Тақырып. Сырғанау үйкелісі жұбы элементтері қызметінің мерзімдерін болжау – 2 сағ.

Тасымалдау машиналарында сырғ анау ү йкелісінің жұ бы деп кө тергіш тілімшелер мен жү ктің ө зара ә рекеттесуін қ абылдаймыз. Тиеген кезде эксперименттік анық талғ ан динамикалық жү ктемелер пайда болады жә не аналитикалық тә уелділіктер алынады.

Динамикалық жү ктеменің тартымдық органның керілуіне тә уелділігі 13.1-суретте кө рсетілген, эксперименттік тә уелділік мына тең деумен жуық талады:

,

мұ нда , , - тең деу коэффициенттері, сонымен бірге = ; =- ; = . Дисперсиялық талдау параметрлерінің келесі мә ндері болады: орташа квадраттық ауытқ у ; корреляция коэффициенті ; дисперсия . Сонымен:

, (5.65)

2) динамикалық жү ктеменің тартымдық органның қ озғ алу жылдамдығ ына тә уелділігі (13.1-кесте)

13.1-кесте - динамикалық жү ктеменің тартымдық органдағ ы қ озғ алу жылдамдығ ына тә уелділігі

динамикалық жү ктеменің тартымдық органның қ озғ алу жылдамдығ ына тә уелділігі 13.2-суретте кө рсетілген. Эксперименттік тә уелділік мына тең деу-мен жуық талады:

,

мұ нда , , - тең деу коэффициенттері, сонымен бірге = - ; = - ; = . Дисперсиялық талдау параметрлерінің келесі мә ндері бар: орташа квадраттық ауытқ у ; корреляция коэффициенті ; дисперсия . Сонымен:

, (5.66)

3) динамикалық жү ктеменің тартымдық органның қ озғ алу жылдам-дығ ына тә уелділігі (13.2-кесте)

13.2-кесте - динамикалық жү ктеменің тартымдық органдағ ы тасымалда-натын жү ктің ұ зына бойы жү ктемесіне тә уелділігі

ұ зына бойы жү ктемесіне тә уелділігі

динамикалық жү ктеменің тасымалданатын жү ктің ұ зына бойы жү кте-месіне тә уелділігі 13.3-суретте кө рсетілген. Эксперименттік тә уелділік мына тең деумен аппроксимацияланады:

,

мұ нда , , - тең деу коэффициенттері, сонымен бірге = ; = - ; = . Дисперсиялық талдау параметрлерінің келесі мә ндері болады: орташа квадраттық ауытқ у ; корреляция коэффициенті ; дисперсия . Сонымен:

, (5.67)

4) динамикалық жү ктеменің тартымдық органның қ озғ алу жылдамдығ ы-на тә уелділігі (13.3-кесте)

13.3-кесте - Тартымдық органның динамикалық жү ктемесінің тасымал-данатын жү кті тиеу нү ктесіне тә уелділігі

Тірек тілімшеге қ атысты тиеу нү ктесі, м	Тартымдық органдағ ы динамикалық жү ктеме, кН
1. 7, 5	0, 882
2. 6, 7	1, 000
3. 5, 9	1, 217
4. 5, 05	1, 800
5. 4, 2	2, 625
6. 3, 25	2, 900
7. 2, 3	3, 422
8. 1, 4	4, 550
9. 0, 5	5, 480
10. 0	6, 500

13.4-сурет -

Динамикалық жү ктеменің тиеу нү ктесінің ара қ ашық тығ ынан тірек тілімшесіне тә уелділігі 13.4-суретте кө рсетілген. Эксперименттік тә уелділік мына тең деумен аппроксимацияланады:

,

мұ нда , , - тең деу коэффициенттері, сонымен бірге = ; = - ; = - . Дисперсиялық талдау параметрлерінің келесі мә ндері болады: орташа квадраттық ауытқ у ; корреляция коэффициенті ; дисперсия . Сонымен:

, (5.68)

мұ нда - тиеу нү ктесінен конвейердің тірек тілімшесіне дейінгі ара қ ашық тық, м.

Динамикалық жү ктеменің ә сер ету факторларына байланысты ө згеруінің жалпы тең деуі мына тү рде болады:

, (5.69)

(5.69)-тең деу тартымдық тізбекте негізгі пайдалану факторларына байланысты пайда болатын жә не қ атпарлы конвейерлерді жасау жә не жобалау кезінде пайдаланылуы мү мкін динамикалық жү ктемені анық тауғ а мү мкіндік береді; алынғ ан формула қ атпарлы конвейерлерді пайдаланғ анда тартымдық тізбекте ірі кесекті кен массасын тиеу кезінде пайда болатын, динамикалық жү ктемені анық тауғ а мү мкіндік береді. (5.69)-ө рнекті (5.63)- формулағ а қ ойып, ірі кесекті жү кті тиеу кезінде пайда болатын динамикалық жү ктеменің барабанды тү сіргіштің тозуына ә серін аламыз.

Тиеу кезінде жү ктің дара кесегі сырғ анайды, ол барабанды тү сіргіш қ алақ шасы бетінің микрокесілуімен жалғ асады. Қ алақ шаның бетінде дефор-мацияланғ ан микрокө лемді білдіретін із қ алады. Микрокесу сырғ анау шама-сының шегінде жү реді. Кестеден кө рініп тұ рғ андай, микрокесу коэффициен-ті ә сер етуші факторларғ а байланысты ө згереді. Коэффициенттің ө зге-руін талдауды келтіреміз. Мысалы, жұ мыстық тө семнің қ озғ алу жылдам-дығ ының ұ лғ аюымен микрокесу коэффициенті 0, 077-ден 0, 0879 дейін ұ лғ аяды. Яғ ни, жылжымалы тө семге тиеген кезде иілімді деформациялардың ү лесі сырғ анау жолындағ ы серпімді деформациялардың кө рсетілген ү лесін қ ұ райды /143/.

Қ оршағ ан орта температурасының тө мендеуімен микрокесу коэффи-циенті 0, 0692 -ден 0, 0876 дейін ұ лғ аяды. Тартымдық орган керілуінің жә не тасымалданатын жү ктің ұ зына бойы жү ктемесінің ө згеруі микрокесу коэф-фициентінің 0, 0598 -ден 0, 0917 дейін; 0, 056 -дан 0, 0941 дейін ө згеруін туды-рады. Микрокесу коэффициентін анық таудың алынғ ан нә тижелері тасымал-дау машиналарының тиеу бұ рыштарында элементтердің жемірлі тозуының жылжымалы қ алақ шалы барабанды тү сіргішке тиегенде азаятыны жә не сә йкесінше олардың қ ызмет ету мерзімін ұ лғ айтуғ а мү мкіндік беретіні туралы тұ жырым жасауғ а мү мкіндік береді.