиханнан тұ ралық себепсіз қ атыспай қ алу, одан қ анағ аттанбайтын бағ а алумен пара-пар.

8. Курстастармен жә не оқ ытушылармен шыдамды, ашық, қ алтқ ысыз жә не тілектес болу.

1.13 Пә ннің оқ у-ә дістемелік қ амтамасыз етілгендігі

1.14 «Теориялық механика» пә н бойынша тапсырмаларды (ЕГТ) орындау жә не тапсыру кестесі

2. Дә рістердің қ ысқ аша жазбасы

1, 2- дә ріс Нү кте кинематикасы (2 сағ ат)

Дә рістің мақ саты – теориялық механиканың оқ у процесінде орнын кө рсету жә не нү кте кинематикасын айтып беру

Дә рістің жоспары

1. Теориялық механикағ а кіріспе. Кинематиканың негігі мә склесі

2. Нү кте қ озғ алысын анық таудың ә дісістері

Теориялық механика (Галилей–Ньютон классикалық механикасы) механикалық қ озғ алыс пен материалық денелердің ө зара - ә серлесулерінің жалпы заң дылық тары туралы ғ ылым. Физиканың бір бө лімі бола тұ ра теориялық механика ө зінің табиғ ат тану мен техникадағ ы кө лемді жә не маң ызды қ олдануларының, техниканың негіздерінің бірі болуының арқ асында кең інен дамып дербес пә н ретінде қ алыптасты.

Бастауын техникадан алып, онымен бірге дамығ ан теориялық механика техникалық ғ ылымдармен ә сіресе тығ ыз байланысты, механиканың заң дары мен ә дістерін олардың бастапқ ы негіздерін дә лелдеуге кең қ олданумен қ атар кө птеген нақ ты инженерлік есептеулерді жү ргізуде кең інен қ олданады.

Материалық нү ктенің, механикалық жү йенің жә не абсолют қ атты дененің механикалық қ озғ алысын оларғ а ә сер етуші кү штерден тә уелсіз зерттейтін теориялық механиканың бө лімін кинематика деп атайды.

Кинематиканың негізгі мә селесі - қ озғ алушы геометриялық бейненің (нү кте, дене, жү йе) кез келген уақ ыт кезең індегі кең істіктегі орнын кө рсету жә не оның қ озғ алысының кинематикалық сипаттамаларын анық тау.

Механикалық қ озғ алыс, яғ ни кең істіктегі материалық дененің орын ауыстыруы, қ андай да болмасын денеге қ атысты анық талады. Бұ л дене санақ дене деп аталады. Санақ денемен координаттар жү йесін байланыстырып, оғ ан қ атысты материалық дененің немесе денелер жү йесінің уақ ыт ө туімен қ озғ алысын қ арастырады. Уақ ыттың санау басы еркінше таң далады. Денемен байланыстырғ ан таң дап алғ ан координат санақ жү йесі ондағ ы қ абылдағ ан уақ ыттың санауымен бірге санақ жү йесін қ ұ райды.

Кинематикада механикалық қ озғ алысты зерттеу материалық денелердің қ озғ алыстары берілген жағ дайда мү мкін. Материалық дененің қ озғ алысын беруі дегеніміз кез келген уақ ыттың сә тінде таң далғ ан санақ жү йедегі қ арастырылатын материалық дененің орнын бір мә нді анық тауының ә дісін немесе алгоритмді кө рсету.

Материалық нү кте – материалық дененің ө лшемдері қ арастырылатын есепте ескермеуге болатын жағ дайдағ ы қ арапайым моделі (ү лгісі); материалық нү кте тү сініктемесі кинематикада геометриялық (массасыз) нү ктемен тең бе – тең.

Ескерту. Жанама ү деу жылдамдыдық тың шамасының ө згеруін, ал нормаль ү деу жылдамдық бағ ытының ө згеруін сипаттайды.