Onlar Cəhənnəmə girə­cək­lər. Ora necə də pis məskəndir”.

Fö vqə luca aç ı q-aydı n bildirir ki, Muhə mmə d Peyğ ə mbə rə (s.ə.s.) iman gə tirmə kdə n imtina edə n qureyş lilə ri hansı tale gö zlə yir. Allah onlara, mə rhə mə t gö stə rə rə k, Ö z elç isini gö ndə r­miş di. O (s.ə.s.) onlara bu dü nyada ikə n və ö lü mdə n sonra necə fayda ə ldə etmə k, hə r iki dü nyada istə nilə n ş ə rdə n xilas olmaq yolunu gö stə rmiş di, lakin onlar bu mə rhə mə ti rə dd etmiş, ona iman gə tirmə kdə n boyun qaç ı rmı ş və ondan zö vq almağ ı ö zlə rinə rə va gö rmə miş dilə r. Bundan baş qa, onlar bu mə rhə mə tdə n bü tü n baş qaları nı da ç ə kindirmiş və ö z xalqı nı Cə hə nnə mdə ə zaba mə hkum etmiş dilə r. Onlar bir ç ox baş qa insanları n da azğ ı nlı ğ a dü ş mə sinə sə bə b olmuş və ö z xalqı nı n lə nə t mü cə ssə mə sinə ç evrilmiş dilə r, ç ü nki insanlar onlardan xeyirdan baş qa bir ş ey gö zlə mirdilə r. Bunun nü munə si kimi Bə dr dö yü ş ü nü gö stə rmə k olar. Kafir ağ saqqallar qə bilə daş ları nı Allahla və Onun Elç isi (s.ə.s.) ilə dö yü ş ə ruhlandı rı rdı lar və nə baş vermə liydisə, o da baş verdi. Bu dö yü ş də qureyş lilə rin ç oxsaylı pə hlivanları və rə hbə rlə ri mə hv oldu. Onları n yurdu alovpü skü rə n Cə hə nnə m oldu və o alov onları hə r tə rə fdə n ə hatə edə cə kdir. Bu mə skə n necə də də hş ə tlidir!

ﮖ ﮗ ﮘ ﮙ ﮚ ﮛ ﮜ ﮝ ﮞ ﮟ ﮠ ﮡ ﮢ ﮣ

Onlar insanları Allah yo­lundan sap­dı rmaq ü ç ü n bü tlə ri Ona tay tut­du­lar. De: “Hə lə lik ə ylə nin! Ş ü bhə siz ki, dö nü ş ü ­nü z Odadı r”.

Onlar Allahla yanaş ı bü tlə rə də ibadə t edirdilə r, insanları da belə etmə yə ç ağ ı rı rdı lar və bu minvalla onları Allahı n yolundan azdı rı rdı lar. Onlar ö z kafirliyi və azğ ı nlı qları ndan ç ox da zö vq ala bilmə yə cə klə r! Onları n dini onlara heç bir fayda gə tirmə yə cə k, ç ü nki onları n yolu Cə hə nnə mə aparı r. Bu sonluq necə də mə nfurdur!

ﮤ ﮥ ﮦ ﮧ ﮨ ﮩ ﮪ ﮫ ﮬ ﮭ ﮮ ﮯ ﮰ ﮱ ﯓ ﯔ ﯕ ﯖ ﯗ ﯘ ﯙ ﯚ

Man gə tirə n qulları ma de ki, na­maz qı lsı nlar, alı ş -ve­riş in və dostluğ un olmayacağ ı Gü nü n gə lmə sində n ə v­və l onlara verdi­yimiz ruzidə n gizli və aş kar xə rc­lə ­sinlə r”.

Ey Muhə mmə d! Sə n Mə nim qulları ma ə mr et ki, onlara bö yü k fayda verə n iş lə r gö rsü nlə r. Onlar ə llə rinə dü ş ə n imkandan, nə qə də r ki, mə hrum olmayı blar, istifadə etmə lidirlə r. Onlara ə mr et ki, namaz qı laraq Allaha qə lbə n və cismə n ibadə t etsinlə r və onları n qismə tinə dü ş ə n maddi nemə tlə rdə n irili-xı rdalı sə də qə lə r versinlə r. Qoy onlar zə kat ö də sinlə r, ö hdə lə rində olanları n dolandı rı lması və saitlə rini və saitlə rini sə rf etsinlə r və digə r vacib sə də qə lə r versinlə r. Bununla yanaş ı qoy onlar ə lavə ianə lə r versinlə r, ç ü nki ç ox tezliklə elə bir Gü n gə lə cə k ki, onda artı q insan etmə diyi xeyirxahlı qları n yerini doldura bilmə yə cə k. Hə min Gü n insanlara heç bir ş ey fayda vermə yə cə k: nə ticarə t, nə də yaxı nları nı n və sevdiklə rinin hə diyyə lə ri. Hə r bir insan ancaq ö z taleyinin qayğ ı sı na qalacaq. Qoy qullar ö z xeyirlə ri ü ç ü n ç alı ş sı nlar və sabahkı gü nə nə tə darü k gö rdü klə ri ü zə rində dü ş ü nsü nlə r. Qoy onlar ö z ə mə llə rinə baxı nsı nlar və Ə n Ə zə mə tli Mə hkə mə baş layana qə də r, onlara qiymə t versinlə r.

