Иiлгiш элементтер есебi

Иiлгiш элементтер берiктiгi мен орнық тылығ ын шектiк жағ дайдың I тобы, ал қ аттылығ ын II тобы бойынша есептейдi. Ол I топ бойынша есептiк кү штерге, II топ бойынша мө лшерлiк кү штерге есептеледi. Иiлуге жұ мыс жасайтын элементтерге арқ алық тар мен тақ талар жатады.

Иiлгiш элементтерде тiк жазық тық тарда ә сер ететiн - нормаль кернеулер, бiр-бiрiне перпендикуляр жазық тық тарда ә сер ететiн, шамалары бiрдей - жанама кернеулер, кө лбеу жазық тық тарда - басты кернулер, жергiлiктi сығ ылу кернеулерi s_loc ә сер етедi (49-сурет).

Арқ алық тың кө тергiштiк қ абiлетiн есептеуде жалпы орнық тылық жә не жергiлiктi орнық тылық есептерi жү ргiзiледi.

Берiктiк есебi нормаль кернеулер бойынша

, (13.18)

формуласымен жү ргізіледі, мұ ндағ ы - элементтiң кедергi моментi.

Арқ алық тың бейтарап ө с дең гейiндегi ығ ысуғ а берiктiк есебi (13.19)

формуласы арқ ылы жү ргiзiледi. Егер қ имада тесiктер болғ ан жағ дайда (болт, тойтарма шеге) мә нi коэффициентiне кө бейтiледi:

мұ ндағ ы, - тесiктер қ адамы; - тесiктер диаметрi.

Сыртқ ы кү ш мә ні ө суімен арқ алық қ имасының ең шеткi бө лiктерiндегі пластикалық деформациялар пайда болады да, ол бө лiктердегi кернеудің мә ніне сә йкес келеді.

Кү штiң одан ә рi ө суіне қ арай пластикалық деформациялар ө се тү сiп, ал қ алың полкасының шетiнен оның қ абырғ асына қ арай бойлап енiп, ары қ арай биiктiгі бойынша терең дей тү седi. Тә жiрибелер полкада жә не қ абырғ аның кө п бө лiгiнде пластикалық деформациялар болғ анымен, иiлгiш элементтердiң одан кө тергiштiк қ абiлетi жойылмайтынын кө рсеттi. Пластикалық деформацияларды ескеру жобалауда металл шығ ынын -ке азайтуғ а ә келді.

Кө птеген жағ дайларда иiлгiш элементтер пластикалық деформациялар пайда болмас бұ рын ө здерiнiң орнық тылығ ын жойып, соның ә серінен қ ирайды.

Пластикалық деформацияларды ескере отырып жү ргiзiлетiн берiктiк есебi

, (13.20)

тү рінде жазылады, мұ ндағ ы - жанама кернеулер мә ндеріне, элемент пiшiнi мен қ имасының ө лшемдерiне байланысты пластикалық деформацияларды ескеретiн коэффициент.

Жергiлiктi сығ ылу кернеулерi қ адалғ ан кү штiң орнына байланысты аздағ ан ұ зындық қ а таралып, иілгіш элементтiң қ абырғ асында жергiлiктi қ ирау туғ ызуы мү мкін (49, ж-сурет).

Арқ алық қ абырғ асының жергiлiктi берiктiгi есебi, (13.21)

формуласымен тексерiледi, мұ ндағ ы - кү ш таралуының шартты ұ зындығ ы.

Арқ алық қ абырғ алары нормаль жә не жанама кернеулер ә серiнен ө те кү рделі кернеулiк жағ дайда болады. Қ абырғ а берiктiгiн

, , (13.22)

формуласымен тексередi, мұ ндағ ы, - жазық тық қ а байланысты алынатын қ алыпты кернеулері; - арқ алық ө сіне перпендикуляр кернеулер; - жанама кернеулер, ол (13.19) формуласымен анық талады. Сө йтіп, иілгіш элементтерде орнық тылық ты жою беріктікті жоюдан ә лдеқ айда бұ рын ө теді.

Конструкция жалпы орнық тылық ты жоюдан, сығ ылғ ан полкiнiң жә не қ абырғ аның жергiлiктi орнық тылығ ын жоюынан қ ирайды.

Жалпы орнық тылық ты

(13.23)

формуласымен тексередi, мұ ндағ ы - кернеудiң азаюын ескеретiн коэффициент; - сығ ылғ ан белдеудiң кедергi моментi. - коэффициентiн анық тауда арқ алық тың есептiк ұ зындығ ы ретiнде сығ ылғ ан белдеудi кө лденең ығ ысудан сақ тау ү шiн қ ойылғ ан байланыстар мен қ атты тө семенiң бекiту нү ктелерiнiң ара қ ашық тығ ы алынады.

Орнық тылық ты келесi кө рсеткiштiк жағ дайларда тексермеуге болады:

1.Егер сыртқ ы кү ш белдеуге қ атты тө семелер болып табылатын, темiрбетон жабын тақ талары, тегiс немесе қ ырлы темiр тө семше жә не т.б. арқ ылы берiлетiн болса;

2. Егер есептiк ұ зындық тың - сығ ылғ ан белдеу енiне - қ атынасы КМжЕ-дің кө рсетiлген формулалармен анық талатын ең ү лкен мә ндерден аспауы керек.

Сығ ылғ ан белдеудiң жергiлiктi орнық тылығ ын келесi шарт бойынша тексередi:

; (13.24)

мұ ндағ ы - сығ ылғ ан полканың енi; - полканың қ алың дығ ы, 49, ж-суретте ; - КМжЕ-де берiлетін қ атынас. Ол шартты иілгіштікке пластикалық деформациялардың болуы, болмауына жә не материалдың есептік сипаттамаларына байланысты.

Арқ алық қ абырғ асының жергiлiктi орнық тылығ ы қ амтамасыз етіледі деп есептеледі, егер

(13.25) болса, мұ ндағ ы, - қ абырғ а биіктігі; - қ абырғ а қ алың дығ ы; - жү ктелу тү ріне, жергілікті кернеулердің болу, болмауына жә не де дә некерленген байланыстар тү ріне байланысты коэффициент. Ол Қ МжЕ-де беріледі. Арқ алық қ абырғ алары кө лденең қ аттылық қ абырғ аларымен беріктендіріледі. Иілгіш элементтердің деформациялар есебі (13.6) формуласымен анық талады. Онда .

Практика жү зiнде материал шығ ынын азайту мақ сатымен жә не қ абырғ аның орнық тылығ ын қ амтамасыз ету ү шiн арқ алық қ а кө лденең қ аттылық қ абырғ алары қ ойылады.

Конструкция тү рлерiне байланысты шектiк майысу

аралығ ында болады.