Кристалдық және аморфты қатты дененің атомдық құрылымы

1.5-сурет. Кристалдық (а) жә не аморфты (б) кү йдегі As₂Se₃(S) қ осылыс

қ ұ рылымының жазық тық қ а проекциясы

Аморфты материалдарда жақ ын реттілік (shot-range order) деп аталатын

бө лшек ө лшеміне сә йкес келетін арақ ашық тарда сақ талатын кө ршілес

бө лшектерінің орналасуында келісімділік бар. Яғ ни, қ ашық тағ ан сайын

атомдардың орналасуындағ ы келісімділік кемиді де 0, 5 – 1 нм кейін жоғ алады.

1.6-сурет. Аморфты As₂S₃ атомдық қ ұ рылымындағ ы жақ ын реттілік

Аморфты материалдарда атомдардың орналасуында ортаң ғ ы реттілік (medium-

range order) дейтін де бар. Жалпы алғ анда ортаң ғ ы реттілікті атомаралық

кореляция немесе атомдардың қ ашық тық та ө зара орналасуының белгілі бір

заң дылық тары деп тү сінеді.

1.7- сурет. Аморфты материалдағ ы атомдық қ ұ рылымның ортаң ғ ы реттілігі

Жақ ын реттілік сұ йық тарғ а тә н, алайда сұ йық тарда тұ тқ ырлық артқ ан сайын

кө ршілес бө лшектердің орын ауыстыруы интенсивті тү рде орын алады.

Сондық тан аморфты кү йдегі қ атты денелерді тұ тқ ырлық коэффициенті жоғ ары

қ айта суытылғ ан сұ йық тық деп қ арастыру қ абылданғ ан. Кейде аморфты кү й

тү сінігінің ө зіне сұ йық тық ты қ осады.

Шыны тә різдес кү й – қ айта суытылғ ан балқ ыманың қ атаюынан пайда болғ ан

аморфты кү йдегі заттар. Шыны тә різдес кү йден балқ ымағ а жә не балқ ымадан