ﯛ ﯜ ﯝ ﯞ ﯟ ﯠ ﯡ ﯢ ﯣ ﯤ ﯥ ﯦ ﯧ ﯨ ﯩ ﯪ ﯫ ﯬ ﯭ ﯮ ﯯ ﯰ ﯱ ﯲ ﯳ ﯴ ﯵ ﯶ ﯷ ﯸ ﯹ ﯺ ﯻ ﯼ ﯽ ﯾ ﯿ ﰀ ﰁ

(14.32) “Gö y­lə ri və yeri yaradan Allah gö ydə n su en­dirib sizin ü ç ü n ç eş idli mə hsullardan ruzi yetiş dirdi, hö kmü ilə də nizdə hə rə kə t etmə k ü ç ü n gə milə ri ö hdə nizə vermiş və ç ayları istifadə niz ü ç ü n hazı r etmiş dir; ”

Mü ə yyə n orbitlə ri ü zrə daim hə rə kə t edə n gü nə ş i və ayı, ge­cə ­ni və gü ndü zü istifadə nizə verdi”.

Fö vqə luca Allah ayə də bildirir ki, O, gö ylə rin və yerin ə hatə olunmaz ö lç ü lə rinə baxmayaraq, onları n Vahid Xaliqidir. O, buludları yağ ı ş yağ dı rmağ a mə cbur edir və bunun sayə sində yer ü zü ndə ç eş idli bitkilə r bitir. Bu bitkilə r insanlar ü ç ü n yemə k, ev heyvanları ü ç ü n isə yem kimi istifadə edilir. Allah insanlara gə mi dü zə ltmə yi ö yrə tmiş, buna gö rə onlara gü c və bacarı q bə xş etmiş dir. O, gə milə ri də nizdə ü zmə yə mə cbur edir ki, insanlar də niz sə yahə tlə rinə ç ı xa və uzaq ö lkə lə rə ticarə t yü klə ri və digə r ağ ı r yü klə r apara bilsinlə r. O, ç ayları yer ü zə rində axmağ a mə cbur edir ki, insanlar ö z ə kin sahə lə rini suvarsı nlar, heyvanları nı sulaya bilsinlə r və ö z susuzluqları nı aradan qaldı rmağ ı tə min etsinlə r. Bununla yanaş ı, O, gü nə ş i və ayı yaratmı ş dı r və onlar da bir an belə fasilə vermə də n insanları n mə nafeyinə xidmə t edir və ö z orbitlə ri ü zrə hə rə kə t edir. Bunun sayə sində qullar ilin hesabı nı bilir, ö z sağ lamlı qları na baxı r, ö z heyvanları nı n, ə kinlə rinin və meyvə bağ ları nı n qayğ ı sı na qalı rlar. Onlar gecə lə r istirahə t edir, dan sö kü lə ndə isə Fö vqə luca Rə bbin nemə tlə rini axtarmağ a gedirlə r.

ﭑ ﭒ ﭓ ﭔ ﭕ ﭖ ﭗ ﭘ ﭙ ﭚ ﭛ ﭜ ﭝ ﭞ ﭟ ﭠ ﭡ ﭢ

O sizə istə diyiniz hə r ş ey­də n ver­miş dir. Ə gə r Allahı n ne­mə tlə rini saya­caq olsa­nı z, onları sayı b qurtara bil­mə z­si­niz. Hə qi­qə tə n, insan ç ox zalı m, ç ox nan­­kordur”.

Allah insanlara onları n arzuladı qları və ehtiyac duyduqları hə r ş eyi vermiş dir. O, onlara ö z dillə ri ilə xahiş etdiklə ri və ya ş ə raitin tə lə bi ilə nemə tlə r vermiş dir. O, onlara mü xtə lif və bol-bol hə diyyə lə r, ç eş idli mə mulatlar və digə r nemə tlə r ə ta etmiş dir. Ə gə r insanlar Rə bbinin onlara bə xş etdiyi nemə tlə ri saymağ a cə hd gö stə rsə lə r, bunu edə bilmə zlə r. Buna gö rə də onlar Allahı n onlara bə xş etdiyi nemə tlə rə gö rə ə və z kimi minnə tdarlı q edə bilmə zlə r. Hə qiqə tə n, insan ö z tə biə ti etibarı ilə zalı m və nankordur. İ nsan o də rə cə də zalı mdı r ki, Allaha itaə tsizlik gö stə rmə yə cə sarə t edir və Onun qarş ı sı nda ö z və zifə lə rinə baş dansovma yanaş ı r. O, Allahı n nazil etdiyi nemə tlə rinə gö rə ş ü kü r etmə kdə n boyun qaç ı rı r və ona gö stə rilə n mə rhə mə tini boynuna almı r. Tə kcə Allahı n dü z yola yö nə ltdiyi mö minlə r ö z Rə bbinə nazil etdiyi nemə tlə rə gö rə hə md edir, Onun mə rhə mə tini etiraf edir və Onun qarş ı sı nda ö z və zifə lə rini yerinə yetirirlə r.

Bu və ə vvə lki ayə lə rdə Fö vqə luca Allah qulları na ə ta etdiyi ç oxsaylı nemə tlə r haqqı nda xə bə r verir. O, onları n haqqı na bü ­tö vlü kdə və ya ayrı -ayrı lı qda bildirə rə k, insanları ö z Xeyirxahı na minnə tdarlı q bildirmə yə və Onu xatı rlamağ a ç ağ ı rı r. O, hə mç inin insanları Ona dua ilə mü raciə t etmə yə, gecə -gü ndü z Ondan xahiş etmə yə də və t edir, ç ü nki insanlar Onun nemə tlə ­rində n fasilə siz olaraq zö vq alı rlar.

ﭣ ﭤ ﭥ ﭦ ﭧ ﭨ ﭩ ﭪ ﭫ ﭬ ﭭ ﭮ ﭯ ﭰ

Bir zaman İ brahim de­miş di: “Ey Rə bbim! Bu ş ə hə ri ə min-amanlı q yurdu et. Mə ni və oğ ul­ları mı bü tlə rə tapı n­maqdan uzaq­laş dı r”.

Ey Muhə mmə d! İ brahimin (ə) gö zə l tə ş ə bbü sü nü yadı na sal. O (ə) Allahdan mü qə ddə s Mə kkə torpağ ı nı tə hlü kə sizlə ş dirmə yi xahiş etmiş di. Allah da dini qanunlar nazil etdi ki, onları n ə sası nda Mə kkə qorunan ş ə hə r hesab olunur və elə etmiş dir ki, insanlar bu ş ə hə rə mə lum sə bə blə rə gö rə ehtiram bə slə sinlə r. Mü rtə dlə r bə d niyyə tlə rlə bu ş ə hə rə gə lmə k istə yə ndə, Fil qoş unu və baş qaları ilə baş verə n hadisə lə r kimi, Allah onları mə hv edirdi. Sonra İ brahim peyğ ə mbə r (ə) Rə bbində n ona (ə) və oğ ulları na haqq din bə xş etmə sini istə di. O (ə) xahiş etdi ki, oğ ulları bü tpə rə stlikdə n uzaq olsunlar və hə tta onlarla heç rastlaş ması nlar da. Sonra isə o (ə) izah etdi ki, ö zü nə və oğ ulları na gö rə ehtiyat edir, ç ü nki insanları n ə ksə riyyə ti azğ ı nlı ğ a qapı laraq bü tpə rə st[131] olmuş lar. O (ə) dedi:

ﭱ ﭲ ﭳ ﭴ ﭵ ﭶ ﭷ ﭸ ﭹ ﭺ ﭻ ﭼ ﭽ ﭾ ﭿ ﮀ ﮁ ﮂ

Ey Rə bbim! Hə qiqə tə n də, onlar ç ox adamı azdı rı blar. Kim mə nə tabe ol­­sa, o, mə n­də ndir. Kim də mə nə asi olsa, bilsin ki, Sə n Bağ ı ş layansan, Rə hm­lisə n”.

Ey Rə bbim! Bü tlə rə və heykə llə rə ibadə t xatirinə doğ ru yoldan azanlar olduqca ç oxdur. Kim tö vhidə ibadə t edə cə ksə və alə mlə rin Rə bbi olan Allaha sə mimiyyə tlə xidmə t edə cə ksə, o mə nim ardı cı lı m olacaq, ç ü nki insan sevdiyi və yolu ilə getdiyi ş ə xsdə n ayrı lmı r. Yox ə gə r kimsə mə nə itaə tsizlik gö stə rmə yə cə sarə t edə rsə, onda axı Sə n - Bağ ı ş layansan, Rə hmlisə n!

Bu sö zlə r İ brahimin (ə) rə hmdilliyini tə sdiq edir. O (ə) Fö vqə lxeyirxah və Fö vqə luca Allahdan xahiş edir ki, itaə tsizlik gö stə rə nlə ri bağ ı ş lası n və ə fv etsin. Amma O, Ö z qulları na daha da rə hmlidir və buna gö rə O, ancaq islaholunmaz ü syankarları cə zaya mə ruz qoyur.

ﮃ ﮄ ﮅ ﮆ ﮇ ﮈ ﮉ ﮊ ﮋ ﮌ ﮍ ﮎ ﮏ ﮐ ﮑ ﮒ ﮓ ﮔ ﮕ ﮖ ﮗ ﮘ ﮙ ﮚ ﮛ ﮜ ﮝ

Ey Rə bbimiz! Mə n nə s­limdə n bə ­zisini Sə nin mü ha­fizə olunan Evinin yaxı nlı ­ğ ı nda, heç bir bitki olmayan bir vadidə, on­lar na­maz qı lsı n­lar deyə, sakin etdim. Ey Rə bbimiz! İ n­sanları n bir qisminin qə lbini on­lara meylli et və onlara ç eş idli mə h­sul­lar­dan ruzi ver ki, bə lkə ş ü kü r etsinlə r”.

İ brahim (ə) Hə cə rlə birlikdə hə lə sü də mə r uş aq olan İ smaili Ş amdan Mə kkə yə gə tirə rə k, onları sə hranı n ortası nda qoydu. O uzaq zamanlarda ş ə hə r hə lə salı nmamı ş dı və onları n ə trafı nda heç kim yox idi. İ brahim (ə) onlardan ayrı lı b, Allaha tə və kkü l və mü tiliklə dolu sö zlə rlə mü raciə t etdi. O (ə) dedi ki, zü rriyyə tinin bir hissə sini sə hrada qoymuş dur və orada nə su, nə də bir bitki yoxdur. Mə sə lə orası ndadı r ki, İ brahimin (ə) oğ ulları ndan biri olan İ shaqa (ə) ö z ö vladları ilə Ş amda yaş amaq qismə t olmuş du, amma eyni zamanda İ smailə (ə) isə ö z ö vladları ilə Mə kkə də mə skunlaş maq nə sib olmuş du. Sonra o (ə) Allaha dua etdi ki, onun (ə) nə sillə rini namaz qı lan tö vhid tə rə fdarları etsin. O (ə) ç ox gö zə l bilirdi ki, namaz ibadə tin ə n mü hü m və ə n ü stü n sayı lan ayinlə rində n biridir və ə gə r insan namazı qü sursuz olaraq yerinə yetirirsə, bu o demə kdir ki, o, Allahı n dininə qü sursuz etiqad edir. Sonra isə o (ə) belə bir arzusunu da bildirdi ki, insanlar onun (ə) ö vladları nı da sevə ydilə r və onları n mə skunlaş acağ ı yeri də sevə ydilə r.

Allah onun (ə) duası nı qə bul etdi və Muhə mmə d Peyğ ə mbə ri (s.ə.s.) onun (ə) nə slində n biri etdi. O, onun (ə) ö vladları nı İ slam dininə gə lmə yə və ö z ulu babaları İ brahimin sə daqə tli ardı cı lları olmağ a ç ağ ı rdı. Onlar Onun ç ağ ı rı ş ı na qulaq asdı lar və qü sursuz namaz qı lanlardan oldular. Sonra isə Allah onlara İ brahimin ö vladları nı n bir vaxtlar mə skunlaş dı ğ ı qorunan torpağ ı ziyarə t etmə yi tapş ı rdı. Allah bu ziyarə ti ecazkar bir sirlə bağ ladı ki, onun sayə sində mö minlə r bu torpaqda ibadə t etmə kdə n doymurlar. Bundan baş qa, onlar bu torpağ ı də fə lə rlə ziyarə t etdikcə, ona qarş ı daha ç ox sevgi duyur və ş iddə tli maraq hiss edirlə r. Bu sirr Fö vqə luca Allahı n Ö zü ilə bağ lı dı r.

İ brahim (ə) Allahdan hə mç inin mü qə ddə s ş ə hə rin sakinlə rinə mə hsullar bağ ı ş laması nı xahiş etdi və Allah bu xahiş i də qə bul etdi. Bunun sayə sində tacirlə r Mə kkə yə hə r nö v mə hsullar və mallar gə tirirlə r. Ş ə hə rdə ilin bü tü n vaxtları nda mə hsul bolluğ u olur və dü nyanı n hə r tə rə fində n buraya mallar gə tirilir.

ﮞ ﮟ ﮠ ﮡ ﮢ ﮣ ﮤ ﮥ ﮦ ﮧ ﮨ ﮩ ﮪ ﮫ ﮬ ﮭ ﮮ ﮯ ﮰ ﮱ

Ey Rə bbimiz! Sə n bizim nə yi gizli saxladı ğ ı mı zı və nə yi aş kara ç ı xart­dı ­ğ ı ­mı zı bilirsə n. Nə yerdə, nə də gö ydə heç bir ş ey Allahdan gizli qalmaz”.

Ey Allah! Sə n bizim haqqı mı zda bizim ö zü mü zdə n daha yaxş ı bilirsə n. İ ş lə rimizi ə n mü kə mmə l tə rzdə tə nzimlə və bizi dü z yolla apar! Bizə mə lum olan və ya mə lum olmayan iş lə rimizi, Ö z elminə və Ö z mə rhə mə tinə ə saslanaraq asanlaş dı r! Sə ndə n nə gö ylə rdə və nə də yerdə heç nə gizli qala bilmə z və bu dua da Sə ndə n gizli qalmayacaqdı r. Mə n bu duamla Sə nə ona gö rə mü raciə t edirə m ki, xeyirxahlı q ç oxalsı n və alə mlə rin Rə bbi Allaha daha ç ox hə md edilsin.

ﯓ ﯔ ﯕ ﯖ ﯗ ﯘ ﯙ ﯚ ﯛ ﯜ ﯝ ﯞ ﯟ ﯠ ﯡ ﯢ ﯣ ﯤ ﯥ ﯦ ﯧ ﯨ ﯩ ﯪ ﯫ ﯬ ﯭ ﯮ ﯯ ﯰ ﯱ ﯲ ﯳ ﯴ ﯵ

Qoca vaxtı mda mə nə İ smaili və İ shaqı bə xş edə n Allaha hə md olsun! Hə qiqə tə n, Rə bbim duaları eş idə ndir”.

(14.40) “Ey Rə bbim! Mə ni də, nə s­limdə n olanları da namaz qı lan et! Ey Rə bbimiz! Duamı qə bul elə! ”

(14.41) “Ey Rə bbimiz! Haqq-he­sab gü nü mə ni, valideyn­lə rimi və mö ­minlə ri ba­ğ ı ş la! ”

Allahı n İ brahimə (ə) bə slə diyi ə n bö yü k nemə tlə rində n biri İ smailin (ə) və İ shaqı n (ə) onun (ə) elə bir sinnində dü nyaya gə lmə lə ri idi ki, o yaş da insanlar uş aqları doğ ulacağ ı na ü midlə rini itirmiş olurlar. Lakin doğ ulacaq uş aqları n peyğ ə mbə r və mö min­lə rdə n olacağ ı Allahı n daha da ş an-ş ö hrə tli lü tfkarlı qları ndan idi. Hə qiqə tə n, Allah Ona dua ilə mü raciə t edə nlə ri ç ox gö zlə mə yə qoymur. İ brahim peyğ ə mbə r (ə) Allaha dua etmiş di və Fö vqə luca Allah da onun (ə) duaları nı n boş a ç ı xması na yol vermə di. O, onun (ə) birində n baş qa bü tü n duaları nı qə bul etdi, ç ü nki bu duası nda o (ə) ö z kafir atası nı n bağ ı ş lanması nı istə miş di. İ brahimin (ə) bu davranı ş ı onun atası ü ç ü n dua edə cə yinə sö z vermə si ilə bağ lı idi. Lakin xeyirxah peyğ ə mbə r (ə) atası nı n Allahı n ə sil dü ş mə ni olduğ unu bilə ndə ondan imtina etmiş di.

ﯶ ﯷ ﯸ ﯹ ﯺ ﯻ ﯼ ﯽ ﯾ ﯿ ﰀ ﰁ ﰂ ﰃ ﰄ

Zalı mları n etdiklə ri ə mə l­lə rdə n Alla­hı n xə bə rsiz oldu­ğ unu san­ma. Allah sadə cə onlara gö z­lə rin bə rə lə qala­cağ ı Gü nə də k mö hlə t verir”.

Bu ayə ə dalə tsiz zü lmkarlar ü ç ü n qorxunc xə bə rdarlı q, incidilmiş və zü lm edilmiş mə zlumlar ü ç ü n isə bir tə skinlikdir. Allah zalı mlara mö hlə t verir, onlara ç eş idli və ç oxsaylı nemə tlə r bə xş edir və ö zlə rini tə hlü kə sizlikdə hiss etmə yə imkan verir, lakin bu heç də onları n saleh insanlar olması na də lalə t etmir. Zalı m insana mö hlə t verilir ki, o ö z gü nahları nı daha da ağ ı rlaş dı rsı n və Fö vqə luca Allah onları yaxalayanda onlar artı q cə zadan xilas ola bilmirlə r. Fö vqə luca buyurur: “Rə bbin mə mlə kə tlə rin zü lm­karlı q edə n ə halisini ə zabla yaxalayanda belə yaxalayı r. Onun cə zası, doğ rudan da ağ rı lı -acı lı dı r, ş ı ddə tlidir! ” (Hud, 11/102). Qeyd etmə k lazı mdı r ki, ş ə rh olunan ayə də zalı mlı q[132] dedikdə qulun Rə bbi qarş ı sı nda ö z və zifə lə rini yerinə yetirmə mə si və digə r qullara qarş ı ə dalə tsiz yanaş ması nə zə rdə tutulur. Belə keyfiyyə t­lə rə malik olan gü nahkarlara, insanları n gö zlə ri gö rə cə klə rində n bə rə lə qalacaqları Gü nə də k, mö hlə t verilir.

ﭑ ﭒ ﭓ ﭔ ﭕ ﭖ ﭗ ﭘ ﭙ ﭚ ﭛ

O gü n onlar baş ları nı yu­xarı qal­dı ­raraq carç ı ya doğ ru tə lə sə cə klə r. Onlar ö zlə rinə belə dö nü b baxmayacaq və on­ları n qə lbi də bomboş qala­caqdı r (qor­xu­dan bü tü n baş qa duyğ u­lardan xali olacaqdı r)”.

Carç ı mə xluqları Allahı n qarş ı sı nda toplaş mağ a ç ağ ı racaq və bü tü n insanlar geniş və dü z bir meydana tə lə sə cə klə r ki, etdiklə ri ə mə llə rə gö rə cavab versinlə r. Heç kim bu də və tdə n boyun qaç ı ra bilmə z və heç kim Fö vqə lqü drə tli Rə bdə n qaç ı b gizlə nə bilmə z. Gü nahkarları n ə llə ri ç ə nə lə rinin altı nda buxovlanacaq və buna gö rə onları n baş ları yuxarı ya baxacaq. Onlar ə trafları nda baş verə nlə rdə n xə bə r tutmayacaqlar və onları n ü rə klə rində kə nar fikirlə r ü ç ü n yer qalmayacaq. Onları n canı boğ azları na yı ğ ı lacaq və qayğ ı lar, kə də r və tə ə ssü ratlarla dolu olacaqdı r.

ﭜ ﭝ ﭞ ﭟ ﭠ ﭡ ﭢ ﭣ ﭤ ﭥ ﭦ ﭧ ﭨ ﭩ ﭪ ﭫ ﭬ ﭭ ﭮ ﭯ ﭰ ﭱ ﭲ ﭳ ﭴ ﭵ ﭶ ﭷ ﭸ ﭹ ﭺ ﭻ ﭼ ﭽ ﭾ ﭿ ﮀ ﮁ ﮂ ﮃ ﮄ ﮅ ﮆ

(14.44) “İ nsanları onlara ə zab gə ­lə ­cə yi gü nlə qorxut. O gü n za­lı mlar de­yə ­cə k­lə r: “Ey Rə bbi­miz! Bizə yaxı n bir vaxta qə ­də r mö hlə t ver ki, sə nin də və ­tini qə ­bul edə k və elç ilə rin ar­xası nca gedə k”. Onlara deyi­lə cə kdir: “Mə gə r ə vvə llə r siz dü nyadan kö ç ­mə ­­yə cə yiniz ba­rə də and iç ­mə ­miş diniz?! ”

Siz ö zlə rinə zü lm edə n­lə ­rin yurd­ları nda sakin oldu­nuz. Onlara nə lə r et­diyimiz sizə ay­dı n oldu və sizə mi­sal­lar da ç ə kdik”.

Ey Muhə mmə d! Qiyamə t gü nü dü ş ə cə klə ri və ziyyə ti insanlara tə svir et. Onları, insanı ə zab-ə ziyyə tə mə hkum edə n cinayə tlə rdə n ç ə kindir. Qoy onlar bilsinlə r; gə lə cə k cə za elə ağ ı r və də hş ə tli olacaqdı r ki, onu gö rdü kdə kü frə etiqad edə n, haqqı danan və mü xtə lif gü nahlar tö rə də n mü rtə dlə r etdiklə rinə peş man olacaq və Allahdan onları yerə qaytarmağ a yalvaracaqlar. Onlar deyə cə klə r: “Ey Rə bbimiz! Gö zlə rimiz aç ı lı b və də rk etmiş ik, bizi dü nya hə yatı na qaytar. Sə n bizi sü lh və ə min-amanlı q Yurduna də və t etmiş din və biz Sə nin də və tini qə bul etmə yə hazı rı q. İ ndi biz hö kmə n Sə nin elç ilə rinin yolu ilə gedə cə yik”. Onlar belə sö zlə ri tə kcə ona gö rə deyə cə klə r ki, ş iddə tli cə zadan xilas olsunlar. Lakin onları n və di yalan olacaqdı r və buna gö rə Fö vqə luca buyurur: “Gə tirilib od ü stü ndə saxlandı qları zaman sə n onları n: “Kaş ki, biz dü nyaya qaytarı lı b Rə bbimizin ayə lə rini yalan hesab etmə yə ydik və mö minlə rdə n olaydı q! ” – demə lə rini gö rə ydin! Xeyr, ə vvə lcə (ü rə klə rində) gizlə tdiklə ri (kü fr, nifaq və ç irkin ə mə llə r) onları n qabağ ı na ç ı xdı. Ə gə r geri qaytarı lsaydı lar, yenə də onlar qadağ an olunduqları ş eyə (kü fr və gü naha) ə l qatardı lar. Onlar, ş ü bhə siz ki, yalanç ı dı rlar! ” (Ə nam, 6/27-28).

Mə hz buna gö rə onları belə sö zlə rlə qı nayacaqlar: “Mə gə r siz and iç mə miş diniz ki, dü nya hə yatı nı heç vaxt tə rk etmə yə cə ksiniz və Axirə tdə olmayacaqsı nı z?! Bu gü n siz ö z andları nı zı pozmalı oldunuz və sizə aydı n oldu ki, apardı ğ ı nı z tə bliğ at nə də rə cə də yalan imiş. Sizin dü nyə vi ə mə llə rinizin naqisliyi ö z Rə bbinizin aç ı q-aş kar mö cü zə lə rini gö rmə diyinizdə n irə li gə lmə miş di. Ə ksinə, siz sizdə n ə vvə lki zalı m gü nahkarları n evlə rində yaş ayı rdı nı z. Siz ç ox gö zə l bilirdiniz ki, Fö vqə luca Allah sizdə n ə vvə lkilə rin baş ı na nə lə r gə tirmiş di. Siz bilirdiniz ki, onlar ö z Rə bbinin ayə lə rini rə dd etmiş dilə r və ə və zində amansı z intiqamı n “lə zzə tini” dadmı ş dı lar. Allah sizin ü ç ü n hikmə tli mə sə llə r ç ə kirdi ki, onlar insanları n qə lbində peyğ ə mbə rlə rin tə liminin doğ ruluğ una ş ü bhə lə nmə yə imkan vermirdi. Lakin siz Allahı n ayə lə rində n heç bir fayda ə ldə etmə diniz. Siz onlardan ü z dö ndə rdiniz və baş vermə li olanı n baş verdiyi anadə k yalana etiqad etdiniz. Artı q elə bir gü n gə lmiş dir ki, ə sassı z bə raə t və ü zrxahlı qlar insana heç bir fayda vermə yə cə kdir”.

ﮇ ﮈ ﮉ ﮊ ﮋ ﮌ ﮍ ﮎ ﮏ ﮐ ﮑ ﮒ ﮓ

Zalı mlar ö z hiylə lə rini qu­rurdu­lar. Halbuki onları n hiylə si Allaha bə lli idi. Onları n hiylə si ilə dağ lar yerində n tə r­pə nə n de­yildi”.

Kafirlə r Allahı n elç ilə ri ilə mü cadilə də hiylə gə rlik edir, arzu və imkanları na uyğ un fitnə lə r tö rə dirdilə r. Lakin onları n fitnə lə ri Allaha ç ox gö zə l mə lum idi və O, mü rtə dlə rə mane olmaq hakimiyyə tinə malikdi. Buna gö rə kafirlə rin fitnə karlı qları ö zlə rinə qarş ı ç evrilirdi. Fö vqə luca buyurur: “...Yara­maz hiylə lə r isə ancaq ö z sa­hib­lə ­rini qap­layar...” (Fatir, 35/43).

Allahı n elç ilə rini və haqqı inkar edə n kafirlə rin fitnə karlı qları o də rə cə də mə harə tlə qurulurdu ki, onlarla nə hə ng daqları yerində n tə rpə tmə k olardı. Bununla ə laqə dar Fö vqə luca hə tta belə buyurur: “Onlar bö yü k bir hiylə iş lə tdilə r” (Nuh, 71/22). Bu hiylə gə r­lik­lə rin ağ ı rlı ğ ı nı də yə rlə ndirmə k mü mkü n deyil, lakin Fö vqə lqü drə tli Allah onları n hamı sı nı mü rtə dlə rin ö zlə rinə tə rə f yö nə ltdi. Belə aqibə t Allahı n elç ilə rinə mü qavimə t gö stə rə nlə rin, yalanı mü dafiə edə nlə rin və haqqa qarş ı vuruş anları n hamı sı nı gö zlə yir. Onları n mə krli niyyə tlə ri onlara heç bir fayda vermə yə cə k və Fö vqə luca Allah heç və ch ilə ziyan vura bilmə yə cə k. Amma onlar kafirlə rin ö zlə rinə dü zə ldilmə si mü mkü n omayan zə rə r yetirə cə kdir.

ﮔ ﮕ ﮖ ﮗ ﮘ ﮙ ﮚ ﮛ ﮜ ﮝ ﮞ ﮟ ﮠ

Allahı n Ö z elç ilə rinə ver­diyi və də xilaf ç ı xacağ ı nı san­ma. Hə qiqə tə n, Allah Qü d­rə t­lidir, in­tiqam almağ a qadirdir”.

Fö vqə luca Ö z elç ilə rini və onları n sadiq ardı cı lları nı xilas etmə yə və onlara ə bə di sə adə t bə xş edə cə yini və hə mç inin onları n dü ş mə nlə rini mə hv edə cə yini, onları bu dü nyada yardı mı ndan mə hrum edə cə yini, Axirə tdə isə amansı z cə zaya mə ruz qoyacağ ı nı və d etmiş di. Bü tü n bunlar mü tlə q baş verə cə kdir, ç ü nki ə n sadiq mə xluqlar olan Allah elç ilə rinin ö zlə rinin ağ zı ndan ç ı xmı ş haqq danı ş an Allahı n və di belə dir. Bu qə bildə n olan xə bə rlə r, xü susilə, onlar Allahı n hikmə tinə, Onun qanunları na və sağ lam dü ş ü ncə yə tam uyğ un gə ldikdə, ə n ş ə rə fli rə vayə tlə rdə n sayı lı r. Hə qiqə tə n, heç bir ş ey Fö vqə lqü drə t Sahibinə və intiqam almağ a Qadir olana maneə ola bilmə z!

ﮡ ﮢ ﮣ ﮤ ﮥ ﮦ ﮧ ﮨ ﮩ ﮪ ﮫ ﮬ

O gü n yer baş qa bir yerlə, gö ylə r də baş qa gö ylə rlə ə və z olu­nacaq və onlar Tə k olan, hə r ş eyə Qalib gə lə n Allahı n hü ­zu­runda duracaqlar”.

Ayə də bə hs olunan gü n - Qiyamə t gü nü dü r və o Gü n yer baş qa yerlə, gö ylə r də digə r gö qlə rlə ə və z edilə cə k. Bu o demə kdir ki, onları n keyfiyyə ti də yiş ə cə k, halbuki, ə slində, bu elə bunlar elə hə min gö ylə r və hə min yer olacaqdı r. Qiyamə t gü nü baş layanda yer tamamilə dü z olacaq, dağ ları və yü ksə kliklə ri ö z ü stü ndə n atacaqdı r. Heç kim onun ü stü ndə hü ndü rlü klə r və də rinliklə r gö rmə yə cə k. Hə min gü n baş verə cə k də hş ə tli sarsı ntı lardan gö ylə r ə rimiz metala bə nzə yə cə k və sonra Fö vqə luca Allah onları Ö z Ə li ilə bü kə cə k. Bü tü n mə xluqlar qə birlə rində n qalxacaq və geniş meydanda toplanacaqlar ki, heç kim Vahid və Qü drə tli Allahı n nə zə rində n yayı na bilmə sin. O tə k Ö zü ə zə mə tli adlara və kamil sifə tlə rə malikdir. O bö yü k ə mə llə ri tə kbaş ı na hə yata keç irir. Bü tü n alə mlə r tə k Ona tabedirlə r. Tamamilə bü tü n mə xluqlar Onun hakimiyyə ti altı ndadı r və Onun iradə sində n ası lı dı rlar və heç kim Onun izni olmadan hə rə kə tə gə lmə yə və ya dayanmağ a qadir deyildir.

ﮭ ﮮ ﮯ ﮰ ﮱ ﯓ ﯔ ﯕ ﯖ ﯗ ﯘ ﯙ ﯚ ﯛ